493
MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM THỰC HIỆN MỤC TIÊU
CHIẾN LƯỢC CHUYỂN ĐỔI KÉP “SỐ VÀ XANH” TRONG ĐÀO
TẠO NGUỒN NHÂN LỰC CHẤT LƯỢNG CAO TẠI TRƯỜNG
CAO ĐẲNG KỸ THUẬT VIỆT - ĐỨC HÀ TĨNH
Cao Thành Lê1, Nguyễn Xuân Ninh1
Email: lecaothanhvdht@gmail.com
Tóm tắt: Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN)
là giải pháp quan trọng trong đổi mới phương thức quản lý, đào tạo; là động lực để nâng
cao chất lượng đào tạo đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực có kỹ năng số, kỹ năng xanh phục
vụ tăng trưởng bền vững. Trên cơ sở đánh giá thực trạng cùng những thách thức trong
chuyển đổi số, chuyển đổi xanh ở Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt – Đức Hà Tĩnh, tác giả đề
xuất các giải pháp trong thời gian tới.
Từ khóa: Giáo dục nghề nghiệp, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, trường Cao đẳng
Kỹ thuật Việt – Đức Hà Tĩnh.
I. Đặt vấn đề
Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã nêu rõ định hướng phát triển đất nước 10 năm
tới và các năm tiếp theo đã một lần nữa xác định phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn
nhân lực chất lượng cao là một trong ba đột phá chiến lược. Chiến lược phát triển kinh tế -
xã hội giai đoạn 2021-2030 đề ra định hướng và nhiệm vụ cho hệ thống GDNN là mở rộng
quy mô để nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 70% trong tổng lực lượng lao động, trong đó
có 30% có văn bằng, chứng chỉ vào năm 2025; đồng thời, nâng cao chất lượng đào tạo, góp
phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nguồn nhân lực nước ta trong bối cảnh hội nhập quốc
tế. Cùng với đó, Chiến lược phát triển GDNN giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045
đã được phê duyệt gồm 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu; trong đó giải pháp đẩy nhanh
chuyển đổi số, chuyển đổi xanh hiện đại hóa cơ sở vật chất thiết bị và đổi mới chương trình,
phương thức đào tạo được xác định là một trong những giải pháp đột phá. Chính phủ và Thủ
tướng Chính phủ đã nhấn mạnh “chuyển đổi xanh cùng với chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo
là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược và ưu tiên hàng đầu của Việt Nam để phát triển
nhanh, bền vững, chuyển đổi nền kinh tế từ nâu sang xanh”.
Dự kiến trong 10-15 năm tới, rất nhiều công việc hiện tại sẽ thay đổi do tác động của
công nghệ thông tin, robot, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo. Cùng với đó, nhiều ngành nghề
mới xuất hiện, đặc biệt là các ngành nghề phục vụ cho kinh tế xanh, kinh tế số.
1 Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt Đức Hà Tĩnh
494
Trong hệ thống giáo dục quốc gia, GDNN nói chung, Trường Cao đẳng Kỹ thuật
Việt – Đức Hà Tĩnh nói riêng có vai trò đào tạo, bồi dưỡng, cung cấp nguồn nhân lực kỹ
thuật có kỹ năng đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp. Vì thế, nâng cao hiệu quả đào tạo gắn với
chuyển đổi số, chuyển đổi xanh để phù hợp với thị trường lao động thời kỳ hội nhập và phát
triển là rất cần thiết, nhằm giúp người học chuẩn bị cho việc chuyển đổi nền kinh tế từ các
mô hình sản xuất và dịch vụ sử dụng nhiều năng lượng sang các mô hình sản xuất và dịch
vụ xanh và sạch.
II. Thực trạng chuyển đổi số, chuyển đổi xanh tại Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt –
Đức Hà Tĩnh
2.1. Chuyển đổi số
Có nhiều cách tiếp cận về nội dung chuyển đổi số trong các cơ sở GDNN, tuy nhiên
cách tiếp cận của Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt – Đức Hà Tĩnh tập trung 2 nội dung chính:
Chuyển đổi số trong quản lý - điều hành và chuyển đổi số trong dạy - học, kiểm tra đánh giá.
