Luận văn Tốt nghiệp: Nghiên cứu hiện trạng xả thải và biện pháp giảm thiểu ô nhiễm do hoạt động làng nghề sản xuất bột kết hợp chăn nuôi heo tại xã Tân Phú đông thị xã Sa Đéc

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

NGHIÊN CỨU HIỆN TRẠNG XẢ THẢI VÀ BIỆN

PHÁP GIẢM THIỂU Ô NHIỄM DO HOẠT ĐỘNG

LÀNG NGHỀ SẢN XUẤT BỘT KẾT HỢP CHĂN

NUÔI HEO TẠI XÃ TÂN PHÚ ĐÔNG THỊ XÃ SA

ĐÉC - ĐỒNG THÁP, PHƯƠNG ÁN HỘ GIA ĐÌNH

Ngành: CÔNG NGHỆ - SH – THỰC PHẨM – MÔI TRƯỜNG

Chuyên ngành: QUẢN LÍ MÔI TRƯỜNG

GVHD

:ThS. LÂM VĨNH SƠN

SVTH

: Đỗ Phương Thuy

MSSV: 1311090865 Lớp: 13DMT06

TP. Hồ Chí Minh, 2017

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

.....................................................................................................................................................................

Tp. HCM, ngày…tháng…năm 2017

Giáo viên hướng dẫn

LỜI CAM ĐOAN

Em xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của em dưới sự hướng

dẫn của Ths. Lâm Vĩnh Sơn. Các nội dung nghiên cứu, số liệu và kết quả

trong đề tài là trung thực. Những thống kê, các nội dung liên quan đến đề

tài, những số liệu phục vụ cho việc tính toán đều được ghi rõ ở phần tài

liệu tham khảo

Nếu như phát hiện bất kì sự gian lận nào, hoặc không đúng như

đã nêu trên, em xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về đài tài này.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày….tháng….năm 2017

Người cam đoan

Đỗ Phương Thuy

LỜI CẢM ƠN

Đầu tiên, em xin chân thành cảm ơn Quý Thầy Cô Trường Đại Học

Công Nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh đã tận tình giảng dạy và truyền đạt chỉ

dẫn cho chúng em những kiến thức về ngành Môi Trường

Đề tài này được thực hiện dưới sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của ThS.

Lâm Vĩnh Sơn, em xin chân thành cảm ơn những sự giúp đỡ chân tình và quý

báo đó.

Dù đã cố gắng hết sức nhưng do khả năng có hạn nên đề tài không

tránh khỏi những sai sót. Kính mong nhận được những lời góp ý chân thành từ

quý thầy cô.

Em xin kính chúc Quý Thầy Cô Trường Đại Học Công Nghệ Thành

Phố Hồ Chí Minh lời chúc sức khỏe, thành công trong công việc.

Trân trọng kính chào!

MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1

TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ........................................................................... 2

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ..................................................................................... 3

NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ..................................................................................... 3

CÁC BƯỚC THỰC HIỆN ....................................................................................... 5

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................................... 5

SƠ ĐỒ NGHIÊN CỨU ............................................................................................. 8

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ........................................................ 9

Ý NGHĨA ĐỀ TÀI .................................................................................................... 9

TÍNH MỚI ĐỀ TÀI ................................................................................................ 10

CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU VỂ LÀNG NGHỀ LÀM BỘT KẾT HỢP CHĂN NUÔI HEO TẠI XÃ TÂN PHÚ ĐÔNG, THỊ XÃ SA ĐÉC ...................... 11

1.1 TỔNG QUAN VỀ XÃ TÂN PHÚ ĐÔNG THỊ XÃ SA ĐÉC TỈNH ĐỒNG THÁP .......................................................................................................... 11

1.1.1. Điều kiện tự nhiên .................................................................................. 11

a. Vị trí địa lí ................................................................................................... 11

b. Diện tích và hiện trạng sử dụng đất ............................................................ 12

c. Khí hậu ........................................................................................................ 13

1.1.2. Kinh tế - xã hội ....................................................................................... 13

a. Dân số, cơ cấu lao động và thu nhập........................................................... 13

b. Văn hóa, y tế, giáo dục ................................................................................ 15

1.2. GIỚI THIỆU VỀ LÀNG NGHỀ LÀM BỘT KẾT HỢP CHĂN NUÔI HEO .............................................................................................................. 15

1.2.1. Tổng quan về làng nghề làm bột kết hợp chăn nuôi heo tại xã Tân Phú Đông thị xã Sa Đéc tỉnh Đồng Tháp ................................................... 15

1.2.2. Các quy hoạch và định hướng phát triển của làng nghề ................... 17

1.2.3. Nhu cầu về nguyên liệu và năng lượng ................................................ 18

a. Nhu cầu về nguyên liệu ............................................................................... 18

b. Nhu cầu về năng lượng ............................................................................... 21

1.2.4. Một số cơ sở sản xuất điển hình ........................................................... 22

1.2.5. Các vấn đề môi trường có liên quan .................................................... 23

a. Chất thải lỏng .............................................................................................. 23

b. Khí thải ........................................................................................................ 25

c. Chất thải rắn ................................................................................................ 25

CHƯƠNG 2. HIỆN TRẠNG Ô NHIỄM CỦA LÀNG NGHỀ VÀ ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG ....................................................... 28

2.1. THỐNG KÊ HIỆN TRẠNG SẢN XUẤT CỦA LÀNG NGHỀ ............... 28

2.1.1. Phiếu khảo sát ........................................................................................ 28

2.1.2. Hiện trạng sản xuất của làng nghề ....................................................... 31

a. Quy mô sản xuất .......................................................................................... 31

b. Công nghệ chế biến ..................................................................................... 32

2.1.3. Nhận xét chung về làng nghề ................................................................ 33

2.2. HIỆN TRẠNG BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG LÀNG NGHỀ ........................ 35

2.2.1. Chất lượng môi trường tại làng nghề ................................................... 35

a. Môi trường nước ......................................................................................... 35

b. Môi trường không khí .............................................................................. 35

2.2.2. Các thành phần gây ô nhiễm chủ yếu trong nước ...................... 36

2.2.3. Công tác quản lí môi trường tại làng nghề ................................... 40

2.3. DỰ BÁO DIỄN BIẾN CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG TẠI LÀNG NGHỀ ĐẾN NĂM 2027 ........................................................................ 41

2.3.1. Cơ sở thực hiện dự báo ...................................................................... 41

2.3.2. Phương pháp dự báo .......................................................................... 42

a. Dự báo phát thải nước thải ...................................................................... 42

b. Dự báo phát thải chất thải rắn................................................................. 48

2.4. ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN PHÁP ĐỂ GIẢM THIỂU Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG ................................................................................................................. 50

2.4.1. Về quy hoạch .......................................................................................... 50

a. Về phân khu chức năng và ngành nghề đầu tư ........................................... 50

b. Về thu gom và xử lý nước thải .................................................................... 50

c. Về xử lý chất thải rắn .................................................................................. 50

2.4.2. Về quản lý và cơ chế chính sách ........................................................... 50

a. Về tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng ........................................ 50

b. Xây dựng, thực hiện quy hoạch, di đời, chuyển đổi ngành nghề sản xuất ..................................................................................................................... 51

c. Đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng kỹ thuật, công nghệ và tăng cường hợp tác quốc tế ................................................................................................... 51

d. Về tài chính ................................................................................................. 51

2.4.3. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cơ sở sản xuất trong làng nghề………………………………………………………………52

2.4.4. Về kỹ thuật ............................................................................................. 52

CHƯƠNG 3. TỔNG QUAN VỀ MÔ HÌNH KHÉP KÍN, GIẢM THIỂU VÀ XỬ LÍ Ô NHIỄM TRONG SẢN XUẤT ........................................................... 53

3.1. KHÁI NIỆM KHÔNG PHÁT THẢI .......................................................... 53

3.2. PHÁT THẢI BẰNG KHÔNG TRONG SẢN XUẤT ................................ 53

3.3. CÁC PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN PHÁT THẢI BẰNG KHÔNG TRONG SẢN XUẤT…….. .................................................................................... 54

3.3.1. Đánh giá vòng đời sản phẩm ................................................................. 54

3.3.2. Sản xuất sạch hơn và hiệu suất sinh thái ............................................. 54

3.3.3. Tận dụng và tái chế ................................................................................ 54

3.3.4. Hệ thống sinh học tích hợp ................................................................... 55

3.4. LỢI ÍCH CỦA PHÁT THẢI BẰNG KHÔNG .......................................... 55

3.5. GIỚI THIỆU MỘT SỐ MÔ HÌNH TIÊU BIỂU ....................................... 56

3.5.1. Mô hình làng nghề sinh thái ................................................................. 56

3.5.2. Mô hình thị trấn sinh khối .................................................................... 56

3.5.3. Mô hình VAC và các dạng cải tiến ....................................................... 57

3.6. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC ..................... 59

3.6.1. Tình hình nghiên cứu ngoài nước ........................................................ 59

a. Trung Quốc ................................................................................................. 61

b. Ấn Độ .......................................................................................................... 62

c. Thái Lan ...................................................................................................... 63

3.6.2. Tình hình nghiên cứu trong nước ........................................................ 64

CHƯƠNG 4. ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH KHÉP KÍN GIẢM THIỂU Ô NHIỄM VÀ XỬ LÍ CHẤT THẢI CỦA LÀNG NGHỀ .......................................... 67

4.1. CƠ SỞ PHÁP LÍ ........................................................................................... 67

4.1.1. Luật bảo vệ môi trường 2014 ................................................................ 67

4.1.2. Quy chuẩn kĩ thuật QCVN 62 – MT :2016/BTNMT .......................... 67

4.1.3. Thông tư quy định về bảo vệ môi trường làng nghề .......................... 69

4.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN .................................................................................... 69

4.3. CÁC YÊU CẦU ĐỐI VỚI MÔ HÌNH ĐỀ XUẤT ..................................... 70

4.4. ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH KHÉP KÍN GIẢM THIỂU Ô NHIỄM VÀ XỬ LÍ CHẤT THẢI QUY MÔ HỘ GIA ĐÌNH .................................................. 71

4.4.1. Sơ đồ công nghệ ...................................................................................... 73

4.4.2. Tính toán mô hình đề xuất theo phương pháp cân bằng vật chất………………………………………………………………………75

a. Các đầu vào của mô hình ............................................................................ 80

b. Các đầu ra của mô hình ............................................................................... 81

c. Chi phí đầu tư cho giải pháp ....................................................................... 87

d. Nguồn thu từ giải pháp ................................................................................ 89

KẾT LUẬN .............................................................................................................. 91

KIẾN NGHỊ............................................................................................................. 92

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 93

PHỤ LỤC................................................................................................................. 95

DANH SÁCH CHỮ VIẾT TẮT

BOD Nhu cầu oxy sinh hóa ( Biochemical Oxygen Demand )

BTNMT Bộ tài nguyên môi trường

BVMT Bảo vệ môi trường

CTR Chất thải rắn

NTSH Nước thải sinh hoạt

QCVN Quy chuẩn Việt Nam

QLMT Quản lí môi trường

TCCP Tiêu chuẩn cho phép

TCXDVN Tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam

Tân Phú Đông TPĐ

TSS Tổng chất rắn lơ lửng ( Total Suspended Solids )

DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Tổng hợp hiện trạng sử dụng Đất năm 2010 ............................................... 12

Bảng 1.2. Dự báo tăng dân số xã TPĐ 2010-2020 ..................................................... 13

Bảng 1.3. Thống kê làng nghề truyền thống trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp .................. 16

Bảng 1.4. Thành phần hóa học của tấm ....................................................................... 18

Bảng 1.5. Giới hạn các chỉ tiêu chất lượng của nước để biến biến thực phẩm ............ 19

Bảng 1.6. Thống kê nguyên liệu sản xuất bột gạo tại các hộ sản xuất ........................ 20

Bảng 1.7. Kết quả phân tích chất lượng nước thải làng nghề ...................................... 24

Bảng 1.8. Số lượng chất thải của một số loài gia súc gia cầm .................................... 26

Bảng 1.9. Thành phần nguyên tố đa lượng .................................................................. 26

Bảng 2.1. Số trung bình, phương sai và độ lệch chuẩn của các nội dung khảo sát ................................................................................................................................. 29

Bảng 2.2. Kết quả phân tích các chỉ tiêu có trong nước thải tại khu vực nghiên cứu ................................................................................................................................ 36

Bảng 2.3. Số trung bình, phương sai và độ lệch chuẩn của lưu lượng và các chỉ tiêu nước thải ................................................................................................................ 39

Bảng 2.4. Dự báo số hộ làm bột đến năm 2027 .................................................... 42

Bảng 2.5. Dự báo lưu lượng nước thải đến năm 2027 ........................................ 44

Bảng 2.6. Hệ số phát thải ô nhiễm tính theo đầu người ...................................... 45

Bảng 2.7. Dự báo dân số xã Tân Phú Đông đến năm 2027 ................................ 46

Bảng 2.8. Dự báo tải lượng ô nhiễm phát sinh đến năm 2027 ........................... 46

Bảng 2.9. Hệ số phát sinh chất thải ........................................................................ 48

Bảng 2.10. Dự báo CTR phát sinh đến năm 2027................................................ 48

Bảng 4.1. Giá trị C làm cơ sở tính toán giá trị tối đa cho phép của các thông số ô nhiễm trong nước thải chăn nuôi ............................................................................... 68

Bảng 4.2. Cân bằng vật liệu quá trình sản xuất bột gạo ............................................... 76

Bảng 4.3. Các thông số đầu vào của quá trình chuyển hóa.......................................... 81

Bảng 4.4. Hệ số phát sinh chất thải ............................................................................. 82

Bảng 4.5. Tổng hợp các thông số cần cho giải pháp.................................................... 82

Bảng 4.6. Mật độ thả cá trong ao theo 100 con ........................................................... 83

Bảng 4.7. Các thông số tính toán khả năng xử lý của ao ............................................. 84

Bảng 4. 8. Bảng tổng hợp số lượng và các các loài cá thả trong ao ............................ 85

Bảng 4.9. Các thông số tính toán hầm Biogas ............................................................. 85

Bảng 4.10. Nguyên liệu sử dụng cho quá trình sản xuất phân compost ...................... 86

DANH MỤC HÌNH Hình 1.1. Bản đồ xã Tân Phú Đông ............................................................................. 12

Hình 1.2. Biểu đồ thống kê lượng tấm và nước tại khu vực nghiên cứu ..................... 21

Hình 1.3. Biểu đồ thống kê lượng điện sử dụng tại khu vực nghiên cứu .................... 22

Hình 2.1. Biểu đồ thể hiện khối lượng tấm và cặn của các hộ tương ứng ................... 30

Hình 2.2. Biểu đồ thể hiện lượng nước dùng cho chế biến bột và tắm cho heo .......... 31

Hình 2.3. Biểu đồ thể hiện quy mô sản xuất, chăn nuôi tại khu vực nghiên cứu ........ 31

Hình 2.4. Quy trình làm bột ......................................................................................... 32

Hình 2.5. Biểu đồ thể hiện tải lượng BOD5 14 mẫu nước thải nuôi heo ..................... 37

Hình 2.6. Biểu đồ thể hiện tải lượng COD của 14 mẫu nước thải chăn nuôi heo ....... 37

Hình 2.7. Biểu đồ thể hiện tải lượng TSS của 14 mẫu nước thải chăn nuôi heo ......... 38

Hình 2.8. Biểu đồ thể hiện tải lượng tổng P của 14 mẫu nước thải chăn nuôi heo ................................................................................................................................ 38

Hình 2.9. Biểu đồ thể hiện tải lượng tổng N của 14 mẫu nước thải chăn nuôi heo ................................................................................................................................ 39

Hình 3.1. Hệ thống sinh học tích hợp .......................................................................... 55

Hình 3.2. Quy trình xây dựng và đánh giá mô hình đô thị sinh khối ......................... 57

Hình 3.3. Mô hình VAC .............................................................................................. 58

Hình 3.4. Mô hình quản lí chất thải rắn chăn nuôi trên Thế giới ................................ 60

Hình 3.5. Cơ cấu tổ chức quản lí chất thải trong chăn nuôi ở Trung Quốc ................. 62

Hình 3.6. Công trình khí sinh học điển hình tại Trung Quốc ...................................... 62

Hình 3.7. Công trình biogas tại Ấn Độ ....................................................................... 63

Hình 3.8. Công trình Biogas điển hình tại Thái Lan ................................................... 64

Hình 4.1. Mô hình VACBNXT nghiên cứu ................................................................. 71

Hình 4.2. Sơ đồ cân bằng vật chất................................................................................ 75

Hình 4.3. Sơ đồ quá trình chế biến bột gạo .................................................................. 78

LỜI MỞ ĐẦU

Việt Nam là một nước nông nghiệp của vùng nhiệt đới gió mùa. Lãnh thổ

nước ta được chia làm ba miền rõ rệt là Bắc, Trung, Nam. Chính các đặc điểm

địa lí, văn hóa, dân tộc đã tạo nên sự riêng biệt trong ẩm thực từng vùng miền.

Mỗi miền có một nét, một khẩu vị đặc trưng. Nếu ẩm thực miền Bắc đại diện cho

sự tinh tế, miền Trung là sự đậm đà thì miền Nam đại diện cho sự giản dị.

Trong vô vàng các loại thực phẩm thì bột gạo là một nguyên liệu không

thể thiếu trong văn hóa ẩm thực truyền thống của nước ta cả về mặt vật chất lẫn

tinh thần. Từ bột gạo người ta có thể làm ra nhiều mặt hàng thực phẩm thơm

ngon, hấp dẫn góp phần làm đa dạng thực đơn hằng ngày như: bún, phở, hủ tiếu,

bánh tráng… tạo nên nhiều sự lựa chọn trong ăn uống.

Và một trong những nơi sản xuất ra bột gạo ta phải kể đến là làng nghề

làm bột của thị xã Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp với thương hiệu “ Bột bích chi “ nổi

tiếng trong và ngoài nước. Làng nghề truyền thống “ cha truyền con nối ” này đã

được hơn trăm năm tuổi, dù trải qua biết bao thăng trầm, biến cố nhưng vẫn còn

được lưu giữ và phát triển cho đến ngày hôm nay.

Làng nghề đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc duy trì nét đẹp văn

hóa - truyền thống của dận tộc, góp phần tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập và

nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Trong những năm trở lại đây

người dân thuộc xã Tân Phú Đông ( TPĐ ) thị xã Sa Đéc đã kết hợp làm bột với

chăn nuôi heo, tạo ra hướng phát triển mới tận dụng triệt để phụ phẩm tạo ra từ

quá trình làm bột làm nguồn thức ăn cho heo.

Bên cạnh những lợi ích mà làng nghề mang lại vẫn còn không ít những

thách thức trong vấn đề môi trường. Đa phần các hộ trong làng nghề sản xuất

theo quy mô nhỏ lẻ, tự phát nên gây ra nhiều khó khăn trong việc bảo vệ môi

trường, thu gom và xử lí chất thải. Nước thải từ các hộ sản xuất bột, nuôi heo,

phân heo gây ra mùi hôi thối, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dân trong khu

vực, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường

1

Đứng trước thực trạng môi trường làng nghề chế biến bột gạo kết hợp

nuôi heo đang bị ô nhiễm. Mặc khác, để duy trì được làng nghề truyền thống,

đồng thời bảo vệ môi trường theo hướng phát triển bền vững. Em đã mạnh dạng

tiến hành nghiên cứu đề tài “ Nghiên cứu hiện trạng xả thải và biện pháp giảm

thiểu ô nhiễm do hoạt động làng nghề sản xuất bột kết hợp chăn nuôi heo tại

xã Tân Phú Đông thị xã Sa Đéc Đồng Tháp, quy mô hộ gia đình “ với hi vọng

giải quyết được những mặt tồn tại trên.

TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Các làng nghề cũng đang đối mặt với nhiều thách thức, đó là vấn đề ô

nhiễm môi trường, do rất nhiều nguyên nhân khác nhau mà chủ yếu là các

nguyên nhân chính sau:

Thứ nhất là vấn đề nhận thức, các hộ sản xuất chưa ý thức đầy đủ về bảo

vệ môi trường ( BVMT ) do trình độ học vấn thấp, sản xuất nhỏ lẻ, tự phát, nhận

thức kém hoặc không biết về tác động môi trường và sức khoẻ cộng đồng đối với

các chất ô nhiễm nên người lao động, cộng đồng dân cư ít hoặc thậm chí không

phản ứng với các nguồn thải…

Thứ hai là chi phí đầu tư các công trình xử lý khá cao ( có thể đến vài

chục triệu đồng/m3 ).

Thứ ba là chi phí vận hành, hộ sản xuất phải tốn một chi phí nhất định để

vận hành hệ thống xử lí điều này dẫn đến tình trạng vận hành không thường

xuyên do đó không đạt hiệu quả trong xử lý ô nhiễm.

Thứ tư, mức độ tác động môi trường một số nơi chưa thể hiện rõ: Đặc thù

của các vùng nông thôn Đồng bằng sông Cửu Long là có hệ thống sông ngòi,

kênh rạch chằng chịt, diện tích rộng nên khoảng cách giữa các hộ với nhau lớn,

kết hợp với cây xanh nhiều nên ảnh hưởng đến cộng đồng một số nơi không rõ

ràng do khả năng chịu tải của môi trường lớn.

Thứ năm, các khu vực nông thôn chưa có cơ sở hạ tầng hoặc cơ sở hạ tầng

không tốt.

2

Thứ sáu, chưa kiên quyết trong công tác quản lý môi trường (QLMT) tại

các hộ sản xuất khu vực nông thôn do cả nể trong quản lý vì phần lớn có mối

quan hệ họ hàng, láng giềng, quen biết… Tất cả các rào cản trên dẫn đến khó

khăn trong QLMT tại các cơ sở sản xuất khu vực nông thôn, làng nghề.

Chính vì những lí do trên mà đề tài: “Nghiên cứu hiện trạng xả thải và

biện pháp giảm thiểu ô nhiễm do hoạt động làng nghề sản xuất bột kết hợp

chăn nuôi heo tại xã Tân Phú Đông thị xã Sa Đéc tỉnh Đồng Tháp, quy mô hộ

gia đình” là vô cùng cần thiết

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Mục tiêu tổng quát

Đề xuất mô hình phát triển theo hướng khép kín ứng với đặc điểm sinh

thái của địa phương, nhằm duy trì và phát triển làng nghề làm bột kết hợp chăn

nuôi heo theo hướng bền vững về môi trường và kinh tế

Mục tiêu cụ thể

Đánh giá được điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và hiện trạng môi trường

tại làng nghề

Nghiên cứu hiện trạng xả thải và biện pháp giảm thiểu ô nhiễm do hoạt

động làng nghề sản xuất bột kết hợp chăn nuôi heo tại xã TPĐ thị xã Sa đéc

Đồng Tháp

Đề xuất mô hình theo hướng khép kín nhằm phát triển bền vững làng nghề

tại khu vực nghiên cứu, quy mô hộ gia đình đạt QCVN 40 : 2011/BTNMT, cột B

NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Để đạt được các mục đích trên, nội dung thực hiện của đề tài gồm:

Nội dung 1: Tổng quan về xã TPĐ thị xã Sa đéc

Nội dung 2: Giới thiệu tổng quan về làng nghề làm bột kết hợp chăn nuôi heo

+ Điều tra quanh vùng làng nghề làm bột kết hợp chăn nuôi heo

3

+ Khảo sát tình hình phát triển ngành bột kết hợp chăn nuôi heo

Nội dung 3: Điều tra, khảo sát bằng phiếu nhầm thống kê tình hình sản xuất,

hiện trạng và công tác BVMT tại khu vực làng nghề

+ Lập phiếu điều tra về tình hình sản xuất, chất lượng môi trường tại làng

nghề

+ Điều tra về tình hình xả thải tại khu vực nghên cứu

+ Công tác QLMT tại địa phương

Nội dung 4: Lấy mẫu ( nước mặt, nước ngầm, nước thải sau chăn nuôi ) và phân

tích mẫu nhầm đánh giá mức độ ô nhiễm tại làng nghề

+ Lấy mẫu nước tại các vùng xả thải nhằm đánh giá tác động và dự báo tải

lượng ô nhiễm

+ Lấy mẫu nước ngầm nhằm xem xét ảnh hưởng của việc xả thải

Nội dung 5: Đánh giá tình hình ô nhiễm và dự báo tải lượng ô nhiễm

+ Dự báo tải lượng ô nhiễm vùng nghiên cứu

+ Dự báo các ảnh hưởng do nguồn ô nhiễm tác động đến chất lượng nước,

đất không khí tại khu vực làng nghề

Nội dung 6: Đề xuất các giải pháp quy hoạch, xử lí nhằm giảm thiểu ô nhiễm

đến mức cho phép

+ Xây dựng các giải pháp sản xuất sạch hơn cho làng nghề nhằm giảm

thiểu ô nhiễm

+ Xây dựng các giải pháp thu gom, xử lí các chất thải sau sản xuất bột và

chăn nuôi

+ Xây dựng mạng lưới thu gom theo hướng BVMT và pháp triển bền

vững làng nghề

Nội dung 7: Đề xuất mô hình khép kín giảm thiểu ô nhiễm và xử lí chất thải của

làng nghề theo phương án riêng biệt từng hộ gia đình

4

Hồ sinh học

Nguồn tiếp nhận

Biogas từng hộ (thiết kế thu gom tận dụng sản xuất năng lượng làm nhiệt phục vụ sản xuất hộ gia đình) Hố thu từng hộ gia đình + tách phân và NT

- - Tính toán thiết kế chi tiết các công trình đơn vị - Dự toán chi tiết hệ thống xử lý

CÁC BƯỚC THỰC HIỆN

- Viết đề cương chi tiết cho đề tài nghiên cứu

- Vạch tuyến

- Lập phiếu khảo sát

+ Khảo sát tình hình kinh tế - xã hội và tình hình phát triển của những

vùng sản xuất bột kết hợp chăn nuôi heo tại xã TPĐ, thị xã Sa Đéc – Đồng Tháp.

+ Khảo sát bằng phiếu nhằm thống kê tình hình sản xuất, hiện trạng

môi trường ( đất, nước, không khí ) và công tác QLMT tại các làng nghề sản xuất bột kết hợp chăn nuôi heo tại xã TPĐ, thị xã Sa Đéc – Đồng Tháp

- Lấy mẫu phân tích nhằm đánh giá mức độ ô nhiễm tại vùng sản xuất bột

kết hợp chăn nuôi heo tại xã TPĐ, thị xã Sa Đéc – Đồng Tháp..

- Đánh giá tình hình ô nhiễm và dự báo hiện trạng ô nhiễm:

+ Dự báo tải lượng ô nhiễm vùng nghiên cứu

+ Dự báo ảnh hưởng do nguồn ô nhiễm đến chất lượng nước mặt,

ngầm và không khí xung quanh vùng làng nghề

- Đề xuất các mô hình giảm thiểu, xử lý chất ô nhiễm đến mức cho phép. - Tính toán và lựa chọn mô hình tối ưu cho sự phát triển bền vững của làng

nghề

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Phương pháp luận

Chất thải do hoạt động làng nghề sản xuất bột kết hợp chăn nuôi heo tại xã

TPĐ thị xã Sa đéc Đồng Tháp gây ô nhiễm môi trường. Nghiên cứu, giải quyết

chất thải đảm bảo sau cho khi thải ra môi trường hạn chế thấp nhất tình trạng ô

5

nhiễm. Đưa ra các phương án quản lí nhằm khống chế ô nhiễm. Sau đó lựa chọn

phương án phù hợp tiến hành triển khai áp dụng tại địa bàn nghiên cứu.

Phương pháp thu thập số liệu

Điều tra các dữ liệu đã có ở các cơ sở ban hành về các điều kiện tự nhiên,

kinh tế, xã hội

Điều tra thu thập và hệ thống hóa các số liệu về hiện trạng môi trường đất,

nước, không khí tại vùng làm nghề làng bột kết hợp chăn nuôi heo của địa bàn

nghiên cứu trên cơ sở kế thừa các tài liệu ngiên cứu trước đây

Phương pháp nghiên cứu và kế thừa

Trên cơ sở nghiên cứu các kiến thức về ngành, tham khảo các tài liệu liên

quan về xử lí nước thải của làng nghề làm bột, nuôi heo tại các tỉnh thành phố đã

áp dụng thành công trong phạm vi nước ta như: Luận văn “ Phát triển Biogas ở

Việt Nam: Nhu cầu liên kết giữa cơ quan nghiên cứu với doanh nghiệp ” tác giả

Bùi Xuân An, trường Đại học Hoa Sen; Đề tài “ Nghiên cứu các công trình khí

sinh học cỡ vừa quy mô trang trại ” do PGS.TS Nguyễn Ngọc Lân cùng cộng tác

viên Viện Khoa học và Công nghệ Môi trường; ” Kiểm soát ô nhiễm môi trường

và sử dụng kinh tế chất thải trong chăn nuôi ” của Trương Thanh Cảnh; Đề tài :

“ Nghiên cứu hoàn thiện và triển khai ứng dụng công nghệ sinh học cho quá

trình xử lý chất thải chăn nuôi ” – Hoàng Nghĩa Sơn , Lê Công Nhất Phương –

đề tài cấp nhà nước 2012. Từ đó kế thừa những kiến thức ấy

Phương pháp khảo sát thực địa

Khảo sát, điều tra hiện trạng họat động bảo vệ, QLMT tại vùng làng nghề

sản xuất bột kết hợp chăn nuôi tại xã TPĐ, thị xã Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp theo

phương pháp tiếp cận chọn lọc và điểm điển hình.

Phương pháp trao đổi ý kiến

Trong quá trình thực hiện đề tài đã tham khảo ý kiến của giáo viên hướng dẫn

về các vấn đề có liên quan

6

7

Tham quan các cơ sở sản xuất và chăn nuôi tại làng nghề

Phát phiếu điều tra tổng quan làng nghề, nước thải, chất thải, khí thải rắn tại làng nghề

SƠ ĐỒ NGHIÊN CỨU

Thu thập hiện trạng quản lí môi trường

Tìm hiểu nhu cầu về nguyên liệu, nhiên liệu

Công nghệ và quy trình sản xuất

Hiện trạng quản lí chất thải tại làng nghề

Đánh giá hiện trạng sản xuất của các hộ làng nghề làm bột kết hợp chăn nuôi heo tại xã TPĐ - thị xã Sa Đéc

Đánh giá hiện trạng môi trường tại các cơ sở sản xuất ( khả năng phát sinh chất thải rắn, nước thải và khí thải )

Các yêu cầu đối với giải pháp

Tái sử dụng chất thải, tạo ra nguồn năng lương thay thế, tiết kiệm năng lượng

Chi phí đầu tư thấp, đơn giản

Được sự chấp nhận của cộng đồng, đảm bảo tính mĩ quan

Đề xuất mô hình giảm thiểu chất thải phù hợp tại làng nghề, phát triển bền vững

Tính toán giá trị kinh tế cho từng giải pháp cụ thể và lựa chọn mô hình tối ưu

Đề xuất giải pháp ngăn ngừa và xử lí chất thải tại làng nghề làm bột kết hợp chăn nuôi heo

8

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU - Đối tượng: Làng nghề làm bột kết hợp chăn nuôi heo

- Phạm vi nghiên cứu: Xã TPĐ, thị xã Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp

- Giới hạn không gian:

+ Đề tài này chỉ thực hiện điều tra thực trạng sản xuất và hiện trạng môi

trường để đưa ra các mô hình khép kín ngăn ngừa ô nhiễm tích hợp và kiểm soát

chất thải phù hợp với điều kiện sản xuất của làng nghề sản xuất bột kết hợp nuôi

heo tại xã TPĐ, thị xã Sa Đéc đối với dòng thải là nước thải

+ Chỉ nghiên cứu xử lí nước thải làng nghề làm bột kết hợp chăn nuôi heo

của xã TPĐ, thị xã Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp, không tìm hiểu những vấn đề khác

+Nước thải sau khi xử lí phải đạt loại B theo QCVN 14-2008/BTNMT:

Quy chuẩn quốc gia về nước thải sinh hoạt ( Cột B quy định giá trị nồng độ của

các chất ô nhiễm làm cơ sở tính toán giá trị tối đa cho phép trong nước thải sinh

hoạt khi thải vào các nguồn nước không dùng cho mục đích cấp nước sinh hoạt)

Ý NGHĨA ĐỀ TÀI

Môi trường: Nước thải sau khi xử lí đạt chuẩn xả thải, đảm bảo vệ sinh

môi trường cho làng nghề, góp phần BVMT chung

Kinh tế: Tiết kiệm tài chính cho làng nghề về việc phải nộp phạt về phí

môi trường

Thực tiễn:

+ Đáp ứng nhu cầu làng nghề cần phải xử lí chất thải theo quy định của

pháp luật

+ Hạn chế việc xả thải bừa bãi làm ô nhiễm nguồn tài nguyên nước

+ Nâng cao chất lượng cuộc sống người dân trong khu vực

+ Đề tài đã tạo hướng đi mới trong việc xử lí nước thải làm bột kết hợp

chăn nuôi heo

9

TÍNH MỚI ĐỀ TÀI

Việc nghiên cứu, công nghệ xử lý chất thải theo phương pháp truyền

thống không còn phù hợp với sự phát triển của xã hội hiện nay, chưa giải quyết

hết các vấn đề ô nhiễm của làng nghề làm bột kết hợp chăn nuôi heo

Vì vậy, nghiên cứu thông qua việc đánh giá phân tích dòng vật chất và

năng lượng là một hướng đi mới. Giúp ta nhận biết các nguồn phát sinh chất thải

để từ đó tận dụng triệt để các nguồn chất thải đồng thời đưa ra giải pháp giảm

thiểu chất thải phát sinh để đảm bảo sản xuất và bảo vệ môi trường, phát triển

bền vững. Các giải pháp được đề xuất nghiên cứu là dựa theo hướng thân thiện

với môi trường

10 CHƯƠNG 1

GIỚI THIỆU VỂ LÀNG NGHỀ LÀM BỘT KẾT HỢP CHĂN NUÔI HEO TẠI XÃ TÂN PHÚ ĐÔNG, THỊ XÃ SA ĐÉC

1.1 TỔNG QUAN VỀ XÃ TÂN PHÚ ĐÔNG THỊ XÃ SA ĐÉC TỈNH

ĐỒNG THÁP

1.1.1. Điều kiện tự nhiên

a. Vị trí địa lí

Xã TPĐ nằm cách thành phố Hồ Chí Minh khoảng 140km về phía Tây

Nam, tiếp giáp với:

+ Phía Bắc giáp: Phường 2, Phường An Hòa –Thị xã Sa Đéc.

+ Phía Nam giáp: Xã Tân Phú Trung - Huyện Châu Thành.

+ Phía Tây giáp: Xã Tân Phú Trung - Huyện Châu Thành, Xã Long

Thắng, Xã Hòa Thành - Huyện Lai Vung.

+ Phía Đông giáp: Phường 2 – Thị xã Sa Đéc, Xã Tân Bình - Huyện Châu

Thành.

→ Là điều kiện thuận lợi cho việc tiêu thụ sản phẩm và vật nuôi

11

Hình 1.1. Bản đồ xã Tân Phú Đông

b. Diện tích và hiện trạng sử dụng đất

Theo số liệu thống kê vào năm 2010:

+ Tổng diện tích đất tự nhiên của xã là: 1.245,73 ha

+ Diện tích đất nông nghiệp của xã là : 797,53 ha

( Nguồn:” Quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới. Địa điểm:Xã Tân Phú Đông- Thị xã SA Đéc-Tỉnh Đồng Tháp,2012 ” )

Bảng 1.1. Tổng hợp hiện trạng sử dụng Đất năm 2010

Stt Chỉ tiêu Mã Diện tích (ha) Cơ cấu (%)

Tổng diện tích đất 1.245,73 100,00

I Đất nông nghiệp NNP 797,53 64,02

1.1 Đất trồng lúa CHN 627,57 50,38

1.2 Đất trồng cây lâu năm CLN 158,518 12,72

1.3 Đất trồng cây hàng năm khác HNK 1,71 0,14

1.3 Đất nuôi trồng thuỷ sản NTS 9.73 0,78

II Đất phi nông nghiệp PNN 448,20 35,98

1 Đất ở nông thôn ONT 210,15 16,87

2 Đất chuyên dùng CDG 165,08 13,25

2.1 Đất trụ sở cơ quan, CTSN CTS 0,42 0,03

2.2 Đất quốc phòng 41,75 CQP 3,35

2.3 Đất sản xuất KD. PNN 17,99 CSK 1,44

2.4 Đất có mục đích CC CCC 104,92 8,42

2.4.1 Đất giao thông 45,74 DGT 3,67

2.4.2 Đất thuỷ lợi 43,14 DTL 3,46

2.4.3 Đất cơ sở văn hóa 0,71 DBV 0,06

12

2.4.4 Đất cơ sở y tế DYT 0,35 0,03

2.4.5 Đất cơ sở giáo dục đào tạo DGD 1,35 0,11

2.4.6 Đất xử lý nước thải DTT 12,39 0,99

2.4.6 Đất chợ DCH 1,23 0,10

3 Đất tôn giáo, tín ngưỡng TTN 0,52 0,04

3.1 Đất tôn giáo. TON 0,27 0,02

3.2 Đất tín ngưỡng TIN 0,26 0,02

4 Đất nghĩa trang, nghĩa địa NTD 4,49 0,36

5 Đất sông suối và MNCD SMN 67,96 5,46

( Nguồn:” Quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới.Địa điểm:Xã Tân Phú Đông- Thị xã SA Đéc-Tỉnh Đồng Tháp,2012 ” )

c. Khí hậu - Ảnh hưởng đặc điểm của khí hậu nhiệt đới gió mùa khu vực Nam Bộ, khí

hậu ôn hòa - Lượng mưa:

+ Tổng lượng mưa bình quân hàng năm 1.300 -1.500mm

+ Mưa tâp trung chủ yếu từ tháng 05 đến tháng 10

Độ ẩm : 83%

- Nhiệt độ : Bình quân hàng năm vào khoảng 27oC - - Gió: Hai hướng chính gió mùa Tây Nam và gió mùa Đông Bắc

1.1.2. Kinh tế - xã hội

a. Dân số, cơ cấu lao động và thu nhập  Dân số

- Theo thống kê năm 2010 dân số hiện tại trên địa bàn xã là 20 059 người,tốc độ gia tăng dân số tự nhiên là 0,9% và tốc độ gia tăng dân số cơ học là 3,971

Bảng 1.2. Dự báo tăng dân số xã TPĐ 2010-2020

Năm Dân số tự nhiên +cơ học (người) Dân số tự nhiên (người) Dân số cơ học (người) Tỉ lệ tăng tự nhiên Tỉ lệ tăng cơ học

13

Năm Dân số tự nhiên +cơ học (người) Dân số tự nhiên (người) Dân số cơ học (người) Tỉ lệ tăng tự nhiên Tỉ lệ tăng cơ học

2010 16.121 4.481 11.640

2011 16.624 4.521 12.102

2012 17.145 4.562 12.583

2013 17.686 4.603 13.082

2014 18.246 4.645 13.602

2015 18.828 4.686 14.142 0,9% 3,971%

2016 19.432 4.728 14.704

2017 20.059 4.771 15.288

2018 20.709 4.814 15.895

2019 21.383 4.857 16.526

2020 22.083 4.901 17.182

( Nguồn:” Quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới.Địa điểm:Xã Tân Phú Đông- Thị xã Sa Đéc-Tỉnh Đồng Tháp,2012” )

 Cơ cấu lao động

Theo số liệu thống kê năm 2010:

+ Số người dân trong độ tuổi lao động là 10 519 người.

