Mông Sơn Thí Thực Khoa Nghi - Nguyễn Văn Thoa Phần 8

Chia sẻ: Qwdwqdwqd Dqwdqwdqwd | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

98
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đàn tràng là một trong các nghiã của Mạn đà la (Mandala), tức là dùng đất (Thổ đàn), gỗ (Mộc đàn) hay nước (Thủy đàn) lập lên một cái đàn trong đó tôn trí những biểu tượng, hình tượng và pháp khí của chư Bổn Tôn để hành lễ theo thể thức Mật giáo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Mông Sơn Thí Thực Khoa Nghi - Nguyễn Văn Thoa Phần 8

MOÂNG SÔN THÍ THÖÏC KHOA NGHI HAÙN VAÊN – DIEÃN NOÂM – PHIEÂN AÂM – CHUÙ GIAÛI [25a] Chö toân Boà Taùt Ma-ha-taùt. Ma-ha Baùt-nhaõ ba-la-maät.i Thöôïng lai tu thieát Moâng sôn cam loä phaùp thöïc nhaát dieân coâng ñöùc vieân maõn, phoå trieâm sa giôùi. Hoøa nam thaùnh chuùng.ii i Ñoaïn naøy khoâng dieãn Noâm, taïm dòch laø: “Coâng ñöùc thí thöïc, haïnh cao quyù; phöôùc ñöùc voâ bieân ñeàu höôùng veà, caàu cho moïi chuùng sinh bò ñaém chìm [trong beå khoå], ñeàu nhanh choùng ñöôïc veà coõi Phaät Voâ Löôïng Quang (töùc laø Phaät A-di-ñaø). [Kính leã] taát caû chö Phaät ba ñôøi khaép möôøi phöông; [caùc vò Boà Taùt] Vaên Thuø, Phoå Hieàn, Quaùn Töï Taïi, cuøng taát caû caùc vò Ñaïi Boà Taùt. Ma-ha Baùt-nhaõ ba-la-maät! ii Ñoaïn naøy cuõng khoâng dieãn Noâm, taïm dòch laø: “Treân ñaây, coâng ñöùc thieát laäp buoåi phaùp thöïc vi dieäu ñaõ thaønh töïu troïn veïn, thaám nhuaàn khaép theá giôùi. Chaép tay ñaûnh leã ñaïi chuùng.” [25a] Chuùc toáng vaân: Tieäc baøy cuõng ñaõ vöøa xong, Canh gaø vaêng vaúng, gioït roàng thaâm thaâm. Tröôùc ñaøn ngôùt137 gioïng thieàn aâm, Bình hoa lôït boùng, ñænh traàm phai höông. Cam loà töôùi khaép möôøi phöông, Ao sen raøy ñaõ môû ñöôøng sang chôi. 116 117
MOÂNG SÔN THÍ THÖÏC KHOA NGHI HAÙN VAÊN – DIEÃN NOÂM – PHIEÂN AÂM – CHUÙ GIAÛI [25b] Coâ hoàn ôi, coâ hoàn ôi! Mau mau nheï böôùc taùch vôøi Taây thieân. Töø raøy gia chuû bình yeân, Phöôùc thöøa ñeå laïi trong mieàn nhaân gian. Tuoåi trôøi, loäc nöôùc chan chan, Goùt laân138 noái daáu, caàm loan139 in vaàn. Ngheânh ngang coõi thoï ñaøi xuaân, Goùt ma laëng baët, chaâu thaàn tieâu dieâu. Phong löu phuù quyù ñuû ñieàu, Cuùi ñaàu kính chuùc hoaøng trieàu muoân thu. 118 119
