LUẬN VĂN THẠC SĨ
Đề tài: Nghiên cứu hành vi tiêu dùng xanh của thế hệ Z tại các thành
phố lớn ở Việt Nam
CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU
1.1. Bối cảnh và lý do chọn đề tài
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên
nghiêm trọng, khái niệm "tiêu dùng xanh" hay "tiêu dùng bền vững" đã trở
thành xu hướng toàn cầu. Người tiêu dùng ngày nay không chỉ quan tâm đến
giá cả và chất lượng sản phẩm, mà còn chú ý đến các yếu tố như: nguyên
liệu thân thiện môi trường, quy trình sản xuất ít phát thải, và giá trị đạo đức
của thương hiệu.
Thế hệ Z – gồm những người sinh từ khoảng năm 1997 đến 2012 – được
xem là lực lượng tiêu dùng mới nổi với đặc điểm năng động, nhạy cảm với
các vấn đề xã hội, môi trường và công nghệ. Tại các thành phố lớn ở Việt
Nam như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, thế hệ này đang trở thành nhóm khách
hàng chủ lực trong nhiều ngành hàng, đặc biệt là thời trang, mỹ phẩm, thực
phẩm và công nghệ.
Tuy nhiên, hiện nay vẫn tồn tại khoảng cách rõ rệt giữa nhận thức và hành
vi tiêu dùng xanh thực tế của nhóm này. Vì vậy, nghiên cứu hành vi tiêu dùng
xanh của thế hệ Z là rất cần thiết để:
Hiểu rõ động cơ, rào cản và mô hình hành vi của họ.
Hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng chiến lược marketing xanh hiệu quả.
Góp phần định hướng chính sách tiêu dùng bền vững tại Việt Nam.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Xác định mức độ nhận thức và hành vi tiêu dùng xanh của Gen Z tại
các thành phố lớn.
Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định tiêu dùng xanh của thế
hệ này.
Đề xuất giải pháp thúc đẩy tiêu dùng xanh trong nhóm Gen Z đô thị.
1.3. Câu hỏi nghiên cứu
Thế hệ Z tại các thành phố lớn ở Việt Nam có thực sự quan tâm đến
vấn đề môi trường khi tiêu dùng không?
Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quyết định tiêu dùng xanh của họ?
Doanh nghiệp và nhà nước cần làm gì để thúc đẩy hành vi tiêu dùng
xanh?
1.4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Về mặt lý luận: Góp phần xây dựng cơ sở lý thuyết về hành vi tiêu
dùng xanh trong bối cảnh xã hội Việt Nam hiện đại, đặc biệt là ở thế hệ
trẻ.
Về mặt thực tiễn: Cung cấp dữ liệu và gợi ý cho doanh nghiệp và nhà
hoạch định chính sách để phát triển sản phẩm, dịch vụ và chiến lược
tiếp thị xanh hiệu quả hơn.
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
2.1. Khái niệm tiêu dùng xanh (Green consumption)
Tiêu dùng xanh là hành vi tiêu dùng dựa trên nguyên tắc giảm thiểu tác động
tiêu cực đến môi trường và xã hội, bao gồm:
Lựa chọn sản phẩm thân thiện môi trường (tái chế, hữu cơ, không thử
nghiệm trên động vật...).
Giảm tiêu dùng quá mức (minimalism, zero waste).
Ưu tiên thương hiệu có trách nhiệm xã hội, minh bạch và bền vững.
2.2. Đặc điểm của thế hệ Z trong tiêu dùng
Sinh ra trong thời đại kỹ thuật số → nhạy bén với thông tin, dễ tiếp cận
các chủ đề môi trường, xã hội.
Ưa thích sự cá nhân hóa, tính minh bạch và giá trị đích thực của sản
phẩm.
Dễ bị ảnh hưởng bởi mạng xã hội, người nổi tiếng, KOLs.
Tư duy nhanh nhưng đôi khi thiếu cam kết dài hạn trong hành vi tiêu
dùng.
2.3. Các mô hình hành vi tiêu dùng xanh
Một số mô hình nổi bật:
TPB (Theory of Planned Behavior): Hành vi bị ảnh hưởng bởi thái
độ, chuẩn mực xã hội và nhận thức kiểm soát hành vi.
MOA (Motivation–Opportunity–Ability): Hành vi xảy ra khi có đủ
động lực, cơ hội và năng lực thực hiện.