+ Lao động nông nghiệp, thủy sản 1 013 hộ chiếm 24,83%

+ Lao động công nghiệp, xây dựng 1 439 hộ chiếm 35,28%

+ Lao động dịch vụ thương mại 1 586 hộ chiếm 38,88%

+ Lao động khác chiếm 41 hộ chiếm 1,01%

 Thu nhập

+ Thu nhập bình quân đầu người của xã 17,5 triệu/người/năm

Theo số liệu thống kê vào năm 2010

+ Thu nhập bình quân chung của tỉnh 14 triệu/người/năm

14

b. Văn hóa, y tế, giáo dục  Về văn hóa - Xã Tân Phú Đông có 2/5 ấp đạt văn hóa chiếm 40% - Dân tộc – tôn giáo:

+ Chủ yếu là dân tộc Kinh + Tôn giáo chủ yếu : Đạo Phật, Đạo Hoà Hảo, Đạo Thiên Chúa.

 Y tế - Trạm y tế xã với diện tích 2 019m² vừa được xây dựng xong, đạt tiêu

chuẩn nông thôn mới - Trạm có vườn thuốc nam - Tỷ lệ người dân tham gia các hình thức bảo hiểm y tế đạt 32%  Giáo dục - Xã đạt chuẩn phổ cập giáo dục bậc trung học cơ sở, hàng năm chất lượng dạy và học không ngừng được nâng lên. Ngoài ra duy trì được 11 lớp phổ cập Trung học phổ thông với 187 em Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp Trung học cơ sở được tiếp tục học Trug học phổ thông trên 90%

- Đến cuối năm 2010 tỷ lệ lao động qua đào tạo dưới 20%

1.2. GIỚI THIỆU VỀ LÀNG NGHỀ LÀM BỘT KẾT HỢP CHĂN NUÔI

HEO

1.2.1. Tổng quan về làng nghề làm bột kết hợp chăn nuôi heo tại xã Tân

Phú Đông thị xã Sa Đéc tỉnh Đồng Tháp

Trải qua biết bao thăng trầm, biến cố của lịch sử, những làng nghề truyền

thống của nước ta đã và đang được các thế hệ gìn giữ và phát triển cho đến ngày

hôm nay. Theo thống kê cả nước có 1450 làng nghề, phân bố ở 58 tỉnh thành

trong cả nước ( Theo “ JICA phối hợp với Bộ Nông nghiệp và phát triển nông

thôn “ ).

Riêng trên địa bàn đồng bằng sông Cửu Long đã có 490 làng nghề.Tỉnh

Đồng Tháp có 58 khóm, ấp có 46 làng nghề truyền thống, trong đó có 44 làng

nghề đã được công nhận với nhiều loại hình khác nhau: làng nghề sản xuất bột

kết hợp chăn nuôi heo xã Tân Phú Đông - thị xã Sa Đéc, làng nghề sản xuất gạch

ngói xã An Hiệp – huyện Châu Thành… Số cơ sở tham gia làng nghề trên toàn

tỉnh là 7 738 cơ sở, chiếm 16,6% số hộ trên địa bàn.

15

Bảng 1.3. Thống kê làng nghề truyền thống trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp

STT Tên làng nghề Số lượng Nghề chủ yếu

1 Huyện Châu Thành Bột nuôi heo, đan lục bình 4

2 Huyện Lai Vung Đan lờ, lợp, xuồng, ghe, cần xé, bội 6

3 Huyện Lấp vò 15 Dệt chiếu, đan bội, chồi lông gà, đan

thúng, đan lưới, se trân

4 Huyện Thanh Bình Đan lát, lục bình, giỏ xách 5

5 Huyện Hồng Ngự Dệt chòng 1

6 Huyện Cao Lãnh Dệt chiếu 3

7 Huyện Tháp Mười Đan lục bình 1

Thành phố Cao Lãnh Đan mê bồ 8 4

9 Thành phố Sa Đéc Bột nuôi heo, trồng hoa 5

TỔNG CỘNG 44

( Nguồn: Báo cáo tổng kết dự án “ Đánh giá hiện trạng về đề xuất các giải pháp

bảo vệ môi trường tại các khu, cụm và làng nghề sản xuất công nghiệp trên địa

bàn tỉnh Đồng Tháp đến năm 2020 “ )

Những sản phẩm của làng nghề đáp ứng được thị trường tiêu thụ trong

nước và thị trường khó tính nước ngoài. Nhiều sản phẩm được tham dự các cuộc

triển lãm. Đây chính là nguồn động lực, khích lệ cho các hộ dân tiếp tục gắn bó

và phát triển với làng nghề.

Nhìn chung các làng nghề trên địa bàn tỉnh đã tạo công ăn việc làm cho

trên 70 000 người. Hiện trung bình mỗi doanh nghiệp tư nhân chuyên làm nghề

tạo việc làm ổn định cho khoảng 27 lao động thường xuyên và 8 - 10 lao động

thời vụ; hộ cá thể tạo 4 - 6 lao động thường xuyên và 2 - 5 lao động thời vụ.

16

Các làng nghề đã góp phần không nhỏ trong việc xóa đói, giảm nghèo,

tăng nguồn thu nhập cho các hộ dân, nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên,

bên cạnh những tính hiệu đáng mừng đó vẫn còn tồn động không ít bất cập về

hiện trạng ô nhiễm, tác động trực tiếp đến sức khỏe người dân và chất lượng môi

trường.

Những vấn đề trên xuất phát từ việc sản xuất nhỏ, lẻ, tự phát, công nghệ

lạc hậu, người dân còn khá thờ ơ trước vấn đề bảo vệ môi trường, các hệ thống

thu gom và xử lí nước thải còn sơ xài. Về phía các cơ quan quản lí, công tác bảo

vệ môi trường làng nghề còn khá hạn chế.

1.2.2. Các quy hoạch và định hướng phát triển của làng nghề

Làng nghề đã góp phần vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người

dân. Tuy nhiên, chất lượng môi trường tại các làng nghề ngày càng xấu đi, nhất

là tình trạng ô nhiễm nguồn nước, không khí và đất. Gây ảnh hưởng nghiêm

trọng đến sức khỏe, đời sống của người dân trong khu vực, gây mất mĩ quan môi

trường. Đứng trước thực trạng trên, Đảng và Nhà nước đã ban hành các luật, bộ

luật, nghị định, thông tư liên quan đến vấn đề BVMT của các làng nghề như:

Luật Bảo vệ môi trường, 2014 ( Chương VII. Bảo vệ môi trường trong hoạt động

sản xuất, kinh doanh, dịch vụ; Điều 70. Bảo vệ môi trường làng nghề ); Thông tư

36/2016 /TT – BTNMT về bảo vệ môi trường cụm công nghiệp, khu kinh doanh,

dịch vụ tập trung, làng nghề và cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ; Thông tư

46/2011/TT – BTNMT, quy định về bảo vệ môi trường làng nghề; Thông tư

31/2016/TT – BTNMT, “ Thông tư quy định các điều kiện: (1) có phương án bảo

vệ môi trường làng nghề; (2) các cơ sở hoạt động trong làng nghề phải được cơ

quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường

hoặc xác nhận kế hoạch BVMT hoặc hồ sơ, thủ tục tương đương; thực hiện các

biện pháp thu gom, xử lý nước thải, khí thải bảo đảm quy chuẩn kỹ thuật môi

trường tương ứng; phân loại CTR, chuyển cho đơn vị thu gom theo đúng quy

định; (3) có hạ tầng về bảo vệ môi trường làng nghề, bao gồm hệ thống thu gom

nước thải, nước mưa; hệ thống xử lý nước thải tập trung; điểm tập kết CTR hợp

vệ sinh; khu xử lý CTR; (4) có tổ chức tự quản về BVMT; (5) phải đáp ứng các

17

điều kiện về BVMT theo 04 quy định trên để được xem xét, công nhận làng

nghề.”…

Về phía xã, tổ chức định kì các lớp tuyên truyền, giáo dục nhằm năng cao

ý thức của người dân trong việc BVMT và phát triển bền vững của làng nghề.

Phổ biến các luật, chính sách về BVMT làng nghề.

Về hình thức sản xuất: Xã đã mạnh dạng đổi mới phương thức tổ chức sản

xuất nông nghiệp, đẩy mạnh sản xuất theo hướng trang trại phát triển các tổ chức

hợp tác sản xuất. Vận động người dân ứng dụng mô hình sản xuất cho lợi nhuận

cao. Phát triển theo hướng thân thiện với môi trường… Thực hiện dự án “ Xây

dựng công trình hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt, cải thiện ô nhiễm môi trường

xã TPĐ Thị xã Sa Đéc.”. Nhằm xử lý triệt để ô nhiễm môi trường cho làng nghề

chế biến tinh bột và các cơ sở xản xuất khác

1.2.3. Nhu cầu về nguyên liệu và năng lượng

a. Nhu cầu về nguyên liệu  Tấm

Tấm là nguyên liệu chính được sử dụng trong quá trình làm bột. Đây là

gạo bể, kích thước bằng 1/3 hạt gạo bình thường, không được xuất khẩu và bán

với giá rẻ hơn các loại gạo 1 và 2

Bảng 1.4. Thành phần hóa học của tấm

STT Thành phần Hàm lượng

Protein 1 11,2 – 12,4

Lipid 2 10,1 – 12,4

Cacbonhydrat 3 55,1 – 55,0

Tinh bột 4 41,5 – 47,6

Tro 5 5,2 – 7,3

Chất xơ 6 2,3 – 3,2

18

7 Pentosans 3,6 – 4,7

8 Lignin 2,8

 Nước

Trong quá trình sản xuất nước được sử dụng để ngâm tấm, xay tấm, vệ

sinh cơ sở sản xuất, thiết bị sản xuất… Tùy thuộc vào số lượng, quy trình sản

xuất ở các cơ sở mà sử dụng lượng nước khác nhau.

Bình quân để làm ra 1 tấn bột thành phẩm cần 15 m3 nước. Đa phần các

hộ sản xuất không có ý thức tiết kiệm nước do nguồn nước sử dụng cho quá

trình sản xuất bột được lấy từ kênh, rạch nên họ không tốn chi phí cho nước,

không ý thức được vấn đề nước thải gây ô nhiễm môi trường.

Bảng 1.5. Giới hạn các chỉ tiêu chất lượng của nước để biến biến thực phẩm

STT Tên chỉ tiêu Đơn vị Giới hạn tối đa cho phép

I. Chỉ tiêu cảm quan và thành phần vô cơ

TCU 15 Màu sắc(*)

- Không có mùi, vị lạ Mùi vị(*)

NTU 2 Độ đục(*)

(*)

Trong khoảng pH(*) - 6,5-8,5

mg/l 300 Độ cứng, tính theo CaCO3

Tổng chất rắn hoà tan (TDS) (*) mg/l 1000

mg/l 0,2 Hàm lượng Nhôm(*)

mg/l 3 Hàm lượng Amoni(*)

mg/l 0,005 Hàm lượng Antimon

10. Hàm lượng Asen tổng số

mg/l 0,01

11. Hàm lượng Bari

mg/l 0,7

12.

mg/l 0,3 Hàm lượng Bo tính chung cho cả Borat và Axit boric

19

13. Hàm lượng Cadimi

mg/l 0,003

14. Hàm lượng Clorua(*)

mg/l 250 300(**)

15. Hàm lượng Crom tổng số

mg/l 0,05

16. Hàm lượng Đồng tổng số(*)

mg/l 1

17. Hàm lượng Xianua

mg/l 0,07

18. Hàm lượng Florua

mg/l 1,5

19. Hàm lượng Hydro sunfur(*)

mg/l 0,05

20. Hàm lượng Sắt tổng số (Fe2+ + Fe3+)(*)

mg/l 0,3

21. Hàm lượng Chì

mg/l 0,01

22. Hàm lượng Mangan tổng số

mg/l 0,3

23. Hàm lượng Thuỷ ngân tổng số

mg/l 0,001

24. Hàm lượng Molybden

mg/l 0,07

25. Hàm lượng Niken

mg/l 0,02

26. Hàm lượng Nitrat

mg/l 50

27. Hàm lượng Nitrit

mg/l 3

28. Hàm lượng Selen

mg/l 0,01

29. Hàm lượng Natri

mg/l 200

30. Hàm lượng Sunphát (*)

mg/l 250

31. Hàm lượng Kẽm(*)

mg/l 3

32.

Chỉ số Pecmanganat mg/l 2

II. Vi sinh vật

33. Coliform tổng số

Vi khuẩn/100 ml

34.

E.coli hoặc Coliform chịu nhiệt 0

Vi khuẩn/100 ml

20

( Nguồn: “ QCVN 01:2009/BYT:Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước ăn uống” )

Ghi chú:

- (*) Là chỉ tiêu cảm quan.

- (**) Áp dụng đối với vùng ven biển và hải đảo.

Tấm và nước là 2 thành phần chính trong quá trình sản xuất bột gạo.

Thống kê lượng tiêu thụ nguyên liệu tại các cơ sở sản xuất bột như sau:

Bảng 1.6. Thống kê nguyên liệu sản xuất bột gạo tại các hộ sản xuất

STT Nguyên liệu Đơn vị Số lượng

1 Tấm gạo Kg/kg sản phẩm 200 – 3000

2500

2000

1500

Tấm

Nước

1000

500

2 Nước m3/100 kg tấm 1 – 2

Hình 1.2. Biểu đồ thống kê lượng tấm và nước tại khu vực nghiên cứu

b. Nhu cầu về năng lượng

Điện là nguồn năng lượng chính được sử dụng trong quá trình chế biến

bột gạo dùng để chạy máy bơm nước, các thiết bị khấy trộn, máy li tâm, máy hút

chân không…

21

3500

Bột thành phẩm kg/ngày

3000

2500

2000

1500

1000

500

Hình 1.3. Biểu đồ thống kê lượng điện sử dụng tại khu vực nghiên cứu

Theo biểu đồ thống kê trên ta có thể thấy bình quân để làm ra 1 tấn sản

phẩm sử dụng khoản 50 kw/tấn sản phẩm

1.2.4. Một số cơ sở sản xuất điển hình

Cơ sở sản xuất của anh Nguyễn Trung Điệp ngụ ấp Phú An là một trong

những cơ sở sản xuất điển hình với máy móc, công nghệ hiện đại ở xã Tân Phú

Đông. Với diện tích 150 m2 , bình quân mỗi ngày cơ sở của anh sản xuất được 3

tấn bột tươi. Với máy móc hiện đại, bột sau khi được ngâm xay và dằn nước sẽ

được cho vào máy li tâm đến máy hút chân không mà không cần phơi như các cở

sở sản xuất nhỏ. Lượng cặn anh sẽ tận dung để nuôi đàn heo 100 con và ao cá,

chất thải của heo được cho vào hầm biogas tạo khí đốt. Bình quân mỗi năm cơ sở

thu về lợi nhuận trên 500 triệu đồng.

Cơ sở sản xuất của chú Nguyễn Công Nguyên tại ấp Phú Thành, xã Tân

Phú Đông cùng là một trong các hộ sản xuất điển hình. Mỗi ngày lượng bột mà

gia đình chú làm ra là 450 kg bột tươi. Lượng cặn còn dư lại chú dung để nuôi 80

con heo. Chất thải từ phân heo được tận dung làm biogas tạo ra năng lượng để

dùng trong nấu nướng. Mỗi năm lợi nhuận mà gia đình thu về trên 100 triệu. Nhờ

nghề làm bột kết hợp chăn nuôi heo mà chất lượng cuộc sống gia đình chú được

cải thiện, thoát khỏi cảnh nghèo.

22

1.2.5. Các vấn đề môi trường có liên quan

Cái gì cũng tồn tại 2 mặt song song nhau. Bên cạnh những lợi ích mà làng

nghề làm bột kết hợp chăn nuôi heo mang vẫn còn không ít những hậu quả khôn

lường. Chất lượng môi trường tại các làng nghề ngày một xấu đi do đa phần các

hộ sản xuất nhỏ, lẽ, thiết bị lạc hậu, người dân ý thức kém về vấn đề BVMT gây

ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sức khỏe của cộng đồng.

Hơn nữa, chất thải trong sản xuất lại có thành phần và tính chất đa dạng gây

ô nhiễm môi trường xung quanh. Gồm ba loại chính: chất thải lỏng chất thải khí

và CTR. Trong CTR chăn nuôi có nhiều hỗn hợp hữu cơ, vô cơ, vi sinh vật và

trứng ký sinh trùng có thể gây bệnh cho động vật và con người.

a. Chất thải lỏng

Nước thải sinh hoạt: Phát sinh từ hoạt động vệ sinh của công nhân tại

cơ sở sản xuất. Các cặn bã, chất hữu cơ dễ phân huỷ là những thành phần chủ

yếu của nước thải sinh hoạt.

Nước thải từ quá trình sản xuất: Có nồng độ ô nhiễm rất cao. Đặc biệt

là BOD, COD, SS, P, N và các vi sinh vật gây bệnh… khi thải vào nước sẽ làm

giảm nồng độ oxy hòa tan trong nước. Ngoài ra nước thải còn sinh ra từ quá trình

vệ sinh cơ sở sản xuất, dụng cụ…

Nước thải chăn nuôi: nước thải từ hầm biogas với thành phần chủ yếu:

pH, TSS, N tổng, P tổng, , COD, BOD5,…

→ Các thành phần trên chính là tác nhân gây ô nhiễm nguồn nước

Trong các loại nước thải thì nước thải chăn nuôi là khó quản lí nhất, vì

chúng là loại chất thải có khối lượng lớn nhất. Đặc biệt khi lượng nước thải rửa

chuồng được hòa chung với nước tiểu của gia súc và nước tắm gia súc. Mặt khác,

nước thải chăn nuôi có ảnh hưởng rất lớn đến môi trường nhưng người chăn nuôi

ít để ý đến xử lý nó.

23

Theo Menzi (2001) gia súc thải ra từ 70 – 90% lượng N, khoáng (P, K,

Mg) và kim loại nặng, chất này được thải ra môi trường nước hay tồn tại trong

đất sẽ gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đến môi trường.