CHUÙ GIAÛI PHAÀN DIEÃN NOÂM 14 Do chöõ “phan long phuï phuïng” hay “phan long phuï kyù”, vin vaøo roàng phöôïng, bieåu töôïng cuûa vua, seõ ñöôïc vinh hieån; cuõng nhö döïa vaøo ngöïa kyù, seõ ñöôïc ñi xa ngaøn daëm. YÙ noùi caùc baày toâi xöa giuùp vua chuùa, seõ ñöôïc loäc quyeàn to lôùn. 15 Sau caâu naøy thaáy vieát theâm caâu chöõ Haùn ñeå vò trai chuû laëp laïi: “Duy nguyeän thöøa Tam baûo löïc... ... cam loà phaùp thöïc.” CHUÙ GIAÛI PHAÀN DIEÃN NOÂM 16 Caùc vua ñôøi Tieàn Haùn, khi xaây laêng thöôøng dôøi daân ñeán laäp moät huyeän ñeå lo cung phuïng cho laêng; 5 laêng caùc vua Cao toå, Hueä ñeá, Caûnh ñeá, Vuõ ñeá vaø Chieâu ñeá ñeàu ôû phía baéc kinh ñoâ Tröôøng An, di daân phaàn ñoâng giaøu coù, sinh hoaït xa xæ. Vì theá coù töø nguõ laêng taøi tuaán, aùm chæ boïn con chaùu caùc nhaø giaøu coù. 1 Ñoän: goø, ñoài nhoû. 17 Bieån hoaïn: chæ quan tröôøng, chính tröôøng. 2 Ñaây laø caâu chuù trieäu thænh coâ hoàn (Trieäu thænh chaân ngoân). 18 Trang Töû naèm mô hoùa thaønh böôùm. Tænh ra, khoâng bieát mình laø böôùm hay böôùm 3 laø mình. Hoàn böôùm chæ cuoäc ñôøi nhö giaác mô ngaén nguûi. AÙc vaøng, thoû baïc: dòch töø nhöõng chöõ kim oâ, ngoïc thoá, duøng chæ maët trôøi, maët traêng, töôïng tröng cho thôøi gian, ngaøy thaùng. 19 Döông quan: quan laø cöûa, döông quan laø cöûa veà döông gian, coõi traàn. 4 Ñuùng ra laø muøi höông, xöa hay duøng laãn loän giöõa maøu vaø muøi. 20 Tao oâng maëc khaùch: chöõ “tao” chæ vaên chöông, chöõ “maëc” chæ saùch vôû; 4 chöõ 5 naøy chæ giôùi vaên nhaân, ngheä só. Phaàn vieát baèng möïc xanh laø nguyeân taùc chöõ Haùn, phaàn vieát baèng möïc ñen laø phaàn dieãn Noâm cuûa dòch giaû. 21 Cöûa huyønh (huyønh moân), chæ tröôøng hoïc. 6 Day: trôû laïi. 22 Tröôøng thi xöa chung quanh troàng gai ñeå khoù xaâm nhaäp. Caâu naøy noùi caûnh só 7 töû thi taøi ôû ñoù. Lôøi bí maät: töùc maät chuù, coøn goïi chaân ngoân, chaân thuyeân, töùc thaàn chuù. Theo Maät toâng, chuyeân nieäm thaàn chuù seõ coù uy löïc sieâu vieät, lôïi mình lôïi ngöôøi. 23 Löûa ñoùm, töùc ñeøn ñom ñoùm (huyønh ñaêng). Huyønh laø con ñom ñoùm. Xöa, Xa 8 Daän ngheøo, baét ñom ñoùm cho vaøo tuùi laøm ñeøn ñeå hoïc, goïi laø huyønh song, hoïc Dòch cuïm töø Voâ giaø cam loä phaùp thöïc, Phaïm aâm laø Baùt giaø vu saéc hoäi. Trai ñaøn beân song cöûa baèng ñeøn ñom ñoùm. thí thöïc lôùn, thöôøng ñöôïc toå chöùc 5 naêm moät laàn khoâng phaân bieät giaøu ngheøo sang heøn, khoâng bò haïn cheá, caûn trôû, neân goïi laø voâ giaø. Moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc ñoái 24 Chæ söï cheát, vì khi aáy teân tuoåi ñöôïc vieát treân maûnh luïa hoàng, goïi laø minh tinh, xöû bình ñaúng ñeå nhaän phaùp thí, taøi thí. Ñaïi leã naøy coù ôû AÁn Ñoä ñaõ laâu ñôøi, töø ta hay noùi laø trieäu. thôøi vua A Duïc, truyeàn sang Trung Quoác, Vieät Nam vaø Nhaät Baûn, thöôøng do vua 25 Phi tích: cuõng nhö tích tröôïng, caây gaäy cuûa taêng só, duøng chæ giôùi tu haønh thoaùt chuùa toå chöùc, vì phí toån raát nhieàu. tuïc. 9 Töông truyeàn xöa vua Thuïc ñeá maát nöôùc, cheát hoùa laøm chim ñoã quyeân (chim 26 Hoaøng hoa thuùy truùc: chæ Phaät phaùp, nhaát laø Thieàn toâng. Do caâu “Thuùy truùc quoác), ñeâm ñeâm keâu raû rích, khoùc than, luyeán tieác nöôùc nhaø. hoaøng hoa phi ngoaïi caûnh” ñeå chæ taát caû caùc phaùp ñeàu laø Phaät phaùp. 