Luận văn tốt nghiệp: Thành lập quỹ Bảo hiểm xã hội thành phần Bảo hiểm xã hội Việt Nam

Ạ Ọ

Ố

Ậ

Ệ

LU N VĂN T T NGHI P Đ I H C

Đ tàiề

:

ỹ ả

ộ

ậ

ầ

ể Thành l p qu B o hi m xã h i thành ph n

ở ả

ộ

ể

ệ

B o hi m xã h i Vi

t Nam.

Ờ

Ầ

L I NÓI Đ U

ề ữ ể ớ ổ ướ N n kinh t ế ướ n c ta m i chuy n đ i và đang có nh ng b ớ ể c phát tri n m i.

ưở ế ớ ế ả ắ ề ằ ộ ộ Song “Tăng tr ng kinh t ộ ph i g n li n v i ti n b xã h i và công b ng xã h i

ướ ạ ộ ệ ố ừ trong t ng b ả ể c và trong su t quá trình phát tri n” (Trích văn ki n Đ i h i Đ ng

ầ l n VIII).

ụ ụ ể ả ộ ợ ườ Chính sách b o hi m xã h i đã ph c v cho l ủ i ích c a ng ự ộ i lao đ ng, th c

ự ế ằ ộ ộ ượ ữ ộ ị ự s vì s công b ng, ti n b xã h i và đ c xác đ nh là m t trong nh ng chính sách

ướ ướ ủ ả ớ ủ l n c a Đ ng và Nhà n c ta Nhà n c c a dân, do dân và vì dân.

ộ ở ể ệ ả ặ ườ ơ ả Chính sách b o hi m xã h i Vi t nam đã tr i qua ch ng đ ng h n 30 năm

ưở ể ừ ị ị ự xây d ng và tr ng thành k t ề Ngh đ nh 218/CP ngày 27.12.1961 ban hành Đi u

ế ộ ả ể ờ ộ ượ ệ ạ l t m th i các ch đ b o hi m xã h i, đã phát huy đ ự ố ớ c vai trò tích c c đ i v i

ờ ố ộ ườ ẳ ộ ị ượ ể ổ xã h i, bình n đ i s ng ng i lao đ ng, kh ng đ nh đ ế c vai trò không th thi u

ệ ố ộ ủ ướ trong h th ng chính sách xã h i c a nhà n c ta.

ấ ướ ự ệ ể ổ ớ ở ướ ả Trong s nghi p đ i m i, phát tri n đ t n c do Đ ng ta kh i x ng và lãnh

ể ả ộ ượ ổ ể ệ ứ ề ớ ạ đ o, Chính sách b o hi m xã h i cũng đ c đ i m i thích ng. Đi u dó th hi n rõ

ươ ề ệ ả ể ậ ộ ộ ộ ạ t i ch ng XII B Lu t lao đ ng và Đi u l b o hi m xã h i ban hành kèm theo

ủ ủ ữ ộ ộ ị ị ổ Ngh đ nh 12/CP ngày 26.01.1995 c a Chính ph . M t trong nh ng n i dung đ i

ớ ộ ộ ậ ớ ỹ ả ể ậ Thành l p qu b o hi m xã h i đ c l p v i ngân sách nhà n c. m i đó là: ướ T đâyừ

ộ ộ ậ ỹ ả ể ừ ể ộ ượ chúng ta đã có m t qu b o hi m xã h i đ c l p đ t đó phát huy đ c vai trò, tác

ủ ủ ể ề ả ộ ụ d ng c a chính sách b o hi m xã h i theo đúng nghĩa c a nó trong n n kinh t ế ị th

ườ ạ ườ ể ả ộ tr ng. Tuy nhiên, nhìn l ặ i ch ng đ ng đã qua, ngành B o hi m xã h i nói chung

ỹ ả ồ ạ ể ẫ ấ ậ ề ộ và qu b o hi m xã h i nói riêng v n còn t n t i nhi u b t c p mà trong khuôn

ậ ổ ượ ộ ố ả ư ệ ằ kh bài lu n văn này xin đ c đ a ra m t s gi i pháp nh m nâng cao hi u qu ả

ạ ộ ỹ ả ể ộ ỹ ả ộ ể ậ ho t đ ng qu b o hi m xã h i. Đó là “Thành l p qu B o hi m xã h i thành

ầ ở ả ộ ể ệ ở ầ ế ộ ậ ầ ”. N i dung ngoài ph n m đ u và k t lu n ph n B o hi m xã h i Vi t Nam

ươ ồ bao g m ba ch ng:

ươ ề ơ ả ề ả ỹ ả ữ ể ể ấ ộ Nh ng v n đ c b n v B o hi m xã h i và qu B o hi m xã Ch ng I:

h i.ộ

ươ ự ạ ổ ứ ỹ ả ộ ở ể ệ ệ Th c tr ng t ch c qu B o hi m xã h i Vi t Nam hi n nay. Ch ng II:

ươ ỹ ả ầ ở ả ậ ộ ể Thành l p qu B o hi m xã h i thành ph n ộ ể B o hi m xã h i Ch ng III:

ệ Vi t Nam.

ỹ ả ầ ở ệ ể ậ ộ ệ ệ Vi c thành l p qu b o hi m xã h i thành ph n Vi ộ t Nam hi n nay là m t

ế ớ ề ế ứ ề ớ ữ ẻ ặ ấ ớ ơ ấ v n đ l n và h t s c m i m . H n n a, m c dù r t tâm huy t v i đ tài song do

ế ề ờ ư ự ữ ế ỏ ạ h n ch v th i gian cũng nh năng l c, do đó đã không tránh kh i nh ng thi u xót.

ấ ậ ượ ữ ủ ữ ế ầ Em r t mong nh n đ c nh ng ý ki n đóng góp c a các th y cô giáo và nh ng ai

ế ề quan tâm đ n đ tài.

ể ậ ượ ự ỡ ậ ủ Đ hoàn thành bài lu n, em đã đ ạ c s giúp đ t n tình c a Ban lãnh đ o

ộ ỉ ư ậ ể ể ơ ộ ạ ơ ả b o hi m xã h i T nh S n La cũng nh t p th cán b công nhân viên t i c quan.

ả ơ ạ ộ ạ ả Em xin chân thành c m n ban lãnh đ o và các cô chú cán b công tác t ể i B o hi m

ự ậ ộ ỉ ụ ệ ạ ơ xã h i t nh S n La đã giúp em hoàn thành nhi m v trong giai đo n th c t p và

ứ ạ ả ộ ỉ ể ơ nghiên c u t i B o hi m xã h i T nh S n La.

ử ờ ả ơ ớ ầ Cũng qua đây, em xin g i l i c m n chân thành t ễ i th y giáo, TS.Nguy n

ưở ộ ế ả ạ ọ ể ế ậ ố ị Văn Đ nh tr ng b môn Kinh t b o hi m, Đ i h c Kinh t Qu c dân đã t n tình

ự ậ ậ ẫ ướ h ng d n em trong quá trình th c t p và hoàn thành lu n văn.

ƯƠ

CH

NG I

:

Ề Ơ Ả

Ề Ả

Ộ

Ữ

Ấ

Ể

NH NG V N Đ C B N V B O HI M XÃ H I

Ỹ Ả

Ể

Ộ VÀ QU B O HI M XÃ H I

Ề Ả Ộ Ậ Ể I. LÝ LU N CHUNG V B O HI M XÃ H I (BHXH)

ờ ố ể ả ườ ộ ộ 1. B o hi m xã h i trong đ i s ng ng i lao đ ng.

ộ ườ ể ả ấ ộ Xã h i loài ng i phát tri n thông qua quá trình lao đ ng và s n xu t, th ế

ư ư ặ ấ ộ ườ ớ ướ ể nh ng chính quá trình y m t m t đã đ a con ng i b i t c phát tri n v ượ ậ t b c,

ặ ạ ữ ỗ ườ ự ủ ườ m t khác l ủ i là căn nguyên c a nh ng n i lo th ng tr c c a con ng i vì trong

ả ấ ộ ườ ứ ướ ả ủ ơ ặ quá trình lao đ ng và s n xu t con ng i luôn đ ng tr c nguy c g p ph i r i ro

ờ ả ợ ấ b t ng s y ra ngoài mong đ i:

ườ ố ồ ạ ể ướ ế ả ở ặ ạ Con ng i mu n t n t i và phát tri n tr c h t ph i ăn, , m c và đi l i ...

ầ ố ữ ả ể ườ ể ả ả ấ ộ ể đ tho mãn nh ng nhu c u t i thi u đó, ng i ta ph i lao đ ng đ s n xu t ra

ữ ầ ẩ ả ế ẩ ượ ả ề ấ nh ng s n ph m c n thi ả t. Khi s n ph m đ ờ c s n xu t ra ngày càng nhi u thì đ i

ườ ủ ệ ầ ộ ố s ng con ng ơ i ngày càng đ y đ và hoàn thi n, xã h i ngày càng văn minh h n.

ể ủ ư ậ ữ ệ ả ố ườ ầ Nh v y vi c tho mãn nh ng nhu c u sinh s ng và phát tri n c a con ng i ph ụ

ự ế ư ế ả ộ ả ủ ọ thu c vào chính kh năng c a h . Th nh ng, trong th c t không ph i lúc nào con

ườ ậ ợ ủ ề ệ ầ ậ ố ng ặ i cũng g p thu n l ọ i, có đ y đ thu nh p và m i đi u ki n sinh s ng bình

ườ ạ ề ấ ườ ấ ợ ợ ề th ng. Trái l i, có r t nhi u tr ng h p khó khăn b t l ẫ i, ít nhi u phát sinh ng u

ườ ị ả ề ệ ặ ấ ậ ặ nhiên làm cho ng ố i ta b gi m ho c m t thu nh p ho c các đi u ki n sinh s ng

ị ấ ờ ố ệ ạ ấ ẳ ạ ộ ị khác. Ch ng h n, b b t ng m đau hay b tai n n lao đ ng, m t vi c làm hay khi

ả ả ộ ổ ự ụ ụ ả ơ tu i già kh năng lao đ ng và kh năng t ữ ph c v suy gi m... khi r i vào nh ng

ườ ầ ầ ợ ế ộ ố ế ấ tr ng h p này, các nhu c u c n thi t trong cu c s ng không vì th mà m t đi, trái

ư ầ ộ ố ệ ầ ậ ớ ạ l ấ i có cái còn tăng lên, th m chí còn xu t hi n m t s nhu c u m i nh : c n đ ượ c

ữ ệ ạ ố ươ ậ ặ ầ ả ườ khám ch a b nh khi m đau, tai n n th ng t t n ng c n ph i có ng i chăm sóc

ưỡ ố ồ ạ ở ậ ộ ố ổ ị ườ ộ nuôi d ng... B i v y, mu n t n t i và n đ nh cu c s ng, con ng i và xã h i loài

ườ ự ế ả ề ả ư ế ng i ph i tìm ra và th c t đã tìm ra nhi u cách gi ẻ i quy t khác nhau nh : San s ,

ộ ộ ộ ọ ẫ ự ứ ự ồ đùm b c l n nhau trong n i b c ng đ ng; Đi vay, đi xin hay d a vào s c u tr ợ

ướ ụ ộ ữ ắ ắ ủ c a nhà n c... song đó là nh ng cách làm th đ ng và không ch c ch n.

ế ướ ể ệ ở ề Khi n n kinh t hàng hoá phát tri n, vi c thuê m n nhân công tr nên ph ổ

ế ầ ườ ế ả ủ ỉ ư ề ả bi n. Lúc đ u ng ộ i ch ch cam k t tr công lao đ ng, nh ng v sau đã ph i cam

ả ườ ộ ố ể ọ ấ ị ậ ế ả ệ ả k t c vi c b o đ m cho ng i làm thuê có m t s thu nh p nh t đ nh đ h trang

ữ ả ầ ế ế ị ố ạ tr i nh ng nhu c u thi t y u khi không may b m đau, tai n n... Trong th c t ự ế ,

ề ườ ả ợ ườ ủ ả nhi u khi các tr ng h p trên không x y ra và ng ộ i ch không ph i chi ra m t

ả ỏ ư ả ậ ồ ộ ọ ộ ề ồ đ ng nào. Nh ng cũng có khi s y ra d n d p bu c h ph i b ra m t lúc nhi u

ề ớ ủ ế ẫ ả ọ ố ợ kho n ti n l n mà h không mong mu n. Vì th mâu thu n ch th phát sinh, gi ớ i

ế ấ ộ ợ ớ ủ ự ệ ế ấ ộ th liên k t đ u tranh bu c gi i ch th c hi n cam k t. Cu c đ u tranh ngày càng

ặ ế ờ ố ộ ớ ế ậ ộ ề ộ r ng l n và có tác đ ng nhi u m t đ n đ i s ng kinh t xã h i. Do v y Nhà n ướ c

ả ứ ự ệ ề ệ ẫ ặ ộ đã ph i đ ng ra can thi p và đi u hoà mâu thu n. S can thi p này m t m t làm

ượ ủ ướ ộ ả ớ ặ ớ ợ tăng đ c vai trò c a nhà n c, m t khác bu c c gi ủ i ch và gi ả i th ph i đóng

ấ ị ề ả ộ ượ ẽ ự ơ ở ặ m t kho n ti n nh t đ nh hàng tháng đ c tính toán ch t ch d a trên c s xác

ố ớ ấ ủ ả ườ ủ ả ủ ố ề ợ su t r i ro s y ra đ i v i ng i làm thuê. S ti n đóng góp c a c ch và th hình

ỹ ề ệ ậ ộ ạ ố ỹ ượ ổ thành m t qu ti n t t p trung trên ph m vi qu c gia. Qu này còn đ c b xung

ướ ế ờ ố ả ả ằ ườ ừ t ngân sách nhà n ầ c khi c n thi t nh m đ m b o đ i s ng cho ng ộ i lao đ ng

ế ố ấ ợ ọ ặ ữ ả khi h g p ph i nh ng bi n c b t l i.

ấ ợ ủ ữ ủ ờ ố ộ ườ ệ Chính nh nh ng m i quan h ràng bu c đó mà r i ro, b t l i c a ng i lao

ượ ộ ố ủ ả ườ ộ ọ ộ đ ng đ c dàn tr i, cu c s ng c a ng i lao đ ng và gia đình h ngày càng đ ượ c

ả ổ ị ớ ủ ợ ượ ệ ả ả ấ ả b o đ m n đ nh. Gi ấ i ch cũng th y mình có l i và đ c b o v , s n xu t kinh

ễ ườ ượ ữ ầ ế doanh di n ra bình th ng, tránh đ ộ c nh ng xáo tr n không c n thi t.

ể ả ờ ả ế ượ ẫ ố ộ B o hi m xã h i ra đ i đã gi i quy t đ c mâu thu n trong m i quan h ệ

ế ợ ủ ợ ợ ữ ch th và k t h p hài hoà l i ích gi a các bên:

ườ ộ ố ầ ổ ộ ị ườ  Đ i v i ng ố ớ i lao đ ng: Góp ph n n đ nh cu c s ng cho ng ộ i lao đ ng

ị ấ ề ệ ả ậ ạ ặ ọ ọ ả khi h kông may b m t ho c gi m thu nh p, t o đi u ki n cho h yên tâm s n

ấ ắ ợ ủ ắ ợ ủ ử ụ ủ xu t và công tác, g n bó l i ích c a mình và g n bó l i ích c a ch s d ng lao

ợ ướ ộ đ ng và l ủ i ích c a Nhà n c.

ườ ử ụ ả ấ ộ ị  Đ i v i ng ố ớ ọ ổ i s d ng lao đ ng: Giúp h n đ nh s n xu t kinh doanh

ượ ệ ạ ớ ề ớ ữ ả ả tránh đ ữ c nh ng thi t h i l n khi ph i chi ra nh ng kho n ti n l n khi không may

ườ ặ ủ ướ ặ ộ ộ ệ ng i lao đ ng mà mình thuê m n g p r i ro trong lao đ ng, đ c bi t thông qua

ộ ợ ể ườ ử ụ ộ ớ ườ ượ ả b o hi m xã h i l ủ i ích c a ng i s d ng lao đ ng v i ng ộ i lao đ ng đ c gi ả i

ữ ế ẳ ầ ế quy t hài hoà tránh nh ng căng th ng không c n thi t.

ố ớ ữ ể ả ả ộ ộ ộ  Đ i v i xã h i: B o hi m xã h i là m t trong nh ng chính sách b o đ m ả

ặ ộ ệ ỹ ả ầ ư ấ ớ ể ộ ồ an toàn cho xã h i, đ c bi ộ t qu B o hi m xã h i là m t ngu n đ u t r t l n góp

ầ ưở ế ắ ợ ủ ấ ả ể ph n phát tri n và tăng tr ng kinh t , thông qua đó g n bó l i ích c a t t c các

bên tham gia.

ố ượ ủ ả ứ ộ ể ệ 2. Khái ni m, đ i t ng và ch c năng c a B o hi m xã h i

2.1, Khái ni mệ

ự ả ể ế ả ả ặ ắ ầ ả ộ ộ B o hi m xã h i là s b o đ m đ m thay th ho c bù đ p m t ph n thu

ố ớ ậ ườ ọ ặ ế ả ả ặ ộ ố nh p đ i v i ng ấ ữ i lao đ ng khi h g p ph i nh ng bi n c làm gi m ho c m t

ử ụ ơ ở ệ ả ặ ấ ộ ộ ồ kh năng lao đ ng ho c m t vi c làm trên c s hình thành và s d ng m t ngu n

ỹ ề ệ ậ ờ ố ả ằ ả ườ ộ qu ti n t t p trung nh m đ m b o đ i s ng cho ng ọ i lao d ng và gia đình h ,

ầ ả ộ ả góp ph n đ m b o an toàn xã h i.

ố ượ ủ ả ể 2.2, Đ i t ộ ng c a b o hi m xã h i

ộ ệ ố ị ả ể ả ả ậ ả ộ ặ ả B o hi m xã h i là m t h th ng b o đ m kho n thu nh p b gi m ho c

ấ ườ ị ả ệ ặ ấ ả ấ ộ ộ m t đi do ng i lao đ ng b gi m ho c m t kh năng lao đ ng, m t vi c làm vì các

ư ố ố ượ ế ậ ủ ả ạ nguyên nhân nh m đau, tai n n, già y u... Chính vì v y, đ i t ể ng c a b o hi m

ủ ậ ộ ườ ị ế ặ ấ ả ộ ộ xã h i chính là thu nh p c a ng ủ i lao đ ng b bi n đ ng gi m ho c m t đi c a

ữ ườ ể ả ộ nh ng ng i tham gia b o hi m xã h i.

ầ ệ ố ượ ữ ủ ả ộ Chúng ta cũng c n phân bi t gi a đ i t ố ể ng c a b o hi m xã h i và đ i

ộ ở ể ố ượ ả ộ ượ t ả ng tham gia b o hi m xã h i, đây đ i t ể ng tham gia b o hi m xã h i chính là

ữ ườ ứ ộ ướ ơ ấ ả ậ nh ng ng i lao đ ng đ ng tr ữ ề c nguy c m t an toàn v thu nh p và c nh ng

ườ ử ụ ướ ệ ệ ộ ộ ị ng i s d ng lao đ ng b ràng bu c trách nhi m trong quan h thuê m n lao

đ ng.ộ

ủ ả ứ ể ộ 2.3, Ch c năng c a B o hi m xã h i

ị ả ủ ế ầ ậ ặ ắ ộ ườ  Thay th ho c bù đ p m t ph n thu nh p b gi m c a ng ộ i lao đ ng

ự ả ể ế ả ặ ắ ắ ả ộ ắ ẽ ả tham gia b o hi m xã h i. S b o đ m thay th ho c bù đ p này ch c ch n s x y

ẽ ế ớ ấ ả ọ ấ ộ ườ ả ra, vì suy cho cùng, m t kh năng lao đ ng s đ n v i t t c m i ng ộ i lao đ ng

ủ ế ề ệ ể ả ổ ộ ộ ị ấ khi h t tu i lao đ ng theo các đi u ki n quy đ nh c a b o hi m xã h i. Còn m t

ệ ạ ả ặ ấ ậ ấ ả ộ ờ vi c làm và m t kh năng lao đ ng t m th i làm gi m ho c m t thu nh p, ng ườ i

ẽ ượ ưở ộ ộ ớ ợ ấ ứ ưở ả lao đ ng cũng s đ c h ể ng tr c p b o hi m xã h i v i m c h ộ ụ ng ph thu c

ệ ầ ề ế ấ ủ ả ơ ả ứ ể ộ vào các đi u ki n c n thi t. Đây là ch c năng c b n nh t c a b o hi m xã h i, nó

ả ơ ế ị ế ổ ứ ạ ộ ụ ủ ệ ể ả ấ quy t đ nh nhi m v , tính ch t và c c ch t ch c ho t đ ng c a b o hi m xã

h i.ộ

ố ạ ế ố ữ ậ ườ  Ti n hành phân ph i và phân ph i l ữ i thu nh p gi a nh ng ng i tham gia

ỹ ả ộ ượ ể ể ộ ừ ề ồ ườ ả b o hi m xã h i. Qu b o hi m xã h i đ c hình thành t nhi u ngu n: Ng i lao

ườ ử ụ ả ướ ữ ỉ ườ ộ đ ng, ng ộ i s d ng lao đ ng và c Nhà n c... Tuy nhiên ch nh ng ng i lao

ố ượ ủ ế ặ ả ớ ượ ả ưở ợ ấ ộ đ ng g p ph i các r i ro bi n c đ ể c b o hi m m i đ c h ng tr ả c p b o

ố ượ ể ộ ườ ườ ế ỷ ọ ỏ ổ hi m xã h i, s l ữ ng nh ng ng i này th ng chi m t tr ng nh trong t ng s ố

ữ ườ ự ể ệ ả ố nh ng ng ố ộ i tham gia đóng góp. B o hi m xã h i th c hi n phân ph i và phân ph i

ệ ấ ự ủ ố ậ ườ ộ ạ l i thu nh p thông qua vi c l y s đóng góp c a s đông ng i lao đ ng tham gia

ể ắ ộ ố ườ ủ ặ ộ ả b o hi m xã h i bù đ p cho s ít ng i lao đ ng không may g p các r i ro trong

ố ượ ệ ộ ự ệ ề ọ quá trình lao đ ng. Vi c phân ph i đ ề ả c th c hi n theo c chi u d c và chi u

ố ạ ữ ữ ườ ữ ữ ậ ấ ngang: Phân ph i l i gi a nh ng ng i có thu nh p cao và th p, gi a nh ng ng ườ i

ẻ ạ ữ ệ ớ ườ ố ỉ ệ ự ế ả kho m nh đang làm vi c v i nh ng ng ệ i m y u ph i ngh vi c... Th c hi n

ứ ự ể ệ ầ ằ ả ộ ộ ch c năng này có nghĩa là b o hi m xã h i đã góp ph n th c hi n công b ng xã h i.

ầ ườ ấ ể ả ộ  Góp ph n kích thích ng ộ i lao đ ng hăng hái lao đ ng s n xu t đ nâng cao

ể ể ấ ả ấ ộ ộ ộ năng su t lao đ ng cá nhân và năng su t lao đ ng xã h i. Có th nói b o hi m xã

ệ ạ ủ ỗ ườ ề ệ ộ ậ ạ ộ h i đã làm tri t tiêu đi n i lo ng i c a ng i lao đ ng v b nh t ộ t, tai n n lao đ ng

ả ổ ợ ấ ủ ể ả ả ổ ộ ố ị ằ hay tu i già... B ng các kho n tr ủ c p đ đ đ m b o n đ nh cu c s ng c a

ườ ạ ộ ườ ặ ộ ệ ớ ng i lao đ ng, t o nên tâm lý yên tâm cho ng i lao đ ng, đ c bi ữ t là v i nh ng

ườ ệ ặ ộ ạ ứ ể ộ ọ ng i lao đ ng làm các công vi c n ng nh c, đ c h i, nguy hi m ... Ch c năng này

ư ể ệ ẩ ộ ế ườ ạ ộ ộ bi u hi n nh là m t đòn b y kinh t kích thích ng i lao đ ng trong ho t đ ng lao

ấ ả ộ đ ng s n xu t.

ắ ợ ữ ườ ộ ớ ườ ử ụ ộ  G n bó l i ích gi a ng i lao đ ng v i ng ữ i s d ng lao đ ng, gi a

ườ ệ ủ ợ ố ẫ ẫ ộ ớ ộ ng ộ i lao đ ng v i xã h i. Mâu thu n trong quan h ch th v n là mâu thu n n i

ể ả ả ế ặ ả ế ớ ự ố ớ ạ t i mà b n thân nó khó có th gi i quy t ho c gi ồ i quy t v i s tiêu t n l n ngu n

ề ợ ư ể ẳ ạ ộ ộ ệ ữ ự l c xã h i (ch ng h n nh nh ng cu c bi u tình đòi quy n l i gây đình tr quá

ứ ườ ả ấ ố ấ ể ả ế ẫ trình s n xu t...) và cách th c d ư ng nh là t t nh t đ gi i quy t mâu thu n này là

ề ợ ủ ả ể ề ả ượ ộ tham gia b o hi m xã h i mà trong đó quy n l i c a c hai bên đ u đ ệ ả c b o v ,

ấ ổ ầ ị ế ộ ượ ị ừ t ả đó góp ph n làm cho s n xu t n đ nh, kinh t , chính tr và xã h i đ ổ c bình n

ể ừ và không ng ng phát tri n.

ấ ủ ả ộ ể 3. Tính ch t c a B o hi m xã h i

ấ ế ờ ố ộ  Tính t t y u, khách quan trong đ i s ng xã h i:

ế ằ ữ ệ ể ấ ả ộ ờ Chúng ta bi ẫ t r ng b o hi m xã h i ra đ i do xu t hi n nh ng mâu thu n

ệ ủ ợ ườ ể ộ ộ trong h ch th . Ng i lao đ ng trong quá trình lao đ ng khó có th tránh đ ượ c

ố ủ ữ ữ ế ườ ợ ủ ộ ấ ế ư nh ng bi n c , r i ro, có nh ng tr ả ng h p r i ro x y ra nh là m t t t y u. Khi

ườ ử ụ ở ự ạ ạ ộ ơ đó ng i s d ng lao đ ng cũng r i vào tình tr ng khó khăn b i s gián đo n trong

ữ ủ ề ể ả ấ ấ ả s n xu t kinh doanh. Khi n n s n xu t càng phát tri n thì nh ng r i ro trong lao

ệ ủ ứ ạ ề ế ẫ ở ố ợ ộ đ ng càng nhi u và tr lên ph c t p d n đ n m i quan h ch th ngày càng căng

ẳ ướ ả ứ ệ ể ả ộ th ng và nhà n ả c ph i đ ng ra can thi p thông qua b o hi m xã h i. Do đó, B o

ờ ố ể ộ ế hi m xã h i hoàn toàn mang tính khách quan trong đ i s ng kinh t ỗ ộ ủ xã h i c a m i

c.ướ n

ề ẫ ờ  Tính ng u nhiên, phát sinh không đ ng đ u theo th i gian và không gian: ồ

ấ ừ ữ ủ ẫ ườ ướ ượ Xu t phát t nh ng r i ro mang tính ng u nhiên không l ng tr c đ c, khó có

ể ị ượ ườ ặ ủ ộ ộ th xác đ nh đ c khi nào thì ng i lao đ ng g p r i ro trong lao đ ng và cũng

ả ấ ả ườ ặ ủ ề ộ ộ ờ không ph i t ữ t c nh ng ng ể i lao đ ng đ u g p r i ro vào cùng m t th i đi m.

ấ ố ể ệ ể ấ ả ố ấ ủ ả Tính ch t này th hi n b n ch t c a b o hi m là l y s đông bù s ít.

ể ả ế ừ ị  B o hi m xã h i v a có tính kinh t ộ ừ ụ , v a có tính d ch v :

ướ ế ả ườ ườ ử ụ ộ Xét d ộ i góc đ kinh t , c ng ộ i lao đ ng và ng ề i s d ng lao đ ng đ u

ả ỏ ề ớ ữ ể ả ả ộ ượ ợ đ c l i khi không ph i b ra m t kho n ti n l n đ trang tr i cho nh ng ng ườ i

ọ ị ấ ậ ả ộ ớ ướ ể ả ộ ặ lao đ ng khi h b m t ho c g m thu nh p. V i nhà n c, b o hi m xã h i góp

ỹ ả ể ầ ả ặ ộ ồ ờ ph n làm gi m gánh n ng cho ngân sách, đ ng th i qu b o hi m xã h i còn là

ầ ư ồ ể ề ế ể ả ộ ố ngu n đ u t đáng k cho n n kinh t qu c dân. Ngoài ra b o hi m xã h i còn

ự ụ ứ ằ ố ị mang tính d ch v trong lĩnh v c tài chính b ng các hình th c phân ph i và phân

ố ạ ữ ậ ườ ể ả ộ ph i l ữ i thu nh p gi a nh ng ng i tham gia b o hi m xã h i.

ạ  Tính nhân đ o nhân văn cao c : ả

ể ệ ở ự ươ ẻ ẫ ữ ủ ợ ợ Th hi n s t ộ ng tr , san x l n nhau nh ng r i ro không mong đ i. M t

ườ ỹ ả ể ể ề ấ ộ ng i có th đóng góp r t nhi u vào qu b o hi m xã h i mà không đ ượ ưở ng c h

ợ ấ ặ ưở ở ố ề ẽ ượ ư ề ấ tr c p ho c h ng r t ít mà thôi, nh ng không h gì, b i s ti n đó s đ c chia

ữ ườ ẻ s cho nh ng ng i khác.

ẳ ạ ộ ườ ủ ề ể ả ộ Ch ng h n: Khi m t ng i tham gia b o hi m xã h i đã đ đi u ki n h ệ ưở ng

ợ ấ ọ ị ỉ ượ ưở ư ư ế ộ tr c p h u trí nh ng không may h b ch t và ch đ c h ợ ấ ả ng m t kho n tr c p

ỏ ụ ể ơ ủ ọ ứ ớ ộ ử ấ t tu t ít i so v i công lao đóng góp c a h . Hay m t minh ch ng c th h n đó là

ộ ỷ ệ ệ ư ữ ườ ẳ ị vi c quy đ nh m t t l đóng góp nh nhau song nh ng ng i đàn ông ch ng hy

ở ả ả ọ v ng gì ợ ấ kho n tr c p thai s n.

ế ộ ả ệ ố ộ ể 4. H th ng các ch đ b o hi m xã h i

ủ ả ụ ể ộ ườ ề ề ắ ậ ớ M c đích c a b o hi m xã h i th ệ ng g n li n v i vi c “đ n bù” h u qu ả

ự ệ ữ ủ ả ộ ữ ủ c a nh ng s ki n khác nhau x y ra trong và ngoài quá trình lao đ ng c a nh ng

ườ ố ắ ữ ậ ộ ổ ứ ự ệ ữ ề ng ợ i lao đ ng. T p h p nh ng c g ng t ch c “ đ n bù” cho nh ng s ki n đó là

ổ ứ ế ả ộ ể ơ ở ủ ế ủ c s ch y u c a các chính sách b o hi m xã h i. Vì th , năm 1952 T ch c Lao

ố ế ướ ị ố ề ả ể ộ ộ đ ng qu c t (ILO) đã ra công c 102 quy đ nh t ể i thi u v b o hi m xã h i và đã

ướ ẩ ướ ệ ố ể ả ượ đ c 158 n c thành viên phê chu n. Theo công c này, h th ng b o hi m xã

ộ ồ h i g m các nhánh sau:

 Chăm sóc y t .ế

ợ ấ ố  Tr c p m đau.

ợ ấ ệ ấ  Tr c p th t nghi p.

ợ ấ ổ  Tr c p tu i già.

ợ ấ ệ ề ệ ạ  Tr c p tai n n lao đ ng, b nh ngh nghi p. ộ

ợ ấ  Tr c p gia đình.

ợ ấ ả  Tr c p thai s n.

ậ  Tr c p tàn t ợ ấ t.

ợ ấ ấ ườ ưỡ  Tr c p m t ng i nuôi d ng.

Ở ừ ướ ể ự ể ự ệ ệ ề ệ ỳ t ng n c, tu theo đi u ki n có th th c hi n có th th c hi n m t s ộ ố

ế ộ ơ ả ở ộ ằ ặ ị ch đ c b n ho c m r ng. Tuy nhiên, ILO quy đ nh r ng các thành viên phê

ẩ ướ ế ộ ự ệ ả ấ ả chu n công c ph i th c hi n ít nh t 3 trong 9 ch đ nêu trên, trong đó ph i có ít

ế ộ ả ế ộ ệ ể ặ ấ ộ ộ nh t m t trong các ch đ 3, 4, 5, 8 ho c 9. Các ch đ b o hi m xã h i hi n nay ở

ệ ồ Vi t Nam bao g m:

 Tr c p m đau. ợ ấ ố

ợ ấ ả  Tr c p thai s n.