Kết quả khảo sát chất lượng nước thải từ một hộ sản xuất trong làng nghề

được Trung tân Kỹ thuật Môi trường thực hiện năm 2006 cho thấy:

Bảng1.7. Kết quả phân tích chất lượng nước thải làng nghề

Nước thải sản xuất TCVN 5945 - bột nhà ông Lương 2005 STT Thông số Đơn vị Hữu Định

Đợt 1 Đợt 2 A B

1 Nhiệt độ 28,5 28,7 40 40

7,56 7,42 6 – 9 5,5 – 9 2 Ph -

3 TDS mg/l 1,907 2,314 - -

4 BOD5 mg/l 8,937 8,437 30 50

5 COD mg/l 10,83 9,761 50 80

6 SS mg/l 2,437 2,143 100 50

7 Amoniac 0,15 0,17 5 2 mg/l

8 Clorua 2,8 3,446 500 600 mg/l

9 P tổng 0,93 0,67 4 6 mg/l

10 Sắt tổng 0,27 0,32 1 5 mg/l

11 Chì mg/l 0,0012 0,0016 0,1 0,5

12 Hg mg/l < 0,001 < 0,001 0,005 0,01

24

MPN/100ml 2.400.000 2.100.000 3.000 5.000 13 Tổng

Coliform

( Nguồn: “Trung tân Kỹ thuật Môi trường, 2006” )

Đây chỉ là số liệu phân tích nước thải tại một cơ sở sản xuất trong làng

nghề, trên thực tế nước thải này còn chứa hàm lượng các chất ô nhiễm cao hơn

rất nhiều và hiện đang gây ô nhiễm các nguồn nước trong khu vực.

b. Khí thải

Chất thải khí là các loại khí sinh ra trong quá trình sản xuất ( làm bột, nuôi

heo )

Thành phần các khí trong chuồng nuôi biến đổi tùy theo giai đoạn phân hủy

chất hữu cơ, tùy theo phần của thức ăn, hệ thống vi sinh vật và tình trạng sức

khỏe phần. Các khí này thường xuyên và gây ô nhiễm chính, các khí này có thể

gây hại đến sức khỏe con người và vật nuôi như NH3, H2S và CH4 mà người ta

thường quan tâm đến

Khí NH3 và H2S được hình thành chủ yếu trong quá trình thối rữa của phân

do các vi sinh vật gây thối, ngoài ra NH3 còn được hình thành từ sự phân giải

urea của nước tiểu

c. Chất thải rắn

Chất thải rắn sinh hoạt: rác thải từ các hoạt động của gia đình, không đáng

kể

Chất thải rắn trong sản xuất: chủ yếu là các bao đựng tấm, giấy báo, vải

trong quá trình phơi bột

Chất thải rắn trong chăn nuôi: thức ăn dư thừa, phân heo được thu gom cho

vào hố biogas

Chất thải rắn nguy hại: trong quá trình sản xuất không có CTR nguy hại

25

Trong 4 loại trên chất thải trong chăn nuôi là đáng quan tâm nhất. Vì số

lượng chất thải mỗi ngày mà các vật nuôi thải ra là quá lớn.

Theo Nguyễn Thị Hoa Lý (1994), lượng phân và nước tiểu gia súc thải ra trong

ngày đêm trung bình như sau:

Bảng 1.8. Số lượng chất thải của một số loài gia súc gia cầm

Loài gia súc, gia cầm Lượng phân Lượng nước tiểu

(kg/ngày) (kg/ngày)

Trâu bò lớn 20 – 25 10 – 15

Heo < 10 kg 0,5 – 1 0,3 - 0,7

Heo 15 – 45 kg 1 – 3 0,7 – 2

Heo 45 – 100 kg 3 – 5 2 – 4

Gia cầm 0,08

(Nguồn: “Nguyễn Thị Hoa Lý (1994) ĐHNL TP.HCM. Trích Phạm Trung

Thủy (2002)” )

Thành phần hóa học của phân phụ thuộc nhiều vào dinh dưỡng, tình trạng

sức khỏe cách nuôi dưỡng, chuồng trại, loại gia súc, gia cầm, biện pháp kĩ thuật

chế biến khác nhau

Bảng 1.9. Thành phần nguyên tố đa lượng

Loại gia súc Nitơ (%) H2O (%) P2O5 (%) K2O (%)

Bò 84 0,3 0,2 0,2

Heo 82 0,6 0,6 0,2

Gà 50 1,6 0,2 0,2

( Nguồn: “Giáo trình phân bón hữu cơ, Khoa Nông học – Trường ĐHNL

TP.HCM. Trích Nguyễn Chí Minh (2002)”)

26

Thành phần nguyên tố vi lượng thay đổi phụ thuộc vào lượng thức ăn và

loại thức ăn Bo =5 – 7 ppm, Mn = 30 – 75 ppm, Co = 0,2 - 0,5 ppm, Cu = 4 – 8

ppm, Zn= 20 – 45 ppm, Mo= 0,8 – 1,0 ppm.

Trong thành phần phân gia súc nói chung và phân heo nói riêng còn chứa

các virus, vi trùng đa trùng, trứng giun sán và nó có thể tồn tại vài ngày, vài

tháng trong phân, nước thải ngoài môi trường gây ô nhiễm cho đất và nước đồng

thời gây hại cho sức khỏe con người và vật nuôi.

- Thức ăn dư thừa:

Loại chất thải này có thành phần đa dạng gồm: cặn bột, cám, bột ngũ

cốc, các khoáng chất bổ sung, các loại kháng sinh, rau xanh, … vì vậy nếu không

được xử lý tốt hoặc xử lý không đúng phương pháp thì nó sẽ là tác nhân gây ô

nhiễm môi trường tác động xấu đến sức khỏe cộng đồng xung quanh và tác hại

trực tiếp đến cơ sở chăn nuôi.

Theo khảo sát, mỗi hộ nuôi với quy mô khoảng 40 – 60 con/hộ. Hầu hết

các hộ chỉ quan tâm đến quá trình sản xuất, chuồng trại chứ ít quan tâm đến vấn

đề xử lý chất thải.

Hiện trạng chung của các hộ làm bột kết hợp nuôi heo là số hầm biogas

đang trong tình trạng quá tải và trong điều kiện các hộ chưa có đủ mặt bằng đất

để đưa chất thải từ hầm biogas qua xử lý sinh học trước khi thoát ra hệ thống

nước công cộng.

27 CHƯƠNG 2

HIỆN TRẠNG Ô NHIỄM CỦA LÀNG NGHỀ VÀ ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG 2.1. THỐNG KÊ HIỆN TRẠNG SẢN XUẤT CỦA LÀNG NGHỀ

2.1.1. Phiếu khảo sát

Xây dựng phiếu điều tra để điều tra các thông tin sản xuất và BVMT của

các cơ sở sản xuất bột gạo kết hợp chăn nuôi heo, xã TPĐ, Thị xã Sa Đéc, tỉnh

Đồng Tháp và phát phiếu điều tra phỏng vấn 78 hộ ( khảo sát đa số các hộ sản

xuất của làng nghề chứ không phải 100% ).Việc điều tra các cơ sở cơ sở sản xuất

bột gạo kết hợp chăn nuôi heo được tiến hành nhằm thu thập những thông tin cơ

bản về cơ sở, lực lượng, trình độ lao động, quy mô sản xuất, nguyên nhiên liệu sử

dụng trong quá trình sản xuất, hiện trạng BVMT của cơ sở ( biện pháp xử lý

nước thải, khí thải và CTR ), việc thực hiện các thủ tục môi trường và quy hoạch

phát triển của khu vực dự án. Việc thu thập các thông tin trên làm cơ sở thông tin

đầu vào mô hình cũng như khả năng áp dụng mô hình.

Tham quan khoảng 78 hộ sản xuất của làng nghề tại xã TPĐ và tiến

hành thu thập thông tin, số liệu, hồ sơ môi trường và xem xét hoạt động, tìm hiểu

quy trình công nghệ sản xuất bột gạo và kết hợp chăn nuôi heo của hộ dân trong

khu vực làng nghề.

Khảo sát tình hình phát sinh và xử lý nước thải tại các hộ (công nghệ sản

xuất, nguồn nguyên liệu đầu vào và đầu ra, lượng nước thải ra, CTR, hiện trạng ô

nhiễm do nước thải và tình hình quản lý, xử lý nước thải, CTR…).

Lấy 14 mẫu nước thải từ hầm biogas để phân tích, đánh giá mức độ ô

nhiễm thông qua các chỉ tiêu: pH, BOD5, COD, TSS, tổng N và tổng P

Mẫu nước thải được lấy theo phương pháp lấy mẫu nước thải của

QCVN và nước thải lấy vào giờ cao điểm tức thời điểm nước đổ ra nhiều nhất.

Các số liệu kết quả phân tích và điều tra sẽ đối chiếu so sánh với QCVN 14-

2008/BTNMT, cột B

28

Bảng 2.1. Số trung bình, phương sai và độ lệch chuẩn của các nội dung khảo sát

Khoảng tin cậy

Số trung Phương Độ lệch STT Thông số 95% 95% bình sai chuẩn

Trên Trên

Tấm (kg) 336,5 67927,76 260,63 394,4 278,6 1

Bột thành phẩm 285,6 28302,79 168,23 322,9 248,3 2 (kg)

Cặn (kg) 92,6 4472,91 66,88 107,4 77,8 3

Cặn cho heo ăn 69,5 1235,64 35,15 77,3 61,7 4 (kg)

Số lượng heo 59 615,43 24,81 64,5 53,5 5 (con)

6 Điện (kw/ngày) 20,3 199,9 14,14 23,4 17,2

Nước chế biến 3 2,1 1,4 3,3 2,7 7 bột (m3/ngày)

Nước tắm heo 2,9 1,8 1,3 3.2 2.6 8 (m3/ngày)

( Nguồn: “ Kết quả tự phân tích phiếu khảo sát, xã Tân Phú Đông, 2017” )

Qua thống kê cho thấy các hộ sản xuất với quy mô nhỏ tương đối đồng

đều nhau, khối lượng tấm đầu vào 100 – 2000kg, trung bình là 336,5kg. Khối

lượng bột khô thành phẩm khoảng 60 – 87% khối lượng tấm đầu vào. Cặn từ quá

trình biến bột được tận dụng để nuôi heo, ngoài ra còn bổ sung thêm cám.

29

Hình 2.1. Biểu đồ thể hiện khối lượng tấm và cặn của các hộ tương ứng

Lượng nước dùng để chế biến bột bao gồm: Ngâm tấm, xay tấm, vệ sinh

dụng cụ và nước dùng sinh hoạt cho công nhân. Nước sử dụng chính được lấy từ

sông sau khi đã lắng qua phèn. Lượng nước dùng có sự chênh lệch phụ thuộc vào

thói quen dùng nước và số công nhân của mỗi hộ sản xuất, dao động trong

khoảng 1 – 10 m3/mẻ/ngày, trung bình là 3 m3/mẻ/ngày

Nước dùng cho tắm heo hoàn toàn lượng lấy từ sông, nên phụ thuộc vào

thủy triều, số lần tắm heo của các hộ 1 – 2 lần/ngày. Lượng nước dùng cho tắm

heo dao động từ 1 – 7 m3/lần/ngày, trung bình là 2,9 m3/lần/ngày phụ thuộc vào

số lượng heo

30

Hình 2.2. Biểu đồ thể hiện lượng nước dùng cho chế biến bột và tắm cho heo

2.1.2. Hiện trạng sản xuất của làng nghề

a. Quy mô sản xuất

Theo kết quả điều tra sản lượng bột dao động từ 0,75 đến 90 tấn/tháng, số

140

3500

Bột thành phẩm kg/ngày

Số lượng heo

120

3000

100

2500

2000

1500

1000

500

vật nuôi từ 20 đến 120 con/đợt

Hình 2.3. Biểu đồ thể hiện quy mô sản xuất, chăn nuôi tại khu vực nghiên cứu

31

b. Công nghệ chế biến

Hình 2.4. Quy trình làm bột

Thuyết minh công nghệ chế biến:

- Sàng, ngâm: Để làm sạch một phần tạp chất bên ngoài, làm cho nguyên

liệu mềm ra, giảm nhẹ cho quá trình nghiền.Thời gian ngâm từ 4 -8 giờ.

Tùy theo mức độ nhiễm bẩn của nguyên liệu. Trong khi ngâm để hạn chế

mức độ ô nhiễm của vi sinh vật, mực nước ngâm phải ngập nguyên liệu.

- Xay, nghiền: Đây là khâu quan trong nhất trong quá trình sản xuất bột

gạo, các hạt gạo sẽ được xay nhuyễn ra tạo thành hỗn hợp nước bột gạo

32

- Khuấy:Là để trộn đều hỗn hợp sau khi xay, để hỗ hợp không bị đóng

cuộn,

- Lắng: Để tách bột ra khỏi nước có thể dùng hai cách lọc, lắng gạn và ly

tâm

- Chia bột: Sau khi lắng cặn sẽ thu được bột sẽ có dạng bột nhão. Khối bột

này sẽ được chia ra trên mâm tre được bọc vải. Khối lượng chai cần đồng

đều trên các vĩ nhằm đảm bảo bột khô đều. Lớp vải sẽ giúp việc lấy bột

lên dễ dàng khi bột khô.

- Xả: Để tách nước ra khỏi bột, giúp phơi bột nhanh hơn, thường quá trình

này được đưa vào bộc vải sao đó sẽ dùng đá đè lên để lượng nước được

tách ra khỏi bột

- Phơi khô: Bột sau khi xả sẽ được phơi hoặc sấy khô đến dưới 15% ẩm.

Thời gian phơi khoảng 4 -6 giờ. Quá trình phơi sẽ được hạ độ ẩm của bột

gạo xuống dưới mức cần thiết mà vi sinh vật và nấm mốc có thể phát triển

làm hư hỏng bột.

- Bao gói:Sau khi bột khô có thể chia ra và đóng gói theo khối lượng mong

muốn.

→ So với trước kia thì quy trình sản xuất bột hiện nay đã có một số thay đổi:

- Khâu nghiền: Thay đổi công nghệ, ứng dụng máy móc vào trong sản xuất. Một

số hộ sử dụng điện, một số hộ sử dụng động cơ đốt trong

- Khâu khuấy bột: áp dụng 3 loại cánh khuấy vào trong sản xuất ( cánh khuấy sử

dụng động cơ đốt trong, khuấy tuần hoàn bằng bơm và khuấy bằng động cơ điện)

2.1.3. Nhận xét chung về làng nghề

Nhìn chung các hộ sản xuất bột kết hợp chăn nuôi heo trên địa bàn có tuân

thủ theo các quy định BVMT đối với làng nghề trong quá trình sản xuất và chăn

nuôi.

Về chất lượng môi trường không khí ở địa bàn xã vẫn chưa có các biện

pháp, hệ thống xử lí khí thải. Khí thải vẫn được thải trực tiếp ra môi trường, gây

mùi hôi,mùi chua, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân

33

CTR được thu gom một phần đốt, đổ trực tiếp vào kênh, một phần cho vào

hệ thống Biogas. Nhìn chung trên địa bàn chưa có hệ thống thu gom xử lí CTR.

Đa phần các hộ làm bột chăn nuôi heo đều xây dựng hệ thống biogas để

xử lí nước thải trong chăn nuôi.Nhưng số lượng chất thải quá nhiều gây hiện

tượng quá thải. Hơn nữa do không có diện tích nên nước thải sau biogas được

thải trực tiếp ra kênh mà không qua hồ sinh học.

Các hộ trong làng nghề đều hoạt động với quy mô nhỏ lẻ, sản xuất

mang tính tự phát, chưa có sự liên kết chặt chẽ với nhau.

Giá trị từ sản phẩm của làng nghề làm ra không đáp ứng được nhu

cầu cuộc sống của các hộ dân trong làng nghề

Các doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm hầu hết yếu về năng lực sản

xuất, kinh doanh, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, tìm kiếm đối tác.

Chất lượng, mẫu mã sản phẩm cũng chưa được doanh nghiệp chú trọng

thay đổi cho phù hợp với nhu cầu của thị trường

Các hộ sản xuất, kinh doanh đang rất eo hẹp về mặt bằng sản xuất

và hầu như chưa có sự đầu tư về công nghệ, máy móc, nhà xưởng, hệ

thống nước thải, vệ sinh môi trường, bảo hộ lao động đảm bảo an toàn,

sức khoẻ cho người lao động.

Địa phương cũng chưa có nhiều chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện

cho làng nghề duy trì và phát triển, tạo việc làm ổn định cho lao động địa

phương nên sản xuất tại làng nghề còn đang dần dần đi xuống, mang tính

cầm chừng.

Làng nghề hoạt động đa số chưa có ban quản lí làng nghề, việc theo

dõi tình hình hoạt động chủ yếu thông qua thôn, xã. Địa phương cũng

chưa có chính sách thu hút các nhà đầu tư vào xây dựng cơ sở hạ tầng

làng nghề

34

Công tác tuyên truyền, quản lí của địa phương còn lõng lẽo. Không nhấn

mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, thiếu kiến thức chuyên môn,

nhân lực, gây khó khăn trong công tác quản lí

Hầu hết ý thức của người dân trong việc thực hiện các biện pháp bảo vệ

môi trường chưa cao do trình độ còn thấp, hiểu biết pháp luật còn hạn chế, nên

các cơ quan nhà nước, chính quyền địa phương đều xác định không thể áp dụng

triệt để biện pháp hành chính nghiêm ngặt

2.2. HIỆN TRẠNG BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG LÀNG NGHỀ

2.2.1. Chất lượng môi trường tại làng nghề

a. Môi trường nước

Theo kết quả quan trắc nhiều năm của Sở Tài nguyên Môi trường cho thấy

đa số các chỉ tiêu quan trắc điều vượt tiêu chuẩn cho phép. Đây là một trong

những nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước mặt( chủ yếu ô nhiễm vi sinh ), thể

hiện qua giá trị tổng Coliform có trong nước thải. Đa phần các mẫu nước được

lấy phân tích đều có mật độ vi khuẩn vượt chỉ tiêu cho phép

Đặc biệt, tình trạng ô nhiễm vi sinh thể hiện rõ nhất ở làng nghề làm bột

kết hợp chăn nuôi heo ở xã Tân Phú Đông, do số lượng vật nuôi quá tải. Số hộ

làm bột chăn nuôi heo khoảng 150 hộ, đa số tập trung ở ven kênh rạch trên địa

bàn, bình quân có 8 000 – 9 000 con heo, ước tính lượng phân thải ra 24000

kg/ngày. Gây nên hiện tượng quá tải đối với hầm biogas, hơn nữa các hộ

không có đủ diện tích làm hồ chứa sinh học để xử lí chất thải từ hầm

biogas mà thải trực tiếp ra kênh, gây ô nhiễm nghiêm trọng

Bên cạnh đó, trong quá trình làm bột, mỗi ngày lượng nước thải

thải ra từ quá trình làm bột là khoảng 500 m3/ngày, nước làm bột có

đăc tính chua, giàu dinh dưỡng, dễ lên men lại không được xữ lí mà

thải trực tiếp ra kênh gây ô nhiễm nguồn nước

b. Môi trường không khí

Chất lượng môi trường không khí tạ các làng nghề vẫn đang ô

nhiễm nghiêm trọng mà chưa được cải thiện. Đặc biệt làng nghề làm bột

nuôi heo gây ra mùi khó chịu ( mùi chua của bột, mùi hôi của phân heo )

35

→ Trong môi trường tại làng nghề hiện nay thì ô nhiễm về môi trường

nước là cần được quan tâm và đáng lo ngại nhất. Do các hộ sản xuất nhỏ

lẻ, không có hệ thống xử lí nước thải, nước sau sản xuất và chăn nuôi

được thải trực tiếp ra kênh rạch, gây ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng.