10 Tieáp theo caâu naøy, chuû nhaân baûn vaên tröôùc ñaây coù vieát theâm vaøo moät caâu chöõ 27 Coå noâ: laø loaøi traâu baïc vaø choàn caùo, chæ chung suùc vaät haï ñaúng, chæ nhöõng ngöôøi Haùn, thay cho hai chöõ “vaân vaân” trong phaàn Haùn vaên ôû treân, coù leõ ñeå khi tuïng caên cô thaáp keùm, khoù giaùc ngoä. Chöõ duøng laáy ôû Caûnh Ñöùc truyeàn ñaêng luïc, lôøi baûn vaên ñöôïc deã daøng hôn, vì duïng yù hai chöõ “vaân vaân” trong phaàn Haùn vaên laø cuûa ngaøi Nam Tuyeàn noùi vôùi haønh giaû Cam Chí. Hai caâu nguyeân vaên yù noùi caùc ñeå khoûi khaéc in laëp laïi caâu naøy: “Duy nguyeän thöøa Tam baûo löïc, tröôïng bí maät nam nöõ tu só caên cô thaáp keùm, duø ñaøm luaän Phaät phaùp, ñoïc tuïng thaàn chuù cuõng ngoân, thöû nhaät kim thôøi lai thoï voâ giaø cam loà phaùp thöïc.” khoâng ngoä ñaïo. 11 Choã ngoài cuûa töôùng chæ huy ngaøy xöa traûi da baùo, bieåu loä loøng duõng maõnh. Baây 28 Hai caâu naøy duøng caùc töø hoaøng quan, vuõ phuïc ñeå chæ muõ cuûa aån só vaø aùo cuûa giôø laø boä chæ huy quaân söï. ñaïo só. 12 Haõn maõ: (haõn: moà hoâi) ngöïa chieán chaïy ñoå moà hoâi, chæ coâng traïng. 29 Cuõng nhö ñoäng Ñaøo Nguyeân, chæ nôi thaàn tieân ôû. 13 Khoùi lang: (lang: choù soùi) doïc theo bieân giôùi ngaøy xöa, ngöôøi ta döïng caùc ñaøi 30 Tam hoa: laáy töø chöõ tam hoa tuï ñænh. Ñaïo giaùo tu luyeän chaân khí ñeán möùc thaønh cao, treân ñöïng coû khoâ troän vôùi phaân choù soùi. Khi coù giaëc ñeán, ñoát phaân cho khoùi töïu, tinh hoa doàn veà nôi cao nhaát. boác thaúng leân. Nhôø theá, nôi khaùc môùi bieát maø ñeán chi vieän. 120 121
MOÂNG SÔN THÍ THÖÏC KHOA NGHI CHUÙ GIAÛI PHAÀN DIEÃN NOÂM 31 53 Quan nieäm ngaøy xöa cho raèng thaân ngöôøi goàm 4 yeáu toá hoïp laïi: ñaát, nöôùc, löûa Ñòa danh nay thuoäc huyeän Höng Bình, tænh Thieåm Taây (Trung quoác), nôi Döông vaø gioù, goïi chung laø töù ñaïi. Quyù Phi bò thaét coå cheát. 32 54 Chæ nôi tu luyeän cuûa ñaïo só vaø loø luyeän thuoác tieân. Xöông khoâ: dòch thoaùt yù chöõ “khoâ laâu”, ñuùng ra laø caùi soï ngöôøi. 33 55 Chæ ñaøn cuùng teá. Bæ baøng: saün saøng, töôm taát. 34 56 Ngöôøi ôû troï. Chæ nhöõng ngöôøi aên maøy ngheøo ñoùi. 35 57 Nhöõng ngöôøi laøm ngheà buoân baùn ngöôïc xuoâi. Tuø nhaân bò thi haønh aùn töû hình; töû toäi. 36 58 Ñöôøng deâ, hay ñöôøng ruoät deâ, chæ ñöôøng quanh co khuùc khuyûu. Xuoâng: vaøo, gaëp phaûi. 