ợ ấ ệ ệ ề ạ  Tr c p tai n n lao đ ng, b nh ngh nghi p. ộ

 Tr c p h u trí. ợ ấ ư

ợ ấ ử ấ  Tr c p t tu t.

ở ủ ộ ồ Ngoài ra ộ ạ Châu Âu, các thành viên c a c ng đ ng châu âu đã ký m t đ o

ề ơ ả ươ ậ ọ ề ả ể ậ ạ ạ ậ ộ lu t g i là Đ o lu t Châu âu v b o hi m xã h i. Đ o lu t này v c b n t ng t ự

ư ướ ư ở ứ ộ ẽ ơ ữ ệ ề ặ ơ nh công c 102 nh ng m c đ cao h n và nh ng đi u ki n ch t ch h n, phù

ể ớ ế ướ ộ ộ ồ ộ ợ h p v i trình đ phát tri n kinh t ộ ủ và xã h i c a các n c thu c c ng đ ng Châu

Âu.

ơ ả ề ả ữ ể ể ộ 5. Nh ng quan đi m c b n v b o hi m xã h i

ọ ườ ứ ộ ướ ơ ị ả ấ ặ 5.1, M i ng i lao đ ng đ ng tr ậ c nguy c b gi m ho c m t thu nh p

ặ ị ấ ị ả ộ ệ ề ấ ả ặ ề do b gi m ho c m t kh năng lao đ ng ho c b m t vi c làm đ u có quy n

ộ ể ả tham gia b o hi m xã h i.

ụ ụ ề ợ ủ ể ể ả ộ ở ờ ườ B i vì b o hi m xã h i ra đ i là đ ph c v quy n l i c a ng ộ i lao đ ng

ườ ộ ở ọ ề ầ ộ ọ ế ọ và m i ng i lao đ ng m i ngành ngh thu c m i thành ph n kinh t khác nhau

ướ ơ ấ ề ề ậ ầ ướ ứ ề đ u đ ng tr c nguy c m t an toàn v thu nh p và đ u có nhu c u đ c tham gia

ể ộ ả b o hi m xã h i.

ầ ướ ự ể ệ ả ộ ớ ế H u h t các n ề c khi m i th c hi n chính sách b o hi m xã h i, do các đi u

ệ ế ố ượ ộ ự ể ệ ả ộ ỉ ki n kinh t xã h i mà đ i t ng th c hi n b o hi m xã h i ch là công nhân viên

ứ ướ ườ ưở ươ ệ ch c nhà n ữ c và nh ng ng i làm công h ng l ng. Vi t Nam cũng không v ượ t

ự ế ỏ ế ằ ư ậ ẳ ra kh i th c t ặ này m c dù bi t r ng nh v y là không bình đ ng gi a t ữ ấ ả t c

ữ ườ ẽ ượ ể ệ ả ộ ộ nh ng ng i lao đ ng. Tuy nhiên, vi c tham gia b o hi m xã h i đã và s đ c m ở

ế ấ ả ườ ứ ự ả ằ ộ ệ ắ ộ ộ r ng đ n t t c ng i lao đ ng b ng c hình th c t nguy n và b t bu c.

ướ ườ ử ụ ả ả ộ ệ 5.2, Nhà n c và ng ể i s d ng lao đ ng có trách nhi m ph i b o hi m

ườ ườ ộ ệ ả ộ ố ớ xã h i đ i v i ng ộ i lao đ ng, ng i lao đ ng ph i có trách nhi m t ự ả b o

ể ộ hi m xã h i cho mình.

ể ả ộ ả ườ ườ ử ụ B o hi m xã h i đem l ạ ợ i l i ích cho c ng ộ i lao đ ng, ng i s d ng lao

ả ướ ướ ứ ự ệ ọ ộ đ ng và c nhà n c: Nhà n ạ ộ ả c th c hi n ch c năng qu n lý vĩ mô m i ho t đ ng

ế ủ ộ ươ ụ ự ứ ệ kinh t xã h i và có đ ph ệ ng ti n, công c th c hi n ch c năng đó, tuy nhiên

ứ ả ượ ụ ư ố không ph i lúc nào ch c năng đó cũng đ c phát huy tác d ng nh mong mu n mà

ạ ả ấ ợ ữ ưở ờ ố ế ườ ộ đôi khi đem l ế i nh ng k t qu b t l ả i làm nh h ng đ n đ i s ng ng i lao đ ng.

ể ộ ướ ể ẫ ả ả Khi đó dù không có b o hi m xã h i thì nhà n c v n ph i chi ngân sách đ giúp

ườ ướ ộ ạ ố ớ ườ ử ụ ộ ỡ đ ng ộ i lao đ ng d i m t d ng khác. Đ i v i ng i s d ng lao đ ng cũng

ự ư ị ổ ứ ả ệ ấ ạ ơ ỉ ươ t ng t nh ng trên ph m vi xí nghi p, đ n v t ch c s n xu t kinh doanh. Ch khi

ườ ử ụ ờ ố ế ộ ườ ư ữ ộ ng i s d ng lao đ ng chăm lo đ n đ i s ng ng i lao đ ng và có nh ng u đãi

ườ ầ ộ ộ ớ ứ x ng đáng thì ng ự i lao đ ng m i yên tâm, tích c c lao đ ng góp ph n tăng năng

ố ớ ấ ộ ườ ữ ủ ộ su t lao đ ng. Còn đ i v i ng ề i lao đ ng, nh ng r i ro phát sinh suy cho cùng đ u

ầ ỗ ủ ộ ườ ế ọ ứ ề ộ có m t ph n l i c a ng ả i lao đ ng (do ý th c, tay ngh ...) và vì th h cũng ph i

ệ ộ ự ả ể ộ ầ gánh vác m t ph n trách nhi m t b o hi m xã h i cho mình.

ả ự ủ ự ộ ể ả 5.3, B o hi m xã h i ph i d a trên s đóng góp c a các bên tham gia đ ể

ộ ộ ậ ậ ỹ ả ể hình thành qu b o hi m xã h i đ c l p, t p trung.

ờ ự ủ ươ ứ ủ Nh s đóng góp c a các bên tham gia mà ph ả ng th c riêng có c a b o

ả ủ ố ạ ể ể ề ệ ề ạ ộ ề hi m xã h i là dàn tr i r i ro theo nhi u chi u, t o đi u ki n đ phân ph i l i thu

ớ ượ ề ề ậ ả ữ ự ệ ơ ọ nh p theo c chi u d c và chi u ngang m i đ ạ c th c hi n. H n n a, nó còn t o

ẽ ữ ề ợ ệ ặ ố ủ ệ ỗ ộ ra m i liên h ràng bu c ch t ch gi a quy n l i và trách nhi m c a m i bên tham

ệ ượ ữ ầ ư ợ ụ ể gia, góp ph n tránh nh ng hi n t ự ng tiêu c c nh l ế ộ ả i d ng ch đ b o hi m xã

h i.ộ

ả ấ ố ố 5.4, Ph i l y s đông bù s ít.

ạ ộ ấ ủ ơ ở ể ả B o hi m nói chung ho t đ ng trên c s xác su t r i ro theo quy lu t s ậ ố

ủ ố ứ ự ấ ườ ẻ ố ớ l n, t c là l y s đóng góp c a s đông ng i tham gia san x cho s ít ng ườ i

ặ ủ không may g p r i ro.

ườ ữ ể ả ộ ỉ ố Trong s đông ng i tham gia đóng góp b o hi m xã h i, ch nh ng ng ườ i

ố ượ ớ ộ ưở ợ ấ ữ ố ườ ạ lao đ ng m i là đ i t ng h ng tr c p và trong s nh ng ng ộ i lao đ ng l i ch ỉ

ườ ị ố ủ ả ạ ổ ữ có nh ng ng ề ộ i b m đau, thai s n, tai n n lao đ ng hay tu i già... có đ các đi u

ệ ầ ế ớ ượ ưở ợ ấ ể ộ ki n c n thi t m i đ c h ả ng tr c p b o hi m xã h i.

ả ế ợ ợ ươ 5.5, Ph i k t h p hài hoà các l ả i ích, các kh năng và ph ứ ng th c đáp

ứ ầ ả ộ ể ng nhu c u b o hi m xã h i.

ệ ị ợ ủ ể ả ộ ượ Vi c xác đ nh l i ích c a các bên tham gia b o hi m xã h i thì đã đ c làm

ề ợ ộ ự ệ ề ả ớ ỏ rõ và quy n l ố i luôn đi đôi v i trách nhi m, đi u đó đòi h i ph i có m t s cân đ i

ề ợ ủ ữ ứ ỗ ị ệ gi a trách nhi m và quy n l i c a m i bên tham gia, nghĩa là xác đ nh m c đóng

ớ ợ ủ ỗ ợ góp c a m i bên tham gia phù h p v i l ọ i ích mà h nh n đ ậ ượ ừ ệ c t vi c tham gia đó.

ự ệ ệ ể ả ộ ườ ẽ ộ ượ ự ệ Vi c th c hi n b o hi m xã h i cho ng i lao đ ng s không đ ế c th c hi n n u

ề ấ ứ ư ặ ộ ệ ợ ọ nh gánh n ng thu c v b t c bên nào làm tri t tiêu đi l i ích mà h đáng đ ượ c

ưở h ng.

ứ ề ươ ợ ấ ứ ộ ơ ể ả ả ấ 5.6, M c tr c p b o hi m xã h i ph i th p h n m c ti n l ng lúc

ứ ố ả ả ư ấ ấ ả ố đang đi làm, nh ng th p nh t cũng ph i đ m b o m c s ng t ể i thi u.

ề ệ ườ ườ ệ ậ ộ ượ Trong đi u ki n bình th ng, ng i lao đ ng làm vi c và nh n đ ứ c m c

ế ố ủ ọ ượ ưở ề ả ợ ấ ế ặ ti n công tho đáng. Khi g p các bi n c r i ro h đ c h ng tr c p và n u nh ư

ợ ấ ứ ủ ề ằ ặ ớ ơ ọ ứ m c tr c p này l n h n ho c b ng m c ti n công c a h thì không lý gì mà h ọ

ả ố ắ ự ụ ệ ệ ả ấ ph i c g ng làm vi c và tích c c làm vi c. Tuy nhiên do m c đích, b n ch t và

ủ ứ ả ộ ợ ấ ể ả ấ ấ ộ ể cách làm c a b o hi m xã h i thì m c tr c p b o hi m xã h i th p nh t cũng

ả ủ ể ầ ế ườ ộ ố ộ ả ph i đ đ trang tr i các chi phí c n thi t cho ng i lao đ ng trong cu c s ng hàng

ngày.

ộ ộ ộ ể ấ ả ậ ậ 5.7, Chính sách b o hi m xã h i là b ph n c u thành và là b ph n

ộ ặ ướ ự ả ọ ố ấ quan tr ng nh t trong chính sách xã h i đ t d ấ ủ i s qu n lý th ng nh t c a

Nhà n c.ướ

ộ ằ ệ ố ể ả Ở ướ n ộ ủ c ta, b o hi m xã h i n m trong h th ng các chính sách xã h i c a

ả ướ ữ ự ằ ấ ộ Đ ng và nhà n ứ c. Th c ch t đây là m t trong nh ng chính sách nh m đáp ng

ầ ố ữ ề ộ ể ườ ầ m t trong nh ng quy n và nhu c u t ủ i thi u c a con ng i: Nhu c u an toàn v ề

ệ ể ả ộ ộ ộ vi c làm, an toàn lao đ ng, an toàn xã h i ... chính sách b o hi m xã h i còn th ể

ự ủ ệ ề ộ ộ ố ỗ ộ ế hi n trình đ xã h i hoá c a m i qu c gia (trình đ văn minh, ti m l c kinh t , kh ả

ổ ứ ự ừ ả ộ năng t ể ệ ộ ch c và qu n lý xã h i ) và, trong m t ch ng m c nào đó, nó còn th hi n

ệ ủ ế ộ ộ ộ ư tính u vi t c a m t ch đ xã h i.

ơ ướ ặ ủ ờ ố ứ ả ọ ữ H n n a, Nhà n c có ch c năng qu n lý vĩ mô m i m t c a đ i s ng kinh

ả ượ ể ả ộ ộ ặ ướ ự ả ố ế t xã h i do đó b o hi m xã h i ph i đ c đ t d ấ ủ i s qu n lý th ng nh t c a

Nhà n c.ướ

ả ượ ộ ể ả ầ ừ ể ướ 5.8, B o hi m xã h i ph i đ c phát tri n d n t ng b ợ ớ c phù h p v i

ề ệ ế ộ ủ ấ ướ ừ các đi u ki n kinh t xã h i c a đ t n ạ ụ ể c trong t ng giai đo n c th .

ể ủ ả ế ố ự ể ề ộ ỳ ộ S phát tri n c a b o hi m xã h i còn tu thu c vào nhi u y u t ề : Các đi u

ệ ế ủ ả ộ ộ ướ ự ủ ỉ ề ki n v kinh t xã h i, trình đ qu n lý c a nhà n ề c hay s hoàn ch nh c a n n

ế ỗ ế ộ ự ệ ệ ố ộ ướ pháp ch m i qu c gia. Vi c th c hi n toàn b 9 ch đ trong công ủ c 102 c a

ụ ả ấ ố ỗ ố ố ấ ủ ILO là mong mu n và m c tiêu ph n đ u c a m i qu c gia, song không ph i qu c

ự ệ ượ ự ạ ế ề ề ặ ộ gia nào cũng th c hi n đ c do s h n ch v nhi u m t. Khi xã h i đã đ t t ạ ớ i

ộ ướ ệ ố ữ ề ể ể ấ ả ả ớ m t b ộ c phát tri n m i làm n y sinh nh ng v n đ mà h th ng b o hi m xã h i

ớ ệ ố ự ổ ệ ể ả ầ ợ ờ ặ hi n th i không còn phù h p thì yêu c u đ t ra là s đ i m i h th ng b o hi m xã

ệ ố ơ ấ ố ượ ủ ộ ơ ấ ậ ộ h i (C c u các b ph n c a h th ng, s l ng và c c u các ch đ tr ế ộ ợ ấ c p,

ứ ủ ể ợ ộ ớ ự m c đóng phí...) cho phù h p v i s phát tri n chung c a toàn xã h i.

Ị ƯỜ Ế Ề Ệ II. BHXH VI T NAM TRONG N N KINH T TH TR NG

ạ 1. Giai đo n 1945 1959

ả ị 1.1, Văn b n pháp quy quy đ nh

ạ ướ ệ Sau Cách m ng tháng 81945 Nhà n c Vi ờ ủ ộ t nam Dân ch C ng hoà ra đ i

ặ ả ả ệ ế ố ọ và m c dù đang ph i gi i quy t trăm công ngàn vi c quan tr ng mang tính s ng còn

ấ ướ ư ướ ế ể ẫ ả ủ c a đ t n ả c nh ng Đ ng và Nhà n c v n quan tâm đ n công tác b o hi m xã

ứ ả ổ ử ấ ố ộ ố ớ h i đ i v i công nhân viên ch c khi m đau, thai s n, TNLĐ, tu i già và t tu t.

ủ ế ầ ố ộ  Tháng 121946, Qu c h i đã thông qua Hi n pháp đ u tiên c a Nhà n ướ c

ủ ề ị ượ ườ ế dân ch nhân dân. Trong Hi n pháp có xác đ nh quy n đ ợ ấ ủ c tr c p c a ng i tàn

ườ ậ t t và ng i già.

ủ ị ướ ắ ệ ồ ố  Ngày 1231947, Ch t ch n c H Chí Minh ký S c l nh s 29/SL quy

ế ộ ợ ấ ị đ nh ch đ tr c p cho công nhân.

ắ ệ ủ ị ự ồ ố ị  Ngày 2051950, H Ch t ch ký hai S c l nh s 76, 77 quy đ nh th c hi n ệ

ế ộ ố ư ạ ả ộ ộ các ch đ m đau, thai s n, tai n n lao đ ng, h u trí cho cán b , công nhân viên

ch c.ứ

ủ ể ể ả ặ ộ 1.2, Đ c đi m c a chính sách b o hi m xã h i

ờ ỳ ự ạ ế ệ Trong th i k này th c dân pháp l i xâm chi m Vi t nam nên trong hoàn

ộ ấ ạ ổ ệ ự ế ế ể ả ạ ệ ả c nh kháng chi n gian kh vi c th c hi n b o hi m xã h i r t h n ch (các lo i

ợ ấ ề ượ ể ệ ự ệ ằ ạ ượ ự tr c p đ u đ c th c hi n b ng g o) tuy nhiên đã th hi n đ ấ c s quan tâm r t

ủ ướ ố ớ ấ ả ộ ả ớ l n c a Đ ng và Nhà n ể c đ i v i chính sách b o hi m xã h i đánh d u th i k ờ ỳ

ề ả ộ ở ể ệ manh nha v b o hi m xã h i Vi t Nam.

ạ 2. Giai đo n 19601994

ả ị 2.1, Văn b n pháp quy quy đ nh.

ủ ứ ế ề ạ ị  T i đi u 14 c a Hi n pháp năm 1959 quy đ nh “Công nhân viên ch c nhà

ề ượ ưở ả ộ ướ n c có quy n đ c h ể ng b o hi m xã h i”.

ủ ị ị  Ngày 27121961, Chính ph ban hành Ngh đ nh 218/CP kèm theo đi u l ề ệ

ệ ự ờ ề ừ ữ ồ ạ t m th i v BHXH, có hi u l c thi hành t ộ ngày 111962. Bao g m nh ng n i

ơ ả dung c b n sau:

ố ượ ụ ứ ộ ướ Đ i t ng áp d ng: Cán b , công nhân viên ch c nhà n c.

ế ộ ố ệ ố ợ ấ ả ạ ồ ộ H th ng tr c p g m 6 ch đ : m đau, thai s n, tai n n lao đ ng hay

ư ề ệ ộ ử ấ ấ ứ ệ b nh ngh nghi p, m t s c lao đ ng, h u trí, t tu t.

ớ ổ ồ ơ ơ ị Ngu n tài chính BHXH: Các c quan, đ n v đóng 4,7% so v i t ng qu ỹ

ề ươ ằ ỹ ướ ti n l ng vào qu BHXH n m trong Ngân sách nhà n ế ề c. Chí phí v BHXH n u

ố ượ ượ ấ ượ v t quá s l ng đóng góp thì đ c NSNN c p bù.

ự ệ ả ơ ộ ộ ươ ả ộ C quan qu n lý th c hi n: B lao đ ng Th ng binh và Xã h i qu n lý 3

ế ộ ư ử ấ ộ ổ ệ ch đ MSLĐ, h u trí, t tu t. T ng liên đoàn Lao đ ng Vi ự ả t nam qu n lý th c

ế ộ ệ ả ố hi n 3 ch đ là m đau, thai s n, TNLĐBNN.

ủ ộ ể ể ặ ả 2.2, Đ c đi m c a chính sách b o hi m xã h i.

ệ ố ộ ợ ấ ệ Đã hình thành nên m t khung h th ng tr c p BHXH khá toàn di n bao

ế ộ ả ệ ế ế ộ ư ấ ứ ồ g m 6 ch đ . Đã gi i quy t cho 1,3 tri u ng ườ ưở i h ng ch đ h u trí, m t s c lao

ạ ườ ử ấ ệ ượ ạ ộ đ ng 50 v n ng tu t là 25 v n và hàng tri u l i, t t ng ườ ưở i h ế ộ ố ng ch đ m

đau, thai s n.ả

ờ ố ầ ổ ủ ộ ị Chính sách BHXH đã góp ph n n đ nh đ i s ng c a cán b , công nhân viên

ứ ự ự ế ệ ầ ầ ộ ộ ấ ch c góp ph n xây d ng xã h i nhân văn, ti n b và góp ph n vào s nghi p đ u

ả ấ ướ tranh gi i phóng đ t n c.

ủ ấ ướ ờ ỳ ề ế ể ả Do hoàn c nh c a đ t n c th i k nay n n kinh t còn kém phát tri n và

ướ ự ệ ả ế ơ ế ự ệ ấ ộ nhà n c th c hi n qu n lý kinh t ệ xã h i theo c ch bao c p nên vi c th c hi n

ấ ạ ỉ ự ệ ượ ớ ứ ớ ẹ BHXH còn r t h n h p (m i ch th c hi n đ c v i công nhân viên ch c nhà n ướ c)

ể ự ủ ế ế ộ ợ ấ ệ ồ và ngu n tài chính ch y u đ th c hi n tr c p các ch đ BHXH là do NSNN

ả ả b o đ m.

ế ạ 3. Giai đo n 1995 đ n nay

ả ị 3.1, Văn b n pháp quy quy đ nh

ể ự ố ớ ệ ườ ươ ể Đ th c hi n BHXH đ i v i ng i làm công ăn l ng và phát tri n các

ứ ậ ộ ố ộ ộ hình th c BHXH khác, ngày 2361994 Qu c h i đã thông qua B Lu t Lao đ ng

ộ ươ ề ị trong đó có m t ch ng quy đ nh v BHXH.

ủ ố ị ị Ngày 26011995, Chính ph ban hành Ngh đ nh s 12/CP kèm theo Đi u l ề ệ

ộ ố ớ ứ ể ả ườ ộ B o hi m xã h i đ i v i công nhân viên ch c và ng i lao đ ng.

ủ ố ị ị Ngày 1571995 Chính ph ban hành Ngh đ nh s 45/CP kèm theo Đi u l ề ệ

ộ ố ớ ự ượ ể ả B o hi m xã h i đ i v i quân nhân trong l c l ng vũ trang.

ơ ả ủ ả ộ ữ N i dung c b n c a nh ng văn b n pháp quy này:

ướ ở ộ ố ượ ứ ừ 1, T ng b c m r ng đ i t ế ợ ằ ng tham gia BHXH b ng hình th c k t h p

ự ố ớ ệ ườ ầ ộ ế ộ ắ b t bu c và t nguy n đ i v i ng ọ i lao đ ng trong m i thành ph n kinh t .

ế ộ ợ ấ ệ ố ả ạ ố ồ 2, H th ng các ch đ tr c p BHXH g m: m đau, thai s n, tai n n lao

ư ề ệ ệ ử ấ ộ đ ng b nh ngh nghi p, h u trí và t tu t.

ộ ậ ằ ỹ ỹ 3, Hình thành qu BHXH đ c l p, n m ngoài NSNN. Qu BHXH hình thành

ủ ế ừ ướ ườ ườ ử ụ ộ ch y u t ồ 3 ngu n: Nhà n c, ng ộ i lao đ ng và ng i s d ng lao đ ng.

ề ể ả ơ ộ ệ 4, Hình thành c quan chuyên trách v BHXH là B o hi m xã h i Vi t nam.

ủ ể ể ặ ả ộ 3.2, Đ c đi m c a chính sách b o hi m xã h i

ể ả ộ ượ ổ ứ ự ệ ệ ề ợ ớ B o hi m xã h i đã đ ề ch c và th c hi n phù h p v i đi u ki n n n c t

ế ủ ự ề ả ầ ướ ị ướ ộ kinh t nhi u thành ph n có s qu n lý c a nhà n c theo đ nh h ng Xã h i ch ủ

nghĩa.

ệ ự ề ượ ự ề ằ ọ ườ ộ Th c hi n s công b ng v quy n đ ủ c BHXH c a m i ng i lao đ ng.

ệ ữ ự ụ ệ ưở ợ ấ Th c hi n quan h gi a nghĩa v đóng góp và h ng tr c p BHXH.

ệ ơ ế ự ự ệ ậ ả Th c hi n c ch qu n lý th c hi n pháp lu t BHXH chuyên trách.

Ỹ Ả Ổ Ể Ề Ộ III. T NG QUAN V QU B O HI M XÃ H I

ỹ ả ể ể ệ ặ ộ 1. Khái ni m, đ c đi m qu b o hi m xã h i

ỹ ả ể ệ ộ 1.1, Khái ni m qu b o hi m xã h i

ộ ậ ỹ ả ể ằ ậ ộ ỹ Qu b o hi m xã h i là qu tài chính đ c l p, t p trung n m ngoài ngân sách

nhà n c.ướ

ế ể ộ ệ ố ạ ộ ề ệ ượ Đi u ki n tiên quy t đ m t h th ng BHXH ho t đ ng đ ả c là ph i hình

ượ ỹ ề ệ ậ ể ồ ồ ồ ỹ ượ ể thành đ c ngu n qu ti n t t p trung đ r i ngu n qu này đ c dùng đ chi tr ả

ế ộ ợ ấ tr c p cho các ch đ BHXH.

ỹ ả ể ể ặ ộ 1.2, Đ c đi m qu b o hi m xã h i

ấ ủ ơ ả ỹ ả ữ ủ ư ể ầ ặ ộ ộ Qu b o hi m xã h i mang đ y đ nh ng đ c tr ng c b n nh t c a m t

ủ ữ ư ặ ặ ỹ ỹ qu , ngoài ra do đ c thù c a BHXH mà qu BHXH có nh ng đ c tr ng riêng có

ề ỹ  Qu BHXH là qu an toàn v tài chính. ỹ

ộ ự ữ ủ ả ố ồ ồ Nghĩa là, ph i có m t s cân đ i gi a ngu n vào và ngu n ra c a qu ỹ

ủ ả ứ ể ề ả ả ậ ộ BHXH. Ch c năng c a b o hi m xã h i là đ m b o an toàn v thu nh p cho ng ườ i

ể ự ế ượ ứ ộ ả ự ả ệ lao đ ng và đ th c hi n ch c năng này, đ n l t nó, BHXH ph i t ệ b o v mình

ướ ể ạ ự ơ ấ ề ề tr ắ ổ c nguy c m t an toàn v tài chính. Đ t o s an toàn này, v nguyên t c t ng

ả ằ ố ề ổ ỹ ừ ỹ ố ề s ti n hình thành nên qu ph i b ng t ng s ti n chi ra t qu . Tuy nhiên, không

ả ứ ồ ề ỹ ượ ể ế ả ậ ph i c đ ng ti n nào vào qu là đ ồ c dùng đ chi tr ngay (n u v y đã không t n

ấ ị ả ả ọ ộ ờ ỹ ạ t i cái g i là qu BHXH) mà ph i sau m t kho ng th i gian nh t đ nh, đôi khi

ư ố ớ ố ề ấ ế ộ ư ớ ượ ố ươ t ng đ i dài (nh đ i v i ch đ h u trí ) s ti n y m i đ ờ c chi ra, cùng th i

ể ị ả ề ế ề ạ ấ ồ ộ ị ặ gian y đ ng ti n luôn bi n đ ng và có th b gi m giá tr do l m phát, đi u này đ t

ề ặ ố ượ ả ả ả ầ ỹ ỉ ra yêu c u qu BHXH không ch ph i b o đ m v m t s l ả ả ng mà còn ph i b o

ề ặ ề ị ề ệ ướ toàn v m t giá tr . Đi u đó lý gi ả ạ i t ề i sao trong đi u 40 Đi u l BHXH n c ta

ỹ ả ộ ượ ể ả ồ ự ệ ệ ể “Qu b o hi m xã h i đ c th c hi n các bi n pháp đ b o t n giá tr ị ị quy đ nh:

ưở ủ ủ ị và tăng tr ng theo quy đ nh c a Chính ph ”.

 Tính tích lu .ỹ

ủ ể ỹ ườ ộ ố ủ Qu BHXH là “c a đ dành” c a ng ổ i lao đ ng phòng khi m đau, tu i

ứ ủ ủ ả ộ ườ ộ già... và đó là công s c đóng góp c a c quá trình lao đ ng c a ng i lao đ ng.

ồ ạ ỹ ộ ượ ề ạ ỗ ở ộ ờ Trong qu BHXH luôn t n t i m t l ng ti n t m th i nhàn r i ể ờ m t th i đi m

ệ ạ ể ả ươ ườ ệ ầ ủ ề ộ hi n t i đ chi tr trong t ng lai, khi ng i lao đ ng có đ các đi u ki n c n thi ế t

ư ề ờ ứ ộ ợ ấ ạ ẳ ể ượ ưở đ đ c h ng tr c p (ch ng h n nh v th i gian và m c đ đóng góp BHXH).

ố ượ ể ượ ề ỹ ặ ủ ở ự ề S l ng ti n trong qu có th đ c tăng lên b i s đóng góp đ u đ n c a các bên

ự ệ ở ưở ệ tham gia và b i th c hi n các bi n pháp tăng tr ỹ ng qu .

ả ừ ừ ỹ  Qu BHXH v a mang tính hoàn tr v a mang tính không hoàn tr . ả

ả ể ệ ở ụ ủ ệ ỗ ế ậ ỹ Tính hoàn tr th hi n ch , m c đích c a vi c thi t l p qu BHXH là đ ể

ả ợ ấ ườ ủ ế ặ ẫ ộ ọ chi tr tr c p cho ng ấ i lao đ ng khi h không may g p các r i ro d n đ n m t

ả ậ ườ ố ượ ộ ờ hay gi m thu nh p. Do đó, ng i lao đ ng là đ i t ồ ng đóng góp đ ng th i cũng là

ợ ấ ế ộ ứ ờ ợ ấ ố ượ đ i t ậ ng nh n tr c p. Tuy nhiên, th i gian, ch đ và m c tr ỗ ủ c p c a m i

ườ ẽ ọ ặ ụ ữ ủ ề ả ộ ng i s khác nhau, đi u đó ph thu c vào nh ng r i ro mà h g p ph i cũng nh ư

ứ ộ ờ m c đ đóng góp và th i gian tham gia BHXH.

ủ ặ ắ ỗ Tính không hoàn tr ả ể ệ ở th hi n ch , m c dù nguyên t c c a BHXH là có

ưở ưở ề ưở ề đóng có h ng, đóng ít h ng ít, đóng nhi u h ư ậ ư ng nhi u nh ng nh v y

ữ ườ ứ ẽ ắ ắ không có nghĩa là nh ng ng ư i có m c đóng góp nh nhau s ch c ch n đ ưọ c

ợ ấ ự ế ư ả ộ ư ưở h ng m t kho n tr c p nh nhau. Trong th c t , cùng tham gia BHXH nh ng có

ưở ưở ế ộ ố ầ ớ ng ườ ượ i đ c h ề ầ ng nhi u l n, có ng ườ ượ i đ c h ng ít l n (v i ch đ m đau),

ậ ế ộ ả th m trí không đ ượ ưở c h ng (ch đ thai s n).

ể ạ ộ ỹ ả 2. Phân lo i qu b o hi m xã h i

ụ ủ ệ ả ậ ỹ Nhi m v c a các nhà làm công tác BHXH là ph i thành l p nên qu BHXH

ộ ổ ứ ự ư ệ ế ứ ợ ớ ạ theo cách th c phù h p v i trình đ t ch c và th c hi n. Th nh ng, đó l ộ i là m t

ề ế ứ ể ấ ở ố ề ấ v n đ h t s c khó khăn và đôi khi không th ng nh t quan đi m. B i vì theo nhi u

ế ậ ỹ ả ể ộ ạ cách ti p c n khác nhau có các lo i qu b o hi m xã h i khác nhau.

ấ ử ụ ỹ 2.1, Theo tính ch t s d ng qu

ỹ ượ ỹ ế ộ ể ậ  Qu dài h n: là qu đ ạ ạ ả c thành l p đ dùng chi tr cho các ch đ đài h n

ế ộ ợ ấ ư (ch đ tr c p h u trí).

ế ộ ợ ấ ạ ố ắ ả ạ ắ ỹ  Qu ng n h n: dùng chi tr cho các ch đ tr c p ng n h n ( m đau, thai

ả s n...).

ườ ợ ượ 2.2, Theo các tr ng h p đ c BHXH

ế ộ ỹ ẽ ừ ể ể ậ ỗ ỹ  Có th thành l p ra các qu theo t ng ch đ và m i qu s dùng đ chi tr ả

ế ộ ươ ứ ừ cho t ng ch đ t ng ng.

 Qu h u trí. ỹ ư

ề ệ ệ ạ ộ ỹ  Qu tai n n lao đ ng, b nh ngh nghi p.

ỹ ấ ệ  Qu th t nghi p.

 ...

ứ ữ ể ạ ố ưở Cách phân lo i này giúp chúng ta có th cân đ i gi a m c h ứ ng và m c

ế ộ ố ớ ừ đóng góp đ i v i t ng ch đ .

ố ượ 2.3, Theo đ i t ả ng qu n lý, có:

ứ ỹ ướ  Qu BHXH cho công ch c nhà n c.

ự ượ ỹ  Qu BHXH l c l ng vũ trang.

ỹ  Qu BHXH cho nông đân.

 ...

ệ ể ề ậ ộ ỳ Ở ỗ ướ m i n ỹ ả ụ ể c, tu thu c vào đi u ki n c th mà có th thành l p qu b o

ể ề ệ ợ ớ ộ ế ả ộ ướ hi m xã h i phù h p v i đi u ki n kinh t ộ xã h i, trình đ qu n lý nhà n c...