Vì vậy, việc xử lí nước thải là vô cùng quan trọng và phải thực hiện

trước tiên

2.2.2. Các thành phần gây ô nhiễm chủ yếu trong nước

Theo kết quả khảo sát chất lượng nước thải từ các hộ sản xuất trong làng

nghề cho thấy mỗi ngày các cơ sở sản xuất thải ra khoảng 2 - 10 m3 nước

thải/ngày.

Bảng 2.2. Kết quả phân tích các chỉ tiêu có trong nước thải làm bột kết

hợp nuôi heo tại khu vực nghiên cứu

Giá trị Đơn QCVN 40 : 2011 /BTNMT, STT Chỉ tiêu vị cột B Min Max Trung bình

mg/l 6,3 7,8 7,1 5,5 – 9 1 Ph

mg/l 0,07 0,38 0,21 - 2 DO

mg/l 103 348 170,5 50 3 BOD5

mg/l 230 776 356 150 4 COD

mg/l 30 3330 1043,6 100 5 TSS

43,1

22 63 6 6 Tổng P mg/l

156 825 433,8 40 7 Tổng N mg/l

(Nguồn:Tự phân tích tại phòng thí nghiệm trường Đại học Công Nghệ TPHCM)

Qua bảng phân tích ta thấy: Nước thải tuy đã được đưa vào xử lí tại hầm

Biogas nhưng hàm lượng các chất hữu cơ, các căn bẩn vẫn còn khá cao, cụ thể là:

36

+ BOD5 min là 103 mg/l trong đó TCCP là 50 mg/l, vượt TCCP 3,4 lần;

BOD5 max là 348 mg/l, vượt TCCP 6,96 lần; BOD5 trung bình là 170, 5, vượt

TCCP 3,4 lần

Hình 2.5. Biểu đồ thể hiện tải lượng BOD5 14 mẫu nước thải nuôi heo

+ COD min là 230 mg/l trong đó TCCP là 150 mg/l,vượt TCCP 1,53 lần;

COD max là 776 mg/l, vượt TCCP 15,52 lần, COD trung bình là 356 mg/l ,vượt

TCCP 2,4 lần

Hình 2.6. Biểu đồ thể hiện tải lượng COD của 14 mẫu nước thải chăn nuôi heo

37

+ TSS max là 3330 mg/l trong đó TCCP là 100 mg/l, vượt TCCP 33,3 lần;

TSS trung bình là 1043,6 mg/l, vượt TCCP 10,4 lần

Hình 2.7. Biểu đồ thể hiện tải lượng TSS của 14 mẫu nước thải chăn nuôi heo

+ Tổng P min là 22mg/l trong đó TCCP là 6, vượt TCCP 3,67 lần; tổng P

max là 63 mg/l, vượt TCCP 10,5 lần; tổng P trung bình là 43,1 mg/l, vượt 7,2 lần

Hình 2.8. Biểu đồ thể hiện tải lượng tổng P của 14 mẫu nước thải chăn nuôi heo

38

+ Tổng N min là 156 mg/l trong đó TCCP là 40 mg/l, vươt TCCP 3,9 lần;

tổng N max 825 mg/l, vượt TCCP 20,625 lần; tổng N trung bình 433,8 mg/l,

vượt TCCP 10,8 lần

Hình 2.9. Biểu đồ thể hiện tải lượng tổng N của 14 mẫu nước thải chăn nuôi heo

→ Qua đánh giá ta thấy nước thải khi xử lí bằng biogas vẫn chưa khả quan,

nồng độ các chất ô nhiễm còn khá cao.

Bảng 2.3. Số trung bình, phương sai và độ lệch chuẩn của lưu lượng và

các chỉ tiêu nước thải

Khoảng tin cậy

Số trung Độ lệch Thông số Phương sai 95% 95% bình chuẩn

Trên Dưới

Lưu lượng 5,9 5,3 2,3 6,4 5,4 (m3/ngày)

pH (mg/l) 7,06 0,256 0,51 7,3 6,8

0,012

D0 (mg/l) 0,21 0,11 0,27 0,16

170,5 3557,8 59,6 139,3 BOD5 (mg/l) 201,8

39

Khoảng tin cậy

Số trung Độ lệch Thông số Phương sai 95% 95% bình chuẩn

Trên Dưới

286 COD (mg/l) 356 17.901,5 133,8 426,2

TSS( mg/l) 1 043,6 1 285,6 1 717 370,1 1 652 809,3

Tổng P (mg/l) 43,1 12,7 49,8 36,5 160,6

40.736,49

Tổng N (mg/l) 433,8 201,8 539,5 328,1

( Nguồn: “ Tổng hợp kết quả tính toán” )

2.2.3. Công tác quản lí môi trường tại làng nghề

Trong những năm gần đây công tác QLMT tại làng nghề đã được

quan tâm nhiều hơn.

Sở Tài nguyên Môi trường, Phòng cảnh sát phòng chống tội phạm

về môi trường, Phòng Tài nguyên Môi trường tỉnh thương xuyên tiến

hành công tác kiểm tra làng nghề. Tổ chức các hoạt động tuyên truyền,

giáo dục, phổ biến các chính sách, luật về BVMT tại làng nghề. Việc làm

trên nhằm nâng cao nhận thức của người dân về vấn đề BVMT để phát

triển bền vững làng nghề

Tuy nhiên, công tác QLMT tại làng nghề vẫn còn gặp không ít khó

khăn. Thiếu thốn về nhân lực, các cán bộ không được đào tạo một cách

bài bản về chuyên môn. 95% cán bộ quản lí trên địa bàn xã không có

chuyên môn về môi trường, gây khó khăn trong việc triển khai chính

sách, áp dụng chính sách

Ngoài ra việc xã hội hóa công tác QLMT tại địa bàn vẫn chưa phát

triển mạnh. Do không có chính sách huy động được nguồn vốn, nguồn

lực tham gia vào xử lí ô nhiễm môi trường

40

2.3. DỰ BÁO DIỄN BIẾN CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG TẠI

LÀNG NGHỀ ĐẾN NĂM 2027

2.3.1. Cơ sở thực hiện dự báo

Dự báo phát thải vào môi trường tại các khu vực nghiên cứu chính

đang hoạt động trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp dựa trên các căn cứ sau:

- Quyết định phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh

Đồng Tháp đến năm 2020 của Thủ Tướng Chính Phủ

- Báo cáo tình hình thực hiện Nghị quyết số 41-NQ/TW của Bộ Chính trị

trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp của UBND tỉnh Đồng Tháp

- Quyết định ban hành Kế hoạch phát triển các cụm công nghiệp trên địa

bàn tỉnh Đồng Tháp giai đoạn 2011 – 2015 của UBND tỉnh Đồng Tháp

- Báo cáo tổng hợp “ Quy hoạch môi trường tỉnh Đồng Tháp đến năm

2020 ”

- Quy hoạch phát triển các khu công nghiệp tỉnh Đồng Tháp đến năm

2020

- Báo cáo rà soát tình hình quy hoạch và triển khai đầu tư các khu kinh tế,

khu công nghiệp, cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp theo Chỉ

thị 07/CT - TTg ngày 02/03/2012 của Thủ Tướng Chính Phủ

- Báo cáo kết quả thực hiện quy hoạch “Phát triển ngành nghề và làng

nghề TTCN tỉnh Đồng Tháp đến năm 2010” của Sở Công Thương tỉnh

Đồng Tháp

- Danh mục các khu công nghiệp, cụm công nghiệp đã quy hoạch và triển

khai đầu tư trên địa bàn tỉnh

- Danh mục làng nghề đã được UBND tỉnh công nhận theo Quyết định

41

48/2002/QĐ.UB và QĐ 37/2005/QĐ.UB

- Báo cáo thuyết minh quy hoạch quản lí , khai thác và bảo vệ tài nguyên

nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp đến năm 2015, định hướng

đến năm 2020

2.3.2. Phương pháp dự báo

Căn cứ vào các báo cáo, quy hoạch, Quyết định,... và tình hình hoạt động

thực tế của các hộ của các làng nghề trong thời gian qua có thể dự báo

được tình hình phát triển của các làng nghề là đối tượng nghiên cứu trên

địa bàn tỉnh Đồng Tháp đến năm 2027 tỉ lệ tham gia nghề tăng từ nay đến

năm 2027 khoảng 10 – 15 hộ ( tỉ lệ gia tăng bình quân 1,01% 1 năm )

Bảng 2.4. Dự báo số hộ làm bột đến năm 2027

Số hộ Tỉ lệ gia tăng Năm

2017 148

2018 149

2019 151

2020 152

2021 154

1,01% 2022 156

2023 157

2024 159

2025 160

2026 162

2027 163

a. Dự báo phát thải nước thải

Lượng nước thải sinh hoạt: QNTSH = (CNTSH . L)/1000

Với:

42

QNTSH: Lượng nước thải sinh hoạt (m3/ngày)

CNTSH: Định mức nước thải sinh hoạt (lít/người.ngày)

Theo TCXDVN 33 – 2006; Cấp nước – Mạng lưới công trình – Tiêu

chuẩn thiết kế là 22 – 45 lít/người.ca.Chọn định mức nước cấp cho một

lao động là 33,5 lít/người.ca. Lượng nước thải được tính khoảng 80%

nước cấp.

Vậy, định mức nước thải sinh hoạt là: CNTSH = 26,8 lít/người.ca

L: Số lao động ( người )

Số lao động được dự báo trung bình mỗi hộ vẫn duy trì 4 lao động làm

26,8 . 4

nghề

1000

= 0,1072 m3/ngày.đêm → QNTSH =

Số lượng heo đến năm 2027 gia tăng bình quân mỗi hộ từ 10 - 20 con.

Chọn 20 con ( tỉ lệ gia tăng 1,03% trên năm )

Vậy số con heo đến năm 2027 của một hộ là : 79 con

→ Nước thải từ chăn nuôi: QNTCN = 79 . 0,04 = 3,16 m3/ngày.đêm

→ Nước thải từ Biogas : QNTB = 79 . 0,13 = 10,27 m3/ngày.đêm

Do được đầu tư máy móc hiện đại, nên bình quân sản lượng bột mỗi hộ

tăng từ 200 – 400 kg.

Dựa vào định mức phát thải trung bình của mỗi hộ trong làng nghề có

phát sinh nước thải làm nghề

QNTSX = Định mức phát thải trung bình . Số hộ

Với:

43

Định mức phát thải trung bình đến năm 2027: 7 m3/hộ. ngày ( tỉ lệ

gia tăng 1,09% trên năm )

→ QNTSX = 7 m3/hộ. ngày

Bảng 2.5. Dự báo lưu lượng nước thải đến năm 2027

∑Q QNTSH QNTB QNTCN QNTSX

(m3/ng.đ) ( m3/ng.đ ) ( m3/ng.đ ) ( m3/ng.đ ) ( m3/ng.đ )

2017

1 ngày 11,84 1135,16 349,28 444 1940,29

1 năm 4321,6 414 333,4 127 487,2 162 060 708 202,2

2018

1 ngày 15,97 1181,57 363,56 487,23 2048,33

1 năm 5829,05 431 273,05 132 699,4 177 838,95 747 640,45

2019

1 ngày 16,19 1236,69 380,52 537,56 2170,96

1 năm 5909,35 451 391,85 138 889,8 196 209,4 792 400,4

2020

1 ngày 16,29 1264,64 389,12 591,28 2261,33

1 năm 5945,85 461 593,6 142 028,8 215 817,2 825 385,45

2021

1 ngày 16,51 1321,32 406,56 651,42 2395,81

1 năm 6026,15 482 281,8 148 394,4 237 768,3 874 470,65

2022

1 ngày 16,72 1379,04 424,32 720,72 2540,8

1 năm 6102,8 503 349,6 154 876,8 263 062,8 927 392

2023

1 ngày 16,83 1428,7 439,6 789,71 2674,84

1 năm 6142,95 521 475,5 160 454 288 244,15 976 316,6

2024

44

1 ngày 17,05 1508,91 464,28 871,32 2861,56

1 năm 6223,25 550 752,15 169 462,2 318 031,8 1 044 469,4

2025

1 ngày 17,15 1560 480 956,8 3014,3

1 năm 6259,75 569 400 175 200 349 232 1 100 091,75

2026

1 ngày 17,37 1621,62 498,96 1056,24 3194,19

1 năm 6340,05 591 891,3 182 120,4 385 527,6 1 165 879,35

2027

1 ngày 17,47 1674,01 515,08 1141 3347,56

1 năm 6376,55 611 013,65 188 004,2 416 465 1 221 859,4

TỔNG 59 586 5588755,9 1 719 617,2 3 010 257,2 9 218 228,3

Lưu lượng nước thải đến năm 2027 được dự báo là 9 218 228,3

m3/ngày.đêm, nếu lượng nước này không được thu gom và xử lí sẽ gây ô

nhiễm môi trường nghiêm trọng, gây suy thoái hệ sinh thái trong khu vực.

Theo tính toán của nhiều quốc gia, khối lượng chất thải ô nhiễm do

con người thải ra môi trường nếu không được xử lí được thể hiện như

Bảng 2.6. Hệ số phát thải ô nhiễm tính theo đầu người

Chỉ tiêu Khối lượng Khối lượng trung bình

( g/người.ngày ) ( g/người.ngày )

COD 72 - 102 87

45 - 54 49,5 BOD5

TSS 70 - 145 107,5

Tổng N 6 -12 9

Tổng P 0,8 - 4 2,4

( Nguồn: “ World Health Origanazation Geneva, 1993” )

Bảng 2.7. Dự báo dân số xã Tân Phú Đông đến năm 2027

45

Dân số Tỉ lệ gia tăng tự nhiên Năm

2017 20 059

2018 20 709

2019 21 383

2020 22 083

2021 22 745

1,03% 2022 23 428

2023 24 131

2024 24 855

2025 25 600

2026 26 368

2027 27 159

Dựa vào bảng hệ số ô nhiễm tính theo đầu người và dự báo dân số ta dự

báo tải lượng ô nhiễm của các chất như sau:

Bảng 2.8. Dự báo tải lượng ô nhiễm phát sinh đến năm 2027

Tải lượng ô nhiễm ( kg )

COD TSS Tổng N Tổng P BOD5

2017

1 ngày 1,745 0,993 2,156 0,181 0,048

1 năm 636,925 362,445 786,94 66,065 17,52

2018

1 ngày 1,802 1,025 2,226 0,186 0,049

1 năm 657,72 374,125 812,49 67,89 17,885

2019

1 ngày 1,860 1,058 2,299 0,192 0,051

1 năm 679,9 386,17 839,135 70,08 18,615

2020

1 ngày 1,921 1,093 2,374 0,199 0,053

1 năm 701,165 398,945 866,51 72,635 19,345

46

2021

1 ngày 1,979 1,126 2,445 0,205 0,055

1 năm 699,705 410,99 892,425 74,825 20,075

2022

1 ngày 2,038 1,159 2,519 0,211 0,056

1 năm 743,87 423,035 919,435 77,015 20,44

2023

1 ngày 2,099 1,194 2,594 0,217 0,058

1 năm 766,135 435,81 946,81 79,205 21,17

2024

1 ngày 2,162 1,230 2,671 0,224 0,06

1 năm 789,13 448,95 974,915 81,76 21,9

2025

1 ngày 2,227 1,267 2,752 0,230 0,061

1 năm 812,855 462,455 1004,48 83,95 22,265

2026

1 ngày 2,294 1,305 2,835 0,237 0,063

1 năm 837,31 377,775 1034,775 86,505 22,995

2027

1 ngày 2,363 1,344 2,919 0,244 0,065

1 năm 862,495 490,56 1065,35 89,06 23,725

TỔNG 8187,21 4571,26 10 143,27 848,99 225,935

Qua kết quả dự báo ta thấy khối lượng nước thải ô nhiễm thải ra

môi trường là rất lớn, nếu không có biện pháp thu gom và xử lí sẽ gây ô

nhiễm nghiêm trọng đến môi trường nước trong khu vực làng nghề, gây

suy giảm hệ sinh thái

Bên cạnh đó, tuy lượng nước thải của làng nghề làm bột xã TPĐ

tính chất không phức tạp như nước thải ở các khu công nghiệp nhưng khả

năng ô nhiễm môi trường tại các hệ thống kênh, rạch là vô cung cao, do

47

khả năng tự làm sạch của các kênh rạch này hạn chế. Đồng thời tình trạng

hiện tại của các con kênh này không mấy khả quan, hầu như các kênh

rạch đều đã bị ô nhiễm và hầu như không còn khả năng tiếp nhận và tự

làm sạch. Vì vậy, cần có biện pháp xử lí triệt để trước khi thải ra môi

trường. Góp phần bảo vệ tốt hơn hệ thống kênh, rạch của làng nghề, và đó

cũng là nguồn cung cấp nước phục vụ cho sinh họat, sản xuất trên địa bàn

b. Dự báo phát thải chất thải rắn

CTR gồm CTR sinh hoạt và CTR sản xuất

Bảng 2.9. Hệ số phát sinh chất thải

Hệ số phát sinh chất thải Thông số Đơn vị

Số người người 0,26

Số heo Con 2,6

Bảng 2.10. Dự báo CTR phát sinh đến năm 2027

1 năm 1 ngày

2017

1 903 599,1 CTR sinh hoạt ( kg/ngày ) 5215,34

8 286 668 CTR sản xuất ( kg/ngày ) 22 703,2

TỔNG 27 918,54 10 190 267,1

2018

1 965 284,1 CTR sinh hoạt ( kg/ngày ) 5384,34

8 625 461 CTR sản xuất ( kg/ngày ) 23 631,4

TỔNG 29 015,74 10 590 745,1

2019

2 029 246,7 CTR sinh hoạt ( kg/ngày ) 5559,58

9 027 837 CTR sản xuất ( kg/ngày ) 24 733,8

TỔNG 30 293,38 11 057 083,7

2020

48

CTR sinh hoạt ( kg/ngày ) 5 741,58 2 095 676,7

CTR sản xuất ( kg/ngày ) 25 292,8 9 231 872

TỔNG 31 034,38 11 327 548,7

2021

CTR sinh hoạt ( kg/ngày ) 5913,7 2 158 500,5

CTR sản xuất ( kg/ngày ) 26 426,4 9 645 636

TỔNG 32 340,1 11 804 136,5

2022

CTR sinh hoạt ( kg/ngày ) 6091,28 2 223 317,2

CTR sản xuất ( kg/ngày ) 27 580,8 10 066 992

TỔNG 33 672,08 12 290 309,2

2023

CTR sinh hoạt ( kg/ngày ) 6274,06 2 290 031,9

CTR sản xuất ( kg/ngày ) 28 574 10 429 510

TỔNG 34 848,06 12 719541,9

2024

CTR sinh hoạt ( kg/ngày ) 6462,3 2 358 739,5

CTR sản xuất ( kg/ngày ) 30 178,2 11 015 043

TỔNG 36 640,5 13 373 782,5

2025

CTR sinh hoạt ( kg/ngày ) 6656 2 429 440

CTR sản xuất ( kg/ngày ) 31 200 11 388 000

TỔNG 37 856 13 817 440

2026

CTR sinh hoạt ( kg/ngày ) 6855,68 2 502 323,2

CTR sản xuất ( kg/ngày ) 32 432,4 11 837 826

TỔNG 39 279,08 14 340 149,2

2027

CTR sinh hoạt ( kg/ngày ) 7061,34 2 577 389,1

49

CTR sản xuất ( kg/ngày ) 33 480,2 12 220 273

TỔNG 40 541,54 14 797 662,1

Như vậy đến năm 2027 lượng CTR phát sinh là 14 797 662,1 kg/

ngày, đây là lượng chất thải vô cùng lớn cần được thu gom và xử lí.