37 59 Söùc löïc ñang maïnh meõ; sung söùc. Nhöõng oan hoàn cheát vì treo coå, uoáng thuoác ñoäc coøn vöông vaán, löu luyeán, khoâng ñöôïc giaûi thoaùt. 38 Giöõa röøng göôm ñao, chæ nôi chieán tröôøng ñaày hieåm nguy cheát choùc. 60 Nhöõng oan hoàn cheát vì seùt ñaùnh, bôø ñaát lôû vuøi laáp. 39 Lieàu mình, ñem tính maïng ra so taøi cho ñeán cheát. 61 Thöôùc reo: loaøi chim khaùch, keâu baùo tin. 40 Toát ñoà: binh só, lính trôn. 62 Nha bay: loaøi quaï bay töù tung. 41 Ngöôøi saûn phuï ngaøy xöa phaûi loùt chieáu rôm naèm, ngoài chôø sinh con raát toäi 63 Saùu ñöôøng (luïc ñaïo, cuõng goïi laø luïc thuù): chæ 6 coõi maø chuùng sinh tuøy theo nghieäp. nghieäp phaûi chòu ñaàu thai vaøo: ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sinh laø ba ñöôøng aùc; trôøi, 42 Chæ nieàm vui, haïnh phuùc vôï choàng sum hoïp. ngöôøi vaø a-tu-la laø ba ñöôøng laønh. 43 Chöõ duøng theo Kinh Thi, noùi ñieàm sinh con trai. 64 Dieän Nhieân, hay Dieäm Khaåu, teân ngaï quyû ghi trong kinh ñieån. 44 Chöõ duøng theo Kinh Thi, sinh con trai cho chôi ngoïc chöông, sinh con gaùi cho 65 Ngaï quyû. chôi ñoà keùo sôïi baèng ñaát nung. YÙ noùi vieäc sinh con trai hay gaùi chöa theå bieát. 66 Li, mò, voõng, löôïng: 4 loaøi yeâu quaùi ôû goã, ñaù sinh ra, hay phaù phaùch ngöôøi. Coù 45 YÙ noùi ñaõ cheát. Nguyeân taùc duøng “quy tröôøng daï”, chæ veà caûnh aâm phuû, quanh nôi noùi laø thaàn ñaàm ao, thaàn nuùi. Ñaây duøng vôùi yù chæ chung taát caû caùc loaøi yeâu naêm khoâng thaáy maët trôøi. ma quyû thaàn... 46 67 Chæ nhöõng tröôøng hôïp cheát khi sinh nôû do bò baêng huyeát khoâng caàm ñöôïc. Nghóa caâu naøy noùi keå luoân toå tieân, thaân thích cuûa caùc oan hoàn vaø caùc chuùng sinh khaùc bò cheát, ñaøy ñoïa trong caûnh khoå. 47 Ñaây noùi veà hình thöùc noâ leä thôøi xöa, con caùi nhaø ngheøo bò baùn laøm toâi tôù, phaûi 68 laøm luïng cöïc nhoïc ñeán cheát; hoaëc bò baùn laøm naøng haàu, ganh tò nhau ñeán maát Caâu naøy noùi toùm laïi, löôïc dòch caû 4 caâu trong baûn chöõ Haùn. maïng. 69 Dieãn aâm, töùc dieãn Noâm baøi Baïch. 48 Cöûa muø (u quan): chæ aâm phuû, ñoái laïi vôùi döông quan chæ döông traàn. 70 Noùi chung taát caû caùc coâ hoàn ñi treân khoâng, treân boä vaø döôùi nöôùc. 