ườ ự ệ ớ ướ ậ ộ ỹ Thông th ng, khi m i th c hi n BHXH các n ấ c thành l p m t qu chung nh t

ườ ộ ổ ộ ứ ả ạ ọ cho m i ng i lao đ ng do: Trình đ t ch c và qu n lý còn h n ch , đ i t ế ố ượ ng

ế ộ ả ể ẹ ạ ộ ộ BHXH còn h n h p và các ch đ b o hi m xã h i còn ít (m t vài ch đ ). ế ộ Nh ngư

ề ế ấ ị ứ ế ể ả ộ ộ ộ ượ khi n n kinh t phát tri n đ n m t m c đ nh t đ nh, trình đ qu n lý đ c nâng

ố ượ ấ ậ ữ ệ ớ cao, đ i t ỏ ấ ng tham gia ngày càng l n...thì xu t hi n nh ng b t c p mà đòi h i

ầ ả ậ ỹ ph i thành l p ra các qu BHXH thành ph n.

ậ ỹ Ở ệ Vi t Nam, nên chăng chúng ta cũng thành l p ra các qu BHXH thành

ầ ậ ố ế ệ ậ ấ ậ ph n và thành l p theo cách nào là t t nh t. Vi c thành l p theo cách ti p c n th ứ

ố ớ ứ ệ ệ ề ệ ườ ư hai và th ba đ i v i Vi t nam trong đi u ki n hi n nay d ng nh không thích

ư ế ẽ ẫ ớ ủ ạ ồ ợ h p vì nh th s đ n t ố i tình tr ng quá phân tán ngu n đóng góp c a các đ i

ế ậ ứ ể ả ả ộ ượ t ậ ng tham gia b o hi m xã h i (theo cách ti p c n th hai chúng ta ph i thành l p

ươ ứ ế ậ ế ộ ớ ỹ ra 5 qu BHXH t ệ ng ng v i 5 ch đ BHXH hi n hành và theo cách ti p c n th ứ

ậ ấ ướ ỹ ả ba thì ít nh t cũng ph i thành l p ra không d i 5 qu BHXH). ệ ề Trong đi u ki n

ế ệ ầ ậ ỹ ậ hi n nay, chúng ta nên thành l p ra các qu BHXH thành ph n theo cách ti p c n

ứ ấ ẽ ượ ữ ợ ở ầ ơ ả th nh t là h p lý h n c và nh ng lý do s đ c trình bày ph n sau.

ồ ạ 3. T o ngu n

ố ượ 3.1, Đ i t ng tham gia và đóng góp.

ỏ ơ ả ữ ế ấ Nh ng câu h i c b n nh t liên quan đ n tài chính BHXH là: Ai đóng góp?

ơ ở ự ủ ồ ộ đóng góp bao nhiêu và d a trên c s nào? Nói chung, các ngu n kinh phí c a m t

ể ệ ủ ự ư ướ ự ệ ố h th ng BHXH có th li t kê nh sau: S tham gia c a Nhà n ủ c, s tham gia c a

ề ỉ ề ấ ị ươ ữ ế ả chính quy n các c p (chính quy n t nh và đ a ph ng); nh ng kho n thu đã đ ượ c

ướ ủ ặ ổ ườ ể ắ nh m tr c ho c phân b cho BHXH; Đóng góp c a ng ả i tham gia b o hi m xã

ủ ử ụ ậ ừ ầ ư ủ ộ ậ ả ộ h i, c a ch s d ng lao đ ng; Thu nh p t đ u t và các kho n thu nh p khác.

ủ ế ủ ậ ồ ỹ ừ ự ủ ườ Trong đó ngu n thu nh p ch y u c a qu BHXH là t s đóng góp c a ng i lao

ườ ử ụ ộ ướ ộ đ ng, ng i s d ng lao đ ng và Nhà n c.

ườ ể ả ắ ả ưở ấ ả Thông th ng, đ đ m b o nguyên t c có đóng có h ng, t ữ t c nh ng

ườ ụ ể ề ả ộ ộ ng i lao đ ng tham gia BHXH đ u có nghĩa v đóng góp b o hi m xã h i, tuy

ố ượ ệ ị ở ỗ ố nhiên vi c xác đ nh đ i t ng tham gia ầ m i qu c gia có khác nhau. Ban đ u,

ươ ướ ữ ể ả ch ng trình BHXH không có xu h ng b o hi m cho nh ng ng ườ ự ạ i t ệ t o vi c

ệ ộ ườ ệ ấ ườ ư làm, lao đ ng nông nghi p, ng i th t nghi p và ng ệ i ch a có vi c làm. BHXH

ữ ả ườ ệ ờ ộ ể cũng không b o hi m cho nh ng ng i làm vi c bán th i gian và lao đ ng trong các

ệ ỏ doanh nghi p nh .

Ở ự ươ ệ ố khu v c Châu Á Thái bình d ng, các qu c gia công nghi p (ôxtraylia,

ậ ả ồ ướ ộ ộ H ng Kông, Nh t b n và Niu Di Lân) và các n c c ng hoà thu c Liên xô (cũ) đang

ủ ệ ố ộ ế ở ộ ự ộ ộ m r ng s bao ph h th ng an toàn xã h i đ n toàn b dân chúng m t cách toàn

ệ ơ ướ ạ ủ ế ậ ệ ố ủ di n h n. Trong khi đó, các n c còn l i ch y u t p trung các h th ng c a h ọ

ự ử ụ ộ ộ ạ ị vào khu v c s d ng lao đ ng m t cách chính quy t i các trung tâm đô th trong khi

ơ ộ ộ ự ả ể ằ ậ ợ làm ng m t b ph n đáng k dân chúng đang n m ngoài s b o tr . Nguyên nhân

ự ệ ề ặ ủ ự ỏ c a s b qua này là do s khó khăn v m t hành chính trong vi c thúc đ y s m ẩ ự ở

ủ ư ủ ề ả ắ ộ ọ ộ r ng b t bu c c a h cũng nh không có kh năng v tài chính c a các doanh

ỏ ể ệ ệ ố Ở ậ nghi p nh đ đóng góp vào h th ng này. ữ Giooc Đan Ni, th m chí nh ng

ườ ầ ợ ượ ệ ố ư ộ tr ng h p ban đ u đ c tham gia h th ng an toàn xã h i nh ng sau đó l ạ ị ỏ i b b

ư ườ ợ ủ ư ộ qua nh tr ng h p c a các nông dân, ng dân, ng ườ ự i t lao đ ng (làm t ). ư Ở các

ộ ố ằ ượ ươ ướ n c khác, m t s n m ngoài đã đ c cho phép tham gia vào ch ng trình trên c ơ

ệ ở ự s t nguy n.

ươ ứ 3.2, Ph ng th c đóng góp

ứ ố ị  Đóng góp theo m c c đ nh:

ố ượ ố ị ứ ụ ứ ộ ộ Đ i t ng tham gia đóng m t m c c đ nh không ph thu c vào m c thu

ậ ủ ọ ữ ể ặ ậ ẫ nh p c a h , m c dù v y v n có có th có nh ng t ỷ ệ l đóng góp khác nhau (ví d ụ

ủ ườ ẻ ớ ủ ườ ủ ỷ ệ t l đóng góp c a ng i tr khác v i c a ng ớ ữ i già, c a nam khác v i n ...)

ư ạ ộ ườ ứ ư ẽ nh ng trong ph m vi m t nhóm ng ắ i thì m c đóng góp s nh nhau và không g n

ủ ứ ậ ưở ẽ ả ộ ượ ấ ị ọ ớ v i thu nh p c a h và khi đó m c h ng cũng s là m t kho n đ c n đ nh

tr c.ướ

ậ ớ  Đóng góp g n v i thu nh p: ắ

ươ ậ ủ ừ ẽ ắ ứ ứ ớ Theo ph ng th c này, m c đóng góp s g n v i thu nh p c a t ng cá nhân

ượ ấ ử ụ ầ ả ằ ơ ớ ị và đ ậ c n đ nh b ng cách s d ng cách tính ph n trăm đ n gi n so v i thu nh p,

ưở ợ ấ ợ ấ ượ ứ ứ ậ khi h ứ ng tr c p thì m c tr c p cũng đ c căn c vào m c thu nh p khi còn làm

ệ ủ ườ ươ ượ ụ ấ vi c c a ng ộ i lao đ ng. Ph ứ ng th c này đ ổ ế c áp d ng ph bi n nh t trên th ế

gi i.ớ

ề  Đóng góp theo nhóm ti n công:

ố ớ ứ ừ ề ề ỗ ề ứ Trong t ng nhóm ti n công có các m c ti n công và đ i v i m i m c ti n

ứ ẽ ộ ươ ứ ứ ề công s có m t m c đóng góp t ộ ỹ ế ng ng theo m c đ lu ti n. Nhóm ti n công

ể ượ ử ụ ố ạ ư ụ ệ ẩ ộ cũng có th đ c s d ng nh là m t công c thúc đ y vi c phân ph i l ồ i ngu n

ỹ ữ qu gi a các thành viên.

ỷ ệ ặ  Đóng góp theo t đ c bi l ệ t:

ộ ố ướ ự ứ ệ ự ự M t s n c d a vào m c đóng góp theo m t t ộ ỷ ệ ặ l đ c bi t d a vào s khác

ệ ệ ủ ữ ườ ế ộ ả ể ạ ẳ ộ bi t gi a các công vi c c a ng i lao đ ng. Ch ng h n trong ch đ b o hi m tai

ộ ứ ộ ủ ệ ổ ỳ ạ n n lao đ ng, t ỷ ệ l đóng góp thay đ i tu theo ngành công nghi p và m c đ r i ro

ỗ ề ủ c a m i ngành ngh .

ứ ị 3.3, Xác đ nh m c đóng góp.

ộ ơ ứ ự ế ị Nói chung, xác đ nh m c đóng góp BHXH d a trên m t c ch tài chính là

ơ ở ữ ứ ể ố ị ị cân đ i gi a thu và chi. Có th xác đ nh m c đóng góp và, trên c s đó xác đ nh

ưở ứ ể ặ ị ưở ướ ồ ứ ứ m c h ng ho c cũng có th xác đ nh m c h ng tr ị c r i xác đ nh m c đóng

ả ự ả ả ữ ổ ự ệ ố ẫ góp. Cho dù th c hi n theo cách nào thì v n ph i đ m b o s cân đ i gi a t ng s ố

ố ề ượ ề ổ ỹ ti n hình thành qu và t ng s ti n đ c chi ra t ừ ỹ qu .

ệ ố ệ ố ợ ấ ị ị H th ng “tr c p xác đ nh” và h th ng “đóng góp xác đ nh”:

ệ ố ệ ố ị ị ườ ộ i lao đ ng nên H th ng “đóng góp xác đ nh”: H th ng này xác đ nh ng

ọ ẽ ứ ứ ủ ề ả ổ giành bao nhiêu ti n cho tu i già c a mình ch không ph i là h s x ng đáng đ ượ c

ủ ệ ố Ư ể ợ ấ ả ậ ị nh n tr c p là bao nhiêu. u đi m c a h th ng này là nó không ph i ch u b t c ấ ứ

ề ằ ờ ứ ả ự ấ s m t cân b ng nào v tài chính và không bao gi ả ph i tăng m c đóng góp lên c .

ư ượ ề ủ ộ ố ủ ể ấ Nh ng nh c đi m c a nó là do có r t nhi u r i ro nên m t s ho c t ặ ấ ả ọ t c m i

ườ ể ị ứ ượ ấ ộ ợ ấ ợ ấ ứ ậ ổ ng i lao đ ng có th b ch m d t đ c nh n tr c p tu i già, m c tr c p này

ơ ấ ụ ề ặ ấ ớ th p h n r t nhi u so v i m c tiêu đã đ t ra.

Ư ể ệ ố ệ ố ợ ấ ủ ị H th ng “tr c p xác đ nh”: u đi m chính c a h th ng này là nó cho

ườ ượ ề ả ả ứ ộ ơ ở ổ phép ng ộ i lao đ ng đ c b o đ m v tài chính tu i già, tuy ở m c đ cao h n

ượ ả ắ ố ề ủ ệ ố ể nhiên nh ấ ặ c đi m c a h th ng này là đôi lúc g p ph i r c r i v tài chính mà v n

ầ ế ợ ấ ứ ứ ặ ả ả ề đ này c n thi t ph i tăng m c đóng góp và ho c gi m m c tr c p.

ế ộ ổ ệ ố ụ ể ố ộ ả Qu c gia nào áp d ng: H th ng b o hi m xã h i mà có ch đ tu i già ở

ướ ệ ế ộ ợ ấ ệ ố ể ả ế ầ h u h t các n c (trong đó có Vi t Nam) là h th ng b o hi m ch đ tr c p xác

ệ ố ế ộ ở ư ệ ắ ỹ ự ữ ị đ nh. Trong khi đó h th ng ti t ki m h u trí b t bu c ố Chile và Qu d tr qu c

ở ướ ạ ề ệ ố ụ ể ữ gia các n c Malayxia và Singapore l ả i là nh ng ví d đi n hình v h th ng b o

ứ ể ị hi m có m c đóng góp xác đ nh.

ữ ệ ườ ự ệ ệ ả ị ị ụ ủ Nhi m v c a nh ng ng i ch u trách nhi m th c hi n là ph i xác đ nh

ữ ả ươ ừ ượ đ c chính xác nh ng kho n chi phí chính đáng trong t ẽ ng lai s chi ra t qu ỹ

ư ườ ể ở ư ữ ổ ề nh ng đi u đó d ng nh không th b i nh ng thay đ i không tiên đoán tr ướ c

ữ ướ ể ự ệ ượ ị ượ ẽ ả đ c s x y ra. Do nh ng c tính là không th th c hi n đ c nên khi xác đ nh

ứ ườ ộ ượ ả ủ ể ự ữ m c đóng góp ng ị i ta ph i xác đ nh thêm m t l ng đ đ d tr cho các s c ự ố

ươ ứ ữ ơ ị phát sinh làm tăng thêm các chi phí trong t ệ ng lai. H n n a, vi c xác đ nh m c tr ợ

ế ề ề ậ ấ ỹ ấ ạ c p l i không hoàn toàn mang tính k thu t mà còn liên quan đ n nhi u v n đ kinh

ệ ữ ệ ộ ố ị ưở ỉ ế t xã h i (nghĩa là vi c xác đ nh m i quan h gi a đóng và h ng ch mang tính

ấ ươ ch t t ố ng đ i).

ả ả ứ ả ắ ị Khi xác đ nh m c đóng góp BHXH ph i đ m b o nguyên t c:

ả ằ Ph i cân b ng Thu Chi.

ấ ố ố L y s đông bù s ít.

ự Có d phòng.

ủ ữ ề ả ườ ỹ Kho n ti n đóng góp c a nh ng ng i tham gia BHXH cho qu BHXH đ ượ c

ọ g i là phí BHXH:

Ptp = Ptt + Phc + Pdp

Trong đó: Ptp: phí toàn ph n.ầ

ầ Ptt: phí thu n tuý.

Phc: chi phí hành chính.

ầ Pdp: ph n an toàn.

ượ ả ợ ấ ế ộ ể  Phí thu n tuý đ ầ ầ c dùng đ chi tr tr c p các ch đ BHXH và đó là ph n

ườ ẽ ượ ộ ủ ậ ọ ữ mà nh ng ng i lao đ ng tham gia BHXH s đ ề c nh n khi h có đ các đi u

ưở ế ầ ỷ ọ ấ ớ ỹ ệ ki n h ng tr c p. ợ ấ Đây là ph n chi m t ệ tr ng l n nh t trong qu BHXH vi c

ợ ấ ự ứ ế ầ ị ườ ế xác đ nh phí thu n tuý liên quan tr c ti p đ n m c tr c p BHXH. Thông th ng,

ợ ấ ứ ầ ượ m c tr c p càng cao thì phí thu n tuý cũng đ c tăng lên và ng ượ ạ c l i, tuy nhiên

ố ượ ề ả ữ ớ ỹ đi u này cũng không ph i luôn đúng khi s l ng nh ng đóng góp vào qu là l n và

ữ ố ỉ ợ ấ ch có s ít nh ng ng ườ ưở i h ng tr c p.

ượ ạ ộ ự ể ả  Chi phí hành chính đ ệ c dùng đ trang tr i cho các ho t đ ng s nghi p.

ữ ườ ể ố ự ệ ọ ướ Nh ng ng i th c hi n BHXH suy cho cùng h không th u ng n ố c lã mà s ng

ậ ướ ấ ề ể ả (th m chí n ự c lã cũng m t ti n) và thêm vào đó là các kho n chi phí đ xây d ng

ạ ầ ồ ợ ừ ấ ơ ở ậ c s v t ch t, h t ng... Ngu n tài chính tài tr cho các chi phí này là t qu ỹ

ị ả ưở ở ả ờ ậ BHXH. Chi phí hành chính b nh h ộ ớ ủ ng b i c th i gian thành l p và đ l n c a

ổ ứ ậ ườ ổ ứ t ch c BHXH. Các t ớ ch c BHXH m i thành l p th ng có chi phí hành chính cao

ọ ỏ ể ạ ộ ệ ố ữ ạ ở ệ ơ h n b i nh ng h th ng này còn đang trong giai đo n h c h i đ ho t đ ng có hi u

ệ ố ữ ứ ắ ả ỏ ớ ơ qu . Nh ng h th ng BHXH nh có chi phí hành chính cao h n g n v i m c đóng

ể ự ệ ố ệ ợ ữ ở ế ệ góp b i vì nh ng h th ng này không th th c hi n l ế ủ i th c a ti t ki m do m ở

ứ ữ ượ ơ ộ r ng quy mô do nh ng ch c năng hành chính đ c chuyên môn hoá cao h n và kh ả

ố ớ ố ị ề ả ườ năng dàn tr i chi phí c đ nh đ i v i chi phí hành chính ra cho nhi u ng i tham gia.

ầ ượ ế ậ ể ố ố ả ế ớ  Ph n an toàn đ c thi ữ t l p đ đ i phó v i nh ng bi n c x y ra trong

ượ ớ ợ ấ ượ ứ ớ ự ươ t ng lai và đ c dùng t i khi m c tr c p v t quá so v i d tính.

ộ ố ướ ứ ủ ả ế ớ B ng 01: M c đóng góp BHXH c a m t s n c trên th gi i.

ỷ ệ ỷ ệ Tên n cướ Chính phủ T l ủ đóng góp c a T l đóng góp

ớ ề NLĐ so v i ti n c aủ NSDLĐ so v iớ

qu l ng (%)

ộ ươ l ng (%) 14,8 .. 18,8 11,82 3,0 2,85 .. 9,25 9,5 ỹ ươ 16,3 ..22,6 19,68 6,5 6,85 .. 8,05 12,75 CHLB Đ cứ CH Pháp Indonexia Philippin Malaixia Bù thi uế Bù thi uế Bù thi uế Bù thi uế Chi toàn b ch đ ế ộ

ố ả m đau, thai s n

ồ ế ớ Ngu n: BHXH ở ộ ố ướ m t s n c trên th gi i.

ử ụ ồ 4. S d ng ngu n

ệ ưở ợ ấ ề 4.1, Đi u ki n h ng tr c p

ả ấ ả ữ ư ườ ề ượ ậ Nh đã nêu, không ph i t t c nh ng ng i tham gia đ u đ ợ ấ c nh n tr c p

ả ậ ượ ợ ấ ả ộ ỉ và không ph i ai cũng nh n đ ọ ự ư c m t kho n tr c p nh nhau mà ch khi h th c

ọ ặ ủ ả ả ậ ự ị ấ s b m t hay gi m thu nh p. Nghĩa là h g p ph i các r i ro trong quá trình lao

ộ ố ủ ể ộ đ ng và trong cu c s ng. Các r i ro này có th là:

Theo nguyên nhân:

ậ ừ ữ ủ ể ặ ả ấ ấ ề ệ + Nh ng r i ro th ch t: Làm gi m ho c m t thu nh p t ngh nghi p do

ư ị ữ ệ ề ệ ệ ề ạ ộ ặ nh ng nguyên nhân ngh ngi p nh b tai n n lao đ ng và b nh ngh nghi p ho c

ư ố ứ ẻ ề ệ ổ không do nguyên nhân ngh nghi p nh m đau, sinh đ , tu i già... làm cho s c lao

ủ ố ượ ấ ẳ ị ả ặ ộ đ ng c a đ i t ng b gi m sút ho c m t h n.

ủ ế ạ ủ ấ ặ ậ + R i ro kinh t ứ ả : Lo i r i ro này cũng làm gi m ho c m t thu nh p do s c

ộ ượ ử ụ ườ ệ ợ lao đ ng không đ c s d ng. Đó là tr ấ ng h p th t nghi p.

ứ ố ữ ả ế ấ ườ ạ ủ + Làm gi m m c s ng vì nh ng chi ti t b t th ng: Đây là lo i r i ro liên

ế ử ụ ậ ủ ườ ộ ườ quan đ n s d ng thu nh p. ậ Thu nh p c a ng i lao đ ng trong các tr ợ ng h p này

ả ử ụ ể ậ ả ấ ả ả không ph i do gi m hay m t đi mà do ph i s d ng thu nh p đ chi cho các kho n

ườ ư ụ ặ ả ố ấ chi b t th ữ ệ ng nh chi phí thu c men, ch a b nh ho c các đ m ph gia đình.

ả ậ Theo h u qu :

ề ể ạ ủ ư ề ệ ề ả ậ V bi u hi n, có nhi u lo i r i ro khác nhau nh ng đ u có h u qu là đe

ạ ự ề ế ủ ườ ủ ữ ư ộ do s an toàn v kinh t c a ng i lao đ ng cũng nh gia đình h . ọ Nh ng r i ro

ề ể ấ ả ủ ủ ề ồ này cũng bao g m c r i ro v th ch t và r i ro v kinh t ế .

ả ấ ả ố ượ ủ ữ ề ộ Tuy nhiên, không ph i t t c nh ng r i ro nêu trên đ u thu c đ i t ủ ng c a

ư ủ ữ ả ạ ạ ẳ ượ ế BHXH (ch ng h n nh tai n n chi n tranh,...). Ngay c nh ng r i ro đ ọ c g i là

ủ ả ượ ộ ượ ả ề ố ượ đ i t ng c a BHXH không ph i lúc nào cũng đ c b o h , đ c đ n bù. Trong

ử ủ ể ầ ườ ượ ủ ữ ị l ch s phát tri n c a mình, ban đ u các tr ợ ng h p đ c BHXH là nh ng r i ro

ủ ế ộ ườ ươ ư ố liên quan đ n quá trình lao đ ng c a ng i làm công ăn l ạ ng nh m đau, tai n n

ề ả ệ ể ệ ể ề ệ ầ ầ ộ ộ ộ lao đ ng và b nh ngh nghi p. D n d n ý ni m v B o hi m xã h i hi m xã h i

ở ộ ườ ượ ượ ở ộ ả ượ đ c m r ng nên các tr ợ ng h p đ c BHXH cũng đ ầ c m r ng d n c trong

ộ và ngoài quá trình lao đ ng .

ề ổ ờ ề ủ ữ ờ ị ị Ngoài nh ng quy đ nh v r i ro, còn có các quy đ nh v tu i đ i và th i gian

ề ổ ờ ả ợ ấ ứ ậ ị ị ằ tham gia BHXH. Quy đ nh v tu i đ i nh m xác l p m c chi tr tr c p, quy đ nh

ứ ề ệ ậ ằ ộ ộ ề ờ v th i gian tham gia nh m xác l p m c đ dóng góp. Hai đi u ki n này là m t

ữ ự ệ ệ ắ ố ủ trong nh ng bi n pháp cân đ i thu chi c a BHXH và th c hi n nguyên t c có đóng

ưở ưở ề ưở ề có h ng, đóng ít h ng ít, đóng nhi u h ng nhi u.

ộ ụ M t vài ví d :

ớ ờ ướ : Th i gian đóng BHXH tr c khi đ ượ ưở c h ợ ấ ng tr c p ế ộ ố V i ch đ m đau

ố ở ị m đau Mianma quy đ nh là 6 tháng, iran là 3 tháng...

ớ ờ ướ ả : Th i gian đóng BHXH tr c khi đ ượ ưở c h ợ ấ ng tr c p ế ộ V i ch đ thai s n

ố ớ ầ ấ ầ ả ộ thai s n đ i v i Mianma là 26 tu n, Đài loan: 10 tháng, n đ : 18 tu n...

ế ộ ư ớ ờ ướ : Th i gian tham gia đóng BHXH tr c khi ngh h u ỉ ư ở V i ch đ h u trí

ướ ườ ộ ố ướ ữ ị các n c th ng là 60 cho nam và 55 cho n (m t s n c có quy đ nh khác:

ữ ôxtrâylia: 65 cho nam, 60 cho n ; Sri lanka: 55 cho nam và 50 cho n ). ờ ữ Th i gian

ướ ưở ườ ừ ế tham gia BHXH tr c khi h ế ộ ư ng ch đ h u trí th ng là t 20 đ n 30 năm.

ứ ợ ấ ị 4.2, Xác đ nh m c tr c p

ợ ấ ề ươ ủ ứ ứ ể ả ấ ơ Theo quan đi m c a BHXH, m c tr c p ph i th p h n m c ti n l ng lúc

ứ ố ả ả ư ả ố ợ ấ ư ể đang đi làm, nh ng ph i đ m b o m c s ng t ứ i thi u. Nh ng m c tr c p là bao

ế ằ ắ ạ ụ ầ ậ ộ nhiêu?. Chúng ta bi ủ t r ng m c đích c a BHXH là bù đ p l i m t ph n thu nh p đã

ộ ố ầ ổ ị ườ ể ộ ị ị ấ b m t và góp ph n n đ nh cu c s ng cho ng ứ i lao đ ng. Do đó, đ xác đ nh m c

ợ ấ ườ tr c p ng ự i ta d a vào:

ứ ậ ặ ấ ả ả ặ ấ ộ  M c gi m ho c m t thu nh p do gi m ho c m t kh năng lao đ ng. Khi ả

ẫ ớ ủ ứ ữ ả ả ộ ộ ả nh ng r i ro x y ra, m c đ suy gi m kh năng lao đ ng khác nhau d n t ệ i vi c

ứ ả ậ ợ ấ ứ ứ ả gi m thu nh p khác nhau. Do đó, m c tr c p BHXH ph i căn c vào m c suy

ố ớ ả ộ ậ ể ể ả ậ ắ ộ ợ ợ gi m thu nh p đ có th bù đ p m t cách h p lý. Tuy nhiên đ i v i c m t t p h p

ườ ứ ộ ữ ả ả ộ ớ ộ ng i lao đ ng v i nh ng m c đ suy gi m kh năng lao đ ng khác nhau và do đó

ế ụ ứ ữ ầ ả ả ậ m c suy gi m thu nh p khác nhau thì c n ph i tính toán nh ng “thi u h t có tính xã

ệ ả ạ ọ ườ ộ ườ ộ h i” chung, có kh năng đ i di n cho m i ng i lao đ ng trong các tr ng h p c ợ ụ

th .ể

ữ ầ ế ể ả ộ ố ố ủ ể ườ  Nh ng chi phí c n thi ả t đ đ m b o cu c s ng t i thi u c a ng i lao

ầ ố ứ ữ ể ả ư ể ầ ộ đ ng: Đó là các kho n chi phí đ đáp ng nh ng nhu c u t i thi u nh : nhu c u ăn,

ở ặ ạ ữ ệ ữ ầ ả ầ , m c, đi l ọ ậ i, nhu c u ch a b nh, nhu c u h c t p... Đây là nh ng kho n chi phí

ế ủ ề ả ả ỳ ế ố ầ c n thi ộ t khách quan và ph i tu thu c vào kh năng c a n n kinh t qu c dân cũng

ủ ơ ư ữ ể ả ị ầ nh kh năng tài chính c a c quan BHXH mà có th xác đ nh nh ng chi phí c n

ế ứ ộ ấ ị ứ ầ ỏ thi t đó, đáp ng m c đ nh t đ nh nhu c u đòi h i.

ệ ữ ứ ứ ờ  M c và th i gian đóng BHXH: M i liên h gi a m c đóng và m c h ố ứ ưở ng

ẽ ớ ữ ư ặ ặ liên quan ch t ch v i nhau, và m c dù nh ng chi phí nh đã nêu trên là khách quan

ư ứ ầ ả ạ ụ ề và chính đáng nh ng kh năng đáp ng nhu c u đó l ộ ấ i ph thu c r t nhi u vào

ủ ề ấ ấ ỹ ỹ ạ ượ ạ ừ ự ượ l ng v t ch t (ti n) c a qu BHXH. Qu này l c t o ra t i đ ủ s đóng góp c a

ố ượ ệ ự ươ ể ự ươ ữ ưở các đ i t ng tham gia. Đ th c hi n s t ng đ ng gi a đóng và h ng BHXH,

ờ ạ ợ ấ ứ ưở ợ ấ ứ ứ ả ờ các m c tr c p và th i h n h ng tr c p ph i căn c vào m c và th i gian đóng

ủ ườ ề ắ ộ ơ ơ phí BHXH c a ng i lao đ ng và, v nguyên t c, ai đóng cao h n và lâu h n s ẽ

ợ ấ ứ ơ ơ ượ ưở đ c h ng m c tr c p cao h n và dài h n.

ướ ủ ả ợ ấ ả Theo công c 102 c a ILO: kho n tr c p BHXH cho thai s n không th ể

ấ ậ ơ ướ ế ướ ứ th p h n 2/3 thu nh p tr c khi sinh và khuy n cáo các n ợ ấ c nên tăng m c tr c p

ứ ậ ả ằ ướ ứ ưở ợ ấ ố thai s n b ng 100% m c thu nh p tr c khi sinh; M c h ằ ng tr c p m đau b ng

ứ ươ ố ướ ợ ấ ố ằ ị 45% m c l ng (tuy nhiên đa s các n c quy đ nh tr c p m đau b ng 5070%

ứ ươ ế ộ ư ứ ưở ớ ườ m c l ng); Và v i ch đ h u trí, m c h ợ ấ ng tr c p th ứ ề ng là 7080% m c ti n

ộ ố ướ ỉ ư ươ l ủ ng bình quân c a m t s năm tr c khi ngh h u.

ươ ả ợ ấ ứ 4.3, Ph ng th c chi tr tr c p BHXH

ổ ứ ả ả ợ ấ ự ể ệ ộ Nói chung các t ch c b o hi m xã h i th c hi n chi tr tr c p thông qua

ạ ộ ướ ế ậ ả ớ ồ ợ m t m ng l ặ i chi tr do mình thành l p ra ho c là ký k t h p đ ng v i các c s ơ ở

ả ườ ự ệ ạ ả ượ ế ầ ệ làm đ i lý chi tr , vi c th c hi n chi tr th ng đ c ti n hành theo tháng, tu n...

ộ ỳ ị m t cách đ nh k .

ụ ả ơ ợ ắ ộ C quan qu n lý BHXH và V Phúc l ế i xã h i New Zrealand đã x p x p

ả ợ ấ ể ả ừ ệ ầ ạ ớ ố vi c thanh toán chi tr tr c p theo t ng giai đo n (tháng, tu n) đ gi m b t kh i

ế ệ ượ l ỏ ủ ng công vi c phát sinh trong quá trình ti n hành thanh toán theo đòi h i c a

ở ườ ề ư ế ộ ợ ấ ậ khách hàng. ơ Nam phi, h n 400.000 ng i v h u nh n tr c p ch đ thông qua

ề ự ộ ủ ở ụ ề ộ máy rút ti n t đ ng c a ngân hàng hay ộ ấ ireland, C c Các V n đ Xã H i, C ng

ợ ồ ả ợ ấ ắ ạ ớ ồ đ ng và gia đình (DSCFA) đã h p đ ng chi tr ư c p ng n h n v i ngành B u tr

ệ ạ ướ ệ ạ ị ươ ớ đi n (v i m ng l ư i 2000 tr m b u đi n đ a ph ng).

ơ ổ ứ ệ 5. C quan t ự ch c th c hi n.

ệ ổ ứ ự ệ ể ướ ả ậ ế Vi c ti n hành t ch c th c hi n có th do nhà n c đ m nh n và cũng có

ể ư ồ ạ ế ộ th do t nhân ti n hành và đôi khi cùng t n t ầ ệ ố i m t lúc hai h th ng thành ph n.

ướ ượ ợ ừ ư ế ư ướ Nhà n c đ c l i t BHXH nh ng nh th không có nghĩa là nhà n ả ự c ph i tr c

ỉ ầ ứ ự ủ ự ế ệ ộ ệ ti p đ ng ra th c hi n mà ch c n đóng vai trò c a m t bên tham gia và th c hi n

ớ ệ ố ứ ể ả ả ộ ướ ậ ỹ ch c năng qu n lý. V i h th ng b o hi m xã h i do nhà n c l p ra, qu BHXH

ự ủ ắ ướ ạ ộ có s bù đ p thêm c a Ngân sách nhà n c và nó không ho t đ ng theo ph ươ ng

ố ớ ứ ườ ệ ố ể ả ộ ộ ư th c kinh doanh đ i v i ng i lao đ ng. Còn h th ng b o hi m xã h i do t nhân

ổ ự ả ứ ự ủ ệ ậ ộ ị và các t ợ ủ ch c xã h i th c hi n theo quy đ nh c a pháp lu t và có s b o tr c a

ướ ạ ộ ươ ứ ể ả nhà n c thì ho t đ ng theo ph ng th c kinh doanh và trong phí b o hi m đ ượ c

ứ ầ ọ ộ ị ổ ứ ể ả ộ thêm m t ph n g i là lãi đ nh m c cho t ch c b o hi m xã h i (Plđm, khi đó

Ptp=Ptt+Phc+Pdp+Plđm ).