Hơn thế nữa chất thải từ làng nghề chủ yếu là chất thải chăn nuôi

vì vậy nếu không được thu gom và xử lí sẽ là nguồn trực tiếp lây bệnh

cho con người

2.4. ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN PHÁP ĐỂ GIẢM THIỂU Ô NHIỄM MÔI

TRƯỜNG

2.4.1. Về quy hoạch

a. Về phân khu chức năng và ngành nghề đầu tư

Thu hút và tập trung các hộ sản xuất vào cùng một khu, phân thành từng

khâu để hình thành vòng tuần hoàn trong sản xuất, để có thải khai thác, tận dụng

tối đa nguồn phụ phẩm, chất thải, định hướng làng nghề phát triển theo hướng

sinh thái

b. Về thu gom và xử lý nước thải

Cần thu gom và xử lí triệt để nước thải ở khâu sản xuất bột và nước thải

sau chăn nuôi. Xây dựng hệ thống xử lí nước thải, có thể thu hồi và tái sử dụng.

Nước thải phải đạt loại B theo QCVN 40 : 2011/BTNMT trước khi thải vào môi

trường.

c. Về xử lý chất thải rắn

Cần có biện pháp thu gom triệt để và xử lý theo hướng thu hồi, tái chế.

Cần có địa điểm tập trung chất thải rắn, phân loại và xử lí

2.4.2. Về quản lý và cơ chế chính sách

a. Về tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng

Thường xuyên mở các khóa tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao ý thức

người dân trong công tác BVMT làng nghề. Tăng cường phổ biến trên các

phương tiện thông tin đại chúng. Tạo cơ chế khuyến khích cộng đồng làng nghề

50

tham gia phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý và khắc phục ô nhiễm, suy thoái môi

trường nói chung và đóng góp, ủng hộ việc triển khai thực hiện. Biểu dương,

khen thưởng nếu làng nghề thực hiện tốt công tác BVMT

Đới với các cán bộ quản lí môi trường cần có kế hoạch và phân công cụ thể

để tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực, kiến thức nhận thức bảo

vệ môi trường

b. Xây dựng, thực hiện quy hoạch, di đời, chuyển đổi ngành nghề sản

xuất

Quy hoạch tập trung theo cụm làng nghề: Quy hoạch cơ sở hạ tầng bao

gồm hệ thống đường giao thông, hệ thống cấp điện, nước, thông tin liên lạc, hệ

thống thu gom và xử lý chất thải.

Quy hoạch ngay tại hộ gia đình: Đây là loại hình quy hoạch không cần

phải di dời nhà cửa, cơ sở sản xuất, đồng thời kết hợp với phát triển du lịch,

quảng bá nét đẹp cổ truyền, văn hóa của làng nghề.

c. Đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng kỹ thuật, công nghệ và tăng cường

hợp tác quốc tế

Áp dụng công nghệ thiết bị sản xuất tiên tiến thay thế công nghệ cũ, công

nghệ lạc hậu

Phát triển theo hướng thân thiện với môi trường, chuyển giao công nghệ

xử lí chất thải cho các hộ gia đình theo hướng vận hành đơn giản, ít tốn kém chi

phí nhưng vẫn mang lại hiệu quả xử lí ô nhiễm cao

d. Về tài chính

Theo quy định của Luật ngân sách Nhà nước và các văn bản hướng dẫn

hiện hành hội đồng nhân dân cấp Tỉnh phân bổ không dưới 10% tổng kinh phí sự

nghiệp môi trường cho công tác bảo vệ, khắc phục, kiểm soát, xử lí ô nhiễm môi

trường làng nghề.

Tăng cường công tác xã hội hóa đầu tư kinh phí cho các hoạt động BVMT

của làng nghề.

51

2.4.3. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cơ sở sản xuất trong làng nghề Áp dụng tiêu chí nhãn sinh thái cho sản phẩm bột

Áp dụng chương trình truyền thông và huấn luyện đào tạo về BVMT nói

chung và BVMT làng nghề nói riêng

2.4.4. Về kỹ thuật Áp dụng sản xuất sạch hơn và tiết kiệm năng lượng cho các đối tượng sản

xuất đã và đang hoạt động tại làng nghề

Hoàn thiện mạng lưới quan trắc, nâng cao hiệu quả hoạt động quan trắc

môi trường trên địa bàn

52 CHƯƠNG 3

TỔNG QUAN VỀ MÔ HÌNH KHÉP KÍN, GIẢM THIỂU VÀ XỬ LÍ Ô NHIỄM TRONG SẢN XUẤT

3.1. KHÁI NIỆM KHÔNG PHÁT THẢI

Từ trước đến nay, rác thải từ các hoạt động sản xuất, chăn nuôi, hay rác

thải sinh hoạt đa phần sẽ được thu gom sau đó được chôn hoặc đốt. Nhưng cuộc

sống ngày càng phát triển, nhu cầu con người ngày càng cao hơn lượng rác thải

ngày càng nhiều đòi hỏi con người phải xử lí rác thải theo một cách khác.

Vào đầu những năm 1980, một nhóm nhỏ các chuyên gia đã bàn luận về ý

tưởng “ Tái chế toàn bộ “. Đến năm 1996 xu hướng phát thải bằng không đã ra

đời. Xu hướng này giúp ta có cái nhìn nhận mới hơn về nguồn chất thải. Thay vì

xem nó là nguyên liệu đã bỏ đi, thì chúng lại được coi là nguồn tài nguyên tiềm

năng, có giá trị sử dụng.

Phát thải bằng không là khái niệm hướng đến việc thiết kế lại vòng đời

của nguồn tài nguyên để chất thải được tái sử dụng. Phát thải bằng không dựa

trên nguyên lí các hoạt động sản xuất đi theo một vòng khép kín, tự cung, tự cấp.

Vừa đảm bảo nhu cầu phát triển sản xuất, vừa BVMT

Phát thải bằng không là phát thải mà không tồn tại các dòng vật chất gây ô

nhiễm môi trường do:

+ Nồng độ và tải lượng thải của một chất trong dòng thải thấp hơn những

biến động tự nhiên trong dòng vật chất thì coi như không có tác động lên môi

trường

+ Mức sử dụng tài nguyên có thể tái tạo phải nhỏ hơn mức bổ sung

+ Nếu phải sử dụng tài nguyên không tái tạo, việc khai thác hàng năm

phải thấp hơn lượng mà các thế hệ tương lai có quyền khai thác

3.2. PHÁT THẢI BẰNG KHÔNG TRONG SẢN XUẤT

Phát thải bằng không là một cách tiếp cận mới trong thời buổi công

nghiệp hóa hiện đại hóa, tất cả các dòng thải đều hướng đến mục đích cuối cùng

là tái tạo không phát thải.

53

Phát thải bằng không bao gồm các giải pháp xử lí các nguồn thải theo

hướng tái sinh, khuyến khích chuyển đổi chất thải thành nguồn tài nguyên cung

ứng cho các hoạt động khác.

Phát thải bằng không là một tập hợp các công nghệ mang tính nổi bật nhất

hướng đến mục tiêu loại trừ phát thải, tận dụng những nguồn thải từ cuộc sống

hằng ngày tạo ra các nguồn năng lượng tái sinh, góp phần giảm thiểu ô nhiễm

môi trường và phát triển theo hướng bền vững, hình thành nên ngành công

nghiệp mới tái sinh nguồn tài nguyên.

Phát thải bằng không là một vòng tuần hoàn khép kín, tự cung tự cấp, giúp

nền kinh tế phát triển ổn định, hướng đến mục tiêu không tạo ra chất thải bằng

việc tái chế, tận nguồn nguồn thải, giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

3.3. CÁC PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN PHÁT THẢI BẰNG KHÔNG

TRONG SẢN XUẤT

3.3.1. Đánh giá vòng đời sản phẩm

Đánh giá vòng đời sản phẩm ( LCA ) là công cụ giúp cung cấp các thông

tin về việc tiêu thụ cũng như phát thải tác động đến môi trường của sản phẩm ở

các giai đoạn khác nhau và được mô tả theo vòng đời sản phẩm, là công nghệ

thay thế cho sản xuất sạch hơn

3.3.2. Sản xuất sạch hơn và hiệu suất sinh thái

Thay đổi cách thức sản xuất để hạn chế sự phát sinh chất thải từ các công

đoạn sản xuất, kết hợp với hiệu xuất sinh thái để làm giảm lượng nguyên liệu và

năng lượng sử dụng

3.3.3. Tận dụng và tái chế Trong quá trình sản xuất, để tạo được sản phẩm cuối cùng thì đồng nghĩa

với việc tạo ra một lượng lớn chất thải không mong muốn. Một số chất thải sẽ

được tận dụng và tái chế, chuyển đổi chúng thành những sản phẩm sử dụng được

và có thể tạo ra lợi nhuận

54

Sản phẩm Tiêu thụ

Nguyên liệu đầu vào Tái chế Chất thải Sản phẩm

3.3.4. Hệ thống sinh học tích hợp Hệ thống sinh học tích hợp là việc lồng ghép một hệ thống sinh học tự

nhiên vào một quy trình sản xuất. Theo hệ thống này thì chất thải là cơ sở để sản

xuất các nguồn tài nguyên hữu cơ, giúp giảm chi phí, bổ sung những sản phẩm

có giá trị

Hệ thống sinh học tích hợp thường được áp dụng ở những nước đang phát

triển, tận dụng các phụ phẩm trong sản xuất để làm thức ăn, phân bón

Ví dụ về hệ thống sinh học tích hợp

Hình 3.1. Hệ thống sinh học tích hợp

3.4. LỢI ÍCH CỦA PHÁT THẢI BẰNG KHÔNG

Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, phát thải bằng không là cách tiếp cận mới

và ứng dụng được cho nhiều ngành. Những lợi ích mà phát thải bằng không

mang lại là vô cùng to lớn:

55

- Thiết kế lại vòng đời cho các sản phẩm, tận dụng và tái chế: Các sản phẩm

sẽ được thiết kế theo hướng sử dụng ít nguyên liệu để có thể dễ dàng tái

sử dụng

- Tạo ra nguồn năng lượng mới từ nguồn thải: Tận dụng các nguồn thải bỏ

tạo nên các nguồn năng lượng mới phục vụ cho sản xuất, sinh hoạt của

con người, đồng thời hạn chế thải bỏ các chất thải ra môi trường, giảm ô

nhiễm môi trường

- Phát thải bằng không là chìa khóa cho thế hệ mai sau về việc sử dụng các

nguồn năng lượng tái tạo khi các nguồn tài nguyên tự nhiên ngày một cạn

kiệt. Đây sẽ là hướng đi mới giúp phát triển bền vững kinh tế - môi trường

- Chấm dứt được sự suy thoái thiên nhiên: Nếu việc tận dụng các nguồn thải

tạo nên năng lương mới thì tài nguyên thiên nhiên sẽ không còn bị khai

thác một cách quá mức, tài nguyên thiên nhiên sẽ được phục hồi và phát

triển bền vững.

- Tăng cường nguồn lợi có sẵn cho mọi người: Hình thành nên sản xuất

khép kín, tự cung tự cấp, làm giảm chi phí xử lí chất thải, có thêm thu

nhập từ việc tái tạo nguồn thải, cải thiện chất lượng cuộc sống người dân

3.5. GIỚI THIỆU MỘT SỐ MÔ HÌNH TIÊU BIỂU

3.5.1. Mô hình làng nghề sinh thái Đây là mô hình do nhóm tác giả của Đại học Văn Lang đề xuất cho nghề

sản xuất tinh bột khoai mì. Tuy nhiên, mô hình này đề xuất cho cả làng nghề chứ

không phải quy mô hộ gia đình. Các dòng vật chất được trao đổi cả bên trong và

bên ngoài làng nghề. Trong mô hình này CTR được dùng làm thức ăn gia súc và

ủ phân compost, nước thải sản xuất sau khi xử lý được dùng để tưới tiêu cho các

diện tích trồng sắn và dùng để nuôi cá

3.5.2. Mô hình thị trấn sinh khối

Mô hình thị trấn sinh khối được phát triển mạnh mẽ ở Nhật. Mô hình này

sản xuất theo hướng khéo kín, tận dụng nguồn chất thải trong chăn nuôi, nông

nghiệp để sản xuất khí sinh học phục vụ cho sinh hoạt và sản xuất xăng sinh học.

Cặn từ quá trình sẽ được sử dụng để làm phân bón cho cây trồng. Mô hình được

triển khai nghiên cứu thí điểm tại Việt Nam, do nhóm nghiên cứu của Đại học

56

Bách khoa hợp tác với nhóm nghiên cứu của Nhật thực hiện. Các mô hình trên

chỉ làm giảm thiểu ô nhiễm chứ không xử lý triệt để ô nhiễm và chỉ phù hợp với

sản xuất nông nghiệp, nông thôn. Mô hình chỉ tận dụng được các dòng vật chất

nồi bật, hơn nữa hiệu quả kinh tế từ mô hình mang lại không cao. Vì vậy, cần

phải có mô hình tổng thể phù hợp để giải quyết được các vấn đề môi trường phát

sinh của các hộ làm nghề

Đây là một mô hình mới được xem như là một nguồn năng lượng mới có khả

năng thay thế cho các nguồn năng lượng hóa thạch truyền thống. Đây là nguồn

tài nguyên được đánh giá là phát sinh lượng khí thải nhà kính ở mức độ thấp,

đồng thời là nguồn tài nguyên dự trữ nguồn sinh khối dồi dào. Việt Nam là một

nước nông nghiệp với khí hậu nhiệt đới thích hợp trồng nhiều loại cây làm nguồn

nguyên liệu cho nhiên liệu sinh học Hơn thế nữa, nguồn nhiên liệu này chưa

được sử dụng rộng rãi, phần lớn đều đem thải bỏ dẫn đến ô nhiễm môi trường.

Hình 3.2. Quy trình xây dựng và đánh giá mô hình đô thị sinh khối

3.5.3. Mô hình VAC và các dạng cải tiến VAC là một mô hình thâm canh sinh học theo hướng khép kín, đã có từ

rất lâu ở Việt Nam. Các đối tượng trong mô hình này có mối quan hệ mật thiết

với nhau, tạo nên một nguồn canh tác tổng thể, sử dụng hợp lí các nguồn tài

57

nguyên tạo ra hiệu quả kinh tế cao, mức đầu tư thấp.Mô hình giúp giảm thiểu ô

nhiễm môi trường đáng kể.

Hình 3.3. Mô hình VAC

Trên cơ sở mô hình VAC truyền thống một số mô hình tương tự cũng

được nghiên cứu và ứng dụng:

+ Mô hình VCRR ( Vườn – Chuồng – Ruộng – Rẫy ): Đây là mô hình không

có điều kiện tiếp xúc với nguồn nước mặt. Vườn là thành phần chủ đạo trong mô

hình. Còn chuồng, ruộng rẫy có thể không có trong một số hộ

+ Mô hình VACRR ( Vườn – Ao – Chuồng – Ruộng – Rẫy ): Mô hình có

điều kiện tiếp xúc với nguồn nước mặt. Vườn cũng là thành phần chủ đạo trong

mô hình. Còn ao, chuồng, ruộng rẫy có thể không có trong một số hộ

+ Mô hình Nuôi heo – Biogas – Cây ăn trái: Mô hình này chất thải trong chăn

nuôi, của con người được đưa vào hầm Biogas tạo thành năng lượng ( khí đốt,

chạy máy phát điện ) phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của con người. Phần cặn

được sử dụng để trồng cây ăn trái, trồng rau, nuôi cá

+ Mô hình 4 trong 1. Mô hình này được thực hiện trong nhà kính( trồng rau,

nuôi heo, xây hầm biogas ), sử dụng nguồn năng lượng mặt trời ( solar

greenhouse ). Nhà kính duy trì nhiệt độ cho sự phát triển của đàn heo và rau sạch,

tăng tốc độ sinh khí biogas, đàn heo cũng có thể làm tăng nhiệt độ nhà kính.

+ Một mô hình cải tiến mới nhất hiện nay là VACBNTX ra đời thay thế cho

mô hình VAC cũ kia. Một trong những bước tiến bộ vượt bậc đó là sử dụng chất

thải của chăn nuôi làm khí sinh học phục vụ nhu cầu năng lượng cho con người

giúp tiết kiệm chi phí và giải quyết được sinh khối lớn trong quá trình chăn nuôi

58

không những thế phế phẩm này còn làm ra các sản phẩm hữu ích như phân vi

sinh bón cho cây trồng thay cho các phân bón hóa học gây ảnh hường đến môi

trường và sức khỏe người dân. Mô hình này giải quyết được lượng chất thải ô

nhiễm trong quá trình chăn nuôi có hệ thống xử lý nước thải trước khi nước thải

được đưa ra ngoài môi trường. Và mô hình này phát triển hơn thay vì sản xuất

nhỏ lẽ thì bây giờ với quy mô công suất sản xuất lớn hơn sẽ tạo ra được lợi nhuận

nhiều hơn và vẫn đảm bảo được môi trường không bị ô nhiễm. Tùy theo vào địa

hình của mỗi hộ gia đình khác nhau và ứng dụng mô hình khác nhau có hộ không

có vườn thì chỉ áp dụng ACBNTX không phải lúc nào cũng áp dụng hết trong

mô hình. Chúng ta áp dụng mô hình một cách uyển chuyễn nhưng vẫn đảm bảo

được lợi ích của mô hình . Vì vậy, hiện nay mô hình này được thí điểm và áp

dụng rất nhiều nơi trên đất nước. Và đem lại một nguồn tài chính vững vàng cho

các hộ dân thực hiện mô hình này. Và hiện nay đây là mô hình cải tiến nhất của

VAC đến thời điểm này

3.6. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC

Năm 1884, Pasteur - nhà vi sinh học và hoá học người Pháp là người đầu tiên đã đề xuất sử dụng phân từ các chuồng trại chăn nuôi gia súc ở Paris để sản xuất ra khí đốt với mục đích chiếu sáng đường phố.

Năm 1897, một bệnh viện Phong ở Bombay - Ấn Độ đã xây dựng nhà máy sản xuất khí biogas đầu tiên cung cấp năng lượng chiếu sáng cho bệnh viện.

Ở Đức, vào năm 1906, một kỹ sư nhà máy xử lý nước thải Imhoff khu vực Ruhr đã bắt đầu xây dựng hệ thống yếm khí cho xử lý nước thải “Emshersky”. Khí thu hồi được dùng để sưởi ấm những lò lên men hoặc cung cấp nhiệt và điện.