49 Laáy phaán son veõ maët, laáy xaï höông öôùp xoâng aùo quaàn. Toaøn caâu nghóa laø caùc 71 Linh ngöõ: nhaø tuø kín. cung phi, giai nhaân veõ maët baèng son phaán, xoâng öôùp xaï höông vaøo aùo quaàn, coát 72 Chæ caùc beänh ñaäu muøa, dòch taû. tranh ñua ñeïp hôn nhau ñeå ñöôïc nhaø vua suûng aùi, ñöôïc choàng yeâu vì. 73 50 Bò seùt ñaùnh. Chæ thuù vui aân aùi. 74 51 Bò buøa chuù thö phuø. Thaïch Suøng ñôøi Taán giaøu noåi tieáng, laäp trang traïi ôû khe Kim Coác taïi huyeän Haø 75 Nam. Suøng coù con haùt Luïc Chaâu ñeïp, thoåi saùo hay. Gian thaàn Toân Tuù muoán Quyû söù. chieám ñoaït, Suøng khoâng chòu. Tuù laøm chieáu giaû, sai veä só ñem ñeán baét Suøng. 76 Oan gia nghieäp baùo tích luõy töø nhieàu ñôøi. Suøng cho Luïc Chaâu bieát roõ. Luïc Chaâu nhaûy laàu töï töû ñeå ñaùp taï Suøng. Thô ca ñôøi 77 sau hay nhaéc ñeán chuyeän naøy. Baøy ra toû töôøng, roõ raøng tröôùc maët. 52 78 Heùo roäc: raát heùo, heùo queo. Ngöôøi chöùng quaû A-la-haùn khoâng coøn rôi vaøo luaân hoài sinh töû nöõa, goïi laø voâ sinh. 122 123
MOÂNG SÔN THÍ THÖÏC KHOA NGHI CHUÙ GIAÛI PHAÀN DIEÃN NOÂM sanh khoâng theå tu taäp ñaïo giaûi thoaùt, trong ñoù cuõng bao goàm caû tam ñoà: 1. Ñòa 130 YÙ noùi heát thaûy ngöôøi thaân trong nhieàu ñôøi tröôùc ñeán nay ñeàu ñöôïc nhôø ôn giaûi nguïc; 2. Suùc sinh; 3. Ngaï quyû; (Chuùng sanh trong tam ñoà vì quaù khoå sôû vaø khoâng thoaùt. ñuû trí tueä neân raát khoù nghó ñeán vieäc tu taäp.) 4. Coõi trôøi Tröôøng thoï (Chö thieân 131 Nguõ suy: naêm töôùng suy. Chö thieân coõi trôøi khi heát phöôùc baùo, saép meänh chung ôû ñaây soáng laâu vaø höôûng söï sung söôùng khoaùi laïc neân khoâng thaáy ñöôïc söï khoå thì hieän ra 5 töôùng suy: hoa treân ñaàu, treân muõ heùo; ñoå moà hoâi naùch; y phuïc hoùa trong ñôøi soáng, do ñoù khoâng nghó ñeán vieäc tu taäp.); 5. Bieân ñòa, laø nhöõng vuøng dô daùy; haøo quang treân mình taét vaø khoâng thích ngoài yeân treân baûo toøa. khoâng naèm nôi trung taâm, khoâng thuaän tieän cho vieäc tu hoïc Chaùnh phaùp; 6. Caên khuyeát, khoâng coù ñuû giaùc quan hoaëc caùc giaùc quan bò taät nguyeàn nhö muø, 132 Boán töôùng khoå cuûa loaøi ngöôøi laø sinh, laõo, beänh, töû. ñieác…; 7. Taø kieán, nhöõng kieán giaûi, nhaän thöùc sai leäch, baát thieän; 8. Khoâng gaëp 133 Tu-la, hay a-tu-la, moät trong saùu ñöôøng chuùng sanh, coù thaàn löïc nhö chö thieân Phaät ra ñôøi, cuõng khoâng gaëp ñöôïc giaùo phaùp cuûa Phaät. coõi trôøi nhöng khoâng coù caùc töôùng toát. Loaøi naøy coù taâm saân haän maïnh meõ nhaát 119 Ñöùc Phaät A-di-ñaø töø khi coøn laø Boà Taùt ñaõ phaùt 48 lôøi ñaïi nguyeän cöùu ñoä chuùng trong caùc loaøi, thöôøng gaây söï ñaùnh nhau vôùi chö thieân caùc coõi trôøi. sanh, trong ñoù coù nguyeän raèng taát caû nhöõng chuùng sinh naøo nieäm danh hieäu 134 Haøm sinh: coù söï soáng, ñoàng nghóa nhö höõu tình, chuùng sanh, haøm linh, haøm ngaøi ñeàu seõ ñöôïc sinh veà coõi Phaät cuûa ngaøi, thoaùt khoûi moïi khoå naõo. thöùc... 