ệ ằ ả ướ ả ư ệ ố ể ả Li u r ng, qu n lý Nhà n c hay qu n lý t nhân các h th ng b o hi m xã

ệ ậ ả ơ ứ ử ệ ộ h i có hi u qu h n? Chúng ta th so sánh hai hình th c này thông qua vi c l p qu ỹ

ư h u trí:

ả ả ướ ư ứ ỹ B ng 02: Qu n lý Nhà n c và t nhân các hình th c qu BHXH.

ả nhân

Qu n lý nhà n ỹ ướ c ể ả ư ượ Các qu có th liên quan ả Qu n lý t Các tài s n đ ạ c đa d ng hoá

ệ ố ư ổ ớ t i vi c tái phân ph i. ề ầ v đ u t ệ và phân b hi u

ỹ ườ Các qu th ng đ ượ c qu .ả An toàn

ư ả ầ ư ồ ầ đ u t ế vào trái phi u Bao g m c đ u t ra n ướ c thu

ủ ở ạ chính ph mà ề nhi u ủ ngoài do đó đa d ng hoá r i nh pậ

ể ộ ị ướ n c đang phát tri n cho ro t ừ ị ườ th tr ng n i đ a và các khi nghỉ

ặ ậ ị ườ ợ l ấ i nhu n th p ho c âm, th tr ng tài chính. h uư

ướ ự ủ ả ả ngay c các n c đã phát S thành công c a qu n lý t ư

ể ụ ộ ụ ế tri n trái phi u cũng s t ạ nhân ph thu c vào ho t

ủ ự ả ạ giá do l m phát ộ đ ng c a khu v c qu n lý tài

ầ ư ị ả ề ả Ngay c khi đ u t vào ả s n, đi u mà b nh h ưở ng

ả ỉ ả tài s n thì cũng ch trong ạ ạ ở b i kh năngc nh tranh, đ i

ế ộ ị ệ ướ ề n n kinh t n i đ a, do đó di n các công ty n c ngoài...

ậ ộ ả ủ ụ thu nh p ph thu c vào ệ Tính không hi u qu c a khu

ề ạ ộ ể ả ả ủ ho t đ ng c a n n kinh ự v c qu n lý tài s n có th do

ể ạ ế ộ ị t n i đ a. ộ ủ đ r i ro cao do m o hi m đ ầ

ự ấ ộ Do tính đ ng l c th p, ư ớ ố ề ư t v i s ti n h u.

ế ố ị ư ỹ hay y u t chính tr nên ả Qu n lý t nhân các qu có

ụ ầ ả ể ễ ị ổ ạ ở các kho n m c đ u t ư th đ b t n h i b i tình

ệ ả ủ ừ ả ạ không hi u qu . Ngay c ả tr ng l a đ o c a ng ườ i

ư ệ ả ầ khi đ u t hi u qu thì ả qu n lý.

ị ấ ầ ớ cũng b l y đi ph n l n

thông qua thu .ế

ầ ư ệ Đ u t ả ẽ ả có hi u qu s gi m ả ể

Chi phí qu n lý có th

chi phí do tăng lãi ở ứ ủ m c r i ấ ặ ế th p m c dù do thi u

ấ ị ro nh t đ nh. ự ợ ộ đ ng l c l i ích cho cán

Các v nấ ượ ỹ L ể ng qu có th phi kinh t ế ị ộ b , và cũng ít b thúc ép

ề đ tài ả ỏ do nh , chi phí qu n lý có th ể ể ể ả đ gi m thi u chi phí.

chính cao. ổ Tuy nhiên t ng chi phí có

Chi phí marketing c a l ủ ươ ng ể th tăng lên do lãi th p t ấ ừ

ư h u cá nhân cao. ả các kho n đ u t ầ ư ồ ừ t i t

ứ ạ ơ ấ ả ơ C c u qu n lý ph c t p h n qu .ỹ

ả ầ ủ do yêu c u c a qu n lý tài ế ở Tính phi kinh t b i quy

ả ư s n t nhân . ả ả mô trong qu n lý tài s n

ế ự ẫ d n đ n s không có kh ả

ệ ị năng trong vi c d ch

ầ ư .

ỵ ể chuy n đ u t ể Các Thu Đi n, Malayxia, Singapore. ỹ Anh, M , Hà Lan.

ướ n c áp

ồ ế Ngu n: Ngân hàng tái thi ể t và phát tri n Châu Âu. d ngụ

ế ấ ả ậ ư Theo cách ti p c n này, chúng ta th y qu n lý t ả nhân và qu n lý nhà n ướ c

ư ượ ể ề ạ ế ư ữ ề đ u có nh ng u và nh c đi m riêng. Xét v khía c nh kinh t ả , qu n lý t nhân

ả ơ ị ườ ệ ạ ộ ả ẽ s có hi u qu h n do kh năng tham gia vào th tr ng trong ho t đ ng đ u t ầ ư .

ế ư ạ ả ộ ướ Th nh ng, BHXH l ộ i là m t chính sách xã h i và do đó, qu n lý nhà n c các hình

ờ ố ả ơ ứ ệ ệ ẽ ả ả ỹ ườ th c qu BHXH s có hi u qu h n trong vi c b o đ m đ i s ng ng ộ i lao đ ng

ộ ủ ấ ướ ư ổ ế ị ị cũng nh n đ nh tình hình kinh t chính tr và xã h i c a đ t n c.

ệ ữ ầ ỹ ả ủ ố ể ộ ầ 6. M i liên h gi a đ u vào và đ u ra c a qu b o hi m xã h i

ộ ệ ố ỹ ủ ể ả ộ 6.1, Chu trình qu c a m t h th ng b o hi m xã h i

ườ

Ng

i SDLĐ đóng góp

Ng

i LĐ đóng góp

ỗ ợ ủ

Ph tạ

H tr c a Nhà n

ướ c

Thu nh p t

ậ ừ ầu đ tư

ơ

C quan BHXH

ả ợ ấ Chi tr tr c p

Phí qu n lýả

Phí đ u tầ ư

ợ ợ ấ ợ ấ ợ ấ Tr ấ c p Tr c p dài Tr c p TNLĐ Tr ấ c p th t ...

ắ

ạ ng n h n *Chăm sóc y h nạ ấ *M t ứ s c *Chăm sóc y tế nghi pệ ệ ấ *Th t nghi p ...

ấ ứ ạ ợ ấ tế lao đ ng ộ ờ *M t s c t m th i *Tr c p b ổ ...

ấ ứ ễ ố * m đau ổ *Tu i già *M t s c vĩnh vi n xung cho ng iườ

ợ ấ ườ *Thai s nả ử ấ *T tu t *Tr c p ng i ăn ăn theo

*Mai táng theo

...

ả ỹ ấ ế ệ 6.2, Các bi n pháp gi ố i quy t khi qu m t cân đ i

ứ ơ ả ố ớ ủ ả ấ ơ ộ ố ộ M t cách đ n gi n nh t, công th c c b n đ i v i cân đ i tài chính c a m t

ượ ế ệ ố h th ng BHXH đ c vi t:

ặ

ậ

Thu = Chi (ho c thu nh p = chi tiêu)

ớ ỷ ệ ượ ướ ứ ượ Và, v i t l đóng góp đ ị c xác đ nh tr c, công th c đ ị ể c bi u th :

ể ả

Thu có th x y ra = Chi phí có th x y ra

ấ ố ề Và, đó là đi u mà các nhà làm công tác BHXH mong mu n nh t. Tuy nhiên

ữ ề ệ ả ả đi u đó không ph i lúc nào cũng x y ra, do nh ng sai l ch trong tính toán hay

ữ ổ ươ ể ộ ề ộ ỹ nh ng thay đ i trong t ng lai mà nhi u khi qu BHXH có th b i thu hay b i chi

ườ ể ố ệ ạ ậ ộ ớ (mà th ng là b i chi), v y thì bi n pháp đ đ i phó v i tình tr ng này là gì ?

ườ ữ ấ ả ộ ố ơ Thông th ả ng, khi x y ra m t cân đ i gi a thu và chi, m t cách đ n gi n

ườ ữ ệ ộ ấ nh t, ng i ta tìm ra nh ng nguyên nhân gây ra sai l ch đó và tác đ ng vào chúng.

ộ ự ư ớ ế ộ ề ỷ ệ ẳ ạ Ch ng h n nh v i ch đ TNLĐBNN, khi có m t s gia tăng v t l TNLĐ

ế ẫ ườ ẽ ả ằ ộ BNN d n đ n b i chi BHXH thì ng i ta s tìm cách gi m t ỷ ệ l ệ này b ng các bi n

ườ ệ ộ ộ pháp tăng c ế ứ ng công tác an toàn lao đ ng, v sinh lao đ ng hay chăm lo đ n s c

ườ ế ứ ụ ộ ơ ộ ẻ ủ kho c a ng i lao đ ng h n. Tuy nhiên, cách làm này h t s c th đ ng vì an toàn

ơ ữ ụ ủ ệ ệ ả ộ ộ ố ớ lao đ ng và v sinh lao đ ng không ph i là nhi m v c a BHXH. H n n a, đ i v i

ế ộ ệ ộ ườ ư ể ợ m t vài ch đ , bi n pháp này d ng nh không h p lý, chúng ta không th làm

ố ủ ế ẻ ố ả gi m t ỷ ệ l ố sinh đ khi chính sách dân s c a qu c gia là khuy n khích tăng dân s .

ế ộ ư ế ẫ ớ ộ ọ ổ Hay v i ch đ h u trí, khi tu i th tăng lên d n đ n b i chi BHXH thì chúng ta

ể ể ả ổ ọ ổ ọ ố cũng không th tìm cách nào đó đ làm gi m tu i th vì tăng tu i th là m i quan

ủ ủ ụ ọ ố ỗ ộ ủ tâm c a các nhà khoa h c, là mong mu n c a m i xã h i và là m c đích c a toàn

nhân lo i.ạ

ợ ệ ậ V y thì bi n pháp nào là thích h p?

ố ạ ứ ưở ữ ứ ị  Cân đ i l i gi a m c đóng và m c h ỹ ng BHXH: Khi qu BHXH b thâm

ố ượ ể ộ ủ ể ả ả ộ ụ h t, có th bu c các đ i t ng đóng góp ph i đóng góp thêm m t kho n đ đ bù

ứ ưở ụ ế ả ợ ấ ố ỹ ắ ự đ p s thi u h t đó. Gi m m c h ng tr c p BHXH cũng là cách cân đ i qu và

ể ử ụ ứ ừ ừ ệ ả ả cũng có th s d ng c hai bi n pháp trên (v a tăng m c đóng góp và v a gi m

ưở ứ ế ả ả ứ m c h ủ ng). Khi tăng m c đóng góp ph i xem xét đ n kh năng tham gia c a

ườ ứ ưở ả ộ ả ả ưở ế ị ủ ng i lao đ ng và khi gi m m c h ng ph i xem xét nh h ng c a quy t đ nh đó

ờ ố ệ ổ ủ ị ườ ộ ọ ế đ n vi c n đ nh đ i s ng c a ng i lao đ ng và gia đình h .

ạ ạ ộ ạ ộ ệ ả  Đánh giá l i hi u qu ho t đ ng BHXH: Các chi phí cho ho t đ ng s ự

ứ ầ ệ ế ứ ặ ươ ứ ớ nghi p đôi khi l n quá m c c n thi ớ t, ho c chi phí v i m c không t ng x ng cũng

ả ưở ế ỹ ườ ẽ s là nguyên nhân nh h ng đ n qu BHXH. Tuy nhiên đó không th ng là nhân

ầ ư ế ự ế ị ụ ớ ỹ ố t mang tính quy t đ nh đ n s thâm h t quá l n qu BHXH song cũng c n đ a vào

ể ườ ạ ộ ệ ạ ầ ả ỹ đánh giá đ tăng c ng hi u qu ho t đ ng qu BHXH. Khía c nh khác c n quan

ề ầ ư ấ ụ ả ỹ ỹ tâm là v n đ đ u t ộ qu BHXH. Đôi khi thâm h t qu BHXH không ph i do b i

ủ ố ượ ự ế ằ chi hay do s đóng góp quá ít c a đ i t ng tham gia vì chúng ta bi ờ t r ng theo th i

ẽ ị ả ư ế ệ ả ỹ ị gian qu BHXH s b gi m giá tr và n u nh không có các bi n pháp b o toàn giá

ụ ể ề ệ ỏ ỹ ỹ ị tr cho qu thì thâm h t qu là đi u không th tránh kh i. Trách nhi m này thu c v ộ ề

các nhà làm công tác BHXH.

ợ ủ ự ướ ứ ề ố ớ  S tài tr c a Ngân sách nhà n c: V i nhi u qu c gia, m c đóng góp t ố i

ứ ưở ợ ấ ố ượ ấ ủ ữ ở ị ị đa và m c h ng tr c p t ể i thi u đ c n đ nh b i nh ng quy đ nh c a nhà n ướ c

ợ ủ ư ụ ự ế ỹ và n u nh đó là nguyên nhân thâm h t qu BHXH thì s tài tr c a Ngân sách nhà

ế ư ụ ế ề ả ướ n ế ứ ầ c là h t s c c n thi t. Và n u nh không ph i vì đi u đó thì, vì m c đích an

ộ ướ ỗ ợ ộ ầ toàn xã h i chung, nhà n c cũng nên h tr m t ph n.

ộ ể M t đi n hình:

ế ộ ố ố ớ ả ở ậ ổ Đ i v i ch đ m đau, thai s n Mông c . Theo lu t 1994, t ỷ ệ ưở h l ng t ố i

ả ố ừ ố ố ể ả đa đã gi m xu ng t 80% xu ng còn 70% và t ỷ ệ ưở h l ng t ố i thi u đã gi m xu ng

ứ ưở ố ượ ả ả ắ ố ừ t 60% xu ng 45%. Các m c h ng này đ ằ c gi m xu ng nh m (i) C t gi m chi

ưở ữ ươ ự ệ ằ ớ ứ ưở ợ ấ phí, (ii) Tin t ng r ng s chênh l ch l n gi a l ng và m c h ng tr c p s ẽ

ả ượ ỉ ệ ạ ngăn c n đ c tình tr ng ngh vi c.

ạ ế ộ ư ữ ạ ậ ổ Cũng t ổ i Mông c , Lu t ch đ dài h n năm 1997 đã đ a ra nh ng thay đ i

ứ ưở ằ ả nh m g m m c h ư ng nh sau:

ỉ ư ố ổ ố ớ ữ ể Tăng tu i ngh h u t ữ i thi u cho nam lên 55 và n lên 50 đ i v i nh ng

ườ ệ ở ầ ộ ạ ứ ệ ặ ng i làm vi c ề h m lò ho c trong các đi u ki n nóng b c, đ c h i;

ộ ể ưở ợ ấ ứ Tăng m c đ tàn t ậ ố t t i thi u cho phép h ng tr c p MSLĐ dài h n ạ ở

ứ m c 50%;

ả ế ộ ữ ừ ạ ổ ư ị Ng ng chi tr ch đ dài h n cho nh ng ng ườ ướ i d ế i tu i h u quy đ nh n u

ệ ọ ẫ h v n làm vi c.

ƯƠ

CH

NG II

:

Ỹ Ả

Ộ

Ổ

Ự

Ứ

Ạ

Ể

TH C TR NG T CH C QU B O HI M XÃ H I

Ở Ệ

Ệ

VI T NAM HI N NAY

Ồ Ạ I. T O NGU N

ố ượ 1. Đ i t ng tham gia

ề ệ ả ể ộ ị ị Theo Đi u l b o hi m xã h i (ban hành kèm Ngh đ nh 12/CP ngày 26 tháng

ủ ữ ủ ườ ố ượ ộ ộ 01 năm 1995 c a Chính ph ) thì nh ng ng i lao đ ng sau đây thu c đ i t ng áp

ế ộ ả ộ ắ ể ộ ụ d ng các ch đ b o hi m xã h i b t bu c:

ườ ệ ệ ộ ướ Ng i lao đ ng làm vi c trong các doanh nghi p nhà n c.

ườ ệ ệ ầ ộ ộ Ng i lao đ ng làm vi c trong các doanh nghi p thu c các thành ph n kinh

ố ộ ở ế t ử ụ ngoài qu c doanh có s d ng 10 lao đ ng tr lên.

ườ ệ ệ ệ ố Ng ộ i lao đ ng Vi t nam làm vi c trong các doanh nghi p có v n đ u t ầ ư

ệ ế ấ ơ ướ n c ngoài, khu ch xu t, khu công nghi p; Trong các c quan, t ổ ứ ướ ch c n c ngoài

ặ ổ ứ ố ế ạ ệ ừ ườ ề ướ ợ ố ế ho c t ch c qu c t t i Vi t Nam, tr tr ng h p đi u c qu c t ộ mà C ng hoà

ộ ệ ế ặ ị ủ Xã h i ch nghĩa Vi t Nam ký k t ho c tham gia có quy đ nh khác.

ườ ệ ộ ổ ứ ụ ộ ị Ng i lao đ ng làm vi c trong các t ch c kinh doanh d ch v thu c c ơ

ự ệ ả ơ ể quan hành chính, s nghi p, c quan Đ ng, đoàn th .

ườ ệ ệ ộ ổ ứ ị Ng i lao đ ng làm vi c trong các doanh nghi p, t ộ ự ụ ch c d ch v thu c l c

ượ l ng vũ trang.

ườ ữ ứ ụ ử ầ ử ả ơ Ng i gi ệ ch c v dân c , b u c làm vi c trong các c quan qu n lý Nhà

ể ừ ả ươ ế ấ ệ ướ n c, Đ ng, đoàn th t Trung ng đ n c p huy n.

ứ ứ ướ ệ ơ Công ch c, viên ch c Nhà n c làm vi c trong các c quan hành chính s ự

ườ ể ừ ệ ả ươ ệ nghi p; ng ơ i làm vi c trong các c quan Đ ng, đoàn th t Trung ấ ế ng đ n c p

huy n.ệ

ố ượ ề ọ ưỡ Các đ i t ự ậ ng trên đi h c, th c t p, công tác, đi u d ng trong và ngoài

ẫ ưở ề ươ ố ượ ề ặ ộ ả ướ n c mà v n h ng ti n l ng ho c ti n công thì cũng thu c đ i t ể ng b o hi m

ộ ắ ộ xã h i b t bu c.

ố ượ ọ ị ườ ộ Các đ i t ng quy đ nh trên g i chung là ng i lao đ ng.

ườ ử ụ ộ ườ ể ả ả ộ Ng i s d ng lao đ ng và ng i lao đ ng ph i đóng b o hi m xã h i đ ộ ể

ộ ố ớ ế ộ ả ự ệ ể ườ ộ ườ th c hi n các ch đ b o hi m xã h i đ i v i ng i lao đ ng. Ng ộ i lao đ ng có

ộ ượ ơ ộ ấ ổ ả ể ể ả ả ộ ể đóng b o hi m xã h i đ c c quan b o hi m xã h i c p s b o hi m xã h i, có

ưở ế ộ ả ộ ị ạ ề ệ ề ề quy n h ể ng các ch đ b o hi m xã h i quy đ nh t i đi u l này. Quy n h ưở ng

ộ ủ ể ườ ỷ ỏ ỉ ắ ể ị ả ặ ộ ả b o hi m xã h i c a ng i lao đ ng có th b đình ch , c t gi m ho c hu b khi

ườ ậ ộ ng ạ i lao đ ng vi ph m pháp lu t.

ứ ươ ứ 2. M c và ph ng th c đóng góp

ề ệ ả ề ể ộ ệ ỹ ả ể Theo đi u 36 Đi u l B o hi m xã h i Vi ộ t Nam, qu b o hi m xã h i

ừ ượ đ c hình thành t ồ các ngu n sau đây:

ườ ử ụ ỹ ề ươ ớ ổ ằ ộ  Ng i s d ng lao đ ng đóng b ng 15% so v i t ng qu ti nl ủ ng c a

ữ ườ ể ể ả ộ ơ ị nh ng ng i tham gia b o hi m xã h i trong đ n v ; trong đó 10% đ chi các ch ế

ử ấ ế ộ ố ể ạ ả ộ ộ ư đ h u trí, t ệ tu t và 5% đ chi các ch đ m đau, thai s n, tai n n lao đ ng, b nh

ề ệ ngh nghi p.

ườ ề ươ ằ ộ ế ộ ư ể  Ng i lao đ ng đóng b ng 5% ti n l ng tháng đ chi các ch đ h u trí

ử ấ và t tu t.

ướ ế ộ ả ỗ ợ ể ả ự ệ  Nhà n ể ả c đóng và h tr thêm đ b o đ m h c hi n các ch đ b o hi m

ườ ộ ộ ố ớ xã h i đ i v i ng i lao đ ng.

 Các ngu n khác. ồ

ườ ử ụ ệ ể ả ộ Hàng tháng, ng ộ i s d ng lao đ ng có trách nhi m đóng b o hi m xã h i

ị ạ ả ườ theo quy đ nh t ề i kho n 1 đi u 36 và trích t ừ ề ươ ti n l ủ ừ ng c a t ng ng ộ i lao đ ng

ị ạ ề ệ ả ộ ể ể ả ộ theo quy đ nh t ề i kho n 2 đi u 36 Đi u l B o hi m xã h i đ đóng cùng m t lúc

ỹ ả ề ươ ộ ứ ể ả ể vào qu b o hi m xã h i. Ti n l ộ ồ ng tháng làm căn c đóng b o hi m xã h i g m

ứ ụ ợ ụ ấ ự ả ạ ậ ồ ươ l ắ ỏ ng theo ng ch b c, ch c v , h p đ ng và các kho n ph c p khu v c, đ t đ ,

ứ ụ ả ư ệ ố ệ ế ch c v , thâm niên, h s chênh l ch b o l u (n u có).

ộ ừ ướ ể Hàng tháng, B Tài chính trích t ngân sách Nhà n ỹ ả c chuy n vào qu b o

ế ộ ư ộ ủ ấ ứ ợ ấ ể ạ ộ ộ hi m xã h i đ chi các ch đ h u trí, tr c p m t s c lao đ ng, tai n n lao đ ng,

ệ ử ấ ể ả ế ủ ườ ưở ề ệ b nh ngh nghi p, t tu t, b o hi m y t ữ c a nh ng ng i đang h ể ả ng b o hi m

ộ ướ ỗ ợ ể ươ ư ườ xã h i tr c ngày 01 tháng 01 năm 1995 và h tr đ chi l ng h u cho ng i lao

ự ộ ộ đ ng thu c khu v c Nhà n ướ ề ư ể ừ c v h u k t ngày 01 tháng 01 năm 1995.

ệ ổ ứ ể ả ộ ổ ứ ả ộ ệ Vi c t ch c thu b o hi m xã h i do t ể ch c B o hi m xã h i Vi t Nam

ự ệ th c hi n.

Ả Ợ Ấ Ử Ụ Ế Ộ Ồ II. S D NG NGU N (CHI TR TR C P CÁC CH Đ BHXH

ồ ượ ử ụ ể ỹ Ngu n qu BHXH đ c s d ng đ chi:

ạ ộ ự ủ ệ ể ả ộ ệ + Ho t đ ng s nghi p: Chính ph cho phép B o hi m xã h i Vi t Nam

ạ ộ ủ ể ố ượ ử ụ đ c s d ng 4% s thu BHXH đ chi cho các ho t đ ng c a ngành.

ề ề ợ ấ ứ ệ ộ ưở ợ ấ ể + Chi tr c p: N i dung v đi u ki n và m c h ả ng tr c p b o hi m xã

ế ộ ượ ể ệ ấ ề ệ ả ộ ố ớ ừ h i đ i v i t ng ch đ đã đ c th hi n r t chi ti ế ạ t t i Đi u l ộ ể B o hi m xã h i

ủ ủ ị ị ị ị ban hành kèm Ngh đ nh 12/CP c a Chính ph ngày 26.01.1995; Ngh đ nh

ủ ề ệ ử ổ ủ ổ 93/1998/CP ngày 12.11.1998 c a chính ph v vi c s đ i, b xung m t s đi u l ộ ố ề ệ

ề ệ ả ể ả ộ ị ị ủ c a Đi u l b o hi m xã h i ban hành kèm Ngh đ nh 12/CP và các văn b n pháp

ở ượ ề ế ứ ơ ả ữ ấ quy liên quan. ỉ đây ch xin đ c nêu ra nh ng v n đ h t s c c b n trong các văn

ả b n pháp quy đó.

ế ộ ố 1. Ch đ m đau

ườ ợ ượ ỉ ưở 1.1, Các tr ng h p đ c ngh h ợ ấ ố ng tr c p m đau

ả ườ ộ ị ố ể ả ộ B n thân ng i lao đ ng có tham gia b o hi m xã h i b m.

ườ ộ ướ ổ ị ố Ng i lao đ ng có con d i 7 tu i b m.

ườ ượ ự ệ ệ ế ạ Ng ộ i lao đ ng đ ố c th c hi n các bi n pháp k ho ch hoá dân s .

ệ ượ ưở ợ ấ ề 1.2, Đi u ki n đ c h ng tr c p

ờ ạ ả ả ộ ưở ợ ấ ộ ể Ph i có đóng b o hi m xã h i, th i h n h ờ ụ ng tr c p ph thu c vào th i

ể ộ ả gian tham gia b o hi m xã h i.

ậ ủ ổ ứ ấ ế ộ ế Có gi y xác nh n c a t ch c y t (do B Y t ị quy đ nh).

ờ ạ ứ ợ ấ 1.3, Th i h n và m c tr c p

ườ ệ ề ệ ộ ườ ố ớ Đ i v i ng i lao đ ng làm vi c trong đi u ki n bình th ng:

ộ ướ ể ế ả 30 ngày trong 1 năm n u đã đóng b o hi m xã h i d i 15 năm.

ộ ừ ế ể ả ế 40 ngày trong 1 năm n u đã đóng b o hi m xã h i t 15 d n 30 năm.

ộ ừ ể ả ộ ở ế 50 ngày trong m t năm n u đóng b o hi m xã h i t 30 năm tr lên.

ườ ệ ề ặ ộ ố ớ Đ i v i ng ệ ặ i lao đ ng làm vi c trong các ngành ngh ho c công vi c n ng

ệ ở ơ ụ ấ ệ ố ự ộ ọ ở ơ ạ nh c, đ c h i, làm vi c n i có ph c p khu v c n i có h s 0,7 tr lên đ ượ c

ơ ớ ỉ ườ ệ ệ ề ộ ngh dài h n 10 ngày so v i ng i lao đ ng làm vi c trong đi u ki n bình th ườ ng

ờ ươ ứ có th i gian đóng BHXH t ng ng nhu trên.

ườ ạ ệ ị ắ ề ộ ị ị Ng ầ i lao đ ng b m c các lo i b nh c n đi u tr dài ngày (theo quy đ nh

ế ờ ộ ưở ợ ấ ố ụ ộ ủ c a B Y t ) thì th i gian h ng tr c p t i đa là 180 ngày không ph thu c vào

ờ ườ ế ụ ề ế ẫ ợ ị th i gian đóng BHXH. Tr ng h p h t 180 ngày mà v n ti p t c đi u tr thì đ ượ c

ợ ấ ứ ư ế ấ ớ ơ ưở h ng ti p tr c p nh ng v i m c th p h n.

ườ ự ế ệ ệ ạ ộ ố ượ Ng i lao đ ng th c hi n các bi n pháp k ho ch hoá dân s thì đ c ngh ỉ

ệ ừ ỳ ừ ế ườ vi c t 7 đ n 20 ngày tu t ng tr ợ ụ ể ng h p c th .

ườ ượ ố ớ ố ỉ Ng ộ i lao đ ng đ c ngh chăm sóc con m 20 ngày trong năm đ i v i con

ố ớ ổ ừ ế ổ ướ d i 3 tu i và 15 ngày trong năm đ i v i con t 3 đ n 7 tu i.

ờ ạ ị ườ ỉ Trong th i h n ngh theo quy đ nh ng ộ i lao đ ng đ ượ ưở c h ả ợ ấ ng tr c p b o

ộ ằ ộ ướ ứ ứ ể ề ể ả ơ hi m xã h i b ng 75% m c ti n lu ng làm căn c đóng b o hi m xã h i tr c khi

ỉ ệ ữ ườ ắ ệ ờ ạ ữ ầ ị ố ớ ngh vi c. Đ i v i nh ng ng i m c b nh c n ch a tr dài ngày thì sau th i h n 80

ượ ưở ợ ấ ề ươ ứ ằ ứ ngày, đ ỉ c ngh và h ng tr c p b ng 70% m c ti n l ả ng làm căn c đóng b o

ộ ướ ể ộ ướ ỉ ố ể ế ả ờ hi m xã h i tr c khi ngh m, n u có th i gian đóng b o hi m xã h i d i 30

ề ươ ứ ể ả ộ ồ ươ ấ năm. Ti n l ng làm căn c đóng b o hi m xã h i bao g m l ậ ng theo c p b c,

ắ ỏ ế ứ ụ ứ ụ ụ ấ ụ ấ ụ ấ ự ch c v , ph c p ch c v , ph c p khu v c, ph c p đ t đ (n u có)...

ế ộ ả 2. Ch đ thai s n

ườ ợ ượ ưở 2.1, Các tr ng h p đ c h ng:

ứ ấ ữ ứ ộ Lao đ ng n có thai, sinh con th nh t, th hai.

ữ ộ ơ Lao đ ng n nuôi con s sinh.

ệ ề 2.2, Đi u ki n:

ể ả ộ Có tham gia đóng góp b o hi m xã h i.

ờ ạ ứ ưở ả 2.3, Th i h n và m c h ộ ể ng b o hi m xã h i

ờ ạ Th i h n:

ượ ỗ ầ ỉ ệ ầ ộ Khi có thai đ c ngh vi c khám thai 3 l n, m i l n m t ngày.

ả ượ ỉ ừ ế S y thai đ c ngh t ỳ 20 đ n 30 ngày tu theo tháng thai.

ộ ầ ề ừ ứ ở ỗ Sinh m t l n nhi u con thì tính t con th hai tr đi, m i con sinh thêm m ẹ

ỉ ượ đ c ngh thêm 30 ngày.

ườ ế ợ ườ ẹ ượ ể ừ ỉ Tr ng h p sau khi sinh con ch t, ng i m đ c ngh 75 ngày k t ngày

ướ ổ ị ế ườ ẹ ượ ỉ ế sinh, n u con d i 60 ngày tu i b ch t thì ng i m đ c ngh thêm 15 ngày k t ể ừ

ị ế ư ỉ ị ờ ạ khi con b ch t nh ng không quá th i h n ngh sinh con theo quy đ nh chung.

ế ơ ườ ượ ủ ế ỉ N u nuôi con s sinh thì ng i nuôi đ c ngh cho đ n khi con đ 4 tháng

tu i.ổ

ợ ấ ứ M c tr c p:

ưở ợ ấ ề ươ ứ ằ ứ ượ Đ c h ng tr c p b ng 100% m c ti n l ả ng làm căn c đóng b o

ộ ướ ể ỉ ưở ợ ấ hi m xã h i tr c khi ngh h ng tr c p.

ợ ấ ề ươ ượ ộ Đ c tr c p thêm m t tháng ti n l ng.

ế ộ ệ ề ệ ạ ộ 3. Ch đ tai n n lao đ ng và b nh ngh nghi p

ườ ượ ộ ệ ạ ị 3.1, Các tr ợ ng h p đ c xác đ nh là tai n n lao đ ng, b nh ngh ề

nghi pệ

ị ờ ệ ạ ơ ờ ạ B tai n n trong gi làm vi c, t ệ i n i làm vi c và ngoài gi ệ làm vi c theo

ủ ử ụ ầ ủ ộ yêu c u c a ch s d ng lao đ ng.

ủ ử ụ ầ ủ ệ ạ ơ ộ ị B tai n n ngoài n i làm vi c theo yêu c u c a ch s d ng lao đ ng.

ế ườ ạ ị ệ ơ ộ B tai n n lao đ ng trên tuy n đ ng đi và v t ề ừ ơ ở ế n i đ n n i làm vi c.

ệ ệ ị ườ ề ệ ộ ề B các b nh ngh nghi p do môi tr ụ ng và đi u ki n lao đ ng. Danh m c

ề ệ ệ ộ ế ộ ộ ươ ộ ị B nh ngh nghi p do B Y t và B Lao đ ng Th ng binh và Xã h i quy đ nh.