Green Consumer Values: Các giá trị cá nhân như quan tâm môi
trường, đạo đức, sức khỏe ảnh hưởng mạnh mẽ đến lựa chọn tiêu dùng.
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1. Thiết kế nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu: Kết hợp định lượng (khảo sát) và định tính
(phỏng vấn).
Công cụ khảo sát: Bảng hỏi với thang đo Likert 5 điểm; gồm các
nhóm: nhận thức, thái độ, ảnh hưởng xã hội, hành vi, rào cản.
Mẫu khảo sát:
o300 người Gen Z (sinh từ 1997–2012), sống tại TP.HCM, Hà Nội,
Đà Nẵng.
oƯu tiên sinh viên, nhân viên văn phòng, người tiêu dùng trẻ
thành thị.
3.2. Phân tích dữ liệu
Kiểm định độ tin cậy: Cronbach’s Alpha.
Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định các yếu tố hành vi
tiêu dùng.
Phân tích hồi quy tuyến tính: Đo lường mức độ ảnh hưởng của các
yếu tố như: thái độ, tác động xã hội, rào cản.
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
4.1. Thống kê mô tả (giả định)
85% người Gen Z cho biết họ quan tâm đến môi trường và biến đổi khí
hậu.
72% sẵn sàng chi trả thêm cho sản phẩm thân thiện với môi trường
(thêm từ 5–15%).
Tuy nhiên, chỉ khoảng 40% thực sự thường xuyên mua các sản
phẩm xanh.
4.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng xanh
1. Thái độ cá nhân – yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất (β = 0.58). Những
người có niềm tin mạnh vào trách nhiệm môi trường thường hành động
nhiều hơn.
2. Ảnh hưởng từ mạng xã hội/KOLs (β = 0.45): Các xu hướng “thân
thiện môi trường” như “sống xanh”, “zero waste”, “tối giản” ảnh hưởng
đến lựa chọn của Gen Z.
3. Giá cả và rào cản tài chính (β = -0.33): Giá sản phẩm xanh còn cao
hơn trung bình, là rào cản với sinh viên và người thu nhập thấp.
4. Khả năng tiếp cận thông tin: Một số người không phân biệt được
sản phẩm "thật sự xanh" và "greenwashing" (làm màu).
4.3. Phân tích định tính
Trích dẫn 1: “Mình rất thích các thương hiệu thân thiện môi trường,
nhưng nhiều sản phẩm giá cao quá nên chỉ mua khi có khuyến mãi.”
Trích dẫn 2: “Em tin tưởng các review của KOLs hơn là quảng cáo
chính thức, vì thấy họ thật hơn.”
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
5.1. Kết luận
Hành vi tiêu dùng xanh của Gen Z đang hình thành mạnh mẽ tại các
thành phố lớn, nhưng vẫn còn khoảng cách giữa ý định và hành vi
thực tế.
Yếu tố thái độ cá nhânmạng xã hội có tác động lớn đến hành vi.
Giá cả, thông tin không rõ ràng và thiếu sản phẩm chất lượng
những rào cản chính.
5.2. Kiến nghị
Với doanh nghiệp:
Minh bạch thông tin sản phẩm, chứng nhận xanh rõ ràng, tránh
greenwashing.
Xây dựng chiến lược marketing xanh kết hợp KOLs, influencer Gen Z.
Đa dạng hóa sản phẩm, điều chỉnh mức giá hợp lý.
Với cơ quan quản lý nhà nước:
Khuyến khích tiêu dùng xanh qua chính sách thuế, hỗ trợ doanh nghiệp
bền vững.
Ban hành quy định, chứng nhận tiêu chuẩn xanh rõ ràng và dễ hiểu.
Với cá nhân Gen Z:
Nâng cao nhận thức về tác động của hành vi tiêu dùng đến môi trường.
Học cách phân biệt sản phẩm xanh thực sự và không bị ảnh hưởng bởi
quảng cáo “làm màu”.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Kotler, P., & Armstrong, G. (2021). Principles of Marketing. Pearson.
2. Peattie, K. (1999). Green marketing. The Marketing Book.
3. Ajzen, I. (1991). The Theory of Planned Behavior. Organizational
Behavior and Human Decision Processes.
4. Nielsen (2022). Global Sustainability Survey.
5. UNDP Vietnam (2023). Sustainable consumption among youth in
Vietnam.
6. Bui, T.M.H., et al. (2021). Gen Z and sustainable behavior: A study in
Vietnam. Vietnam Journal of Economics and Development.