3.6.1. Tình hình nghiên cứu ngoài nước Như vậy cùng với sự tiến bộ của khoa học, kĩ thuật hiện đại thì việc tận

dụng chất thải trong chăn nuôi để tạo ra một nguồn năng lương mới phục vụ cho

sản xuất, đồng thời giải quyết được vấn đề ô nhiễm trong chăn nuôi trên Thế gới

đã có rất nhiều các nhà khoa học nghiên cứu và phát triển theo hướng thân thiện

với môi trường: (Boone và cs., 1993; Smith & Frank, 1988), (Chynoweth và

Pullammanappallil, 1996; Legrand, 1993; Smith và cs., 1988; Smith và cs.,

59

1992), (Chynoweth, 1987; Chynoweth & Isaacson, 1987)…Đặc biệt là công nghệ

xử lí nước thải bằng phương pháp sinh học.

Phương pháp này được áp dụng rộng rãi ở các nước phát triển, chất thải sẽ

được thu gom và tạo ra năng lượng Biogas cho các nhà máy phát điện, hay ủ làm

Cơ sở chăn nuôi

Trang trại lớn quy mô công nghiệp

quy mô nhỏ lẻ

Nuôi thả, chuông hở

Hệ thống nuôi trên sàn

Bể chứa, hồ chứa nước thải, hệ thống xử lý yếm khí, bể biogas dung tích lớn.

Kho chứa chất thải rắn

ủ phân compost

Kênh mương tiếp nhận nước thải

phân vi sinh.

Land Application Ruộng, cánh đồng

Dòng nước thải

Dòng chất thải rắn

Hình 3.4. Mô hình quản lí chất thải rắn chăn nuôi trên Thế giới

Tại châu Âu, Thụy Điển là quốc gia đầu tiên triển khai dự án thí điểm “Thành

phố biogas ”. Hiện, nước này có khoảng 4 000 phương tiện công cộng chạy bằng

biogas. Tại đây, cứ 10 trạm bơm nhiên liệu thông thường sẽ có một trạm biogas.

Chính phủ Thuỵ Điển đã đề ra các chính sách thuế để đảm bảo giá biogas rẻ hơn

30% so với xăng.

60

Tại châu Á, Philippines có hơn 653 hệ thống biogas và 9 công ty chuyên xây

dựng, cung cấp thiết bị biogas. Từ biogas, Chính phủ Thái Lan đã sản xuất được

3 000 MW điện, năm 2011 sản xuất 8% năng lượng điện quốc gia bằng năng

lượng tái sinh

a. Trung Quốc

Trung Quốc là một trong những quốc gia đi đầu ở khu vực Đông Nam Á

về gắn kết bảo vệ môi trường với phát triển chăn nuôi.

Năm 1958, Trung Quốc đã bắt đầu sử dụng hầm tạo khí sinh học. Đây là

một chiến dịch nhằm khai thác triệt để các lợi ích, chức năng của khí sinh

học, đồng thời giải quyết được chất thải tromg chăn nuôi, hạn chế ô nhiễm

môi trường.

1970 – 1980 sáu triệu hầm khí sinh học được xây dựng tại Trung Quốc

đưa quốc gia này trở thành trung tâm khí sinh học của thế giới

Cuối năm 2006, tổng số gia đình sử dụng công trình khí sinh học đạt

22 triệu người với tổng khí sinh học đạt được khoảng 8,5 tỷ mét khối.

Trong những năm gần đây Trung Quốc đã xây dựng được những chiến

lược, chính sách, một số công nghệ đạt hiệu quả tích cực trong chăn nuôi

61

BỘ MÔI TRƯỜNG

BỘ NÔNG NGHIỆP

Cục chăn nuôi

Cục kinh tế và thị trường

Cục khoa học, giáo dục và môi trường nông thôn

Bảo vệ môi trường

Trung tâm giám sát môi trường trong chăn nuôi

Giám sát môi trường

Sản xuất sản phẩm chăn nuôi

Tái sử dụng năng lượng từ chát thải chăn nuôi

Hình 3.5. Cơ cấu tổ chức quản lí chất thải trong chăn nuôi ở Trung Quốc

Các kiểu công trình khí sinh học được sử dụng điển hình tại Trung Quốc:

Đa phần kích cỡ được xây dựng nhiều nhất là công trình có hầm phân hủy với dung tích 5 – 50 m3, được mệnh danh là những “ mái vòm Trung Quốc”

Hình 3.6. Công trình khí sinh học điển hình tại Trung Quốc

b. Ấn Độ

Chăn nuôi là một ngành giữ vai trò quan trọng trong nền kinh tế của Ấn Độ.

Lượng chất thải từ quá trình chăn nuôi được thu gom và xử lí theo ba cách

62

+ Chất thải gia súc thương được thải bỏ gần nơi chăn nuôi

+ Các chất thải được thu gom và sử dụng với nhiều mục đích khác nhau. Phân

vật nuôi sẽ được phơi khô thành từng bánh và được sử dụng như nhiên liệu để

phục vụ cho mục đích nấu nướng, để làm nhà.

+ Các chất thải sẽ được thu gom , sản xuất tạo khí metan dưới điều kiện kị

khí. Cung cấp khí đốt cho sinh hoạt của con người, cặn được sử dụng như

phân bón. Đây là phương pháp được áp dụng rộng rãi tại Ấn Độ.

Các hầm biogas của Ấn Độ ra đời từ năm 1956, được thiết kế có dạng hình

chiếc trống trụ, có nắp nổi, dung tích trung bình từ 7 – 35 m3. Thiết kế nhỏ

gọn, ít tốn diện tích, nhưng giá thành cao, nắp nổi dễ bị gỉ sét và vận hành khá

phức tạp.

Hình 3.7. Công trình biogas tại Ấn Độ

c. Thái Lan

Chăn nuôi đã được mở rộng nhanh chóng trong những năm gần đây, song

song với quy mô chăn nuôi tăng lên thì lượng chất thải gia súc cũng tăng,

nước thải trong chăn nuôi không được xử lý đúng cách cũng tăng gây ô nhiễm

nghiêm trọng. Từ 1995, văn phòng chính sách và kế hoạch năng lượng

(EPPO) của Thái Lan đã đẩy mạnh việc thực hiện các hệ thống khí sinh học

được gọi là dự án tăng cường khí sinh học tạo ra năng lượng tại các trang trại

chăn nuôi. Nhờ sự trợ cấp của chính phủ, công nghệ khí sinh học ứng dụng

63

trong việc xử lý chất thải đã được chấp nhận ở Thái Lan trong 20 năm qua

đặc biệt trong các trang trại chăn nuôi. Khí sinh học được biến đổi thành điện

năng được sử dụng cho các hoạt động chính trong nông trại hoặc được dùng

trực tiếp làm nhiên liệu đun nấu thay thế nhiên liệu hóa thạch trong các hộ gia

đình

Hình 3.8. Công trình Biogas điển hình tại Thái Lan

3.6.2. Tình hình nghiên cứu trong nước

Ở Việt Nam, vào đầu những thập niên 60 của thế kỉ XX công nghệ khí sinh

học đã được nghiên cứu và ứng dụng, tuy nhiên giai đoạn này công nghệ khí sinh

học không được áp dụng rộng rãi do hiệu quả mà công nghệ khí sinh học mang

lại vẫn còn khá thấp.

Sau năm 1975 công nghệ khí sinh học nói riêng và các nguồn năng lương tái

tại nói chung lại một lần nữa được quan tâm và chú ý. Tại hội thảo khoa học cấp

quốc gia về biogas lần đầu tiên được tổ chức tại Việt Nam, trong khuôn khổ

chương trình phát triển nguồn năng lượng mới. Chính việc này đã tạo điều kiện

cho các nghiên cứu về nguồn năng lượng khí sinh học và được ứng dụng rộng rãi

ở nước ta. Vơi sự khuyến khích và hỗ trợ của nhà nước và của nước ngoài trong

vòng 10 năm từ 1991 – 2001 công nghệ khí sinh học đã vươn lên mạnh mẽ

64

Theo “Khảo sát người sử dụng khí sinh học 2008” Chương trình khí sinh

học cho ngành chăn nuôi Việt Nam. Qua điều tra và số liệu thu thập được cho

thấy Dự án khí sinh học đã đạt được các kết quả rất khả quan. Cho đến thời điểm

điều tra (tháng 10/2008), qua 6 năm thực hiện, Dự án đã xây dựng được 50 000

công trình khí sinh học thuộc 28 tỉnh, thành phố trên cả nước.

Luận văn “Phát triển Biogas ở Việt Nam: nhu cầu liên kết giữa cơ quan

nghiên cứu với doanh nghiệp” tác giả Bùi Xuân An, trường Đại học Hoa Sen đã

cho thấy Công nghệ biogas thực tế bước đầu đã phát triển vững vàng trên nhiều

tỉnh thành cả nước, góp phần giải quyết nhu cầu chất đốt, năng lượng và nạn ô

nhiễm môi trường. Nó nâng cao đời sống của người dân. Rất nhiều yếu tố chi

phối thành công trên nhưng có thể kể đến sự tham gia tích cực của người dân,

hoạt động có phương pháp hợp lý của chương trình, chính sách của nhà nước và

quan hệ giữa nhà nghiên cứu với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ. Chúng ta

cần tìm thêm và phát triển nhiều loại hình nhiên liệu khác thay thế có khả năng

đưa sự phát triển của nhân lọai đi lên một cách bền vững. Để giải quyết nhanh

yêu cầu này cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý,

các doanh nghiệp và đặc biện là sự hợp tác với các đối tác trên thế giới có cùng

một mong muốn phát triển xã hội một cách bền vững.

Luận văn “Giải pháp công nghệ xử lý nước thải chăn nuôi lợn bằng

phương pháp sinh học phù hợp với điều kiện Việt Nam”, tác giả Trần Mạnh Hải

đã đưa ra các biện pháp nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường do nước thải chăn

nuôi gây ra như xử lý bằng phương pháp cơ học hóa lý hoặc bằng phương pháp

sinh học kỵ khí, hiếu khí, xử lý nước thải chăn nuôi lợn bằng thủy sinh vật và tác

giả cũng đã đưa ra kết luận ngành chăn nuôi phát triển rất nhanh, tăng trưởng

bình quân 8,9%/ năm, số trang trạ chăn nuôi lợn năm 2006 ( 113730 ) tăng gấp 2

lần so với năm 2000( 57069 trang trại ). Cùng với sự phát triển trên ngành chăn

nuôi lợn thải ra môi trường một lượng lớn chất thải, trong khi đó công tác quản lý

và xử lý môi trường gần như chưa được quan tâm, hầu hết các trang trại chăn

nuôi chưa có hệ thống xử lý nước thải, nếu có thì chỉ là hệ thống xử lý nước thải

đơn giản.

65

Tóm lại, thực tiễn quản lý tại các làng nghề Việt Nam còn có nhiều bất

cập. Các sản phẩm truyền thống của chúng ta không những là những mặt hàng có

giá trị kinh tế cao, tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động nông thôn, giảm thiểu

thời gian nông nhàn, mà còn có ý nghĩa văn hóa dân tộc sâu sắc. Việt Nam cũng

có nhiều tiềm năng cho phát triển các nghề truyền thống như nguồn lao động

khéo léo, giàu kinh nghiệm, nguồn nguyên liệu phong phú… Song tốc độ phát

triển các làng nghề như hiện nay chưa tương xứng với tiềm năng, đặc biệt hiện

trạng môi trường và trình độ công nghệ cũng như thực trạng QLMT hiện tại là

một thách thức lớn đối với việc bảo tồn và phát triển bền vững các nghề truyền

thống của nước ta. Chúng ta cần phải nghiên cứu giải pháp quản lý và xử lý ô

nhiễm môi trường phù hợp cho từng làng nghề cụ thể.

66

CHƯƠNG 4

ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH KHÉP KÍN GIẢM THIỂU Ô NHIỄM VÀ XỬ LÍ CHẤT THẢI CỦA LÀNG NGHỀ

4.1. CƠ SỞ PHÁP LÍ

Trong những năm trở lại hoạt động sản xuất tại các làng nghề đang làm

ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường không khí, đất, nước. Vì vậy về phía

Đảng và Nhà nước ta đã không ngừng thiết lập những chính sách, ban hành các

bộ Luật, Thông tư góp phần bảo vệ và phát triển bền vững các làng nghề duy trì

nét đẹp truyền thống, đậm đà bản sắc dân tộc của nước Việt Nam.

4.1.1. Luật bảo vệ môi trường 2014 Căn cứ theo Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Quốc

hội ban hàn Luật bảo vệ môi trường ( Luật số: 55/2014/QH13 ).

Tạị chương VII. Bảo vệ môi trường trong hoạt động sản xuất, kinh doanh

và dịch vụ có điều 70 ( Bảo vệ môi trường làng nghề ) quy định rõ về các vấn đề

bảo vệ môi trường đối với làng nghề. Cụ thể nội dung của điều 70 quy định các

điều kiện phái đáp ứng

1. Về phía làng nghề

2. Cơ sở sản xuất thuộc ngành nghề được khuyến khích phát triển tại làng nghề

do Chính phủ quy định

3. Cơ sở sản xuất không thuộc đối tượng quy định tại khoản 2 Điều này

4. Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp xã có làng nghề

5. Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp huyện có làng nghề

6. Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có làng nghề

7. Chính phủ quy định chi tiết Điều này. ( Theo: Luật bảo vệ môi trường 2014 )

4.1.2. Quy chuẩn kĩ thuật QCVN 62 – MT :2016/BTNMT

Đây là Quy chuẩn kĩ thuật Quốc gia về nước thải chăn nuôi ( National

Technical Regulation on the effluent of livestock ). Được tổ soạn thảo Quy chuẩn

kĩ thuật Quốc gia về nước thải chăn nuôi biên soạn, Tổng cục Môi trường, Vụ

Khoa học và Công nghệ, Vụ Pháp chế trình duyệt và được ban hành theo Thông

67

tư số 04/2016TT/ - BTNMT ngày 29 tháng 4 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Tài

nguyên và Môi trường.

Quy chuẩn này quy định các giá trị tối đa cho phép của các thông số ô

nhiễm trong chăn nuôi khi thải ra nguồn tiếp nhận

Quy chuẩn này áp dụng riêng cho nước thải chăn nuôi. Các cá nhân, tổ

chức có liên quan đến hoạt động xả thải trong chăn nuôi phải tuân theo quy

chuẩn này

Về quy định kĩ thuật quy định rõ giá trị tối đa cho phép của các thông số

ô nhiễm trong nước thải chăn nuôi khi thải ra môi trường theo công thức :

Cmax = C x Kq x Kf

Trong đó:

Cmax: Giá trị tối đa cho phép của các thông số ô nhiễm trong nước thải

C: Giá trị của thông số ô nhiễm trong nước thải

Kq: Hệ số nguồn tiếp nhận nước thải

Kf: Hệ số lưu lượng nguồn thải

Bảng 4.1. Giá trị C làm cơ sở tính toán giá trị tối đa cho phép của các

thông số ô nhiễm trong nước thải chăn nuôi

STT Thông số Đơn vị Giá trị C

A B

Ph - 6- 9 1 1

mg/l 40 2 2 BOD5

COD mg/l 100 3 3

Tổng chất rắn lơ lủng mg/l 50 4 4

Tổng Nitơ mg/l 50 5 5

Tổng Coliform MPN hoặc 3000 3000 6

CFU/100ml

( Nguồn:” Bảng 1. QCVN 62 – MT: 2016/ BTNMT “ )

68

4.1.3. Thông tư quy định về bảo vệ môi trường làng nghề

Thông tư số 46 - 2011 /TT – BTNMT. Thông tư này quy định về BVMT

làng nghề; trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, hộ sản xuất, cá nhân có liên

quan trong công tác bảo vệ môi trường làng nghề.

Thông tư này áp dụng đối với các hộ sản xuất, các cơ sở sản xuất, kinh

doanh và dịch vụ hoạt động trong làng nghề trên lãnh thổ nước Việt Nam

Nội dung của thông tư quy định về bảo vệ môi trường làng nghề gồm 4

chương:

+ Chương 1 là các quy định chung ( gồm 3 điều ).

+ Chương 2 nói về nội dung bảo vệ môi trường làng nghề gồm 7 điều (

Điều 4. Phân loại các cơ sở trong làng nghề; Điều 5. Đánh giá mức độ ô nhiễm

môi trường làng nghề; Điều 6. Đánh giá tác động môi trường, cam kết bảo vệ

môi trường; Điều 7. Điều kiện bảo vệ môi trường khi xem xét, công nhận làng

nghề; Điều 8. Biện pháp xử lý đối với các cơ sở thuộc Nhóm B và Nhóm C đang

hoạt động trong khu dân cư đến trước ngày Thông tư này có hiệu lực; Điều 9.

Hương ước, quy ước của làng nghề; Điều 10. Chính sách ưu đãi đối với các cơ

sở, các làng nghề được công nhận; Điều 11. Thông tin và báo cáo )

+ Chương 3 trách nhiệm môi trường làng nghề gồm 6 điều (Điều 12.

Trách nhiệm của cơ sở; Điều 13. Trách nhiệm của tổ chức tự quản về bảo vệ môi

trường; Điều 14. Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp xã; Điều 15. Trách

nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp huyện; Điều 16. Trách nhiệm của Ủy ban nhân

dân cấp tỉnh; Điều 17. Trách nhiệm của Sở Tài nguyên và Môi trường )

+ Chương 4 Tổ chức thực hiện gồm 2 điều ( Điều 18. Hiệu lực thi hành;

Điều 19. Trách nhiệm thi hành )

4.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN

Dựa trên sự khảo sát thực tế về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của địa

bàn xã TPĐ có một số vấn đề cơ bản sau:

+ Các hộ sản xuất bột chăn nuôi heo đa phần tập trung hai bên bờ kênh,

rạch nên nước thải sẽ được thải trực tiếp vào kênh, rạch

69

+ Diện tích sản xuất của các hộ không lớn, không có hệ thống hồ sinh học

do thiếu đất trong sản xuất

+ Đa phần các hộ sản xuất bột chăn nuôi heo theo hình thức nhỏ lẽ, quy

mô hộ gia đình

+ Về phía các nhà quản lí của địa bàn không có đủ trình độ chuyên môn,

kiến thức về bảo vệ môi trường làm nghề còn khá sơ xài dẫn đến việc quản lí

không đạt hiệu quả

+ Về phía các hộ sản xuất không quan tâm đến chất lượng môi trường do

không nắm được kiến thức về sản xuất bền vững, BVMT làng nghề

→ Chính những lí do trên việc tìm ra một mô hình hợp lí xử lí triệt để tình trạng

ô nhiễm khu vực làng nghề làm bột kết hợp chăn nuôi heo tại xã TPĐ và phát

triển bền vững làng nghề là vô cùng cần thiết

4.3. CÁC YÊU CẦU ĐỐI VỚI MÔ HÌNH ĐỀ XUẤT

Qua khảo sát thực tế tại các cơ sở sản xuất bột kết hợp chăn nuôi heo tại

xã TPĐ đa phần trình độ người lao động thuộc bậc trung học cơ sở, cơ sản sản

xuất nhỏ, lẽ, tự phát, trang thiết bị lạc hậu, sản xuất theo quy trình truyền thống,

đơn giản, chủ yếu là dùng sức người, nguồn gây ô nhiễm đa dạng ( nước thải, khí

thải,CTR ). Do vậy, việc xử lí chất thải trong chăn nuôi heo phải đảm bảo thỏa

mãn các điều kiện sau:

+ Phải có công trình xử lí CTR( phân heo )

+ Phải có bể hiếu khí xử lí Nito và Phophat, chuyển thành năng lượng

phục vụ cho sinh hoạt của con người

+ Phải xử lí được nước sau hầm Biogas

+ Nước thải sau xử lí có thể tái sử dụng với mục đích khác, tăng hiệu quả

kinh tế

+ Đơn giản, dễ thực hiện, hiệu quả và ứng dụng được trong địa bàn

nghiên cứu

Lưu ý: Các mô hình đề xuất chỉ đạt hiệu quả xử lí cao nhất khi người dân thực

hiện đúng theo chỉ dẫn và tuân thủ đúng các nguyên tắc

70

4.4. ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH KHÉP KÍN GIẢM THIỂU Ô NHIỄM VÀ

XỬ LÍ CHẤT THẢI QUY MÔ HỘ GIA ĐÌNH

Có thể áp dụng mô hình VACBNXT ( trong đó V: vườn, A: ao, C:

chuồng, B: biogas và Compost, N: nhà, X: xưởng sản xuất, T: trạm XLNT) đối

Nguồn tiếp nhận

W m3

W31 m3

W32 m3

W41 m3

W42 m3

W4 m3

W1 1 m3

W1 2 m3

Ao S2 m2

XLNT

Biogas

V3 m3

V2 m3 V

m5 kg

m4 kg

W2 1 m8 kg m3

Cặn

SX Compost

W2 2 m3 m9 kg

n ù r T

m12 kg

W2 m3

m 3

c ớ ư N

W3 m3

m7 kg

Nước

g k

với các hộ gia đình .