- Về quản lý – điều hành: Các hoạt động được nhà trường tập trung thực hiện là: thay
đổi mô hình, phương pháp quản trị; ứng dụng những triết lý tiên tiến vào thiết lập và vận
hành hệ thống quản lý nhà trường; Chủ động phát triển và ứng dụng hệ thống phần mềm
CNTT trong quản lý; Số hóa thông tin, thiết lập hệ thống cơ sở dữ liệu liên thông, đồng bộ
làm cơ sở cho hoạt động phân tích, dự báo và hỗ trợ ra các quyết định.
Với quy mô đào tạo trên 6.500 học sinh, sinh viên, học viên/năm, để công tác quản
lý và giảng dạy bảo đảm chất lượng, những năm qua, nhà trường không ngừng đẩy mạnh
ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động. Việc quản lý viên chức, người lao động, quản
lý đào tạo, quản lý tài chính...được số hóa và quản lý bằng phần mềm. Các giáo viên tập
trung xây dựng giáo án điện tử, sử dụng máy chiếu trong giảng dạy, để tạo sức hấp dẫn,
nhiều góc nhìn, tiếp cận kiến thức đa chiều cho người học.
- Về tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá: gồm các hoạt động: Thiết lập nguồn tài
nguyên số (giáo án điện tử, bài giảng điện tử, công cụ đánh giá trực tuyến...); Thiết lập và
vận hành hệ thống quản lý học tập LMS; Xây dựng và vận hành các công cụ đánh giá trực
tuyến; Thiết lập các diễn đàn học tập và nghiên cứu; Hình thành hệ sinh thái học tập, xây
dựng và vận hành các kênh hỗ trợ người học theo mô hình dịch vụ công trực tuyến…
Là cơ sở đào tạo nghề có quy mô lớn của tỉnh, trong những năm qua được sự hỗ trợ
phối hợp của Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt – Đức
Hà Tĩnh, đã quan tâm và triển khai mạnh mẽ chuyển đổi số, xây dựng đề án chuyển đổi số
giai đoạn 2022 – 2025, tầm nhìn đến 2030, ngoài ra để đáp ứng việc giảng dạy trong tình
hình dịch Covid-19, nhà trường đã trang bị phần mềm quản lý dạy học trực tuyến E-learning,
xây dựng hệ thống bài giảng trực tuyến, sử dụng các phần mềm dạy học trực tuyến (Zoom,
GoogleMeet...). Ngoài ra, các khoa chuyên môn đều ứng dụng phần mềm, thiết bị mô phỏng
495
theo chuyên ngành giảng dạy, thay đổi chương trình đào tạo, số hóa chương trình, giáo trình,
tài liệu tham khảo...
Ngoài linh hoạt ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý, tổ chức dạy và học, trong
những năm qua, Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt – Đức Hà Tĩnh còn đẩy mạnh ứng dụng
công nghệ thông tin để tư vấn tuyển sinh. Trường đã ứng dụng công nghệ để tiếp cận, hướng
nghiệp cho học sinh và tuyển sinh qua các kênh trực tuyến, website. Không chỉ trong công
tác tuyển sinh, các khâu trong quá trình đào tạo cũng được nhà trường chú trọng ứng dụng
công nghệ số để nâng cao chất lượng, trình độ cho người học.
Hiệu quả
Tiếp cận phù hợp, xác định đúng những nội dung cần thực hiện và có những bước đi
phù hợp quá trình chuyển đổi số đã giúp cho Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt – Đức Hà Tĩnh
bước đầu hình thành hệ sinh thái số. Hiệu lực và hiệu quả quản lý và vận hành các hoạt động
trong nhà trường qua đó đẩy mạnh góp phần quan trọng nâng cao chất lượng đào tạo trong nhà
trường. Chuyển đổi số hiệu quả cũng giúp nhà trường nhanh chóng thích ứng với những vấn đề
phát sinh. Trong những năm vừa qua, khi dịch COVID 19 diễn ra, các hoạt động của nhà trường
từ tuyển sinh, nhập học, tổ chức quá trình đào tạo, đánh giá kết quả...vẫn được triển khai bình
thường trên môi trường số. Hiệu quả của chuyển đổi số còn thể hiện thông qua kết quả thực hiện
nhiệm vụ của các đơn vị, cá nhân, một số hoạt động đã tiết kiệm gần 50% nhân lực, giảm tới 60%
thời gian thực hiện... các tương tác trên hệ thống đã trở thành thói quen, các hoạt động “không
giấy” dần trở thành văn hóa tại Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt – Đức Hà Tĩnh.
