Nghệ thuật Quản lý nhân sự từ cái nhìn của
Konosuke Matsushita
Từng trải qua con đường đầy gian truân từ một người thợ điện đến ông chủ và
người sáng lập công ty Matsushita Electric Industrials Co., Ltd., Konosuke
Matsushita luôn mong muốn truyền lại kinh nghiệm của mình cho những thế hệ đi
sau.
Những cuốn sách của ông về quản trị doanh nghiệp đã trở thành sách gối đầu
giường của các nhà lãnh đạo khắp nơi trên thế giới. Bài viết dưới đây được trích
lược từ loạt bài báo nổi tiếng của ông về nghệ thuật quản lý.
Cách thu hút những nhân viên tốt
⎫
Các nhân viên tốt thường đến với nơi nào cần họ
Bạn tìm được những nhân viên mà bạn thực sự muốn có được họ trong đội ngũ
của mình trong trường hợp nào? Nói cho cùng thì đó là do số phận hoặc may mắn
– những yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của con người. Nhưng có một điều
không thể phủ nhận là những người cần thiết cho công việc thường tập trung ở
những nơi cần họ hơn cả. Chẳng bao giờ có chuyện những người như vậy lại tập
trung lại một chỗ nếu không có điều gì chung cùng cuốn hút họ. Những nhân viên
tốt thường tập trung vào một tập thể mà người chủ muốn có được họ.
⎫
Hãy tìm những người đáng tin cậy và tận tâm
Khi tìm nhân viên, đương nhiên chúng ta thường muốn tìm người tốt. Điều đó có
nghĩa là gì? Chắc chắn là tiêu chuẩn của mỗi công ty, mỗi ngành đều khác nhau. Ở
Matsushita Electric, các tiêu chuẩn thừơng không được đặt ra một cách cứng nhắc.
Chúng tôi cho rằng mỗi cá nhân đều có những khả năng và phẩm chất nổi trội, và
chúng tôi tập trung vào việc tìm cách ứng dụng những phẩm chất đó một cách tốt
nhất. Song chúng tôi cũng có những tiêu chuẩn cơ bản mà các công ty Nhật ít hay
nhiều đều dựa vào, đó là: độ tin cậy và tính tận tụy quan trọng hơn sự nổi bật và
tài năng đặc biệt. Một công ty có những nhân viên tốt chắc chắn sẽ gây được thiện
cảm của xã hội.
⎫ Hãy chọn những người may mắn
Những người đen đủi có thể thua ngay cả những khi có thể tránh được thất bại,
còn những người may mắn có thể thành công bất kể có khó khăn gì. Thành công
hay thất bại đều không thuộc tầm kiểm soát của con người. Tuy nhiên, có một số
người may mắn hơn những người khác. Chẳng hạn bạn có 2 ứng viên và bạn phải
quyết định nhận 1 trong 2 người. Cả 2 đều giỏi chuyên môn, cả năng lực lẫn phẩm
chất cá nhân đều tương đương nhau. Trong trường hợp đó, tôi sẽ không dựa vào
Hồ sơ xin việc lẫn giấy giới thiệu, mà sẽ tìm cách xác định xem ai là người may
mắn hơn, và tôi sẽ nhận người đó.
⎫ Tài năng kiệt xuất và khả năng làm việc thật sự
Khi thuê nhân viên, lẽ dĩ nhiên là muốn chọn những người giỏi nhất và tài năng
nhất. Tuy nhiên, nếu chỉ thuê những người tài thì bạn có thể sẽ thất bại nếu họ
không thể hòa hợp với nhau. Hãy hình dung là bạn tuyển 4 nhân viên khác nhau.
Nếu 1 người trong số họ đặc biệt tài năng thì 3 người còn lại phải được tuyển dụng
dựa trên những phẩm chất khác, như tính kiên định hay khả năng thích nghi chẳng
hạn. Ý tưởng rất hay là kết hợp nhiều loại người khác nhau, một trong số đó có thể
là vận động viên. Một công ty tập hợp chỉ toàn người tài là một điều hiếm thấy.
Những người tài thường được phân tán một cách rất tình cờ giữa các công ty khác
nhau.
Song dù sao thì ý định thu thập chỉ toàn người giỏi trong một đội ngũ cũng không
phải là ý tuởng hay. Những người giỏi thường ít chịu nghe ý kiến của bạn hơn và
cũng ít có thái độ nghiêm túc với công việc hơn. Thậm chí nếu bạn giao cho họ
việc gì đó thì họ cũng luôn cố gắng biện hộ cho việc họ không muốn làm việc đó.
Trí tuệ và sự sáng dạ không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với khả năng làm việc
thật sự.