ệ ưở ợ ấ ề 3.2, Đi u ki n h ng tr c p

ể ả ộ Có tham gia đóng b o hi m xã h i.

ị ươ ậ ậ ủ ệ ậ ị Có giám đ nh th ng t ệ t, b nh t t theo quy đ nh c a pháp lu t hi n hành.

ạ ợ ấ 3.3, Các lo i tr c p

ề ờ ị ị ườ ộ Khi b TNLĐBNN trong th i gian đi u tr ng i lao đ ng v n đ ẫ ượ ưở c h ng

ủ ử ụ ề ả ộ ộ ị ươ l ợ ấ ng và các chi phí đi u tr do ch s d ng lao đ ng chi tr (không thu c tr c p

BHXH).

ị ươ ậ ượ ị ươ ậ ổ Khi đã n đ nh th ng t t, đ c giám đ nh th ng t t thì đ ượ ưở c h ng tr ợ

ể ả ộ ừ ồ ấ c p b o hi m xã h i tính t ệ khi ra vi n, g m:

ợ ấ ế ả ả ầ ộ ị ừ ằ ừ + Tr c p 1 l n (n u b suy gi m kh năng lao đ ng t 530% b ng t 412

ề ươ ố tháng ti n l ng t ể i thi u).

ợ ấ ế ả ị ừ ở + Tr c p hàng tháng (n u b suy gi m t ầ ằ 31% tr lên) b ng 0,4 1,6 l n

ứ ề ươ ố ể ộ ỳ ả ộ m c ti n l ng t i thi u tu thu c vào t ỷ ệ l ả suy gi m kh năng lao đ ng.

ụ ấ ượ ườ ụ ụ ằ ề ươ ứ ầ ố + Đ c ph c p cho ng i ph c v b ng 0,8 l n m c ti n l ng t ể i thi u

ữ ườ ả ấ ộ ừ ị ệ ộ ố ở ố ớ đ i v i nh ng ng i m t kh năng lao đ ng t 81% tr lên và b li t c t s ng, mù

ắ ụ ặ ầ hai m t, c t hai chi, tâm th n n ng.

ế ế ị ượ ưở ợ ấ ầ + N u b TNLĐBNN mà ch t thì gia đình đ c h ằ ng tr c p 1 l n b ng

ề ươ ố ướ ộ 24 tháng ti n l ng t ể i thi u và đ ượ ưở c h ợ ấ ng tr c p tr ụ c, không ph thu c vào

ể ộ ờ ả th i gian đóng b o hi m xã h i.

ườ ị ủ ề ệ ượ ưở ợ ấ ư + Ng i b TNLĐBNN có đ đi u ki n đ c h ng tr c p h u trí.

ế ộ ư 4. Ch đ h u trí

ệ ề 4.1, Đi u ki n

ế ộ ư ệ ề ưở ợ ấ ồ ố Trong ch đ h u trí đi u ki n h ổ ờ ng tr c p g m tu i đ i và s năm đóng

ể ộ ả b o hi m xã h i.

ể ượ ưở ợ ấ ươ ư ầ ủ ề ổ ờ Đ đ c h ng tr c p l ng h u đ y đ thì v tu i đ i:

ủ ệ ề ổ ộ ườ ủ + Nam đ 60 tu i trong đi u ki n lao đ ng bình th ổ ế ng và đ 55 tu i n u

ở ặ ở ơ ụ ấ ề ệ ạ ặ ặ ộ ọ làm ngành ngh ho c công vi c n ng nh c, đ c h i, ho c n i có ph c p khu

ặ ở ở ườ ự ệ ố v c h s 0,7 tr lên, ho c công tác ế chi n tr ng B, C, K.

ữ ủ ệ ổ ộ ườ ặ ủ ề + N đ 55 tu i trong đi u ki n lao đ ng bình th ổ ế ng ho c đ 50 tu i n u

ệ ở ư ệ ớ làm vi c ự các công vi c và khu v c nêu trên nh nam gi i.

ề ờ ố ớ ủ ể ả ộ ạ ả V th i gian đóng b o hi m xã h i ph i có đ 20 năm đóng đ i v i các lo i

ố ớ ộ ườ ề ả ả ợ ở lao đ ng và đ i v i các tr ng h p gi m ti n thì trong đó ph i có 15 năm ngành

ự ệ ố ệ ặ ộ ạ ụ ấ ề ặ ở ọ ơ ngh ho c công vi c n ng nh c, đ c h i, n i có ph c p khu v c h s 0,7 tr lên

ặ ở ế ườ ho c công tác các chi n tr ng B, C, K.

ữ ườ ỉ ư ư ưở ợ ấ ệ ề ấ ớ ơ Nh ng ng i ngh h u nh ng h ng tr c p th p h n v i các đi u ki n sau:

ữ ủ ủ ể ả ổ ờ ổ ộ ư + Nam đ 60 tu i, n đ 55 tu i nh ng có th i gian đóng b o hi m xã h i

ế ướ ừ t 15 năm đ n d i 30 năm.

ộ ủ ữ ủ ể ả ổ ổ ờ + Nam đ 50 tu i, n 45 tu i có th i gian đóng b o hi m xã h i đ 20 năm

ả ả ở ộ ị ừ ở tr lên mà b suy gi m kh năng lao đ ng t 61% tr lên.

ườ ệ ạ ấ ặ ộ ọ ộ + Ng i lao đ ng có ít nh t 15 năm làm công vi c n ng nh c, đ c h i đã

ộ ủ ể ả ả ả ộ ị ừ ở đóng b o hi m xã h i đ 20 năm mà b suy gi m kh năng lao đ ng t 61% tr lên,

ổ ờ ụ ộ không ph thu c tu i đ i.

ứ ợ ấ 4.2, M c tr c p

ữ ườ ủ ệ ề ợ ấ Nh ng ng i có đ các đi u ki n nêu trên đ ượ ưở c h ng tr c p hàng tháng:

ợ ấ ứ ượ ộ ừ ề ươ ứ M c tr c p đ c tính dao đ ng t 4575% m c bình quân ti n l ng làm

ộ ủ ứ ể ả ố ướ ỉ ư căn c đóng b o hi m xã h i c a 5 năm cu i cùng tr c khi ngh h u.

ố ớ ữ ườ ượ ưở ợ ấ ư ư ấ ơ ớ Đ i v i nh ng ng c h i đ ứ ng h u nh ng v i m c tr c p th p h n thì

ỉ ư ướ ợ ấ ừ ư ấ ấ ổ ứ ỗ c m i năm ngh h u tr ả c tu i thì tr đi 2% tr c p nh ng th p nh t cũng ph i

ứ ươ ố ằ b ng m c l ng t ể i thi u.

ố ớ ữ ườ ừ ộ ở ả Đ i v i nh ng ng i có t ể 30 năm đóng b o hi m xã h i tr lên, ng ườ ợ i tr

ượ ợ ấ ầ ướ ỉ ư ừ ứ ở ấ c p hàng tháng đ c tr c p 1 l n tr c khi ngh h u, t ứ ỗ năm th 31 tr đi c m i

ườ ượ ủ ứ ậ năm đóng thêm, ng ộ i lao đ ng đ c nh n thêm 0,5 c a m c bình quân ti n l ề ươ ng

ư ể ả ộ ố đóng b o hi m xã h i nh ng t i đa không quá 5 tháng.

ườ ủ ờ ư ư ả ộ ữ Nh ng ng ủ ổ ể i có đ th i gian đóng b o hi m xã h i nh ng ch a đ tu i

ủ ổ ể ưở ờ ư ế ờ ư ờ đ i thì ch (h u ch ) cho đ n khi đ tu i đ h ng h u hàng tháng.

ườ ủ ề ệ ưở ặ ư ư ờ Ng i không có đ các đi u ki n h ng h u hàng tháng ho c h u ch thì

ưở ứ ỗ ợ ấ ể ả ầ ộ ượ ưở ượ đ c h ng tr c p 1 l n, c m i năm đóng b o hi m xã h i thì đ c h ng 1

ứ ề ươ ể ả ộ tháng m c ti n l ng bình quân đóng b o hi m xã h i.

ế ộ ư ự ổ 4.3, S thay đ i ch đ h u trí

ộ ố ử ủ ổ ị ị Ngày 12/11/1998 Chính ph ban hành Ngh đ nh 93/CP s a đ i m t s quy

ố ớ ư ế ộ ư ị đ nh đ i v i ch đ h u trí nh sau:

ố ớ ữ ườ ổ ố ớ ữ ổ ố ớ ủ Đ i v i nh ng ng i có đ 55 tu i đ i v i nam và 50 tu i đ i v i n mà

ộ ở ủ ể ả ề ươ ủ có đ 30 năm đóng b o hi m xã h i tr lên thì đ ượ ưở c h ng đ 75% ti n l ng bình

ị ừ ỷ ệ ủ ư ướ ố ớ ữ ố quân c a 5 năm cu i mà không b tr t l % nh tr c. Còn đ i v i nh ng ng ườ i

ệ ượ ưở ư ầ ủ ỉ ừ ủ ề không đ đi u ki n đ c h ừ ng h u đ y đ thay vì tr đi 2% nay ch tr 1%.

ố ớ ữ ườ ệ ặ ừ ọ Đ i v i nh ng ng ộ ạ i đã t ng có 15 năm làm công vi c n ng nh c, đ c h i

ứ ể ề ệ ấ ơ mà sau đó chuy n sang làm công vi c khác có m c ti n công th p h n thì khi tính

ề ươ ượ ứ ề ươ ủ ề ề ti n l ng bình quân, đ c tính bình quân c a 5 năm li n k có m c ti n l ng cao

ấ nh t. 5. Ch đ t ế ộ ử ấ tu t

ườ 5.1, Các tr ợ ng h p

ườ ệ ị ố ệ ộ ậ ặ ị ế ạ Ng i lao đ ng đang làm vi c b m, b nh t t ho c b tai n n ch t.

ườ ộ Ng ỉ ờ ư ị ế i lao đ ng ngh ch h u b ch t .

ườ ượ ưở ợ ấ ể ả Ng i đang đ c h ng tr ộ c p b o hi m xã h i hàng tháng (MSLĐ,

ữ ế ườ ợ ượ ưở ị TNLĐBNN) b ch t. Nh ng tr ng h p này thân nhân đ c h ng ch đ tr ế ộ ả

tr c.ướ

ệ ưở ề 5.2, Đi u ki n h ng

ướ Tham gia BHXH d ế i 15 năm mà ch t thì thân nhân đ ượ ưở c h ợ ấ ng tr c p 1

l n.ầ

ừ ế ở ượ ưở Tham gia BHXH t 15 năm tr lên mà ch t thì đ c h ợ ấ ng tr c p hàng

ệ ủ ề tháng kèm theo các đi u ki n c a thân nhân.

ạ ợ ấ 5.3, Các lo i tr c p

ấ ả ọ ườ ế ằ ề ươ Mai táng phí: chung cho t t c m i ng i ch t b ng 8 tháng ti n l ng t ố i

thi u.ể

ợ ấ ầ ườ ư ủ ể ả ộ ộ Tr c p 1 l n: ng ặ i lao đ ng ch a đ 15 năm đóng b o hi m xã h i ho c

ủ ề ư ệ ưở ợ ấ ợ ấ ứ ỗ thân nhân ch a đ đi u ki n h ng tr c p hàng tháng. M c tr c p là m i năm

ả ộ ứ ề ươ ể đóng b o hi m xã h i thì đ ượ ưở c h ng 1 tháng m c ti n l ng bình quân làm căn c ứ

ể ả ộ ư đóng b o hi m xã h i nh ng không quá 12 tháng.

ố ườ ưở ủ ề ư ế ớ Đ i v i ng i đang h ệ ng h u ch t mà thân nhân không đ đi u ki n

ợ ấ ế ưở ư ấ ưở h ng tr ế c p hàng tháng thì n u ch t trong năm h ứ ng h u th nh t thì đ ượ c

ươ ế ừ ư ế ưở ư ứ ỗ ưở h ng 12 tháng l ng h u. N u ch t t năm h ở ng h u th hai tr đi, m i năm đã

ể ả ả ươ ố ể ằ ưở h ộ ng b o hi m xã h i gi m đi 1 tháng l ư ng, nh ng t i thi u cũng b ng 3 tháng

ư ươ l ng h u.

ợ ấ ủ ấ ườ ủ ề ệ ưở Tr c p tu t hàng tháng: khi thân nhân c a ng i đ đi u ki n h ng tr ợ

ở ề ệ ộ ấ c p hàng tháng vào m t trong các đi u ki n sau:

ư ủ ổ ế ổ ọ ặ ế + Con ch a đ 15 tu i ho c đ n 15 tu i n u đang đi h c.

ố ẹ ẻ ố ẹ ợ ồ ủ ổ ộ ổ ế + B m đ , b m v /ch ng đã h t tu i lao đ ng (nam đ 60 tu i, n đ ữ ủ

55 tu i).ổ

ợ ấ ứ ượ ưở ố ớ ề ươ ằ ỗ M c tr c p đ c h ng đ i v i m i thân nhân b ng 40% ti n l ng t ố i

ư ữ ể ấ ườ ơ ườ ưỡ thi u nh ng không quá 4 su t. Nh ng ng i cô đ n, không ng i nuôi d ng thì

ợ ấ ề ươ ằ ố ượ đ c tr c p b ng 70% ti n l ng t ể i thi u.

Ạ Ộ Ỹ Ả Ể Ộ III. ĐÁNH GIÁ HO T Đ NG QU B O HI M XÃ H I

ư ự ượ ộ ệ ố ỉ Nói chung, chúng ta ch a xây d ng đ c m t h th ng các ch tiêu cũng nh ư

ạ ộ ữ ự ệ ả ẩ ả ỹ ỉ ộ nh ng chu n m c ph n ánh hi u qu ho t đ ng qu BHXH (có chăng cũng ch m t

ệ ả ạ ồ ỉ ỹ vài ch tiêu). Do đó đánh giá hi u qu qu BHXH thông qua công tác t o ngu n và

ồ ử ụ s d ng ngu n.

ộ ể ả 1. Công tác thu B o hi m xã h i

ể ả ộ ệ ượ ậ B o hi m xã h i Vi t nam đ c thành l p theo NĐ 19/CP ngày 16/2/1995

ế ả ặ ườ ữ ử ơ ớ cho đ n nay đã tr i qua ch ng đ ng h n 6 năm v i nh ng khó khăn và th thách

ệ ượ ự ừ ẳ ạ ớ ị mà BHXH Vi t nam đã v t qua, t kh ng đ nh mình và không ng ng l n m nh.

ạ ộ ạ ượ ả ấ ữ ế ẳ ọ ị Ho t đ ng BHXH đã đ t đ ự c nh ng k t qu r t đáng trân tr ng, kh ng đ nh s ra

ệ ủ ươ ắ ườ ờ ủ đ i c a BHXH Vi t nam là hoàn toàn đúng đ n theo ch tr ng, đ ng l ố ủ i c a

Đ ng.ả

ơ ở ớ ượ ưở ắ Trên c s , nguyên t c có đóng BHXH m i đ c h ế ộ ng các ch đ BHXH

ầ ấ ố ớ ế ị ế ặ ộ đã đ t ra yêu c u r t quy t đ nh đ i v i công tác thu n p BHXH vì n u không thu

ể ồ ỹ ả ợ ấ ượ đ c BHXH thì qu BHXH không có ngu n đ chi tr tr c p BHXH cho ng ườ i

ộ ỹ ượ ộ ậ ạ ặ ớ lao đ ng khi qu BHXH đ ủ ể ả c h ch toán đ c l p đ gi m b t gánh n ng c a

ắ ấ ầ ừ ậ ớ ệ NSNN. Th m nhu n nguyên t c trên, ngay t khi m i thành l p, BHXH Vi t nam

ặ ấ ọ ở ị ờ ậ ầ đã r t coi tr ng công tác thu, luôn đ t công tác thu v trí hàng đ u. Nh v y, công

ế ạ ặ ạ ộ ụ ể ỉ tác thu n p BHXH luôn đ t ch tiêu k ho ch đã đ t ra, c th :

ĐV

ố ơ

Năm ị S đ n v

1995 18.566

1996 30.789

1997 34.815

1998 49.628

1999 59.404

2000 61.404

ổ

ố

iườ

2.275.998

2.821.444

3.162.352

3.355.389

3.579.427

3.842.680

tham gia T ng s

ố

lao

i/ườ

123

lao đ ngộ S

788.486

2.569.733

3.445.611

3.875.856

4.186.054

5.215.233

ộ đ ng BQ ố S

thu

đv Tr.đ

100

134,08

112,49

124,58

108 ồ

BHXH T cố đ PTộ

ả B ng 03: Tình hình thu BHXH.

Ngu n: BHXH.

ố ệ ề ấ ả ố B ng s li u trên cho th y, s thu BHXH qua các năm đ u gia tăng, năm sau

ơ ướ ớ ố ướ ổ cao h n năm tr c. So v i s thu năm 1994 (là năm tr ớ c khi đ i m i chính sách

ố ừ ớ ế ế ả ơ BHXH) thì s thu t ề năm 1998 đ n nay đ u tăng h n 10 l n. ầ V i k t qu trên,

ệ ệ ầ ượ ỹ BHXH Vi ọ t nam đã góp ph n quan tr ng vào vi c hình thành đ ậ c qu BHXH t p

ộ ậ ừ ạ ướ ẹ ệ ả ả trung, h ch toán đ c l p và t ng b c gi m nh cho NSNN trong vi c chi tr các

ế ộ ầ ư ể ề ệ ự ế ch đ BHXH đ có đi u ki n đ u t vào các lĩnh v c kinh t ấ ộ ủ xã h i c a đ t

ặ ả ố ở ộ ưở ủ ố ướ n c. S thu hàng năm tăng lên b i m t m t, do nh h ng c a nhân t chính sách

ứ ươ ề ị ị ỉ ố ể ừ (Ngh đ nh 06/CP ngày 21/1/1997 đi u ch nh m c l ng t i thi u t 120000đ/tháng

ứ ươ ế ị ị lên 144000đ/tháng, ti p đó là Ngh đ nh 175/CP ngày 1/1/2000 nâng m c l ng t ố i

ể ố ượ ự ặ thi u lên 180000 theo đó s thu BHXH cũng đ ố c tăng lên) m t khác do s tăng đ i

ượ t ng tham gia BHXH:

ể ả ệ ọ ưở ỹ Bi n pháp quan tr ng đ b o toàn và tăng tr ừ ng qu BHXH là không ng ng

ở ộ ố ượ ỹ ượ m r ng đ i t ng tham gia BHXH vì qu BHXH đ ở ở ứ c hình thành trên c s m c

ữ ệ ề ề ả ả ỏ ỹ ỹ chênh l ch gi a dòng ti n ch y vào qu (thu) và dòng ti n ch y ra kh i qu (chi).

ế ệ ươ ỹ ẽ ớ ệ ố ề ố ồ ờ N u chênh l ch này d ng thì qu s l n lên v s tuy t đ i, đ ng th i khi m ở

ố ượ ỹ ề ặ ầ ộ r ng đ i t ng tham gia đóng BHXH cũng có nghĩa là tăng d n tích lu (v m t giá

ệ ố ố ớ ỹ ạ ủ ấ ầ ờ ỗ ỹ ị ạ tr tuy t đ i) c a ph n qu t m th i nhàn r i nh t là đ i v i qu BHXH dài h n.

ư ầ ế ế ố ộ N u nh đ u năm 1995 toàn qu c có 3174197 lao đ ng tham gia BHXH thì đ n nay

ấ ố con s đó đã tăng g p đôi.

ơ ả ỉ B ng 04: Thu BHXH T nh S n La 19962000.

Đ n vơ ị 1996 1997 1998 1999 2000

ố S ĐV t/gia BHXH ĐV 462 584 680 689 701

ố ộ T c đ PT ố S LĐ t/gia BHXH % iườ Ng 100 26434 126,4 28848 116,43 33760 101,32 34857 101,74 34950

ố ộ T c đ PT ố S thu BHXH % Tr.đ ngồ 100 19391 109,13 24766 117,03 28961 103,25 30492 100,26 38821

% 100 127,72

116,94 ồ ố ộ T c đ PT 128,58 105,29 ơ ỉ Ngu n: BHXH T nh S n La.

ứ ố ậ ơ ố ị Các đ n v tham gia BHXH đa s nh n th c t ả ệ t, có trách nhi m tham gia b o

ể ầ ộ ộ ơ ố ổ ị hi m xã h i và thu n p đ y đ . ủ Trong t ng s các đ n v tham gia BHXH thì các

ệ ộ ộ ố ố ị ơ đ n v thu c doanh nghi p ngoài qu c doanh có s lao đ ng tham gia tăng nhanh:

ườ ườ Năm 1995 có 30.063 ng i, năm 1996 có 56.280 ng i, năm 1997 có 84.058 ng ườ i,

ườ năm 1998 có 122.685 ng i tham gia BHXH, bình quân tăng 60%/năm. Năm 2000

ể ộ ớ tăng thêm 200.000 lao đ ng tham gia BHXH so v i năm 1999, đi n hình:

ố ồ ộ ớ + Thành ph H Chí Minh: Có 616.549 lao đ ng tham gia BHXH , tăng so v i

ộ ộ ố năm 1999 là 43.158 lao đ ng (tăng 8%), trong đó có 95.849 lao đ ng ngoài qu c

ớ doanh, tăng 27% so v i năm 1999.

ươ ớ ộ ỉ + T nh Bình D ng: 90.809 lao đ ng, tăng so v i năm 1999 là 12.797 lao

ớ ố ộ ộ đ ng (tăng 16%), trong đó 20.000 lao đ ng ngoài qu c doanh, tăng 78% so v i năm

1999.

ồ ộ ớ ỉ ộ + T nh Đ ng Nai: 175.500 lao đ ng, tăng so v i năm 1999 là 14.088 lao đ ng

ộ ố ớ (tăng 9%), trong đó có 10.520 lao đ ng ngoài qu c doanh, tăng 19% so v i năm

1999.

ể ạ ượ ữ ế ể ả ả ộ ệ Đ đ t đ c nh ng k t qu trên, B o hi m xã h i Vi t Nam đã:

ụ ệ ọ ộ  Luôn chú tr ng công tác thu n p BHXH, coi công tác thu là nhi m v hàng

ệ ưở ộ ồ ấ ồ ầ đ u cho vi c tăng tr ể ng và phát tri n ngu n qu . ư ỹ H i đ ng thi đua các c p đã đ a

ể ệ ậ ộ ộ ỉ ỉ ch tiêu thu n p BHXH là m t trong các ch tiêu đ xét công nh n danh hi u thi đua

ị ặ ơ đ n v ho c cá nhân.

ố ượ ự ể ậ ộ  Tích c c rà soát, tuyên truy n v n đ ng đ tăng thêm đ i t ề ng tham gia

ị ử ụ ố ớ ữ ộ ườ ộ ộ ơ đóng BHXH đ i v i nh ng đ n v s d ng lao đ ng và ng ệ i lao đ ng thu c di n

ư ả ể ồ ờ ư ph i tham gia BHXH nh ng ch a tham gia BHXH. ố ố Đ ng th i đôn đ c, ki m tra, đ i

ườ ờ ố ề ủ ể ế chi u th ị ng xuyên đ thu đúng, thu đ , thu k p th i s ti n BHXH phát sinh theo

ỹ ươ qu l ng hàng tháng, hàng năm.

ể ể ặ ạ  Bên c nh đó là công tác truy thu n đ ng đ ngăn ch n không đ công n ợ ọ ợ

ố ắ ấ ố ế ệ ượ ạ ỳ ể ợ ọ phát sinh thêm, nh t là c g ng t i đa h n ch hi n t ng chây ư đ n đ ng l u

ấ ế ả ợ ứ ả ồ ữ c u, ch ng ch t đ n m c không còn kh năng tr n .

ầ ị  Công tác thu BHXH đã d n đi vào n đ nh, ngành BHXH đã ph i h p t ổ ố ợ ố t

ạ ủ ỷ ả ủ ự ứ ư ấ ớ v i các ngành ch c năng cũng nh tranh th s lãnh đ o c a các c p u đ ng, chính

ề ị ươ ạ ạ quy n đ a ph ng trong công các thu BHXH. Bên c nh đó là công tác đào t o nâng

ộ ừ ự ướ ứ ụ ệ ệ ả ọ cao năng l c cán b , t ng b c ng d ng công ngh tin h c vào vi c qu n lý thu

BHXH.

ộ ố ồ ẫ ạ ọ Bên c nh đó, công tác thu BHXH v n còn m t s t n đ ng sau:

ợ ề ở ớ ơ ị Tình hình n ti n BHXH ả các đ n v tham gia BHXH còn khá l n làm nh

ố ề ủ ế ồ ợ ơ ị ưở h ng đ n ngu n thu BHXH, s ti n n BHXH c a các đ n v tham gia BHXH

ỷ ồ ị ặ ơ ộ bình quân trên 10 t ầ đ ng/năm, nguyên nhân m t ph n do các đ n v g p khó khăn

ặ ệ ị ả ấ ặ ơ ạ ộ trong ho t đ ng (đ c bi ứ t là các đ n v s n xu t kinh doanh) m t khác là do ý th c

ủ ử ụ ợ ề ố ề ể ộ ủ c a ch s d ng lao đ ng, n ti n BHXH đ dùng s ti n đó quay vòng kinh

ả ỡ ố ườ ề ể ộ doanh, đ ph i vay v n. Trong khi đó ng i lao đ ng do không hi u rõ v BHXH

ợ ấ ệ ệ ả ấ ẵ ạ l i mang s n tâm lý s m t vi c nên đã không dám đ u tranh b o v quy n l ề ợ i

ủ chính đáng c a mình.

ả ừ ố ệ B ng 05: Thu BHXH t Doanh nghi p ngoài qu c doanh.

ố ơ ị S đ n v ộ ố S lao đ ng ố S đã thu ố ợ ọ S n đ ng Đ n vơ ị Đ n vơ ị iườ Ng Tr. đ ngồ Tr.đ ngồ 1998 3147 122685 118902 14716

1997 2358 84058 72414 6001 ạ ể ả ồ ộ Ngu n: T p chí B o hi m xã h i.

ề ệ ả ộ ơ ị ườ ộ Nhi u đ n v thu c di n ph i tham gia BHXH cho ng ư i lao đ ng nh ng

ụ ả ẩ ộ ưở ế ợ ậ ặ đã l n tránh nghĩa v tham gia và n p BHXH vì nh h ng đ n l i nhu n, ho c có

ế ệ ứ ỉ ệ ề ỉ tham gia cũng ch mang hình th c chi u l , nhi u doanh nghi p ch đóng BHXH cho

ữ ườ ệ ả ộ nh ng ng ả i làm công tác qu n lý doanh nghi p, n p BHXH thì tìm cách khai gi m

ề ươ ự ệ ệ ặ ả ố ộ ộ ợ ồ ti n l ng, gi m s lao đ ng làm vi c ho c th c hi n h p đ ng lao đ ng theo mùa

ạ ướ ể ả ệ ộ ộ ố ắ ụ v , ng n h n d ớ i 3 tháng đ gi m s lao đ ng không thu c di n đóng BHXH v i

ư ứ ề ồ ợ ộ ờ nhi u hình th c khác nhau nh : không ký h p đ ng lao đ ng, kéo dài th i gian th ử

ữ ệ ờ ớ ệ ố ả ấ ầ ẽ ở vi c... đây là nh ng k h mà trong th i gian t i h th ng BHXH ph i l p đ y.

ể ả ữ ệ ộ ưở ồ ỹ M t trong nh ng bi n pháp đ b o toàn và tăng tr ng ngu n qu BHXH

ở ộ ố ượ ề ỗ ự ố ắ ủ là m r ng đ i t ng tham gia BHXH, tuy đã có nhi u l l c, c g ng c a toàn h ệ

ỉ ớ ạ ế ệ ả ố ố ộ th ng, song cho đ n nay s tham gia BHXH ch m i đ t kho ng 4 tri u lao đ ng

ộ ẫ ố ơ ệ ệ ắ ộ ổ ộ ộ ộ thu c di n b t bu c trong t ng s h n 40 tri u lao đ ng, ngoài xã h i v n còn m t

ư ớ ượ ằ ủ ầ ườ ự ượ l c l ng l n ch a đ c khai thác nh m mang l ạ ợ i l i ích cho đ y đ ng i lao

ầ ọ ộ đ ng trong m i thành ph n kinh t ế .

ả ợ ấ 2. Công tác chi tr tr c p

ộ ố ả ả ồ ơ ả Chi BHXH do hai ngu n b o d m c b n là Ngân sách (chi cho m t s các

ưở ộ ướ ả ỹ ố ượ đ i t ng h ể ng b o hi m xã h i tr ả ồ c 01/01/1995) và ngu n do qu BHXH b o

đ m.ả

ế ị ồ Theo quy t đ nh 20/199/QĐTTg ban hành ngày 26/1/1998 thì ngu n ngân

ườ ả sách chi tr cho các tr ợ ng h p sau:

ợ ấ ư Tr c p h u;

ợ ấ Tr c p MSLĐ;

ợ ấ ườ ụ ụ ườ ị ạ ộ Tr c p TNLĐ và ng i ph c v ng ấ ụ i b tai n n lao đ ng, trang c p d ng

ươ ệ ườ ị ụ c , ph ng ti n chuyên dùng cho ng i b TNLĐ;

ợ ấ Tr c p BNN;

ợ ấ Tr c p công nhân cao su;

ấ ơ ả ề ấ ị ưỡ Ti n tu t (đ nh su t c b n và nuôi d ng) và mai táng phí;

ề Ti n mua BHYT;

ệ ả L phí chi tr ;

ế ả Các kho n chi khác (n u có).

ố ượ ỹ ưở ừ ồ Qu BHXH chi cho các đ i t ng h ng BHXH t ở 1/1/1995 tr đi, g m các

ả kho n chi sau:

ườ ộ ầ ợ ấ ư Tr c p h u (th ng xuyên và m t l n);

ợ ấ ườ ụ ụ ườ ị ạ ộ Tr c p TNLĐ và ng i ph c v ng ấ ụ i b tai n n lao đ ng, trang c p d ng

ươ ệ ườ ị ụ c , ph ng ti n chuyên dùng cho ng i b TNLĐ;

ợ ấ ố Tr c p m đau;

ợ ấ ả Tr c p thai s n;

ợ ấ Tr c p BNN;

ấ ơ ả ề ấ ị ưỡ Ti n tu t (đ nh su t c b n và nuôi d ng) và mai táng phí;

ề Ti n mua BHYT;

ệ ả L phí chi tr ;

ả Các kho n chi khác.

ả ả ủ ự ế Chi tr ố ệ là k t qu c a quá trình th c hi n chính sách BHXH, là khâu cu i

ủ ả ế ườ cùng c a công tác gi i quy t các chính sách BHXH liên quan cho ng ộ i lao đ ng b ị

ế ộ ố ế ộ ủ ứ ả ả ộ suy gi m s c lao đ ng c a mình ch đ TNLĐBNN, ch đ m đau, thai s n...

ố ượ ưở ươ ạ ợ ấ ư cho đ i t ng h ng l ng h u và các lo i tr c p BHXH khi dã hoàn thành nghĩa

ả ừ ộ ượ ể ơ ậ ớ ệ ụ v . Vi c chi tr BHXH t ả khi c quan B o hi m xã h i đ c thành l p t i nay

ơ ả ủ ả ả ờ ị ượ nhìn chung và c b n đ m b o đúng đ k p th i, đ c ng ườ ưở i h ng ch đ ế ộ

ủ ồ ộ ườ ơ ộ ị BHXH đ ng tình ng h , ng ấ i lao đ ng trong các đ n v yên tâm công tác, ph n

ở ưở ườ ố ủ ươ ủ ả ướ kh i tin t ng vào đ ng l i ch tr ng c a Đ ng và Nhà n c.

ố ố ượ ưở ợ ấ S đ i t ng h ng tr c p BHXH tăng qua các năm, trong đó s đ i t ố ố ượ ng

ợ ấ ư ế ỷ ệ ớ ể ệ ả ưở h ng tr c p h u trí chi m t l n, tình hình th hi n qua các b ng sau: l

ố ượ ả ưở ườ ả ả B ng 06: Đ i t ng h ng BHXH th ng xuyên do BHXH b o đ m.

ơ ị Đ n v : Ng ườ i

ư ư

Năm ứ H u viên ch c H u QĐ ĐX tu tấ TNLĐBNN 1996 10.789 2.492 6.361 958 1997 24.212 5.817 11.290 2.210 1998 40.258 9.205 16.517 4.020 1999 64.070 13.943 21.543 5.640 2000 92.876 18.500 27.119 7.167

ồ ệ Ngu n: BHXH Vi t Nam.

ố ượ ả ưở ườ ả ả B ng 07: Đ i t ng h ng BHXH th ng xuyên do NSNN b o đ m.