120 Lieân trì: hoà sen. Nôi coõi Cöïc Laïc cuûa ñöùc Phaät A-di-ñaø coù hoà sen baùu; moãi 135 Quoác ñoä: coõi nöôùc, chæ töôïng tröng moät vuøng laõnh thoå. chuùng sinh tuøy theo coâng phu tu taäp khi sinh veà ñoù ñeàu ñöôïc hoùa sinh töø hoa 136 sen, chia laøm 9 phaåm khaùc nhau. Cuøng troïn thaønh Phaät ñaïo, chöùng quaû Phaät. 121 137 Ñaûo huyeàn: treo ngöôïc. Trong ñòa nguïc coù nhöõng chuùng sinh bò treo ngöôïc ñeå Ngôùt: döùt, heát. chòu toäi, raát ñau ñôùn khoå sôû. 138 Chöõ duøng laáy töø Kinh Thi, chæ vieäc con chaùu keá nghieäp cha meï. 122 Nuùi Thieát Vi, hay Thieát Luaân Vi, dòch töø tieáng Phaïn laø Cakravāḍaparvata, coù 139 Vôï choàng hoøa hôïp vôùi nhau. nghóa laø töôøng vaây quanh baèng saét. Nuùi Thieát Vi ñöôïc ñeà caäp ñeán trong nhieàu kinh ñieån, laø daõy nuùi bao quanh cuûa moãi moät Tieåu theá giôùi. Nhö vaäy, caâu naøy coù yù noùi ñem coâng ñöùc laäp ñaøn thí thöïc hoài höôùng veà cho moïi chuùng sanh trong theá giôùi. 123 Trôû leân, töùc laø töø kieáp xa xöa. 124 Lieân trì baùt ñöùc: nöôùc trong ao sen ôû coõi Phaät coù 8 coâng ñöùc. Theo ngaøi Huyeàn Trang thì ngöôøi uoáng nöôùc aáy ñöôïc 8 coâng ñöùc aáy laø: 1. Tröøng tònh: laéng gaïn trong saïch; 2. Thanh laõnh: trong treûo maùt laïnh; 3. Cam myõ: muøi vò ngon ngoït; 4. Khinh nhuyeãn: nheï nhaøng meàm maïi; 5. Nhuaän traïch: thaám nhuaàn töôi maùt; 6. An hoøa: yeân oån hoøa nhaõ; 7. Tröø ñöôïc ñoùi khaùt vaø voâ soá khoå naõo; 8. Tröôûng döôõng thaân töù ñaïi, taêng tröôûng caùc thieän caên. 125 Caùi taùn che, loïng che, laøm baèng 7 loaïi chaâu baùu quyù. 126 Kieám thuï: röøng kieám; ngoïc thuï: röøng ngoïc. 127 Ñao sôn: nuùi ñao; baûo sôn: nuùi baùu. 128 Ñeà-hoà, moùn aên ñöôïc xem laø ngon nhaát, tinh tuùy nhaát cheá bieán töø söõa töôi. Cam loä vaø ñeà-hoà laø nhöõng thöù nöôùc ngon ngoït, ai ai cuõng öa thích. Caâu naøy noùi nhôø nguyeän löïc töø bi maø nöôùc ñoàng loûng cuõng hoùa ra cam loä, ñeà-hoà. Caû ñoaïn treân moâ taû taát caû nhöõng caûnh hieåm nguy, ñau ñôùn maø chuùng sanh ñang chòu khoå naõo (do nghieäp löïc) ñeàu hoùa thaønh nhöõng nôi an oån toát laønh (nhôø nguyeän löïc). 129 Caùc quan xöû aùn ôû aâm phuû. 126 127