⎫ Những người không phải là nhân viên của bạn có thể trở thành khách hàng
của bạn trong tương lai
Nếu bạn là người phụ trách các vấn đề về nhân sự thì cần nhớ rằng khi một số ứng
viên may mắn trở thành nhân viên của công ty bạn thì những người không được
nhận vào làm cũng vẫn còn là những khách hàng tiềm năng của bạn. Bạn không
nên làm mất đi ấn tượng tốt về công ty mình với họ. Bởi lẽ chính việc họ đã đến
đúng công ty của bạn để xin việc đã nói lên rằng trong tương lai họ cũng sẽ vẫn
quan tâm đến công ty bạn và mua sản phẩm của bạn.
⎫ Những nhân viên giỏi phải đến làm việc tại các doanh nghiệp nhỏ nhiều hơn
Trong một xã hội lý tưởng thì các nhân viên giỏi không thể chỉ tập trung ở các tập
đoàn lớn, mà phải dàn đều ra các công ty nhỏ hơn nhưng cũng có ý nghĩa quyết
định. Bởi lẽ nền kinh tế quốc dân không chỉ dựa trên các tập đoàn lớn. Ở Nhật có
rất nhiều trường đại học quốc gia. Để duy trì các trường đại học này, ngân sách
nhà nước phải chi một số tiền không nhỏ, điều đó có nghĩa là mỗi sinh viên được
đầu tư một số tiền lớn của những người đóng thuế. Khi tốt nghiệp, những sinh viên
giỏi nhất của các trường chắc chắn sẽ vào làm việc cho các cơ quan nhà nước hoặc
các doanh nghiệp lớn. Nhưng vì trong suốt thời gian họ học, họ được tài trợ bằng
các khoản tiền thuế mà trong đó các công ty nhỏ cũng có phần đóng góp, vì vậy
tình trạng đó hoàn toàn không công bằng chút nào.
Cách phát triển con người
⎫ Những khả năng của con người là không có giới hạn
Con người về bản chất là thích điều khiển cả vũ trụ. Họ có tiềm năng vô hạn để
phát triển. Tôi cho rằng sứ mệnh của con người là giúp cho quá trình sản sinh và
phát triển của nhân loại bằng cách tìm ra những gì tinh túy nhất trong bản thân
mình cũng như ở những người khác và làm sao để sử dụng tối đa những phẩm chất
này. Điều này ai cũng có thể làm được.
⎫ Tạo ra môi trường để mọi người có thể thể hiện những khả năng của mình
Mỗi người trong chúng ta đều có những năng lực tiềm ẩn. Những khả năng này
chưa thể hiện ra ngoài được chừng nào chúng ta còn chưa ở trong một môi trường
thuận lợi. Vì vậy việc tạo cho mỗi người một vị trí và tình huống thích hợp có ý
nghĩa sống còn trong việc cho phép họ phát triển những khả năng của mình.
⎫ Tuyển dụng nhân viên là một trách nhiệm xã hội
Mỗi một công ty, dù là ở lĩnh vực nào, tồn tại được là nhờ có nhu cầu của xã hội.
Công ty là một tổ chức xã hội và phục vụ cho lợi ích của con người cùng những
nhu cầu của họ. Mặt khác, công ty lại sử dụng đất đai, nhân lực và các nguồn lực
khác – tất cả đều là những khái niệm mang tính chất xã hội. Kể cả khi bạn là người
tạo dựng nên doanh nghiệp thì điều đó cũng không có nghĩa là doanh nghiệp đó
thuộc toàn quyền sở hữu của bạn. Suy nghĩ đó sẽ giúp bạn có thêm sự quyết đoán
để thực hiện những việc mà trong trường hợp bình thường bạn không đủ kiên
quyết để thực hiện.
Đứng trên cương vị người quản lý, đôi khi bạn sẽ cần phải mắng hoặc phạt cấp
dưới. Chúng ta đều là con người và không làm ai thích những tình huống xung
đột, cả người phạt cũng như người bị phạt. Tuy nhiên, khi bạn nhận thức được
rằng công ty của bạn là một công cụ mang lại của cải cho xã hội và việc tuyển
dụng nhân viên cũng là một công việc mang tính xã hội thì bạn sẽ hiểu rằng không
thể vì những tình cảm riêng tư mà từ chối làm những việc bạn cần phải làm. Bạn
cần phải cảnh cáo và phải nói thẳng quan điểm của mình khi việc đó là cần thiết,
vì lợi ích của xã hội.
⎫ Con người trước, sản phẩm sau
Sau khi thành lập công ty của mình, tôi đã nói với các cộng sự trẻ của mình rằng:
"Nếu các khách hàng có hỏi các bạn, Matsushita Electric sản xuất sản phẩm gì thì
các bạn hãy trả lời rằng công ty chúng ta sản xuất trước tiên là con người. Sau đó
mới đến sản phẩm là các thiết bị điện tử."