2.2. Chuyển đổi xanh
Để thực hiện các mục tiêu của chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, GDNN đóng
một vai trò quan trọng bằng cách xây dựng một lực lượng lao động có năng lực đáp ứng tốt
các yêu cầu của xanh hóa nền kinh tế ở Việt Nam. Chính lực lượng lao động có tay nghề là
những người xử lý vấn đề năng lượng và tài nguyên tại nơi làm việc một cách hiệu quả và
ngăn chặn các rủi ro và thiệt hại môi trường. Họ là những người cần có để sản xuất và áp
dụng đúng cách các công nghệ thân thiện với môi trường.
Thấm nhuần quan điểm chỉ đạo nêu trên; trong những năm qua, được sự hỗ trợ phối
hợp của GIZ; Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt – Đức Hà Tĩnh đã và đang triển khai các hoạt
động xanh hóa cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Tổ chức tập huấn cho giáo viên xây dựng hoàn
thiện xanh hóa chương trình đào tạo, triển khai giảng dạy các nội dung xanh hóa trong
chương trình đào tạo. Đặc biệt là lồng ghép, tích hợp các nội dung trong mô-đun cơ bản
“Bảo vệ môi trường, sử dụng năng lượng và tài nguyên hiệu quả” vào chương trình đào tạo
hiện có đối với tất cả các nghề nhằm nhanh chóng thay đổi quan điểm, cách nhìn từ giáo
viên cho đến các học sinh, sinh viên để cùng chung tay xây dựng môi trường nghề nghiệp
xanh. Mặt khác, nhà trường lồng ghép những yếu tố xanh vào hoạt động thực tiễn như: xanh
hóa khuôn viên trường, xanh hóa chương trình giảng dạy, xây dựng một nền văn hóa xanh…
496
III. Thách thức quá trình chuyển đổi số, chuyển đổi xanh
- Thách thức đầu tiên của công tác chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong nhà trường
là phải làm thay đổi nhận thức của mỗi cá nhân, đơn vị trong trường. Nhận thức cần được
diễn ra ở mỗi nhà giáo, cán bộ quản lý, người học… Hiện vẫn còn tình trạng một bộ phận
cán bộ, giáo viên chưa thích nghi kịp với công nghệ mới, chưa sẵn sàng cho hoạt động giảng
dạy, nghiên cứu, kết nối, ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động nghiên cứu và giảng
dạy. Chưa kể một bộ phận người học đã quen với phương thức đào tạo truyền thống, “ngại”
thay đổi theo phương thức đào tạo mới.
- Thách thức thứ hai là Nguồn kinh phí của Trường hạn chế, nên Nhà trường chưa
triển khai đồng bộ các mô đun phần mềm hỗ trợ triệt để công tác chuyên môn cho các đơn
vị trực thuộc, xây dựng nền văn hoá xanh còn chưa được quan tâm đúng mức. Công tác số
hóa (các dữ liệu) đòi hỏi phải có thời gian, công sức bởi số hồ sơ, tài liệu, chương trình, giáo
trình, giáo án… dạng giấy ở nhà trường còn một khối lượng khá lớn.
- Thách thức thứ ba là nhân lực cho chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Vấn đề này đề
cập đến toàn bộ khách thể và chủ thể trong nhà trường, cụ thể là giáo viên và HSSV. Bối
cảnh chuyển đổi số đòi hỏi giáo viên phải trang bị cho mình những kỹ năng mới để tổ chức
hoạt động giảng dạy, duy trì sự chú tâm của người học, tổ chức các hoạt động dạy học cho
người học trên không gian ảo được hiệu quả. Ở chiều ngược lại, sinh viên cần nâng cao tính
chủ động, sáng tạo và hứng thú học tập. Những yêu cầu này thách thức cho nhân lực chuyển
đổi số tại đơn vị. Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên tại đơn vị còn thiếu chuyên môn và kinh
nghiệm về xanh hóa GDNN.
- Thách thức thứ tư là hạ tầng số. Hạ tầng công nghệ cho chuyển đổi số bao gồm
phần cứng, như: máy tính, mạng kết nối internet, các ứng dụng hỗ trợ dạy học, nguồn học
liệu mở, hệ thống phần mềm hỗ trợ kiểm tra, đánh giá. Trong điều kiện đầu tư thiếu tính
đồng bộ như hiện nay tại nhà trường, thì việc có được một hạ tầng số đảm bảo cho việc
chuyển đổi cũng sẽ là một thách thức không nhỏ.