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 11. Dictionnaire Annamite Francais: Genibrel, Imprimerie de la Mission aø Taân Ñònh, Saøi Goøn, TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1898. 12. Dictionarium Ananitico Latinum: Taberd, NXB Vaên Hoïc, Haø Noäi, 2004. I. Nhöõng taøi lieäu lieân quan tröïc tieáp ñeán chöõ vaø nghóa Haùn Noâm: II. Nhöõng taøi lieäu tham khaûo ñeå vieát Chöông I: 1. Vieät Nam Phaät giaùo söû löôïc: Maät Theå, Minh Ñöùc 1. Moâng sôn thí thöïc khoa nghi: baûn in cuûa chuøa Vónh xuaát baûn, Ñaø Naüng, khoâng ghi naêm in. Khaùnh, Bình Ñònh, 1918. 2. 50 naêm chaán höng Phaät giaùo Vieät Nam, taäp 1, Thích 2. Caûnh Ñöùc Truyeàn Ñaêng luïc (景德傳燈錄), quyeån 10: Thieän Hoa, Vieän Hoùa Ñaïo xuaát baûn, Saøi Goøn, 1970. baûn xöa, khoâng ghi nôi vaø naêm in. 3. Vieät Nam Phaät giaùo söû luaän I-II-III: Nguyeãn Lang, 3. Phaät Quang Ñaïi töø ñieån, 8 quyeån: Phaät Quang Xuaát NXB Vaên Hoïc, Haø Noäi, 2000. baûn xaõ, Ñaøi Baéc, 1995. 4. Thieàn moân nhaät tuïng: baûn cuûa Caåm hoa trai, ñaïi sö 4. Töø Nguyeân: Thöông vuï aán thö quaùn, Höông Caûng, Hoaønh Haûi chuøa Ñoâng Nhai Thieân Töï ôû Cöûu Hoa 1973. sôn in naêm 1903. 5. Töø haûi 3 quyeån: Thöôïng haûi Töø Thö Xuaát baûn xaõ, 5. Phaät thuyeát Cöùu Baït Dieäm Khaåu Ñaø-la-ni kinh, Ñaïi Thöôïng Haûi, 1989. taïng kinh Haùn ngöõ, baûn Ñaïi Chaùnh taân tu, quyeån 6. Taân tu Khang Hy töï ñieån, 2 quyeån: Laêng Thieäu Vaên, 21, kinh soá 1313, baét ñaàu töø trang 464b. Cao Thuï Phieân, Khaûi Nghieäp thö cuoäc aán haønh, Ñaøi 6. Tieâu thích kim cöông khoa nghi hoäi yeáu chuù giaûi, Baéc, 1998. Ñaïi taïng kinh Haùn ngöõ, baûn Caøn Long, quyeån 24, 7. Haùn Vieät Töï Ñieån: Thieàu Chöûu, baûn in laàn thöù 2, kinh soá 467, baét ñaàu töø trang 650a. Höng Long xuaát baûn, Saøi Goøn, 1966. 7. Kim Quang Minh saùm phaùp boå trôï nghi, Ñaïi taïng 8. Vieät Haùn töø ñieån toái taân: Chin Hoa, xuaát baûn, Saøi kinh Haùn ngöõ, baûn Ñaïi Chaùnh taân tu, quyeån 46, Goøn, 1962. kinh soá 1945, baét ñaàu töø trang 957b. 9. Ñaïi Töï ñieån chöõ Noâm: Vuõ Vaên Kính, NXB Vaên 8. Du-giaø taäp yeáu Dieäm Khaåu thí thöïc nghi, Ñaïi taïng Ngheä, TP.HCM, 2002. kinh Haùn ngöõ, baûn Ñaïi Chaùnh taân tu, quyeån 21, 10. Ñaïi Nam Quoác aâm töï vò, 2 quyeån: Huyønh Tònh kinh soá 1320, baét ñaàu töø trang 473c. Cuûa, Coâng ty phaùt haønh saùch TP.HCM in laïi 1982. 128 129
VAÊN TEÁ COÂ HOÀN CUÛA NGUYEÃN DU PHUÏ LUÏC I: VAÊN TEÁ COÂ HOÀNi Höông löûa ñaõ khoâng nôi nöông töïa, Hoàn moà coâi laàn löõa maáy nieân. Coøn chi ai khaù ai heøn, Nguyeãn Du Coøn chi maø noùi keû hieàn, ngöôøi ngu! Tieát thaùng baûy möa daàm suøi suït, Tieát ñaàu thu laäp ñaøn giaûi thoaùt, Toaùt hôi maây laïnh leõo xöông khoâ. Nöôùc tònh bình vaåy haït döông chi.i Naõo ngöôøi thay buoåi chieàu thu, Muoân nhôø ñöùc Phaät töø bi, Ngaøn lau nhuoäm baïc, laù ngoâ ruïng vaøng! Giaûi oan, cöùu khoå, cuøng veà Taây phöông. Ñöôøng baïch