ơ ị Đ n v : Ng ườ i

1996 1997 1998 1999 2000

ư H u VC ư H u QĐ MSLĐ ĐX tu tấ 1.006.340 164.489 395.026 172.609 996.235 162.572 380.132 164.419 978.867 160.465 367.017 162.672 966.291 158.231 352.407 160.037 959.503 157.114 347.102 158.720

TNLĐBNN 10.357 11.332 11.960 12.292 12.458

ồ ệ Ngu n: BHXH Vi t Nam.

ố ệ ở ố ố ượ ấ ả ưở ừ Qua s li u các b ng 06, 07 ta th y, s đ i t ng h ng BHXH t NSNN

ố ườ ưở ả ầ ạ ệ ộ gi m d n, còn s ng i h ng BHXH l ố i tăng lên m t cách rõ r t, trong đó các đ i

ưở ươ ư ấ ớ ố ượ ớ ưở ừ ượ t ng h ng l ng h u r t l n. Tuy nhiên so v i các đ i t ng h ng t NSNN

ế ỷ ệ ấ ỏ ụ ể ề ố ề ợ ấ ả ả ồ thì chi m t r t nh . C th v s ti n tr c p do hai ngu n b o đ m cũng nh l ư

ượ ể ệ ả ướ ỷ ệ t l chi BHXH đ c th hi n thông qua các b ng d i:

ả ả ả B ng 08: Chi BHXH do NSNN b o đ m.

ơ ị ệ ồ Đ n v : Tri u đ ng.

Năm H uư MSLĐ TNLĐBNN ử ấ T tu t MTP CN Cao su Trang c pấ 1996 3.442.207,3 655.573,3 10.191,9 133.283,6 23.250,4 1.337,8 55,4 1997 4.071.355,2 763.392,5 12.812 125.882,3 20.507,3 1.535,7 54,5 1998 4.060.887,2 740.012,6 13.034 128.794,7 21.419,6 1.493,0 53,7 1999 3.982.515 710.859 12.984,5 126.098,4 21.279,8 1.416,3 48,3 2000 4.983.593 850.549 15.308 164.248 34.150 1.657 56,2

ụ

d ng cụ BHYT L/phí chi trả T ngổ 117.493,3 22.064 4.405.457 141.572,3 25.981 5.163.092,8 136.943 25.828.5 5.128.466,3 166.757 31.629 6.247.947,2

ồ ệ 135.167,9 25.250,4 5.015.619,6 Ngu n: BHXH Vi t Nam.

ả ả ả ỹ B ng 09: Chi BHXH do qu BHXH b o đ m.

1996 197.718,3 3.573,2 14.078,5 5,2 61.811,4 103.844

ụ

ả

Năm H uư TNLĐBNN ử ấ T tu t MTP ÔĐ Thai s nả ấ Tr/c p D/C BHYT ệ L phí chi tr T ngổ 557,9 1.561,6 383.150,1 1997 346.208,6 6.165,3 15.124,1 4.670 90.681,7 124.980,1 34,9 2.005,8 2.754,6 593..525,1 1998 448.861,4 9.843 21.249,6 5.623,2 110.866,4 146.231,8 57,4 5.380,7 3.515,8 751.629,3 2000 991.575 12.769 32.613 9.500 98.775 240.005 86 17.404 5.974 1.328.701

ồ ệ 1999 631.598,5 11.311,4 24.623,2 5.781,8 95.798,2 158.003,5 33 8.474,6 4.727 940.351,2 Ngu n: BHXH Vi t Nam.

ả ơ ấ B ng 10: C c u chi BHXH.

ơ ị ệ ồ Đ n v : Tri u đ ng

ỹ NSNN Qu BHXH

ỷ ệ ỷ ệ Ti nề T l (%) Ti nề T l (%)

Năm 1996 1997 1998 1999 2000 4.405.457 5.163.092,8 5.128.466,3 5.015.619,6 6.247.947,2 92 89,7 87,2 84,2 82 383.150,1 593.525 751.629,3 940.351,2 1.328.701

ồ ệ Ngu n: BHXH Vi 8 10,3 12,8 15,8 18 t Nam.

ố ệ ố ượ ể ậ ả ố ưở Qua b ng s li u trên chúng ta có th nh n xét: S các đ i t ng h ng tr ợ

ế ộ ướ ả ầ ộ ộ ỹ ấ c p BHXH bi n đ ng theo xu h ng: Thu c NSNN gi m d n, thu c qu BHXH

tăng d n. ầ

ố ượ ưở ư ả ả ả Đ i t ng h ấ ớ ng BHXH do NSNN b o đ m tuy có gi m nh ng còn r t l n

ế ừ ợ ấ ế ẫ (đ n năm 2000 chi t ổ NSNN v n chi m trên 80% t ng chi tr c p BHXH), nguyên

ố ố ượ ưở ợ ấ ướ ả nhân là do: S đ i t ng h ng tr c p BHXH tr ẩ c ngày 1.1.1995 là s n ph m

ự ự ệ ế ớ ơ ủ c a quá trình th c hi n chính sách BHXH theo c ch cũ, có s đan xen v i các

ả ơ ư ộ ườ ạ ớ chính sách xã h i khác nh chính sách tr n ng i có công v i cách m ng, chính

ỡ ữ ả ả ườ ả ộ ộ sách b o đ m xã h i, giúp đ nh ng ng i khó khăn… do NSNN chi tr toàn b , do

ố ượ ưở ợ ấ ự ệ ệ đó các đ i t ng h ng tr c p BHXH r t l n. ấ ớ Rõ ràng vi c th c hi n chính sách

ồ ạ ấ ổ ơ ấ ậ ể ề ế ơ BHXH theo c ch cũ t n t ế ự ệ i r t nhi u b t c p và vi c chuy n đ i c ch th c

ệ ệ ậ ắ ệ hi n chính sách BHXH là hoàn toàn đúng đ n. Vi c thành l p BHXH Vi t Nam đ ể

ề ộ ỹ ậ ự ệ ả ố ớ ả ế ượ th c hi n qu n lý qu t p trung v m t m i có ý nghĩa to l n, gi i quy t đ c tình

ẻ ạ ả ỏ ế ậ ượ ệ ữ ố ườ tr ng qu n lý l ng l o, phân tán, thi t l p đ c m i quan h gi a ng ộ i lao đ ng

ơ và c quan BHXH.

ố ừ ả ề ố ệ ố ỹ S chi t qu BHXH tăng lên qua các năm c v s tuy t đ i và s t ố ươ ng

ố ượ ố ưở ỹ ả ố ở đ i, s dĩ s chi này ngày càng tăng là vì đ i t ng h ả ng BHXH do qu b o đ m

ặ ệ ậ ố ừ ỹ ngày càng tăng, đ c bi t là s ng ặ ố ườ ề ư M c dù v y, s chi t i v h u. ế ỉ qu ch chi m

ớ ố ằ ỏ ỹ ỷ ệ t l ể nh so v i s thu BHXH, nên có th nói r ng sau khi qu BHXH chi tr tr ả ợ

ộ ố ư ươ ẽ ả ố ớ ồ ấ c p và các kho n chi khác s còn m t s d t ng đ i l n, đây là ngu n đ u t ầ ư ớ l n

ầ ả ưở ỹ góp ph n b o toàn và tăng tr ng qu .

ấ ậ ữ Nh ng b t c p trong công tác chi BHXH:

ệ ề ậ ả ả ơ ư ạ Vi c chi tr BHXH có nhi u n i còn ch m, các kho n chi đôi khi ch a r ch

ế ẫ ờ ừ ườ ộ ròi d n đ n tâm lý nghi ng chính sách BHXH t phía ng i lao đ ng.

ờ ỳ ự ị ẫ ế ộ ố ả ị ế ự ạ Ch đ m đau, thai s n không quy đ nh th i k d b d n đ n s l m

ả ưở ư ố ớ ế ỹ ỹ ụ d ng qu làm nh h ng đ n tài chính qu BHXH cũng nh đ i v i ng ườ ử ụ i s d ng

lao đ ng.ộ

ố ớ ế ộ ệ ầ ị ỗ ủ Đ i v i ch đ TNLĐBNN c n quy đ nh rõ trách nhi m (l i) c a ai trong

ả ợ ấ ệ ả ứ ể ạ ợ vi c x y ra tai n n đ có hình th c tr tr c p h p lý.

ữ ệ ả ộ ỹ M t trong nh ng khó khăn hi n nay trong qu n lý qu BHXH là Ngân sách

ướ ể ể ả ả ờ ỹ ị nhà n ầ ủ ố ề c không đ m b o k p th i và đ y đ s ti n chuy n cho qu BHXH đ qu ỹ

ả ộ ố ượ ả ả chi tr h cho các đ i t ng mà NSNN b o đ m.

ầ ư ỹ ả ể 3. Công tác đ u t ộ qu b o hi m xã h i

ể ả ộ ệ ạ ộ ụ ợ ậ B o hi m xã h i Vi t nam ho t đ ng không vì m c tiêu l i nhu n, song do

ầ ả ưở ệ ỗ ỹ ỹ yêu c u b o toàn và tăng tr ầ ng qu , thì vi c dùng ph n qu nhàn r i đem đ u t ầ ư

ế ạ ộ ầ ư ặ ầ ọ ế ứ ầ là h t s c c n thi t, m t khác ho t đ ng đ u t ệ góp ph n quan tr ng trong vi c

ưở ề ạ ộ tăng tr ể ng, phát tri n n n kinh t ế ấ ướ Do đó tham gia vào ho t đ ng đ u t đ t n ầ ư c.

ể ộ ệ ự ầ ộ ả cũng có nghĩa B o hi m xã h i Vi t nam đã góp ph n vào công cu c xây d ng và

ấ ướ ể phát tri n đ t n c.

ượ ự ủ ả ủ ể ộ ệ Đ c s cho phép c a Chính ph , B o hi m xã h i Vi ầ t nam đã dùng ph n

ỗ ể ầ ư ỹ ớ ố ế ế ỷ ồ qu nhàn r i đ đ u t sinh l ờ V i s thu tính đ n h t năm 1999 là 4200 t i. đ ng,

ố ề ầ ư ỹ ỷ ồ ố ề ờ ổ t ng s ti n do đ u t qu là 1400 t đ ng. Riêng năm 1999 s ti n sinh l i là trên

ỷ ồ ầ ư ứ ủ ế ướ ự ự 600 t đ ng. Hình th c đ u t ch y u là cho Nhà n ệ c vay th c hi n các d án

ề ả ố ế ươ ả qu c gia v gi ệ i quy t vi c làm, ch ế ng trình xoá đói gi m nghèo và mua trái phi u

ủ ạ ợ ướ ị kho b c. Trong đ t phát hành công trái c a Nhà n ớ ổ c năm 1999 v i t ng giá tr 4000

ể ả ộ ệ ế ỷ ồ ỷ ồ t đ ng thì B o hi m xã h i Vi t nam chi m 25% (500 t đ ng).

ồ ề ả ả ằ ệ ế B ng 11: Các kho n cho vay b ng đ ng ti n Vi t Nam (tính đ n 8. 1998).

ơ ị ệ ồ Đ n v : Tri u đ ng

ổ

ầ ư ệ Ngân sách nhà n ụ ầ ư T ng c c đ u t Ngân hàng đ u t cướ ể và phát tri n t Nam Vi 1.078.636 1.700.000 950.000

t Nam ế

ỹ ỗ ợ ầ ư ố qu c gia Qu h tr đ u t ệ ệ Ngân hàng nông nghi p Vi ươ Ngân hàng công th ngg hoàn ki m C ngộ

ệ 500.000 400.000 600.000 5.228.636 ồ Ngu n: BHXH Vi t Nam.

ổ ợ ế ế ả ỳ B ng 12: T ng các đ t mua k phi u, trái phi u.

ơ ị ệ ồ Đ n v : Tri u đ ng.

ế ệ ỳ STT Tên k phi u, trái M nh giá ố ề S ti n Lãi su tấ Ngày thu

phi uế

ế Trái phi u KBNN

ế ỳ 2 K phi u NHNN VN 100.000 131.700 160.700 46.600 73.800 200.000 chuy nể 90.909 120.604 147.296 40.917 67.706 176.000 10% 9,2% 9,1% 9% 9% 1%/t ồ ố h i v n 03.10.98 21.10.98 31.10.98 07.11.98 14.11.989 31.12.98

150.000 150.000 1%/t 18.04.99

ế ạ 3 K/phi u NHNN Láng h 57.471 1%/t 19.04.99

50.000 ồ ệ Ngu n: BHXH Vi t Nam.

ể ầ ư ế ổ ỗ ờ ố ề ạ Tính đ n ngày 31.12.99 t ng s ti n t m th i nhàn r i dùng đ đ u t là

ỷ ồ 10.628 t đ ng.

ầ ư ế ưở ế ả K t qu lãi đ u t tăng tr ng đ n 31.12.99 là:

ổ ỷ ồ ố T ng s : 1.351 t đ ng.

ế ỷ ồ Trong đó: Đ n năm 1997: 209 t đ ng.

ỷ ồ Phát sinh năm 1998: 163 t đ ng.

ỷ ồ Phát sinh năm 1999: 979 t đ ng.

ươ ầ ư ả ể ộ ệ ứ Các ph ng án đ u t B o hi m xã h i Vi t nam đang nghiên c u là: góp

ế ế ệ ử ễ ự ư ầ ớ ỹ qu vào các d án l n, nh : khai thác, ch bi n d u khí, đi n t vi n thông, các khu

ệ ầ ả ậ ố ỹ ả công nghi p k thu t cao... b o đ m có lãi, khi c n rút v n thu n l ậ ợ Ngoài ra, đ uầ i.

ị ườ ộ ướ ứ ệ ở ị ư t vào th tr ng ch ng khoán cũng là m t h ng m . Hi n nay, sàn giao d ch

ứ ượ ở ạ ố ồ ch ng khoán ở ướ n c ta đã đ c m t ớ i Thành ph H Chí Minh, tuy nhiên do m i

ề ấ ậ ủ ệ ề ấ ỹ hình thành nên còn nhi u v n đ b t c p nên vi c tham gia c a qu BHXH vào lĩnh

ư ư ươ ự ầ ư ẽ ự v c này là ch a nên nh ng trong t ng lai đây s là lĩnh v c đ u t ề ứ ẹ nhi u h a h n.

ầ ư ỹ Đánh giá tình hình đ u t qu BHXH:

ầ ư ệ ầ ộ ớ ỹ ườ ả Vi c đ u t qu BHXH là m t nét m i góp ph n tăng c ng kh năng duy

ể ồ ỹ ề ạ ị trì và phát tri n ngu n qu BHXH. ạ Tuy nhiên các quy đ nh v ph m vi cho ho t

ầ ư ỹ ậ ộ ậ ợ ư ả ộ đ ng đ u t qu BHXH ch a th t r ng rãi và thu n l i cho công tác qu n lý và tăng

ưở ư ạ ế ể ả ẫ ồ ỹ tr ậ ng ngu n qu BHXH cho nên v n ch a đ t k t qu cao, chúng ta có th nh n

ề ả ấ ấ th y đi u này thông qua các b ng trên: Lãi su t trung bình thu đ ượ ừ c t ả các kho n

ộ ố ả ộ ỹ ỉ ầ ư đ u t qu BHXH ch dao đ ng trong kho ng 67% trong khi đó trong m t s năm

ờ ỳ ứ ạ ớ ề ờ th i k 19951998 m c l m phát lêm t ặ i 910%. Đi u này đ t ra trong th i gian t ớ i

ự ầ ư ữ ổ ị ệ ượ ầ c n có nh ng thay đ i trong quy đ nh lĩnh v c đ u t BHXH Vi t Nam đ c phép

ạ ộ ầ ư ể ả ơ ệ tham gia đ ho t đ ng đ u t có hi u qu h n.

ƯƠ Ỹ Ả Ổ Ứ Ể IV. PH Ộ NG PHÁP T CH C THU CHI QU B O HI M XÃ H I

ự ở ộ ố ượ ộ ằ ể ả ả 1. S m r ng đ i t ứ ng tham gia b o hi m xã h i b ng c hình th c

ắ ự ệ ộ b t bu c và t nguy n

ở ộ ố ượ ế ố ả ả ả ộ M r ng đ i t ể ng tham gia b o hi m xã h i là y u t b o đ m an toàn xã

ỹ ồ ờ ạ ự ệ ồ ươ ộ h i và tăng ngu n đóng góp vào qu , đ ng th i t o ra s chênh l ch d ữ ng gi a thu

ả ồ ỹ ả ể ằ ưở ệ ộ và chi qu b o hi m xã h i nh m b o t n và tăng tr ồ ng ngu n qu . ố ỹ Hi n nay, đ i

ấ ạ ể ẹ ệ ấ ả ộ ổ ỉ ượ t ố ơ ng tham gia b o hi m xã h i còn r t h n h p: X p x 4 tri u trong t ng s h n

ự ệ ộ ộ ộ ướ ủ ế 40 tri u lao đ ng, trong đó lao đ ng thu c khu v c nhà n ệ c là ch y u. Do đó vi c

ở ộ ố ượ ộ ộ ế ượ ể m r ng đ i t ng tham gia là m t n i dung trong chi n l ả c phát tri n ngành b o

ể ộ ế hi m xã h i đ n năm 2010:

ố ượ ộ ắ ẽ ượ ể ả ộ ở ộ Đ i t ng tham gia b o hi m xã h i b t bu c s đ c m r ng thêm:

ườ ử ụ ệ ệ ộ ố Ng i lao đ ng làm vi c trong các doanh nghi p ngoài qu c doanh có s d ng d ướ i

ườ ệ ệ ườ ộ 10 lao đ ng; ng i làm vi c trong các HTX phi nông nghi p; ng ệ i làm vi c trong

ổ ứ ướ ụ ủ ậ ộ các t ch c bán công, dân l p có thuê m n lao đ ng c a các ngành: Giáo d c, văn

ườ ệ ộ ộ ị hoá, du l ch... Ng i làm vi c thu c các h gia đình đăng ký kinh doanh có thuê

ướ ộ m n lao đ ng...

ộ ự ứ ể ả ẽ ượ ự ệ ớ Hình th c b o hi m xã h i t ệ nguy n s đ ố c th c hi n v i các đ i

ư ệ ệ ườ ự ượ t ng: Xã viên các HTX nông nghi p, ng nghi p, ng ộ i lao đ ng t do... ự ế D ki n

ố ườ ộ ự ể ả ệ ệ ế đ n năm 2010 s ng i tham gia b o hi m xã h i t ả nguy n kho ng 8 tri u ng ườ i,

ố ườ ả ắ ể ả ộ ộ ự ệ ư ổ đ a t ng s ng i tham gia b o hi m xã h i (c b t bu c và t ế nguy n) chi m

ả ướ ộ ố ổ 30% t ng s lao đ ng trong c n c.

ố ườ ả ộ ể ể ả ự B ng 13: D báo s ng i có th tham gia b o hi m xã h i.

ơ ị ườ Đ n v : 1000 ng i

Năm 2005 2010

ố ườ ố ườ ố ườ 1. Dân số 2. S ng 3. S ng 4. S ng ộ ộ ổ i trong đ tu i lao đ ng ộ ắ i tham gia BHXH b t bu c ệ ự nguy n i tham gia BHXH t 87.000 55.575 9.000 8.000

ụ 82.000 50.650 6.500 4.400 ồ Ngu n: V BHXH

ư ậ ủ ầ ườ ẽ ồ ộ Nh v y ph n đóng góp c a ng i lao đ ng s g m:

ự ứ ướ ủ S đóng góp c a công ch c nhà n c.

ủ ự ượ ự S đóng góp c a l c l ng vũ trang.

ủ ự ườ ệ ộ S đóng góp c a ng i lao đ ng trong các doanh nghi p.

ự ủ ộ S đóng góp c a nông dân và lao đ ng nông thôn.

ự ủ ộ ướ ạ ệ ế S đóng góp c a lao đ ng n c ngoài t i Vi t Nam (n u có).

ế ộ ả ệ ố ở ộ ự ộ ệ ể 2. M r ng h th ng các ch đ b o hi m xã h i Th c hi n ch đ ế ộ

ợ ấ ệ ấ tr c p th t nghi p

ế ộ ả ư ự ệ ệ ể ộ ướ Nh đã nêu, vi c th c hi n 9 ch đ b o hi m xã h i trong Công c 102

ụ ủ ỗ ố ệ ể ự ư ệ ượ ủ c a ILO là m c tiêu c a m i qu c gia. Vi t Nam tuy ch a th th c hi n đ c 9

ế ộ ở ộ ữ ề ệ ề ế ệ ộ ch đ do nh ng đi u ki n v kinh t xã h i, song vi c m r ng các ch đ s ế ộ ẽ

ệ ừ ự ướ ể ủ ấ ướ ớ ừ ạ ợ ượ đ c th c hi n t ng b c phù h p v i t ng giai đo n phát tri n c a đ t n c mà

ướ ế ộ ợ ấ ự ệ ệ ệ ấ ạ tr c tiên là (trong giai đo n hi n nay) th c hi n ch đ tr c p th t nghi p, do vai

ệ ủ ề ọ ừ ặ trò đ c bi ế ộ t quan tr ng c a ch đ này trong n n kinh t ế ị ườ th tr ng v a là công c ụ

ầ ả ệ ổ ừ ế ấ ộ ị góp ph n gi i quy t th t nghi p, n đ nh KT CT XH, v a là m t chính sách xã

ệ ả ờ ố ả ọ ườ ộ ấ h i r t quan tr ng trong vi c b o đ m đ i s ng ng ộ i lao đ ng.

ế ộ ợ ấ ỹ ả ự ế ệ ẽ ể ấ ệ N u th c hi n ch đ tr ộ c p th t nghi p thì s do qu b o hi m xã h i

ờ ạ ợ ấ ắ ạ ả ả ượ ị ướ ả ng n h n b o đ m do th i h n tr c p đ c xác đ nh tr ờ c và trong kho ng th i

gian ng n.ắ

ự ể ộ ỹ ả 3. D báo qu b o hi m xã h i

ự ể ả ộ 3.1, D báo thu b o hi m xã h i

 Căn c d báo: ứ ự

ố ườ ự ế ể ạ ả S ng ộ i d ki n b o hi m xã h i giai đo n 20002010.

ứ ươ ứ ể ả ộ ườ ủ M c l ng làm căn c đóng b o hi m xã h i bình quân 1 ng i c a năm

ừ ở ươ 1998 t năm 2000 tr đi tính bù giá vào l ng (tính bình quân t ỷ ệ ượ tr l t giá 5%/

năm).

ỷ ệ ủ ử ụ ể ả ộ ộ T l ệ đóng góp b o hi m xã h i: Ch s d ng lao đ ng đóng 20% (hi n

ệ ả ườ ế ộ ấ hành 15%, thêm 5% cho ch đ th t nghi p và chi qu n lý), ng ộ i lao đ ng đóng

ế ộ ấ ệ ệ 6% (hi n hành 5%, thêm 1% cho ch đ th t nghi p).

ự ế ả B ng 14: D báo thu BHXH đ n năm 2010.

ơ ị ệ ồ Đ n v tính: Tri u đ ng

2005 11.939.739 1.528.348 2010 21.099.420 3.502.220 Năm ộ ắ Thu BHXH b t bu c ệ ự nguy n Thu BHXH t

ườ ng xã ph ng)

ả ố ượ (C đ i t ộ ổ T ng c ng

ụ ồ 13.468.087 ươ Ngu n: V BHXH B ộ Lao đ ng ộ Th 24.601.640 Xã h iộ ng binh và

ự ỹ 3.2, D báo chi qu BHXH

 Căn c d báo: ứ ự

ố ổ ườ ự ế ỉ ư ạ ỹ T ng s ng i d ki n ngh h u giai đo n 2000 2010 do qu BHXH chi

tr .ả

ự ế ố ỗ ố ườ ề ư ạ ườ D ki n s m i năm s ng ả i v h u kho ng 9 v n ng i.

ươ ư ộ ườ ộ L ng h u bình quân m t ng i có c ng thêm t ỷ ệ ượ tr l t giá (bình quân

5%/năm).

ỷ ệ ế T l ch t bình quân 1 năm là 3,2%.

ố ươ ả ố ổ Chi m đau thai s n là 4% trên t ng s l ứ ng làm căn c đóng BHXH.

ể ả ỉ ư ứ ươ ư B o hi m y t ế ủ ố ườ c a s ng i ngh h u tính 3% trên m c l ộ ng h u có c ng

ượ thêm tr t giá.

ấ ộ ấ ị ề ấ ộ ầ Ti n mai táng phí, tu t m t l n, tu t đ nh su t c ng thêm t ỷ ệ ượ tr l t giá.

ự ế ả ỹ B ng 15: D báo chi qu BHXH đ n năm 2010.

Đ n vơ ị 2005 2010

ươ ố 1 S ng ườ ưở i h ng l ng h u t ư ừ Ng iườ 640.000 1.090.000 ỹ qu BHXH.

ự ế ố ề ổ 2 T ng s ti n d ki n chi t ừ Tri uệ 6.112.434 12.320.648 ỹ qu BHXH đ ngồ

ươ ả ố ả Trong đó: ng h u Chi l ế ể Chi b o hi m t ạ Chi m đau, thai s n, tai n n “ “ “ 3.391.172 101.735 1.836.882 7.371.279 221.138 3.246.064

ề

ộ ệ ệ ộ lao đ ng b nh ngh nghi p ấ ề Chi ti n tu t ả Chi qu n lý b máy “ “ 498.102 984.065

243.922 538.723 ồ ụ Ngu n: V BHXH

ố ỹ 3.3, Cân đ i qu BHXH

ả ả ỹ ố B ng 16: B ng cân đ i thu chi qu BHXH.

ơ ị ệ ồ Đ n v : Tri u đ ng

ổ ổ

Năm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 T ng thu BHXH 7.257.668 8.623.973 10.108.765 11.720.476 13.468.087 15.361.161 17.409.874 19.625.052 22.018.219 24.601.640 T ng chi BHXH 2.703.150 3.448.827 4.262.231 5.148.354 6.112.434 7.161.690 8.300.592 9.535.478 10.873.101 12.320.648 S dố ư 4.554.518 5.175.146 5.846.534 6.572.122 7.355.653 8.199.471 9.109.282 10.089.574 11.145.118 12.280.992

ồ ụ Ngu n:V BHXH

ố ệ ấ ả ươ ố ư ươ ẽ ỹ B ng s li u trên cho th y trong t ng lai qu BHXH s có s d t ố ng đ i

ả ồ ạ ế ế ẽ ỹ ỹ ớ l n (n u tính c t n t ố ư i qu qua các năm thì đ n 2010 qu BHXH s có s d là

ệ ồ 94.293.606 tri u đ ng).

ơ ở ự ệ ố ợ ớ ơ Trên c s d báo trên giúp cho BHXH Vi t Nam ph i h p v i các c quan

ứ ứ ệ ch c năng hoàn thi n và nghiên c u các chính sách BHXH làm cho ngành BHXH

ệ ầ ủ ạ ở ọ ườ Vi t Nam ngày càng tr nên phong phú và đa d ng và là nhu c u c a m i ng i dân

ệ ừ ạ ế ơ ươ Vi t Nam, t ả đó đ t k t qu cao h n trong t ng lai.

CH

NGƯƠ

: III

Ầ Ở

Ậ

Ỹ

THÀNH L P QU BHXH THÀNH PH N

Ệ BHXH VI T

NAM

Ơ Ở Ự Ễ Ậ I. C S LÝ LU N VÀ TH C TI N

ờ ồ ạ ự ể ủ ỹ ả ộ ộ ể 1. S ra đ i, t n t i và phát tri n c a qu b o hi m xã h i là m t xu

ế ấ ế ủ ỗ ệ ố ộ ể ả th t t y u c a m i h th ng b o hi m xã h i.

ộ ấ ế ề ế ờ BHXH ra đ i là m t t t y u khách quan trong n n kinh t ệ hàng hoá và vi c

ế ậ ộ ấ ế ỗ ệ ố ố ớ ỹ thi t l p qu BHXH cũng là m t t t y u đ i v i m i h th ng BHXH. ể ự Đ th c

ả ự ứ ủ ư ệ ỹ hi n các ch c năng c a mình, BHXH cũng nh qu BHXH luôn ph i t ệ hoàn thi n

ứ ể ượ ế ế ộ ủ ộ mình đ đáp ng đ c xu th ti n b c a xã h i.

ư ướ ế ỉ ồ ạ ỹ N u nh tr ủ c đây, qu BHXH c a chúng ta ch t n t i trên danh nghĩa (do

ầ ủ ệ ổ ủ ự ế ả ộ ộ ố yêu c u c a công cu c xây d ng và b o v T qu c xã h i ch nghĩa) thì đ n nay

ộ ậ ậ ằ ộ ỹ chúng ta đã có m t qu BHXH đ c l p, t p trung, n m ngoài Ngân sách Nhà n ướ c,

ữ ề ấ ướ ệ ố ủ ể đi u đó cho th y nh ng b c phát tri n c a h th ng BHXH nói chung và qu ỹ

BHXH nói riêng.

ố ớ ề ệ ế ủ ề ầ ệ Hi n nay, đ i v i n n kinh t hàng hoá nhi u thành ph n c a Vi t Nam,

ứ ủ ệ ạ ầ ậ ỹ ườ ằ vi c thành l p các qu BHXH nh m đáp ng nhu c u đa d ng c a ng ộ i lao đ ng

ầ ọ trong m i thành ph n kinh t ế .

ỹ ả ủ ổ ứ ả ể ộ ể ạ 2. Qu b o hi m xã h i là h t nhân c a t ộ ch c b o hi m xã h i

ả ậ ả ộ ườ ằ BHXH là chính sách xã h i nh m b o đ m thu nh p cho ng ộ i lao đ ng khi

ề ặ ễ ả ấ ặ ờ ộ ọ ạ h t m th i ho c vĩnh vi n m t kh năng lao đ ng. V m t tài chính, BHXH là

ỹ ề ệ ậ ệ ổ ứ ể ừ ộ ỹ ự m t qu ti n t t p trung và vi c t ch c qu BHXH đ t ệ đó th c hi n chính sách

ỗ ệ ố ạ ộ ơ ả ủ ứ ủ BHXH là ch c năng c b n c a m i h th ng BHXH. Các ho t đ ng c a BHXH

ả ự ệ ế ả (công tác thu, chi, gi i quy t chính sách, qu n lý s nghi p…) ấ ề đ u xoay quanh v n

ử ụ ứ ỹ ượ ồ ạ ề ổ đ t ỹ ch c và s d ng qu BHXH. Qu BHXH đ c hình thành, t n t i và phát

ủ ứ ể ề ắ ớ ớ ố ướ ộ tri n g n li n v i chính sách xã h i, v i ch c năng v n có c a nhà n ề c, vì quy n

ườ ộ ủ ạ ỹ ợ ủ l i c a ng i lao đ ng. ỗ ệ ố Do đó qu BHXH là h t nhân tài chính c a m i h th ng

ụ ủ ự ệ ệ ệ ầ ỹ BHXH. Vi c xây d ng và hoàn thi n qu là yêu c u và nhi m v c a BHXH, trong

ộ ộ ủ ầ ậ ỹ đó thành l p qu BHXH thành ph n là m t n i dung c a công tác này.

ừ ữ ấ ậ ổ ứ ự ệ ả 3. T nh ng b t c p trong t ch c qu n lý và th c hi n

ư ệ ứ ệ ế ấ ằ ị Vi c quy đ nh m c đóng góp nh hi n nay, có ý ki n cho r ng là th p và

ả ả ố ồ ạ ế ằ không đ m b o lâu dài cân đ i ngu n chi. Tuy nhiên, l i có ý ki n cho r ng (ch ủ

ủ ử ụ ư ệ ộ ự ế ứ ế y u là ch s d ng lao đ ng) m c đóng góp nh hi n nay là cao. Trong th c t , các

ư ạ ừ ẽ ả ỹ chi phí trên còn ch a r ch ròi t ng kho n chi riêng r , vì BHXH không có qu thành

ể ừ ầ ậ ầ ầ ỹ ph n, do đó chúng ta c n thành l p ra các qu BHXH thành ph n đ t đó có th ể

ố ỹ cân đ i thu chi qu BHXH.

ế ộ ả ộ ủ ư ệ ể ệ ầ Các ch đ b o hi m xã h i c a chúng ta hi n nay ch a hoàn thi n mà c n

ế ụ ứ ổ ớ ợ ượ đ c ti p t c nghiên c u, đ i m i cho phù h p:

ấ ị ệ ờ ị ướ Vi c không quy đ nh th i gian nh t đ nh đóng BHXH tr ỉ ố c khi ngh m

ế ự ạ ặ ừ ẽ ẫ ỉ ố ụ ệ ưở h ng BHXH s d n đ n s l m d ng, ho c v a làm vi c đã ngh m dài ngày là

ữ ằ ưở không công b ng gi a đóng và h ng BHXH.