IV. Một số giải pháp cơ bản nhằm đẩy nhanh công tác chuyển đổi số, chuyển đổi xanh
trong đào tạo nguồn nhân lực tại Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt – Đức Hà Tĩnh
Để quá trình chuyển đổi số, chuyển đổi xanh tại Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt –
Đức Hà Tĩnh được diễn ra nhanh chóng đáp ứng Chiến lược phát triển Trường giai đoạn
2025-2030 và tầm nhìn đến 2045. Nhà trường cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:
Một là, đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của cán bộ, viên chức, người lao
động, giáo viên và học sinh, sinh viên về tầm quan trọng, vai trò và lợi ích của chuyển đổi
số, chuyển đổi xanh trong hoạt động giáo dục nghề nghiệp; tuyên truyền trên các phương
tiện thông tin đại chúng về ý nghĩa, vai trò của công nghệ thông tin, xanh hoá trong hoạt
động quản lý, hoạt động dạy và học, nghiên cứu khoa học…
497
Hai là, rà soát chương trình đào tạo tất cả các ngành đào tạo để bổ sung, cập nhật
các kiến thức liên quan đến “số và xanh”; tăng cường tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng,
cập nhật kiến thức, kỹ năng số, kỹ năng xanh cho cán bộ quản lý và giáo viên. Phương pháp
dạy học trong chuyển đổi số, lồng ghép chuyển đổi xanh, cần kết hợp việc dạy và học truyền
thống trên lớp với việc dạy và học trên môi trường số. Do đó, cần phát triển đội ngũ nhà giáo
chuyên về công nghệ thông tin để ứng dụng công nghệ đào tạo trực truyến. Cần thiết phải
có giảng viên chuyên ngành sâu về môi trường và số hóa.
Ba là, lồng ghép, triển khai học tập mọi lúc, mọi nơi, mọi nền tảng trong việc đào
tạo, tố chức các cuộc thi, tìm hiểu…về “số và xanh”; khai thác ứng dụng số hoá, xanh hoá
trong việc học tập, sáng tạo của học sinh, sinh viên. Số hóa văn bằng chứng chỉ, quá trình
học tập của người học.
Bốn là, đầu tư thiết bị số, các thiết bị thực tập, phòng thí nghiệm, xưởng thực hành
ảo, phòng học thông minh và các thiết bị phát triển học liệu số cho ngành nghề được lựa
chọn trọng điểm. Đầu tư, nâng cấp hệ thống mạng, hệ thống an toàn thông tin và thiết bị
ngoại vi phục vụ quản lý, điều hành của Phòng, Khoa, Trung tâm.
Năm là, tăng cường thăm quan, học tập, giao lưu học hỏi kinh nghiệm, công nghệ,
mô hình triển khai chuyển đổi số, chuyển đổi xanh tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; đặc
biệt trong các cơ sở GDNN là đối tác của GIZ. Tổ chức các hội thảo, hội nghị về trao đổi,
chia sẻ về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh hoạt động quản lý, đào tạo, nghiên cứu khoa học,
thông tin thư viện…
V. Kết luận
Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong Giáo dục nghề nghiệp là một trong những
nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, là giải pháp bao trùm trong quá trình đổi mới và phát triển
Giáo dục nghề nghiệp, là yếu tố then chốt hình thành hệ thống Giáo dục nghề nghiệp mở,
linh hoạt, đáp ứng nhu cầu học tập suốt đời của người dân và yêu cầu tăng nhanh số lượng,
nâng cao chất lượng và hiệu quả Giáo dục nghề nghiệp. Trường Cao đẳng Kỹ thuật Việt –
Đức Hà Tĩnh đã xây dựng đề án Chuyển đổi số nhằm triển khai triển khai các hoạt động trên
môi trường số; xanh hóa khuôn viên trường, xanh hóa chương trình giảng dạy, xây dựng một
nền văn hóa xanh tăng cường hiệu quả công tác quản lý và mở rộng phương thức cũng như
cơ hội tiếp cận Giáo dục nghề nghiệp thông qua đổi mới nội dung, phương pháp dạy - học,
kiểm tra, đánh giá tạo đột phá về chất lượng, tăng nhanh số lượng đào tạo, góp phần nâng
cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng năng suất lao động và năng lực cạnh tranh quốc gia
trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