döôngii boùng chieàu man maùc, Cuõng coù keû tính ñöôøng kieâu haõnh,ii Dòp ñöôøng leâiii laùc ñaùc söông sa. Chí nhöõng laêm caát gaùnh non soâng; Loøng naøo loøng chaúng thieát tha, Noùi chi ñöông buoåi tranh huøng, Coõi döông coøn coù, nöõa laø coõi aâm. Töôûng khi thaát theá vaän cuøng maø ñau! Trong tröôøng daïiv toái taêm trôøi ñaát, Boãng phuùt ñaâu möa sa ngoùi lôû, Coù khoân thieâng phaûng phaát u minh.v Khoân ñem mình laøm ñöùa thaát phu.iii Thöông thay, thaäp loaïi chuùng sanh,vi Giaøu sang caøng naëng oaùn thuø, Hoàn ñôn, phaùch chieác leânh ñeânh queâ ngöôøi. Maùu töôi lai laùng, xöông khoâ ruïng rôøi i Baøi naøy ñöôïc trích theo saùch Tam baûo vaên chöông do Coá hoïc giaû Ñoaøn Trung Coøn bieân soaïn, xuaát baûn naêm 1946 taïi Saøi Goøn. Naêm 2004 ñöôïc NXB Toân giaùo Ñoaøn voâ töïiv laïc loaøi nheo nhoùc, taùi baûn vôùi söï khaûo ñính vaø nhuaän saéc cuûa oâng Nguyeãn Minh Tieán. ii Baïch döông: teân moät gioáng caây ngöôøi thöôøng troàng taïi nôi moà maû, laù troøn vaø lôùn, Quyû khoâng ñaàu ñoùn khoùc ñeâm möa. beà maët xanh, beà löng traéng, coïng laù daøi, hôi coù gioù thì lieàn lay ñoäng thaønh tieáng ñìu hiu raàu ró. iii i Ñöôøng leâ moät gioáng caây thöôøng troàng taïi leà ñöôøng laáy boùng maùt, tôùi muøa thu thì Tònh bình: bình nöôùc trong saïch, do Tònh thuûy chaâu laø thöù ngoïc ñaõ löôïc ñi (luaän laù giaø, bò söông thì ruïng, töùc laø caây cam ñöôøng, vì nhaønh coäi cao daøi nhö caây leâ, Trí Ñoä); döông chi: nhaønh döông lieãu. Phaùp Uyeån Haân Laâm Phaät Ñoà Tröøng laø cho neân coù teân rieâng laø ñöôøng leâ. moät taêng só phaùp thuaät cao sieâu ôû AÁn Ñoä. Baïch Laïc nghe danh, môøi sang Trung iv quoác. Con trai cuûa Laïc maéc beänh naëng, Phaät Ñoà Tröøng laáy nhaønh döông lieãu Tröôøng daï: ñeâm daøi. nhuùng vaøo bình nöôùc maø vaåy cho, lieàn tænh laïi. v U minh: muø toái, coõi u u minh minh. ii Kieâu haõnh: Caàu may, hy voïng nhöõng chuyeän phi phaän. vi Chuùng sanh: moïi sanh linh treân theá giôùi, phaøm coù sanh maïng ñeàu laø chuùng sanh. iii Thaát phu: ngöôøi daân taàm thöôøng, heøn keùm. Haùn thö: “Caàn vi thaát phu baát ñaéc” Theo Phaät thuyeát thì chuùng sanh goàm caû thöôïng löu, trung löu vaø haï löu, caû ngöôøi (OÂng vua luùc sa cô maát nöôùc thì caàn laøm keû daân heøn cho yeân thaân cuõng chaúng vaø vaät, caû soáng vaø cheát, heát thaûy coù möôøi loaïi. Nhöng baøi naøy goïi laø Thaäp loaïi ñöôïc.) chuùng sanh ñoái vôùi Phaät thuyeát thì sai nghóa, vì ñaây laø baøi vaên cuùng coâ hoàn thì iv chæ laø moät loaïi ngaï quyû (coâ hoàn) maø thoâi. Voâ töï: khoâng coù con noái doõi. 130 131