ờ ỳ ự ị ế ộ ả ờ ị Ch đ thai s n không quy đ nh th i k d b (th i gian đóng BHXH tr ướ c

ưở ế ự ạ ế ộ ỉ ẻ ụ ặ ẫ ườ ợ khi h ng ch đ ngh đ ), d n đ n s l m d ng ho c có tr ể ừ ng h p v a tuy n

ả ưở ế ụ d ng vào đã sinh con, nh h ỹ ng đ n tài chính qu BHXH cũng nh ng ư ườ ử ụ i s d ng

ệ ế ộ ỉ ưở ế ộ ả ở ầ ạ lao đ ng. Vi c h n ch ch cho h ng ch đ thai s n hai l n sinh là không phù

ướ ố ế ề ớ ợ h p v i công c qu c t v BHXH.

ươ ư ợ ữ ườ Cách tính l ư ệ ng h u nh hi n nay có l i cho nh ng ng i có m c l ứ ươ ng

ướ ư ệ ữ ườ ứ ươ cao tr ỉ ư c khi ngh h u nh ng thi t thòi cho nh ng ng i có m c l ng cao trong

ứ ươ ư ầ ờ ướ ỉ ư th i gian đ u tham gia công tác nh ng có m c l ấ ng th p tr c khi ngh h u.

ứ ứ ưở ự ể ệ ả ộ M c đóng góp và m c h ng b o hi m xã h i có s chênh l ch quá xa

ự ả ữ ự ự ệ ấ gi a các khu v c hành chính s nghi p, khu v c s n su t kinh doanh và các t ổ ứ ch c

ế ự ụ ệ ấ ớ kinh t ộ xã h i khác. ủ S chênh l ch quá l n này làm m t đi ý nghĩa và m c đích c a

ể ộ ả b o hi m xã h i.

...

ệ ả ừ ậ ỹ ầ ẽ Thành l p các qu BHXH thành ph n s cho phép vi c c i cách t ng ch đ ế ộ

ậ ợ ơ ừ ướ ệ ố ệ ể ộ ượ đ c thu n l ằ i h n nh m t ng b ợ ả c hoàn thi n h th ng b o hi m xã h i phù h p

ủ ệ ọ ườ ộ ủ ề ệ ế ộ ớ nguy n v ng và ý chí c a ng ấ i lao đ ng, v i đi u ki n kinh t xã h i c a đ t

ướ n c.

ơ ế ử ụ ế ộ ụ 4. Các ch đ có m c đích s d ng và c ch đóng góp khác nhau

ờ ố ủ ụ ả ả ườ ộ ằ M c đích c a BHXH là nh m đ m b o đ i s ng cho ng ặ i lao đ ng khi g p

ủ ụ ủ ệ ả ộ các r i ro trong và c ngoài quá trình lao đ ng, tuy nhiên m c đích c a vi c chi tr ả

ế ộ ợ ấ ợ ấ ằ ầ ạ ắ ắ tr c p các ch đ BHXH có khác nhau. Tr c p ng n h n nh m bù đ p ph n thu

ờ ị ấ ủ ậ ạ ườ ộ ườ ộ nh p t m th i b m t c a ng ẽ ế i lao đ ng và s k t thúc khi ng i lao đ ng đi làm

ở ạ ườ ọ ư ở ạ ể ợ ệ ẫ tr l ả i, ngay c trong tr ng h p h ch a th đi làm tr l ợ ấ i thì vi c tr c p v n có

ề ờ ể ế ị ố ườ th k t thúc theo quy đ nh v th i gian t i đa ng ộ i lao đ ng đ ượ ưở c h ợ ấ ng tr c p.

ợ ấ ạ ị ớ ạ ườ Còn tr c p dài h n nói chung không quy đ nh gi ề ờ i h n v th i gian ng ộ i lao đ ng

ụ ồ ể ả ả ộ ị ượ ưở đ c h ợ ấ ng do kh năng lao đ ng b suy gi m không th ph c h i, do đó tr c p

ờ ố ả ổ ụ ạ ả ị ườ ộ ờ dài h n có m c đích đ m b o n đ nh đ i s ng ng i lao đ ng trong th i gian dài.

ế ộ ụ ủ ắ ạ ạ Cũng do m c đích khác nhau c a các ch đ ng n h n và dài h n mà c ch ơ ế

ế ộ ứ ỗ ị đóng góp BHXH cho m i ch đ cũng khác nhau: Xác đ nh m c đóng góp cho các

ế ộ ể ả ự ữ ế ắ ạ ơ ch đ ng n h n d a vào c ch đánh giá hàng năm nh ng chi phí có th s y ra,

ả ự ế ộ ứ ệ ạ ớ ị ộ còn v i các ch đ dài h n thì vi c xác đ nh m c đóng góp ph i d a trên m t

ả ờ ươ ố ưở ợ ấ kho ng th i gian t ng đ i dài quá trình đóng góp và h ng tr ớ c p cùng v i

ể ả ữ ổ ờ ị nh ng thay đ i có th x y ra trong th i gian đó. Nói chung, quy trình đ nh phí

ố ớ ứ ạ ế ộ ạ ơ BHXH đ i v i các ch đ dài h n ph c t p h n.

ệ ổ ứ ầ ẽ ỹ ượ Vi c t ch c các qu BHXH thành ph n s cho phép phát huy đ ộ c tính đ c

ố ủ ừ ư ẫ ỹ ấ ủ ố ậ ươ l p t ạ ng đ i c a t ng lo i qu nh ng v n gi ữ ượ đ c tính th ng nh t c a các h ệ

ố ỹ th ng qu BHXH.

ứ ượ ế ượ ầ ư ạ ắ ạ 5. Đáp ng đ c chi n l c đ u t dài h n và ng n h n

ồ ạ ỹ ộ ượ ề ạ ờ ỗ Trong qu BHXH luôn t n t i m t l ng ti n t m th i nhàn r i ch a đ ư ượ c

ế ầ ượ ể ầ ư ằ dùng đ n c n đ c dùng đ đ u t nh m:

ả ưở B o toàn và tăng tr ỹ ồ ng ngu n qu ;

ể ề ầ Góp ph n phát tri n n n kinh t ế ấ ướ đ t n c.

ố ớ ế ộ ạ ượ ấ ớ ề ỗ ỹ Đ i v i các ch đ dài h n, l ng ti n nhàn r i trong qu đôi khi r t l n (do

ỹ ủ ả ấ ộ ờ ỹ ươ ố tính ch t tích lu c a qu ) và trong m t kho ng th i gian t ầ ng đ i dài do đó đ u

ớ ợ ằ ả ả ậ ợ ư t ạ hài h n v i l ả ợ ấ ả i nhu n cao là thích h p nh m đ m b o kh năng chi tr tr c p

ườ ộ ươ BHXH cho ng i lao đ ng trong t ng lai.

ế ộ ự ế ế ệ ế ấ ắ ạ ơ Các ch đ ng n h n th c hi n c ch thu đ n đâu chi đ n đ y, tuy nhiên

ư ế ộ ượ ề ỗ ỹ nh th không có nghĩa là không có m t l ầ ng ti n nhàn r i trong qu , đó là ph n

ự ố ể ả ự ữ ầ ậ ượ đ c trích l p cho nh ng s c có th s y ra ngoài d tính (đó là ph n an toàn trong

ứ ầ ị ượ ư ầ ư ắ công th c xác đ nh phí BHXH) và ph n này nên đ c đ a vào đ u t ớ ạ ng n h n v i

ả tính thanh kho n cao.

ầ ẽ ự ệ ậ ỹ ệ Do đó, vi c thành l p qu BHXH thành ph n s cho phép chúng ta th c hi n

ế ượ ầ ư ầ ư ầ ư ạ ắ ả ơ ể ừ ạ chi n l c đ u t (đ u t ng n h n và đ u t ệ dài h n) có hi u qu h n đ t đó

ệ ả ỹ nâng cao hi u qu qu BHXH.

ắ ổ ớ ủ ả ợ ớ ể ộ 6. Phù h p v i nguyên t c đ i m i c a b o hi m xã h i

ủ ể ả ượ ể ả ộ ể “B o hi m xã h i ph i đ ầ c phát tri n d n Theo quan đi m c a BHXH thì:

ướ ệ ề ợ ớ ế ấ ướ ừ t ng b c phù h p v i các đi u ki n kinh t ộ ủ xã h i c a đ t n ừ c trong t ng giai

ạ ụ ể đo n c th ”.

ề ữ ệ ướ ể ể N n kinh t ế ướ n c ta hi n nay đã có nh ng b c phát tri n đáng k , GDP

ờ ố ủ ầ ấ ậ ườ ượ ả ệ bình quân tăng, đ i s ng v t ch t, tinh th n c a ng i dân đ c c i thi n, ng ườ i

ớ ự ế ợ ệ ả ả ơ ộ ứ lao đ ng có kh năng h n trong vi c tham gia BHXH, v i s k t h p c hình th c

ự ệ ờ ườ ộ ắ b t bu c và t nguy n tham gia BHXH, trong th i gian t ớ ố ượ i s l ng ng ộ i lao đ ng

ộ ớ ở ọ ề ầ ế tham gia BHXH ngày m t l n ọ m i ngành ngh , m i thành ph n kinh t do đó

ộ ẽ ặ ố ượ ể ả ả ngành B o hi m xã h i s g p khó khăn trong công tác qu n lý đ i t ự ng, th c

ả ợ ấ ả ổ ể ệ ả ằ ỏ ộ ớ ứ hi n chi tr tr c p... đòi h i ngành B o hi m xã h i ph i đ i m i nh m đáp ng

ư ủ ả ườ ộ ầ kh năng cũng nh nhu c u tham gia BHXH c a ng i lao đ ng.

ệ ầ ậ ổ ớ ợ ớ ỹ ầ Vi c thành l p qu BHXH thành ph n phù h p v i yêu c u đ i m i và

ể ự ệ ớ ơ ạ ộ ủ ả chúng ta hoàn toàn có th th c hi n đ ể ượ V i h n 6 năm ho t đ ng c a B o hi m c.

ệ ự ệ ể ả ơ ộ ộ ộ xã h i Vi t nam và h n 30 năm th c hi n chính sách b o hi m xã h i, đ i ngũ cán

ộ ổ ứ ự ề ễ ệ ớ ộ b BHXH đã qua th c ti n và có nhi u kinh nghi m, v i trình đ t ả ch c và qu n

ứ ể ượ ầ ớ lý có th đáp ng đ ổ c yêu c u đ i m i BHXH.

Ữ Ậ Ợ II. NH NG THU N L I VÀ KHÓ KHĂN

1. Thu n l ậ ợ i

ể ả ộ ớ ộ ượ ả Chính sách b o hi m xã h i là m t chính sách l n, luôn đ c Đ ng và Nhà

ỗ ợ ị ỉ ạ ầ ạ ờ ướ n c quan tâm, lãnh đ o, ch đ o sâu sát và h tr k p th i khi c n thi ể ế B o hi m ả t.

ệ ườ ậ ượ ự ỉ ạ ủ ế ộ xã h i Vi t nam th ng xuyên nh n đ ự c s ch đ o tr c ti p c a Th t ủ ướ ng

ệ ủ ủ ự ề ạ ộ Chính ph , s quan tâm, t o đi u ki n c a các B , Ngành liên quan.

ữ ể ả ộ ệ ạ ượ ữ Trong nh ng năm qua, B o hi m xã h i Vi t nam đã đ t đ c nh ng thành

ấ ướ ự ầ ớ ộ ể ự t u to l n góp ph n vào công cu c xây d ng đ t n ộ ả c, chính sách b o hi m xã h i

ượ ề ừ ườ ộ ườ ộ ạ đã t o đ c ni m tin t phía ng i lao đ ng, làm cho ng i lao đ ng ngày càng

ậ ế ơ ủ ả ớ ướ ắ quan tâm, g n bó m t thi t h n v i chính sách BHXH c a Đ ng và Nhà n ạ c, t o

ậ ợ ể ơ ụ ụ ề ườ ộ ệ đi u ki n thu n l i đ c quan BHXH ph c v ng i lao đ ng ngày càng t ố ơ t h n

ầ ẽ ượ ệ ậ ỹ ườ ủ ồ ộ và vi c thành l p qu BHXH thành ph n s đ c ng ộ i lao đ ng đ ng tình ng h .

ự ễ ể ệ ộ ả ể ả ộ ộ Đ i ngũ cán b b o hi m xã h i qua th c ti n công tác đã th hi n b n lĩnh

ị ữ ữ ữ ế ậ ắ ế chính tr v ng vàng, n m v ng chính sách, pháp lu t BHXH, ti p thu nh ng ki n

ớ ề ứ ữ ứ ạ ả ọ ọ ượ th c m i v khoa h c qu n lý, tin h c, ngo i ng ... đáp ng đ ệ ầ c yêu c u, nhi m

ớ ố ả ụ v trong b i c nh m i.

2. Khó khăn

ể ả ộ ệ ả ậ ớ ơ B o hi m xã h i Vi t nam m i tr i qua h n 6 năm thành l p và tr ưở ng

ổ ơ ố ả ổ ổ ể ế ứ ể ả ể thành, trong b i c nh chuy n đ i c ch , chuy n đ i t ộ ch c, B o hi m xã h i

ệ ế ộ ự ự ệ ệ ệ ệ ề ả Vi t nam ph i th c hi n nhi u công vi c trong vi c th c hi n ch đ chính sách

ạ ộ ệ ộ ổ ạ ộ ứ ẫ BHXH, ki n toàn b máy ho t đ ng... Do đó trong t ch c ho t đ ng v n còn

ấ ậ ề nhi u b t c p.

ư ệ ổ ứ ậ Hi n nay chúng ta ch a có lu t BHXH, do đó trong quá trình t ự ch c th c

ặ ấ ư ự ệ ị ữ ề hi n chính sách BHXH còn g p r t nhi u khó khăn, ch a có s phân đ nh rõ gi a

ả ướ ự ủ ệ ả ộ qu n lý nhà n c và qu n lý s nghi p BHXH, cán b BHXH không có đ ph ươ ng

ự ệ ệ ế ườ ộ ộ ệ ti n th c hi n các bi n pháp ch tài khi ng ủ ử ụ i lao đ ng, ch s d ng lao đ ng vi

ề ệ ạ ph m đi u l BHXH…

ạ ộ ệ ặ ấ ề Trong quá trình ho t đ ng, BHXH Vi t Nam đang g p r t nhi u khó khăn

ế ộ ệ ậ ớ ẩ do ngành m i thành l p, các ch đ BHXH đang trong quá trình hoàn thi n, chu n

ơ ấ ổ ứ ấ ơ ệ ộ ộ hoá đ i ngũ cán b BHXH, ki n toàn c c u t ư ố ch c cũng nh th ng nh t c ch ế

ả ỹ qu n lý qu BHXH.

Ầ Ở Ệ Ậ Ỹ III. THÀNH L P QU BHXH THÀNH PH N BHXH VI T NAM

ỹ ả ộ ể ắ ạ 1. Qu b o hi m xã h i ng n h n

ế ộ ắ ạ 1.1, Các ch đ ng n h n

ế ộ ạ ắ ượ ả ợ ấ ự ờ ị Các ch đ ng n h n đ c xác đ nh d a vào th i gian chi tr tr c p (nói

ự ờ ưở ợ ấ ố ườ ướ ộ cách khác là d a vào th i gian h ng tr c p t i đa) và th ng là d i m t năm.

ế ộ ư ủ ặ ườ ổ ị Đ c tr ng c a các ch đ này là chi phí hàng năm th ng n đ nh khi th hi n c ể ệ ả ở

ư ứ ề ả ể ưở ộ ỷ ệ t l thu hàng năm v b o hi m cũng nh m c h ng bình quân cho m t ng ườ i

ờ ộ ườ ộ ả tham gia, qua m t kho ng th i gian dài tính th ng xuyên trong m t năm.

ạ ắ ỹ ượ ừ ự ế ộ ắ Qu BHXH ng n h n đ c hình thành t ạ s tham gia các ch đ ng n h n

ượ ệ ể ế ộ ợ ấ ả và đ c dùng riêng bi t đ chi tr c p cho các ch đ này và các kho n chi phí cho

ạ ộ ự ệ ho t đ ng s nghi p.

ế ộ ủ ế ế ế ấ ắ ạ ơ ặ C ch tài chính c a các ch đ ng n h n là thu đ n đâu chi đ n đ y ho c

ự ữ ế ế ơ ơ ứ theo c ch đánh giá hàng năm. Trong c ch không có d tr này, các m c đóng

ượ ị ở ứ ứ ớ ộ góp đ c xác đ nh m c sao cho hàng năm, các m c này (c ng v i thu nh p t ậ ừ ầ đ u

ế ộ ứ ể ả ả ả ớ ư t ) ph i tho đáng đ đáp ng v i các chi phí cho các ch đ và chi phí qu n lý

ể ỏ ượ ệ ả ộ ổ ị hàng năm. Đ duy trì t ỷ ệ l đóng góp n đ nh, m t kho n chênh l ch nh đ c b ổ

ả ổ ỹ ượ ư ự xung cho t ỷ ệ l đóng góp và qu tăng do kho n b xung này đ c đ a vào đ phòng

ự ố các s c .

ể ả ộ ệ ế ộ ự ệ ạ ắ B o hi m xã h i Vi ệ t nam hi n nay đang th c hi n các ch đ ng n h n bao

g m:ồ

ế ộ ố ư ờ ở ưở ợ ấ ố ố  Ch đ m đau (đ c tr ng b i th i gian h ặ ng tr c p m đau t i đa là t ừ

ố ớ ế ườ ệ ề ệ ườ 30 đ n 50 ngày đ i v i ng i làm vi c trong đi u ki n bình th ng).

ỉ ệ ưở ế ộ ả ờ ợ ấ ố  Ch đ thai s n (th i gian ngh vi c h ng tr c p t ố ớ i đa là 4 tháng đ i v i

ườ ệ ề ệ ườ ng i làm vi c trong đi u ki n bình th ng).

ộ ầ ế ộ ợ ấ ứ ả ả ớ  Ch đ TNLĐBNN tr c p m t l n v i m c suy gi m kh năng lao đ ng ộ

ừ t 5%30%.

ế ộ ử ấ ợ ấ ộ ầ  Ch đ t tu t tr c p m t l n.

ứ ị 1.2, Xác đ nh m c đóng góp BHXH

ứ ượ ấ ị ượ ề ỉ M c đóng góp BHXH đ ầ c n đ nh vào đ u năm, sau đó đ c đi u ch nh

ự ế ố ỳ ỷ ệ ượ ấ ị vào cu i năm tu theo tình hình th c t trong năm. T l đóng góp đ c n đ nh

ướ ả ự ơ ở ự ế ướ ể ả tr c trên c s các đánh giá tài chính b o hi m c d a vào th c t tr ủ c đây c a

ư ự ế ừ ệ ố ề ọ ệ ố h th ng cũng nh th c t rút ra t các h th ng khác. Đi u quan tr ng là t ỷ ệ l

ượ ấ ị ữ ượ ổ ị ố đóng góp đ c n đ nh theo cách nó gi c n đ nh càng lâu càng t đ t mà không

ệ ấ ế ị ầ c n đ n vi c n đ nh quá cao.

ứ ầ ị ượ ư ị Trong công th c xác đ nh phí BHXH, phí thu n tuý đ c xác đ nh nh sau:

ế ộ ể ả Ptt = Chi phí có th s y ra cho các ch đ

Hay Ptt =N.f.m.k

ố ườ Trong đó N: S ng i tham gia

ủ ầ ấ ả f: T n su t x y ra r i ro

ộ ườ ủ ố m: S ngày bình quân c a m t tr ợ ủ ng h p r i ro

ộ k: Chi phí bình quân cho m t ngày

ự ế ẽ ứ ụ ữ ầ ộ Nh ng thành ph n trong tính toán th c t s ph thu c vào công th c trong

ố ệ ể ậ ượ ươ ủ ố đó s li u có th thu th p đ c thông quy các ph ng pháp th ng kê (c a m t s ộ ố

ướ ề ẫ ươ ự ề ỉ năm tr ọ c đó), đi u tra ch n m u và các ph ng pháp d báo. Khi đi u ch nh phí

ổ ủ ứ ự ự ể ầ ả b o hi m d a vào s thay đ i c a các thành ph n trong công th c trên.

ề ọ ị ượ ổ ế ộ Đi u quan tr ng là sau khi xác đ nh đ c t ng chi phí cho các ch đ (hay

ớ ổ ề ươ ứ ầ ả ắ ổ t ng phí thu n tuý) ta ph i g n nó v i t ng m c ti n l ng hàng năm làm căn c ứ

ộ ỷ ệ đóng BHXH theo m t t l ấ ị nh t đ nh.

ế ộ ố ố ớ ứ ụ ộ ị Sau đây là m t ví d xác đ nh m c đóng góp đ i v i ch đ m đau.

ả ị Các gi đ nh:

ứ ưở ợ ấ ố ề ươ M c h ng tr c p m đau = 50% ti n l ng ngày

ố ườ ể ả ộ ộ S ng i lao đ ng tham gia b o hi m xã h i N = 100.000

ầ ố ả ủ T n s s y ra r i ro f = 1

ộ ườ ố ợ ủ S ngày bình quân m t tr ng h p r i ro m = 16

ề ươ Ti n l ng bình quân năm s = 1.200

ệ ộ Có 300 ngày làm vi c trong m t năm

ừ ả ị ượ T các gi đ nh trên chúng ta tính đ c:

ộ Chi phí bình quân cho m t ngày k = 50%x1200/300 = 2

ộ ổ T ng chi phí cho m t năm = 100.000x0,5x16x2 = 1.600.000

ề ươ ổ ứ ộ T ng ti n l ng m t năm làm căn c đóng góp là:

Nxs = 100.000x1200 =120.000.000

ậ ỷ ệ V y t l đóng góp

ề ươ ổ ổ ộ ể ả Ptt = T ng chi phí cho m t năm/T ng ti n l ng đóng b o hi m

ủ ề ươ ể = 1.600.000/120.000.000 =0,0133 =1,33% c a ti n l ả ng đóng b o hi m.

ỹ ả ộ ể ạ 2. Qu b o hi m xã h i dài h n

ế ộ ạ 2.1, Các ch đ dài h n

ế ộ ạ ượ ệ ớ ế ộ ạ ờ ở Các ch đ dài h n đ c phân bi ắ t v i các ch đ ng n h n b i th i gian

ợ ấ ưở ợ ấ ườ ị ượ ưở h ng tr ờ c p, th i gian h ng tr c p dài và th ng không xác đ nh đ ộ c m t

ộ ườ ẽ ượ ưở ợ ấ ả ờ cách chính xác m t ng i s đ c h ng tr c p trong kho ng th i gian bao lâu mà

ể ị ỉ ượ ả ờ ườ ch có th xác đ nh đ c kho ng th i gian trung bình mà ng ộ i lao đ ng đ ượ c

ợ ấ ơ ở ể ữ ứ ộ ị ưở h ng tr c p. Đây cũng là m t trong nh ng c s đ xác đ nh m c đóng góp

BHXH.

ơ ế ố ớ ế ộ ạ ố C ch tài chính đ i v i các ch đ dài h n là cân đ i thu chi BHXH trong

ả ả ờ ộ ờ ườ ộ m t kho ng th i gian dài (kho ng th i gian ng i lao đ ng tham gia và đóng

ướ ả ưở ủ ố ể BHXH). tr c nh h ữ ng c a nh ng nhân t có th làm tăng chi phí hàng năm:

ậ ủ ế ộ ự ườ ạ Khi ch đ BHXH dài h n d a vào thu nh p c a ng i tham gia BHXH thì

ứ ể ẽ ả ỗ ạ ể ầ ớ ờ m c b o hi m bình quân năm s tăng m i năm t ờ ặ i th i đi m ho c g n v i th i

ể ườ ủ ề ể ưở ệ ế ộ ạ đi m mà ng i đó đ đi u ki n đ h ng ch đ BHXH dài h n.

ữ Ng ườ ưở i h ạ ng BHXH dài h n nh ng năm tr ướ ẽ ế ụ ượ c s ti p t c đ ậ c nh n ch ế

ạ ọ ở ế ộ ả ể ổ ộ đ dài h n và, b i vì tu i th ngày càng tăng, ng ườ ưở i h ộ ng ch đ b o hi m xã h i

ạ ươ ộ ớ ể ẽ ả ậ ộ ờ ưở ơ dài h n trong t ng lai s nh n b o hi m xã h i v i m t th i gian h ng dài h n.

ế ộ ả ể ạ ộ ượ ể ượ ỳ Ch đ b o hi m xã h i dài h n đã đ ả c chi tr có th đ c tăng tu theo

ề ươ ứ ả ạ ặ m c tăng ti n l ng ho c giá c sinh ho t.

ế ộ ả ể ạ ồ ộ Các ch đ b o hi m xã h i dài h n bao g m:

ế ộ ư ợ ấ ứ ớ ố ằ  Ch đ h u trí: V i m c tr c p hàng tháng t i đa b ng 75% ti n l ề ươ ng

ướ ưở ợ ấ bình quân 5 năm tr c khi h ng tr c p.

ế ộ ợ ấ  Ch đ TNLĐBNN tr c p hàng tháng.

ế ộ ử ấ ợ ấ  Ch đ t tu t tr c p hàng tháng.

ạ ỹ ượ ừ ự ủ ườ Qu BHXH dài h n đ c hình thành t s đóng góp c a ng ộ i lao đ ng

ế ộ ạ tham gia các ch đ dài h n.

ứ ị 2.2, Xác đ nh m c đóng góp BHXH

ớ ơ ế ế  V i c ch thu đ n đâu chi đ n đó: ế

ộ ệ ố ể ả ạ ắ ổ ộ Trong m t h th ng b o hi m xã h i dài h n, theo nguyên t c, t ng s ố

ế ộ ẽ ộ ờ ể ờ ưở h ng ch đ s tăng lên hàng năm trong m t th i gian dài. ệ ố Th i đi m mà h th ng

ế ố ụ ạ ồ ộ ư ạ ượ ự đ t đ ộ c s chín mu i ph thu c vào m t lo t các y u t ố nh dân s và kimh t ế ,

ư ụ ệ ố ữ ề ả ộ ị cũng nh ph thu c vào nh ng quy đ nh pháp lý v qu n lý h th ng.

ệ ố ớ ơ ế ế ế Trong h th ng v i c ch tài chính thu đ n đâu chi đ n đó không đ ượ ạ c t o

ỹ ượ ạ ồ ứ ưở ngu n, không có qu đ c t o ra t ừ ướ tr c, và m c h ạ ệ ố ng trong h th ng dài h n

ẽ ượ ả ằ ớ ặ ữ này s đ c tr b ng nh ng đóng góp hi n t ể ệ ạ V i đ c đi m chi phí hàng năm i.

ế ơ ế ệ ố ể ế ả ạ ộ ngày càng tăng trong h th ng b o hi m xã h i dài h n, n u c ch thu đ n đâu chi

ượ ề ươ ầ ườ ế đ n đó đ ụ c áp d ng, t ỷ ệ l đóng góp (theo ph n trăm ti n l ủ ng c a ng i tham

ờ ỳ ệ ố ể ẽ ấ ể ẽ ả ớ gia b o hi m) có th s th p trong th i k h th ng m i hình thành và s tăng hàng

ề ấ năm trong r t nhi u năm sau đó.

ệ ố ể ả ạ ộ ồ ệ Tuy nhiên, trong h th ng b o hi m xã h i dài h n đã chín mu i, khi vi c

ố ổ ủ ạ ượ ố ứ ộ ổ ố ị phân b tu i c a đân s đã đ t đ c m c đ n đ nh và s thu hàng năm t ươ ứ ng ng

ơ ế ế ế ợ ớ ố v i s chi hàng năm thì c ch tài chính thu đ n đâu chi đ n đó l ạ ỏ i t ra thích h p vì

ạ ừ ượ ả ưở ủ ạ nó cho phép lo i tr đ c nh h ng c a l m phát.

ơ ế ớ ứ ả ể ổ  C ch v i m c b o hi m bình quân t ng th : ể

ỷ ệ ế ơ ầ T l đóng góp trong c ch này là t ỷ ệ ượ ấ đ ị c n đ nh theo t l ỷ ệ l ph n trăm

ứ ừ ể ả ậ ủ c a thu nh p hàng năm làm căn c đóng b o hi m xã h i. ộ T đó, trong m t h ộ ệ

ố ớ ứ ể ể ả ả ạ ộ ố th ng b o hi m xã h i dài h n đi n hình, m c chi tr hàng năm đ i v i các ch đ ế ộ

ể ạ ứ ầ ậ ả ộ ả b o hi m xã h i dài h n có t ỷ ệ l ể tăng d n theo thu nh p làm căn c đóng b o hi m

ừ ượ ế ậ ở ứ ộ ả ả ố ộ xã h i và t đó, t ỷ ệ l đóng góp đ c thi m c đ b o đ m cân đ i tài chính t l p

ệ ố ữ ủ ề ể ạ ờ ị trong th i gian không h n đ nh gi a thu và chi c a h th ng, đi u hi n nhiên là

ữ ầ ườ ề ấ ẽ ượ trong nh ng năm đ u (và th ng là r t nhi u năm) t ỷ ệ l đóng góp s v t quá t ỷ ệ l

ụ ế ế ế ậ ả ơ ờ ượ đ c áp d ng trong c ch thu đ n đâu chi đ n đó. Do v y trong kho ng th i gian

ậ ừ ầ ư ủ ệ ố ẽ ượ này, đóng góp hàng năm và thu nh p t c a h th ng s v đ u t t quá chi hàng

ứ ượ ộ ự ữ ạ ậ ặ ỹ năm. M c v t quá này t o ra m t d tr ả mang tính k thu t (ho c tài chính b o

ể ượ ể ầ ư ấ ừ ẽ ổ ồ hi m) mà có th đ c đ u t và lãi su t t đó s b xung cho ngu n thu nh p t ậ ừ

ơ ế ự đóng góp, khi chi hàng năm th c t ự ế ượ v t quá đóng góp hàng năm d a trên c ch tài

ứ ả ớ ổ ể ể chính v i m c b o hi m bình quân t ng th .

ệ ố ượ ạ ự ữ ượ ế ộ ể Trong h th ng đ ồ c t o ngu n, d tr đ ả c dành đ chi tr ch đ trong

ầ ượ ạ ủ ệ ố ả ế ộ ứ ươ t ng lai c n đ c tăng lên khi m c chi tr ch đ dài h n c a h th ng tăng. Trở

ạ ố ớ ơ ế ả ưở ủ ạ ự ữ ỹ ả ể ng i đ i v i c ch này đó là nh h ng c a l m phát d tr qu b o hi m, cũng

ị ự ế ủ ổ ề ư ự ứ ưở ạ ả nh s thay đ i v giá sinh ho t làm gi m giá tr th c t c a m c h ng trong khi

ế ộ ứ ề ả ỉ ượ ấ đi u ch nh m c chi tr các ch đ là khó khăn (do t ỷ ệ l đóng góp đã đ ị c n đ nh).

ộ ệ ố ộ ơ ể ế ả ợ ộ ạ M t c ch tài chính thích h p cho m t h th ng b o hi m xã h i dài h n

ứ ứ ữ nên đáp ng nh ng tiêu th c sau:

ỷ ệ ượ ủ ả ườ T l đóng góp không nên v t quá kh năng c a ng ả i tham gia b o

ủ ử ụ ủ ề ể ộ ế ỗ ợ hi m, ch s d ng lao đ ng và c a n n kinh t ệ ố h tr cho h th ng nói chung.

ự ữ ượ ạ ượ ủ ấ ướ ả ể D tr đ c t o ra không nên v t quá kh năng c a đ t n c đ có th ể

ụ ộ ầ ư ệ ả ứ ậ ấ h p th m t cách có hi u qu vào đ u t theo cách th c mang l ạ ợ i l i nhu n.

ỷ ệ ổ ị ươ ộ ố ờ T l đóng góp nên duy trì n đ nh t ấ ng đ i trong m t th i gian dài, và b t

ệ ừ ừ ự ứ ộ ự c m t s tăng nào cũng nên th c hi n t t .

ơ ế ả ể ố  C ch b o hi m cân đ i:

ế ả ộ ỷ ệ ể ơ ố ượ ế ậ Trong c ch b o hi m cân đ i, m t t l đóng góp đ c thi t l p sao cho,

ả ộ ị ượ ụ ặ ố ờ qua m t kho ng th i gian quy đ nh đ c cân đ i (ví d 10, 15 ho c 20 năm), thu

ấ ừ ậ ỹ ự ữ ủ ệ ố ứ ẽ ượ nh p do đóng góp và lãi su t t qu d tr c a h th ng s đáp ng đ c tho ả

ế ộ ữ ế ơ ộ đáng chi phí cho các ch đ và phí hành chính. M t trong nh ng c ch mà ILO

ườ ử ụ ế ả ự ữ ầ ơ ố th ể ng s d ng là c ch b o hi m cân đ i giúp cho ph n d tr ị ả không b gi m

ố ờ ượ ố ả trong su t kho ng th i gian đ c cân đ i.

ự ữ ả ờ ố ị Theo đ nh nghĩa này, trong kho ng th i gian cân đ i, d tr phát sinh trong

ờ ỳ ướ ừ ượ ứ ả ỏ th i k tr c đó, (t thu v t quá chi) không đòi h i ph i đáp ng chi tr c a h ả ủ ệ

ố ượ ầ ư ỷ ệ ầ ủ ạ th ng, đ c dùng vào đ u t dài h n. ạ T l ờ đóng góp trong giai đo n đ u c a th i

ữ ỷ ệ ượ ụ ế ố ẽ ằ ỳ k cân đ i, s n m gi a t l đóng góp đ ơ ế c áp d ng trong c ch thu đ n đâu chi

ơ ế ớ ụ ể ổ ế đ n đó và t ỷ ệ l ể ứ ả áp d ng trong c ch v i m c b o hi m bình quân t ng th .

ơ ế ữ ư ể ặ ả ố C ch tài chính b o hi m cân đ i có nh ng đ c tr ng sau:

ờ ỳ ố ượ ộ ộ ọ ớ ớ ạ ủ ể ả ả Th i k cân đ i đ c ch n v i m t đ dài gi ứ i h n đ đ đ m b o m c

ấ ị ủ ỷ ệ ị ộ ổ đ n đ nh nh t đ nh c a t l đóng góp.

ỷ ệ ượ ứ ầ ợ ị T l đóng góp đ c xác đ nh theo cách th c ph n thu mong đ i (đóng góp

ậ ừ ầ ư ủ ệ ố ẽ ằ ố và thu nh p t ờ ỳ đ u t ) c a h th ng, trong th i k cân đ i, s b ng chi phí mong

đ i.ợ

ắ ử ụ ơ ế ỹ ể ề ỹ C ch tài chính không cho phép v nguyên t c s d ng qu tích lu đ chi

ả ữ ấ ủ ỹ ượ ử ụ ệ ỉ tr nh ng chi phí hi n hành (ch lãi su t c a qu đ c s d ng).

ậ ừ ầ ư ứ ệ ộ ớ Khi m c đóng góp hi n hành c ng v i thu nh p t đ u t , không còn đ đ ủ ể

ứ ả ữ ứ ệ ế ể ả ỏ ộ ờ chi tr nh ng chi phí hi n hành, m c b o hi m tăng lên đ n m c đòi h i m t th i

ế ố ỳ k cân đ i thay th .

Bảng 17: Tổng hợp các quỹ BHXH thành phần.

ỹ

ườ ạ ắ ỹ Qu BHXH ng n h n ườ ử ộ ườ i s i lao đ ng, ng Ng ạ Qu BHXH dài h n ườ ộ i lao đ ng, ng Ng i s ử

ộ ộ ụ d ng lao đ ng và s h ự ỗ ụ d ng lao đ ng và s h tr ự ỗ ợ ồ Ngu n hình thành

ướ tr c a ợ ủ Nhà n cướ . c.

ế thu đ n đâu chi đ n đó ủ c a Nhà n ế

ợ ố ớ ệ ố (thích h p đ i v i h th ng

ơ ế C ch đóng góp Đánh giá hàng năm nh ngữ BHXH đã chín mu i).ồ

chi phí có th ể x y raả . ể ả

B o hi m bình quân t ng ổ

th .ể

ả ố

ờ ạ ợ ấ ộ Th i h n tr c p . .

ướ D i m t năm Ốm đau ể B o hi m cân đ i. Không xác đ nhị ư H u trí

ợ ấ Thai s nả TNLĐ BNN (tr c p hàng

ế ộ ợ ấ ợ Các ch đ tr c p TNLĐBNN (tr ấ c p 1 tháng)

ử ấ ợ ấ l n)ầ T tu t (tr c p hàng tháng)

ầ

ử ấ ầ ư ắ ầ ư ế ượ ầ ư ợ ấ T tu t (tr c p 1 l n) ạ . ng n h n Đ u t Đ u t ạ . dài h n c đ u t

Chi n l

Ổ Ứ Ự Ệ IV. T CH C TH C HI N

ơ ấ ổ ứ ự ự ổ ệ 1. S thay đ i trong c c u t ch c và th c hi n

ể ả ộ ệ ượ ổ ứ ệ ố ừ ươ B o hi m xã h i Vi t nam đ ch c theo h th ng t c t Trung ế ng đ n

ươ ơ ồ ị đ a ph ng theo s đ sau:

ủ ướ ủ Th t ng Chính ph

ộ ồ ả H i đ ng qu n lý

ổ T ng GĐ BHXH

ổ Phó T ng GĐ BHXH ổ Phó T ng GĐ BHXH

ệ ụ Các phòng ban nghi p v BHXH

ự ộ ỉ BHXH T nh, TP tr c thu c TW

ệ ậ ị BHXH Qu n, Huy n, Th xã

ư ố ể ả ộ ệ Theo thông t ủ s 150/BHXH/TCCB c a B o hi m Xã h i Vi t Nam h ướ ng

ệ ố ứ ở ị ươ ẫ ổ d n t ộ ủ ch c công tác cán b c a h th ng BHXH đ a ph ộ ng thì b máy giúp

ệ ố ỉ ượ ổ ứ ư vi c Giám đ c BHXH t nh đ ch c nh sau: c t

ả ế ộ 1. Phòng qu n lý ch đ chính sách BHXH.

ả 2. Phòng qu n lý thu BHXH.

ả 3. Phòng qu n lý chi BHXH.

ế ạ 4. Phòng k ho chTài chính.

ổ ứ 5. Phòng t ch c Hành chính.

ể 6. Phòng ki m tra.

ụ ủ ứ ệ ỉ ả Căn c vào nhi m v thu chi tr BHXH c a BHXH t nh, c c u t ơ ấ ổ ứ ộ ch c b

ệ ố ỉ ượ ổ ứ ố ớ máy giúp vi c Giám đ c BHXH t nh đ ữ ch c theo mô hình trên đ i v i nh ng c t

ố ớ ứ ứ ữ ỉ ỉ t nh có m c thu, chi BHXH l n. ớ Đ i v i nh ng t nh có m c thu, chi BHXH trung

ể ấ bình và th p thì có th ghép hai phòng 5+6 và 3+4.

ệ ữ ự ầ ố ỹ ỹ Khi tách qu BHXH thành các qu thành ph n, d a vào m i quan h gi a các

ớ ố ượ ố ưở ậ phòng ban đó v i đ i t ng tham gia BHXH và đ i h ng BHXH nên thành l p ra

ể ự ứ ệ ậ ậ ộ ộ ợ ự các b ph n trong các phòng ban đ th c hi n các ch c năng phù h p (b ph n th c

ế ộ ế ộ ự ệ ệ ạ ậ ạ ắ ộ hi n các ch đ ng n h n và b ph n th c hi n các ch đ dài h n).

ứ ứ ổ ớ ệ ố Phòng T ch chành chính v i ch c năng riêng bi t là giúp giám đ c trong

ệ ổ ứ ộ ố ợ ữ ệ ệ vi c: Ki n toàn t ứ ch c b máy giúp vi c, ph i h p công tác gi a các phòng ch c

ả ổ ơ ả ứ ứ ứ ứ năng, qu n lý t ủ ch c công ch c, viên ch c... nói chung ch c năng c b n c a

ự ứ ầ ả ổ ồ ị phòng T ch c hành chính là qu n tr ngu n nhân s BHXH và không c n thi ế t

ả ổ ph i thay đ i.

ổ ớ ậ ể ả ậ Các phòng qu n lý thu và phòng ki m tra cũng không thay đ i v i l p lu n

ộ ố ượ ự ể ệ các phòng này th c hi n công tác thu BHXH và ki m tra trên cùng m t đ i t ng.

ể ồ ế ể ậ ậ ậ ộ Th t khó có th thành l p ra hai b ph n đ r i cùng đ n thu BHXH ở ộ ố m t đ i

ơ ị ượ t ng hay đ n v tham gia BHXH.

ế ạ ả ậ Các phòng qu n lý chi BHXH và phòng K ho ch tài chính nên thành l p

ể ự ệ ắ ạ ạ ậ ả ộ ố ả hai b ph n đ th c hi n qu n lý chi tr BHXH ng n h n và dài h n cho các đ i

ưở ợ ấ ắ ạ ượ t ng h ạ ng tr c p dài h n và ng n h n:

ả Phòng qu n lý chi BHXH

ậ ắ ộ ậ ộ

ự ế ạ ả ự ạ B ph n chi ng n h n ắ Xây d ng k ho ch chi tr BHXH ng n ạ B ph n chi dài h n ả ạ ế Xây d ng k ho ch chi tr BHXH

ơ ở ố ượ ạ ạ h n theo quý, năm trên c s s l ố ng đ i dài h n theo quý, năm trên c s s ơ ở ố

ưở ắ ạ ố ượ ưở ượ t ng h ng BHXH ng n h n... ượ l ng đ i t ng h ng BHXH dài

ự ậ ắ Hàng quý, l p d toán chi BHXH ng n h n...ạ

ướ ẫ ủ ậ ạ h n theo h ng d n c a BHXH Vi ệ Nam t ự Hàng quý, l p d toán chi BHXH dài

ự ể ậ ắ ộ ướ ủ ẫ ạ và chuy n d toán cho b ph n ng n h n ạ h n theo h ng d n c a BHXH Vi ệ t

ế ể ộ ạ phòng K ho chtài chính . ậ ự Nam và chuy n d toán cho b ph n

ắ ạ ậ ạ ạ L p danh sách chi BHXH ng n h n cho ế dài h n phòng K ho chtài chính .

ố ượ ưở ậ ừ t ng đ i t ng h ng BHXH. ạ L p danh sách chi BHXH dài h n

ố ượ ừ ưở ... cho t ng đ i t ng h ng BHXH .

ứ ớ ợ ố Ph i h p v i các phòng ch c năng và ...

ự ệ ệ ố ợ ứ ớ ố ụ th c hi n nhi m v khác do Giám đ c Ph i h p v i các phòng ch c năng và

ự ệ ệ ỉ BHXH t nh giao . ố ụ th c hi n nhi m v khác do Giám đ c

ỉ BHXH t nh giao .

ế ạ Phòng k ho chtài chính BHXH

ế ạ ạ

ạ ợ ắ ự ự ệ ế ổ ạ K ho chtài chính ng n h n ệ ổ T ng h p, đánh giá th c hi n k ế ế K ho chtài chính dài h n ạ ợ T ng h p, đánh giá th c hi n k ho ch

ạ ắ ạ ạ ho ch thu, chi BHXH ng n h n theo thu, chi BHXH dài h n theo quý, năm .

quý, năm.

ờ ộ ị ờ ộ ị ắ ồ N p k p th i ngu n thu BHXH ng n ạ ồ N p k p th i ngu n thu BHXH dài h n

ả ệ ệ ạ h n vào tài kho n BHXH Vi t Nam. ả vào tài kho n BHXH Vi t Nam.

ứ ấ ả ổ ứ ấ ả ổ T ch c c p phát và qu n lý kinh T ch c c p phát và qu n lý kinh phí chi

ạ ắ ạ ộ ạ ộ ạ ộ phí chi cho ho t đ ng ng n h n và ạ cho ho t đ ng dài h n và ho t đ ng chung

ạ ộ ượ ượ ho t đ ng chung đ ổ c phân b . đ ổ c phân b .

... ...

ố ợ ứ ớ ố ợ ứ ớ Ph i h p v i các phòng ch c năng ự Ph i h p v i các phòng ch c năng và th c

ự ệ ệ ệ ệ và th c hi n các công vi c khác. hi n các công vi c khác .

ấ ề ạ ộ ồ ầ ỹ 2. Ngu n qu BHXH ban đ u và v n đ kinh phí ho t đ ng

ệ ệ ậ ộ ỹ Hi n nay, BHXH Vi t Nam có m t qu BHXH chung, khi thành l p ra các

ỹ ệ ẽ ượ ầ ỹ ổ ố ề qu BHXH thành ph n thì s ti n trong qu hi n nay s đ c phân b cho hai qu ỹ

ớ ổ ế ộ ơ ấ ể ủ ừ theo c c u thu BHXH c a t ng ch đ so v i t ng thu. ộ ả Tuy nhiên B o hi m xã h i

ệ ố ớ ừ ế ộ ề ệ ứ ị ị Vi t nam không quy đ nh m c thu đ i v i t ng ch đ . Đi u l BHXH quy đ nh v ề

ứ ư m c đóng góp nh sau:

ườ ử ụ ỹ ề ươ ớ ổ ằ ộ Ng i s d ng lao đ ng đóng b ng 15% so v i t ng qu ti n l ủ ng c a

ữ ườ ể ể ả ộ ơ ị nh ng ng i tham gia b o hi m xã h i trong đ n v ; trong đó 10% đ chi các ch ế

ử ấ ế ộ ố ể ả ạ ộ ộ ư đ h u trí, t ệ tu t và 5% đ chi các ch đ m đau, thai s n, tai n n lao đ ng, b nh

ề ệ ngh nghi p.

ườ ề ươ ằ ộ ế ố ể Ng i lao đ ng đóng b ng 5% ti n l ng tháng đ chi các ch đ m đau,

ệ ề ệ ả ạ ộ thai s n, tai n n lao đ ng, b nh ngh nghi p.

ả ế ộ ứ ể ị ắ Theo quy đ nh trên, các m c đóng góp 5% và 15% đ chi cho c ch đ ng n

ể ạ ủ ừ ổ ạ h n và dài h n nên không th tính đ ượ ỷ ệ c t l ế ộ thu c a t ng ch đ trong t ng thu

ể ị ượ ầ ủ ầ ỗ ỹ BHXH. Do đó, đ xác đ nh l ự ng ban đ u c a m i qu BHXH thành ph n, ta d a

ố ớ ừ ế ộ ơ ấ ả vào c c u chi BHXH đ i v i t ng ch đ theo b ng sau:

ả ơ ấ B ng 18: C c u chi BHXH.

ơ ị ệ ồ Đ n v : Tri u đ ng.

ợ ấ ộ ầ ổ

Năm 1996 1997 1998 1999 2000 T ngổ Tr c p m t l n 293.442,1 398.659,3 482.759,2 509.754,2 672.216 2.356.830,8 Hàng tháng 4.471.539,4 5.329.223 5.367.992,1 5.416.239,2 6.866.829,2 27.451.822,9 T ng chi 4764.981,5 5.727.882,3 5.850.751,3 5.925.993,4 7.539.045,2 29.808.653,7

T lỷ ệ 8 (%) 92 (%) 100 (%)

ồ ệ Ngu n: BHXH Vi t Nam.

ầ ủ ỹ ượ ồ Do đó, ngu n ban đ u c a các qu đ c tính theo t ỷ ệ l sau:

Q = 8%*Q +92%*Q =Q1 + Q2 ;

Trong đó:

ệ ỹ Q: qu BHXH hi n nay.

ắ ạ ồ ỹ ầ Q1 =8%*Q: ngu n ban đ u qu BHXH ng n h n.

ầ ạ ồ ỹ Q2 =92%*Q: ngu n ban đ u qu BHXH dài h n.

ạ ộ ề ấ V n đ kinh phí ho t đ ng

ệ ệ ượ ủ Hi n nay, Chính ph cho phép BHXH Vi t nam đ ố c trích 4% s thu BHXH

ạ ộ ự ệ ầ ỗ ỹ ể đ chi cho ho t đ ng s nghi p, do đó m i qu BHXH thành ph n cũng s đ ẽ ượ c

ự ệ ể ạ ộ trích 4% đ chi cho ho t đ ng s nghi p, trong đó:

ợ ấ ạ ắ ả ạ ắ ỹ ả Qu BHXH ng n h n b o đ m: Chi tr c p ng n h n

ả Chi qu n lý

ạ ộ ượ ổ Chi cho ho t đ ng chung đ c phân b

Chi khác

ợ ấ ạ ạ ả ỹ ả Qu BHXH dài h n b o đ m: Chi tr c p dài h n

Chi qu n lýả

ạ ộ ượ ổ Chi cho ho t đ ng chung đ c phân b

Chi khác

ượ ạ ộ Kinh phí ho t đ ng chung đ ổ c phân b theo t ỷ ệ l thu BHXH.

ụ ề ỹ ả ả ộ ạ ộ Sau đây là m t ví d v chi ho t đ ng BHXH do hai qu b o đ m:

ả ươ ỉ B ng 19: L ơ ng CBCNV BHXH T nh S n La tháng 01 năm 2001.

ứ ổ ứ ổ Ch c danh ứ T ng m c Ch c danh ứ T ng m c

ươ l ươ l ng (đ)

ng (đ) 1190700 P. KHTC GĐ

852600 703500 ưở Tr ng phòng PGĐ

2559300

ả P. Qu n lý thu ố S nhân viên: 4 P.QLCĐCS

810000 785000 ưở ưở Tr ng phòng Tr ng phòng

3217200 2558300

ố S nhân viên:6 P. HCTH ố S nhân viên: 6 ể P. Ki m tra

785400 694000 ưở ưở Tr ng phòng Tr ng phòng

1150800 ố ố S nhân viên: 5 S nhân viên: 2

2688000 ổ T ng: 17994800

ơ ồ ỉ Ngu n: BHXH T nh S n La

ả ử ắ ậ ậ ộ ộ ộ Gi ạ s phòng KHTC có hai b ph n: 2 nhân viên thu c b ph n ng n h n

ứ ươ ậ ạ ộ ớ ớ v i m c l ộ ng 1239000 và 2 nhân viên thu c b ph n dài h n v i m c l ứ ươ ng

1320300.

ươ ắ ạ ả ả ỹ Chi l ng do qu BHXH ng n h n b o đ m:

ươ ắ L ạ ng CB ng n h n: 1239000đ

ươ ổ L ng phân b : 8%*(179948002559300)=1234840 đ

ổ T ng: 2473840 đ

ươ ạ ả ả ỹ Chi l ng do qu BHXH dài h n b o đ m:

ươ L ạ ng BC dài h n: 1320300đ

ươ ổ L ng phân b : 92%*(179948002559300)=14200660 đ

ổ T ng: 15520960 đ

ơ ở ậ ố ớ ạ ầ ấ ả ế ị Đ i v i các kho n chi khác (c s v t ch t, h t ng, trang thi ế t b ... ) n u

ụ ụ ạ ộ ế ộ ế ộ ỹ ủ ủ ế ả ả ph c v cho ho t đ ng c a ch đ nào thì do qu c a ch đ đó b o đ m, n u là

ạ ộ ượ ự ư ụ ho t đ ng chung thì đ ổ c phân b theo t ỷ ệ ươ t l ng t nh ví d trên.

ế ượ ầ ư ỹ ả ộ 3. Chi n l ể qu b o hi m xã h i c đ u t

ể ầ ư ể ỹ ươ Qu BHXH có th dùng đ đ u t thông qua các ph ứ ng th c sau:

ứ ố ố V n vay: Ch ng khoán qu c gia

ứ ượ ặ ậ ổ ứ Ch ng khoán đ c các t p đoàn ho c các t ch c pháp

ượ ướ ả ả nhânphát hành và đ c nhà n c b o đ m

Công trái

ụ ế ấ ố ượ ả ả ả Tín d ng th ch p (v n vay đ ằ c b o đ m b ng tài s n c ố

ị đ nh)

ấ ề ử Lãi su t ti n g i ngân hàng

...

ầ ư ế ầ ầ ổ ổ ổ ổ ườ C ph n: C phi u (c ph n u đãi và c ph n th ng)

ả ấ ộ B t đ ng s n

...

ầ ư ằ ạ ộ ầ ư ư ứ Cho dù đ u t b ng ph ong th c nào thì ho t đ ng đ u t ả ả cũng ph i đ m

ắ ả b o các nguyên t c sau:

ộ ổ ể ệ ề ắ ứ ầ + An toàn: Là đi u ki n đ u tiên đ cân nh c đ u t ầ ư M t t . ch c BHXH

ả ủ ữ ậ ắ ả ượ đ c giao phó qu n lý tài s n c a nhân dân, do v y mà nh ng nguyên t c nghiêm

ả ượ ặ ế ể ả ằ ng t ph i đ ả c ti n hành nh m b o đ m an toàn và ki m soát đ ượ ầ ư c đ u t .

ạ ộ ệ ấ ả ậ ợ ả + L i nhu n: Nói chung lãi su t ph n ánh hi u qu ho t đ ng BHXH và

ộ ổ ứ ầ ư ạ ấ ố không m t t ch c nào khi tham gia đ u t l i không mong mu n lãi su t cao, và đó

ắ ả ồ ữ ộ ỹ ị cũng là m t trong nh ng nguyên t c b o t n giá tr cho qu BHXH.

ự ữ ự ố ủ ệ ố ế ộ ạ ắ ả + Kh năng thanh toán: D tr ả s c c a h th ng ch đ ng n h n ph i

ể ễ ả ả ượ ở ữ đ ề nh ng kho n có kh năng thanh toán cao, nghĩa là d dàng chuy n sang ti n c

ự ữ ỹ ệ ố ậ ủ ạ ỏ m t. ặ Ng ượ ạ c l i, d tr ế ộ k thu t c a h th ng ch đ dài h n không đòi h i kh ả

ả ọ ơ năng thanh toán cao mà quan tr ng h n là ph i có lãi.

ợ ế ủ ệ ộ ợ ỹ + L i ích kinh t và xã h i: L i ích c a BHXH còn là vi c dùng qu BHXH

ầ ả ệ ứ ụ ự ẻ ọ ể ầ ư đ đ u t vào các lĩnh v c quan tr ng góp ph n c i thi n s c kho , giáo d c... góp

ầ ố ưở ề ậ ph n tăng thu nh p qu c dân, tăng tr ng n n kinh t ế .

ố ớ ầ ư ỹ ơ ả ượ ể ệ ơ ồ Nguyên lý c b n đ i v i đ u t qu BHXH đ c th hi n qua s đ sau:

ỹ

Qu BHXH

ắ

ỹ

ạ Qu BHXH ng n h n

ỹ

Qu BHXH dài h nạ

ầ ư ắ

ạ

ầ ư

ạ

Đ u t

ng n h n

Đ u t

dài h n

ợ

An toàn

L i ích KTXH

Lãi su tấ

K/năng thanh toán

Ậ

Ế

K T LU N

ệ ề ướ ệ Trong đi u ki n kinh t ế ị ườ th tr ủ ng c a n c ta hi n nay, BHXH có vai trò

ệ ờ ố ả ọ ườ ọ ổ ộ ị ặ đ c bi ệ ả t quan tr ng trong vi c đ m b o đ i s ng ng ặ i lao đ ng, n đ nh m i m t

ờ ố ấ ướ ự ế ầ ộ ộ ủ c a đ i s ng kinh t xã h i và góp ph n vào công cu c xây d ng đ t n c giàu

ẳ ị ượ ệ ố ế ể ẹ đ p, văn minh. Kh ng đ nh đ c vai trò không th thi u trong h th ng các chính

ướ ướ ủ ộ ủ sách xã h i c a Nhà n c ta Nhà n c c a dân, do dân và vì dân.

ớ ự ổ ự ủ ờ ố ệ ắ ớ ọ Cùng v i s đ i m i và toàn di n và sâu s c m i lĩnh v c c a đ i s ng xã

ừ ể ộ h i nói chung, t năm 1995, BHXH ở ướ n ộ ơ ế ự c ta cũng đã chuy n sang m t c ch th c

ế ộ ớ ướ ệ ớ ậ ỹ hi n các ch đ BHXH hoàn toàn m i so v i tr ậ c đây: Thành l p qu BHXH t p

ộ ậ ể ề ả ậ ơ ộ trung, đ c l p. Thành l p c quan chuyên trách v BHXH là B o hi m xã h i Vi ệ t

ấ ừ ứ ươ ế ị ươ ả Nam, đ ượ ổ c t ố ch c th ng nh t t Trung ng đ n đ a ph ng…Tr i qua 6 năm

ưở ệ ạ ượ ả ấ ữ ế ự xây d ng và tr ng thành, BHXH Vi t Nam đã đ t đ c nh ng k t qu r t đáng

ứ ọ ượ ủ ệ ả ọ ườ ờ ộ trân tr ng, đáp ng đ c nguy n v ng c a đông đ o ng ồ i lao đ ng đ ng th i phù

ướ ể ế ủ ả ướ ề ỹ ớ ị ợ h p v i đ nh h ng phát tri n kinh t c a Đ ng và Nhà n c ta. V qu BHXH,

ư ướ ỉ ồ ạ ỹ ả ả ế n u nh tr c đây, qu BHXH ch t n t i trên danh nghĩa (do NSNN b o đ m) thì

ộ ậ ỹ ự ạ ố ộ ế đ n nay chúng ta đã có m t qu tài chính đ c l p, t ho ch toán cân đ i thuchi

ủ ụ ỹ BHXH, vai trò c a qu đã phát huy tác d ng.

ữ ự ệ ế ấ ạ Nh ng h n ch trong quá trình th c hi n chính sách BHXH xu t phát t ừ

ả ủ ế ủ ữ ứ ậ ạ ườ nh ng nguyên nhân khách quan và c ch quan: nh n th c h n ch c a ng i lao

ủ ử ụ ứ ủ ự ẹ ạ ộ ị ầ ộ đ ng, ý th c c a ch s d ng lao đ ng, các quy đ nh h n h p trong lĩnh v c đ u

ế ủ ự ạ ộ ệ ặ ư t , năng l c h n ch c a cán b BHXH…do đó BHXH Vi ả t Nam đã g p ph i

ấ ừ ờ không ít khó khăn và cho dù xu t phát t nguyên nhân nào thì trong th i gian t ớ i

ầ ượ ể ệ ố ứ ắ ở ệ cũng c n đ ụ c nghiên c u, kh c ph c đ h th ng BHXH Vi t Nam ngày càng

ứ ệ ượ ủ ệ ầ ọ ọ ườ ơ hoàn thi n h n. Đáp ng đ c nhu c u, nguy n v ng chính đáng c a m i ng i lao

ề ế ố ộ đ ng trong n n kinh t qu c dân.

ầ ở ệ ậ ệ ả ỹ Vi c thành l p qu BHXH thành ph n Vi ộ ấ t Nam không ph i là m t v n

ể ự ộ ớ ế ị ề ệ ề ẳ ấ ộ ề đ có th th c hi n m t s m m t chi u và cũng không h n là v n đ quy t đ nh s ự

ể ự ệ ố ủ ể ẫ ồ ạ t n t i và phát tri n c a BHXH (chúng ta v n có th th c hi n t t chính sách

ấ ế ầ ậ ả ỹ ỉ BHXH mà không nh t thi t ph i thành l p ra các qu BHXH thành ph n) mà ch là

ươ ướ ể ủ ầ ỹ ượ ứ ộ m t ph ng h ng phát tri n c a qu BHXH và c n đ ể ế ụ c nghiên c u đ ti p t c

ơ ệ hoàn thi n h n.

Ả

Ệ

TÀI LI U THAM KH O

ộ ở ả ướ ộ các n ự c thu c khu v c Đông Nam Á trong th i kờ ỳ

B o hi m xã h i ể

ể ề ả ể ể ả ộ ổ chuy n đ i kinh t ộ ế H i th o ILO ti u khu v c Châu á v b o hi m xã h i ự

ở ướ ế ổ các n ề c có n n kinh t ể chuy n đ i.

ế ổ ươ Báo cáo t ng k t công tác BHXH năm 2000 và ch ng trình công tác năm

2001.

ướ ộ ở ự ể ể ả ủ ng và s phát tri n c a b o hi m xã h i ự khu v c Châu Á và

Các xu h

ươ ự ố Thái Bình D ng Hector Inductivo Giám đ c Văn phòng khu v c Châu Á

ố ế ươ ệ ộ ộ Thái Bình D ng, Hi p h i an toàn xã h i qu c t .

ả ổ ự ệ ệ ề ấ ệ ố các h th ng

Các v n đ mang tính chính sách và th c hi n vi c c i t

ế ươ l ng h u ư Ngân hàng Tái thi t và ể Phát tri n Châu Âu.

ộ ố ớ ể ổ ớ ườ i lao đ ng ầ ộ Tr n Quang

Đ i m i chính sách b o hi m xã h i đ i v i ng ả

ố ị Hùng NXB Chính tr Qu c gia.

ạ ọ ả ế ố Qu c dân Hà N i.ộ

Giáo trình B o hi m. Đ i h c Kinh t ể

ộ ố ấ ề ơ ả ề ể ố ố ị M t s v n đ c b n v dân s và phát tri n NXB Chính tr Qu c gia.

ể ạ ả ố ộ T p chí B o hi m xã h i các s năm 2000, 2001.

ơ ượ ữ ể ể ể ả ặ ộ c quá trình phát tri n và nh ng đ c đi m b o hi m xã h i Vi ệ Nam t

S l

ể ả ổ ộ ố Nguy n ễ Huy Ban T ng giám đ c B o hi m xã h i Vi ệ Nam. t

ế ố ả ợ ấ ở ứ ế ế ạ ị cho k ho ch chi tr tr c p ạ m c xác đ nhvà k ho ch

Xây d ng y u t ự

ể ở ứ ả ị đóng góp b o hi m m c xác đ nh John Turner & Sophie Korczyk, V ụ

ể ả ộ B o hi m xã h i, ILO Geneva.

Ụ

M C L C

Ờ L I NÓI Đ U Ầ ............................................................................................................2

ƯƠ Ề Ơ Ả Ữ Ấ Ề Ỹ CH NG I: NH NG V N Đ C B N V BHXH VÀ QU BHXH .................4

ề ậ I. Lý lu n chung v BHXH ........................................................................................4

ả

ộ

ệ

ề

ể II. B o hi m xã h i Vi

t Nam trong n n kinh t

ế ị ườ ............................14

th tr

ng

ỹ ả ề ể ổ III. T ng quan v qu b o hi m xã h i ộ .....................................................................16

ƯƠ Ổ Ứ Ự Ạ Ỹ Ở CH NG II: TH C TR NG T CH C QU BHXH Ệ VN HI N NAY ............31

ạ I. T o ngu n ồ ...............................................................................................................31

ả ợ ấ ế ộ ả ử ụ ể ồ II. S d ng ngu n (chi tr tr c p các ch đ b o hi m xã h i) ộ .............................32

ạ ộ ỹ ả ể III. Đánh giá ho t đ ng qu b o hi m xã h i ộ ...........................................................38

ươ ướ ổ ứ ỹ ả ể IV. Ph ng h ng t ch c thu chi qu b o hi m xã h i ộ .......................................48

ƯƠ Ầ Ở Ậ CH Ỹ NG III: THÀNH L P QU BHXH THÀNH PH N BHXH VN ...............52

ơ ở ậ I. C s lý lu n và th c ti n ự ễ ......................................................................................52

ậ ợ ữ II. Nh ng thu n l i và khó khăn .................................................................................55

ỹ ả ầ ở ả ể ể ậ ộ ộ ệ III. Thành l p qu b o hi m xã h i thành ph n B o hi m xã h i Vi t Nam .......56

ổ ứ ự IV. T ch c th c hi n ệ ................................................................................................62

Ế K T LU N Ậ .................................................................................................................69

Ệ TÀI LI U THAM KH O Ả ...........................................................................................70

Luận văn tốt nghiệp: Thành lập quỹ Bảo hiểm xã hội thành phần Bảo hiểm xã hội Việt Nam

Chủ đề:

Tiểu luận tiêu chuẩn và quy chuẩn

Ạ Ọ

Ố

Ậ

Ệ

LU N VĂN T T NGHI P Đ I H C

Đ tàiề

:

ỹ ả

ộ

ậ

ầ

ể Thành l p qu B o hi m xã h i thành ph n

ở ả

ộ

ể

ệ

B o hi m xã h i Vi

t Nam.

Ờ

Ầ

L I NÓI Đ U

ƯƠ

CH

NG I

:

Ề Ơ Ả

Ề Ả

Ộ

Ữ

Ấ

Ể

NH NG V N Đ C B N V B O HI M XÃ H I

Ỹ Ả

Ể

Ộ VÀ QU B O HI M XÃ H I

­ Chi phí qu n lý có th

ườ

ườ

Ng

i SDLĐ đóng góp

Ng

i LĐ đóng góp

ỗ ợ ủ

Ph tạ

H tr c a Nhà n

ướ c

Thu nh p t

ậ ừ ầu đ tư

ơ

C quan BHXH

ả ợ ấ Chi tr tr c p

Phí qu n lýả

Phí đ u tầ ư

ặ

ậ

Thu = Chi (ho c thu nh p = chi tiêu)

ể ả

ể ả

Thu có th x y ra = Chi phí có th x y ra

ƯƠ

CH

NG II

:

Ỹ Ả

Ộ

Ổ

Ự

Ứ

Ạ

Ể

TH C TR NG T CH C QU B O HI M XÃ H I

Ở Ệ

Ệ

VI T NAM HI N NAY

CH

NGƯƠ

: III

Chi phí qu n lý có th

B o hi m bình quân t ng ổ

L i ích KTXH

B o hi m xã h i ể

Các xu h

Các v n đ mang tính chính sách và th c hi n vi c c i t

Đ i m i chính sách b o hi m xã h i đ i v i ng ả

Giáo trình B o hi m. Đ i h c Kinh t ể

S l

Xây d ng y u t ự