Chuồng

n â h P

c ớ ư N

ơ c

c ọ h

Gia cầm

N2 Con heo

k g

N1 Con

m6 kg

h n i s í h K

Vườn

u ữ h H S c á R

k g

S3 m2

m2 kg k m3 kg g

Nhà

W1 3 m3

N3 Người

m31 kg

W1 m3

P2 kg sản phẩm

S1 m2

Hệ thống thu gom

P1 Kg

Xưởng chế biến

Sản phẩm

nguyên liệu

CTR sản xuất

m6 kg

Đơn vị thu mua

k g

71

Hình 4.1. Mô hình VACBNXT nghiên cứu

Mô hình này có 4 thành phần cứng là CBNX, các thành phần thay đổi là

V, A, T. Mô hình này tận dụng tối đa điều kiện tự nhiên sẵn có cảu từng hộ gia

đình kết hợp với các hệ thống xử lý cuối đường ống và hệ thống kỹ thuật thu hồi,

tái chế để thiết lập mô hình phát triển tối ưu cho đặc trưng của từng hộ sản xuất

trong làng nghề, cụ thể như sau:

+ Ao: được ưu tiên tận dụng tối đa khả năng xử lý nước thải theo kiểu tùy

nghi ( có hoặc không có bổ sung thực vật nổi).

+ Biogas: chỉ tính toán thiết kế vừa đủ phục vụ nhu cầu sinh hoạt của hộ

dân nhằm giảm thiểu phát thải do thừa công suất.

+ Cặn bột, nước vo gạo, chất thải phù hợp chăn nuôi: cho heo ăn

+ Rác sinh hoạt hữu cơ được dùng để sản xuất phân compost

+ Phân compost được ưu tiên dùng để trồng cây, phần dư được dùng để

nuôi trùn.

Vai trò của các thành phần trong mô hình như sau:

+ Vườn (V): có vai trò cách ly giữa khu chăn nuôi và sản xuất nhằm đảm

bảo điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm. Ngoài ra V còn có vai trò tạo mảng

xanh, tận dụng chất dinh dưỡng từ quá trình xử lý chất thải và tạo nguồn thu cho

hộ gia đình.

+ Ao (A): là diện tích ao có sẵn hoặc ao dự tính xây dựng, ao có vai trò là

công trình xử lý nước thải ( dạng đất ngập nước, ao tùy nghi) để giảm chi phí đầu

tư và vận hành hệ thống XLNT. Ngoài ra ao còn có vai trò cung cấp nước cho

vườn.

+ Chuồng (C): có vai trò gia tăng thu nhập cho hộ gia đình ngòai ra còn

cung cấp nguồn năng lượng tái tạo, sạch cho quá trình sinh hoạt và tận dụng CTR

của quá trình sản xuất. Bên cạnh đó chuồng, kết hợp với V, X chia sẽ rủi ro liên

quan đến tình hình tiêu thụ sản phẩm của hộ, C là yếu tố quan trọng để tạo thành

mô hình khép kín.

+ Biogas, compost (B) : có vai trò xử lý chất thải chăn nuôi, chất thải thực

vật hữu cơ thành năng lượng sinh học cho quá trình sản xuất, phân cho trồng trọt

72

đồng thời giảm tải lượng các chất ô nhiễm vào hệ thống xử lý. Hệ thống sản xuất

phân compost có vai trò xử lý CTR sinh hoạt, vườn hữu cơ dễ phân hủy sinh học

và xử lý phân heo thành phân bón nhằm nâng cao giá trị của chất thải đồng thời

giảm tải lượng các chất ô nhiễm vào hệ thống xử lý nước thải

+ Nhà ( N): đống vai trò trung tâm cảu mô hình, là nơi ở, quản lý tất cả các

hoạt động của mô hình và là nơi chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi các kết quả của mô

hình.

+ Xưởng ( X): đây chính là thành phần đặc trưng của hộ, đó chính là nghề

tiểu thủ công nghiệp của hộ gia đình. Khi chưa có các thành phần khác thì đây là

nguồn thu chính của hộ, là nơi tiêu thụ năng lượng, phát sinh chất thải có tác

động tới môi trường cần giải quyết cấp bách hiện nay.

4.4.1. Sơ đồ công nghệ

73 HỒ SINH HỌC

( Nuôi cá, thả lục bình )

Sản phẩm

Nước tưới

VƯỜN

( Trồng cây )

Nư ớc thải

Sản phẩm

Phâ n hữu cơ

Cặn

COMPOST

BIOGAS

Phân heo

Khí sinh học

CHUỒNG HEO

Khí sinh học

HỘ GIA ĐÌNH

Nước SH

Bã, cặn

Sản phẩm

Rác SH

Bột

CƠ SỞ SẢN XUẤT

SÂN PHƠI

74

4.4.2. Tính toán mô hình đề xuất theo phương pháp cân bằng vật

chất

Mục đích của cân bằng vật chất và năng lượng là giúp hiểu rõ về các quá

trình và đặc biệt là lượng tiêu thụ nguyên nhiên liệu và sự hình thành các sản

phẩm cũng như chất thải. Thông qua tính toán cân bằng vật chất, có thể xác định

và định lượng tổn thất nguyên vật liệu. Đồng thời thể hiện số liệu nền cho tình

hình sản xuất hiện tại của công ty, làm cơ sở để đề xuất các cơ hội sản xuất sạch

hơn.

Để tiến hành cân bằng vật chất và năng lượng cần phải xây dựng được sơ

đồ công nghệ của quá trình sản xuất. Liệt kê được các thông số đầu vào và đầu ra

của từng công đoạn, trên cơ sở đó để đo đạc nhằm lượng hóa các yếu tố liên quan

đến quá trình.

Mô hình tổng quát của một quá trình như sau:

NGUYÊN LIỆU

Dòng ra

Dòng vào QUÁ TRÌNH

SẢN PHẨM

Hình 4.2. Sơ đồ cân bằng vật chất

Trong đó:

Dòng vào: Nguyên liệu chính, nước, hơi nước, hóa chất, các chất phụ

trợ.

Năng lượng: nhiệt, điện, lạnh.

Dòng ra: Sản phẩm chính, sản phẩm phụ.

Chất thải/tổn thất: nước thải, chất thải rắn, khí, năng

lượng,…

75

Việc thực hiện phân tích dòng vật chất theo các nội dung như xác định các

vấn đề và mục tiêu thực hiện; chọn lựa những nguyên liệu, giới hạn hệ thống, quá

trình sản xuất và sản phẩm hình thành; đánh giá việc tích tụ trong hàng hóa và

nồng độ nguyên liệu vào; tính toán dòng vật chất biến đổi và dự trữ.

Một công cụ rất quan trọng cho tính tính toán định lượng các chất ô nhiễm

di chuyển từ nơi này đến nơi khác, chuyển đổi các chất ô nhiễm từ trạng thái này

sang trạng thái khác là định luật bảo toàn vật chất.

Theo định luật bảo toàn vật chất, cân bằng khối lượng của một quá trình

được mô tả theo phương trình:

∑ 𝑉ậ𝑡 𝑐ℎấ𝑡 𝑣à𝑜 = ∑ 𝑉ậ𝑡 𝑐ℎấ𝑡 𝑟𝑎 + ∑ 𝑇ổ𝑛 𝑡ℎấ𝑡

Cân bằng vật chất được dựa trên số liệu có được bằng phương pháp tính

toán lý thuyết hay các số liệu có được bằng phương pháp đo đạc thực tế sản xuất

hoặc kết hợp cả hai phương pháp.

Lập kế hoạch đo đạc số liệu đầu vào và đầu ra cho một ngày sản xuất, ghi

lại lượng tiêu thụ các dòng thải cho một thời gian.

Lập bảng thông số đầu vào và đầu ra đối với vật chất điển hình, đại diện

được đo đạc.

Bảng 4.2. Cân bằng vật liệu quá trình sản xuất bột gạo

Vật liệu đầu vào Vật liệu đầu ra Dòng thải STT Các

công Nguyên liệu Lượng Sản Lượng Nước Chất đoạn phẩm thải m3 thải

rắn

Ngâm Tấm, 100 kg Tấm 1 100 kg Dung Cặn

ngâm dịch rơi nước vải

76

Vật liệu đầu vào Vật liệu đầu ra Dòng thải STT Các

công Nguyên liệu Lượng Sản Lượng Nước Chất đoạn phẩm thải m3 thải

rắn

Xay Tấm, nước 100 kg 2 Dung Dung

dịch bột dịch rơi

vải

Dung 3 Khuấy Dung dịch Dung

bột dịch bột dịch rơi

vải

Lắng Bột ướt Dung Cặn 4 Dung dịch

lắng bột dịch rơi

vải

Bột ướt Bột ướt Bột rơi 5 Chia

vải bột

Mâm tre

Giấy báo

Bột ướt Bột khô Bột rơi 6 Phơi

vải khô

Bột khô 60 kg Bột rơi 7 Đóng

vải gói

Bao giấy

Đặc điểm công nghệ và thiết bị của cơ sở

Sơ đồ khối của quá trình chế biến bột gạo.

77

Đầu vào Đầu ra Các công đoạn Các công đoạn

Tấm

Dung dịch rơi vải Nước Ngâm Cặn ngâm

Dung dịch rơi vải Nước Xay

Dung dịch rơi vải Khuấy

Dung dịch rơi vải

Lắng Cặn lắng

Dung dịch rơi vải Giấy báo, mâm tre Chia bột

Bột khô rơi vải Phơi khô

Giấy gói Bột khô rơi vải Đóng gói

Nước thải

Chất thải rắn

Hình 4.3. Sơ đồ quá trình chế biến bột gạo

Nguồn nước thải

Qua khảo sát thực tế thì nước từ quá trình sản xuất bột chủ yếu ở các công đoạn

78

+ Ở khâu ngâm và khâu xay bột

+ Nước rửa sàn và rửa dụng cụ chiếm phần lớn quyết định tính chất của nước

thải.

Nước thải trong quá trình chăn nuôi:

+ Nước tiểu của heo

+ Nước thải từ quá trình dội rửa chuồng. Đây là nguồn chủ yếu gây ô nhiễm

môi trường.

Nước sử dụng Nước thải STT Phân loại sử dụng (m3/ ngày) (m3/ ngày)

1,5 0,5 1 Nước sử dụng ở khâu ngâm bột

0,5 0 2 Nước xay bột

3 Nước rửa dụng cụ và sàn sản 1 1 xuất

1 1 4 Nước dội rửa chuồng, nước tiểu

1 0,5 5 Nước sinh hoạt

Tính chất của nước thải:

Nhìn chung nước thải trong làm bột chăn nuôi chứa hàm lượng chất rắn lơ

lửng cao, BOD, COD, tổng N, tổng P

Thành phần nước thải

STT Thông số Đơn vị Kết quả So sánh

QCVN 40:2011/BTNMT (Cột B)

- Xanh đen - - 1 Màu sắc

79

Hôi Không mùi - - Mùi 2

pH 7,1 5,5-9 - 3 Nằm trong TCCP

100 TSS mg/l 1043,6 4 Vượt TCCP 10,4 lần

50 mg/l 170,5 5 BOD5 Vượt TCCP 3,4 lần

COD mg/l 150 356 6 Vượt TCCP 2,4 lần

40 mg/l 433,8 Tổng N 7 Vượt TCCP 10,8 lần

6 mg/l 43,1 8 Tổng P Vượt TCCP 7,2 lần

Các đặc điểm chính của cơ sở:

Loại sản phẩm: Bột ướt

Công suất: 650 kg bột/mẻ/1 ngày.

Số lượng công nhân: 4

Số ngày hoạt động: 30 ngày/tháng.

Hiện trạng xử lý chất thải:

+ Nước thải: Có hệ thống Biogas xử lí một phần nước thải

+ Khí thải: Không có biện pháp xử lí

+ CTR: CTR sinh hoạt đem chôn, đốt, CTR sản xuất (giấy báo) bán lại cho

đơn vị thu mua. CTR trong chăn nuôi được thu gom và đưa vào hầm biogas

a. Các đầu vào của mô hình

Bảng 4.3. Các thông số đầu vào của quá trình chuyển hóa

80

STT Thông số Đơn vị Giá trị (01 hộ)

m² 40 1 Diện tích nhà xưởng

Người 4 2 Số lượng người

kg/mẻ/ngày 336,5 3 Khối lượng tấm

m² 30 4 Diện tích đất vườn

Nước thải từ quá trình m³/mẻ/ngày 3 5 chế biến

kg/mẻ/ngày 1,04 6 Chất thải rắn sinh hoạt

Con 59 7 Số lượng heo

Lưu lượng nước thải: Q = Q1+ Q2 + Q3 + Q4= 3 + 0,08 + 2,36 + 0,52=5,96

m³/ngày.đêm

Trong đó:

Nước thải từ quá trình sinh hoạt: Q2 = 0,08 m³/ngày.đêm

Nước thải từ quá trình chăn nuôi: Q3 = 2,36 m³/ngày.đêm

Nước thải từ biogas: Q4 = 0,52 m³/ngày.đêm

Nước thải chế biến bột gạo: Q1 =3 m³/ngày

Nhu cầu năng lượng tính theo thể tích khí sinh học: E = E1 = 1 (m3 khí sinh

học)

Trong đó:

Nhu cầu năng lượng sinh hoạt: E1 = Hệ số sử dụng khí (m3/người.ngày) x

số người (người) = 0,25 x 4 = 1 (m3/ngày)

b. Các đầu ra của mô hình

81

Nước thải, khí thải và chất thải rắn được thu gom xử lý triệt để để hoạt

động chế biến bột gạo không gây ô nhiễm môi trường

Các thông số trong quá trình tính toán

Bảng 4.4. Hệ số phát sinh chất thải

Hệ số phát sinh chất thải rắn (kg/ngày.con) Hệ số phát sinh khí sinh học (lít/kg.ngày) Thông số

Min Max Min Max Đơn vị Trung bình Trung bình

Số người Người 0,18 0,34 60 70 65 0,26

Số lượng heo Con 1,2 4 40 60 50 2,6

( Nguồn: Sổ tay sử dụng khí sinh học – Dự án chương trình khí sinh học cho

ngành chăn nuôi giai đoạn 2007-2012 )

Bảng 4.5. Tổng hợp các thông số cần cho giải pháp

STT Thông số Đơn vị Nguồn tham khảo Giá trị

Hệ số phát sinh chất thải rắn kg/ngày.người + Người 0,26 1 Sổ tay sử dụng khí sinh học – trang 9 kg/ngày.con + Heo 2,6

m³/ngày.người 0,02 TCXDVN 33:2006 2 Lượng nước thải sinh hoạt của công nhân

m³/ngày.con 0,04 3 Lượng nước thải chăn nuôi của heo Bài giảng Quản lý chất thải chăn nuôi – trang 12

m²/con 0,7 4 Mật độ chăn nuôi heo Quy trình chuồng trại nuôi heo – trang 2

% 60 Giáo trình quản lý Tỷ lệ giảm chất rắn bay hơi 5

82

STT Thông số Đơn vị Nguồn tham khảo Giá trị

(VS) trong quá trình ủ phân compost và xử lý chất thải rắn - trang 203

từ quá % 40 6 Lượng chất rắn ổn định sinh ra trình ủ phân compost

Kg/ngày.người 0,3 7 Lượng phát sinh chất thải rắn sinh hoạt

Báo cáo môi trường Quốc gia năm 2011 – chất thải rắn - trang 42

% 62,24 8 Thành phần chất hữu cơ dễ phân hủy trong chất thải rắn sinh họat Giáo trình quản lý và xử lý chất thải rắn - trang 33

Bảng 4.6. Mật độ thả cá trong ao theo 100 con

Loài cá thả Số cá thả Cỡ cá thả

Trắm cỏ 25 đến 30 con 15 đến 20 cm

Trôi Ấn độ hay Mrigan 20 đến 25 con 8 đến 10 cm

Cá chép 5 đến 10 con 6 đến 8 cm

Cá mè trắng 15 đến 25 con 8 đến 10 cm

Cá rô phi hoặc mè vinh 15 đến 20 con 4 đến 6 cm

Hồ sinh học

Thiết kế ao hình chữ nhật vơi diện tích 200 m2, chiều dài gấp đôi chiều

rộng ( Nguồn: Kĩ thuật nuôi ao cá nước tĩnh ). Chọn:

- Chiều dài ao: 20 m

- Chiều rộng ao: 10 m

83

- Mức nước ao: 0,5 m ( 0, 5 – 0,8 m ) (Nguồn: Thoát nước tập II – Xử lý

nước thải ).

- Sức chứa tiêu chuẩn: 300kg/ha.ngày (Nguồn: Thoát nước tập II – Xử lý

nước thải ).

Bảng 4.7. Các thông số tính toán khả năng xử lý của ao

STT Nội dung Đơn vị Giá trị

1 Ao nuôi cá

Tải trọng BOD kg/(ha.ngày) 300

Tải trọng BOD mg/m².ngày 30.000

Diện tích m² 200

Chiều sâu M 0,5

Thể tích m³ 100

Nước thải từ biogas 2

Nồng độ BOD mg/l 170,5

Lưu lượng l/ngày 3 000

Tải trọng BOD mg/ngày 511 500

731 Tải trọng BOD mg/m².ngày

3 2 Thời gian lưu ngày

→ Tải trong của nước thải là 731 mg/m².ngày thấp hơn TCCP 30 000

mg/m².ngày nên ao đạt yêu cầu và có khả năng xử lí nước thải

Chọn thực vật bổ sung: Lục bình

Chọn cá thả trong ao: Cá trắm cỏ, cá mè trắng, cá rô phi, cá mè vinh….

84

Mật độ thả cá từ 2 con/m²( 1 – 2 con/m2 ) ( Nguồn: Kỹ thuật nuôi cá ao

nước tĩnh )

Mật độ thải các trong ao được thể hiện trong bảng sau:

Bảng 4. 8. Bảng tổng hợp số lượng và các các loài cá thả trong ao

STT Loài cá thả Mật độ thả cá trong ao theo 100 con Mật độ thải cá trong ao

Trắm cỏ 30 120 1

Trôi Ấn độ hay Mrigan 25 100 2

Cá chép 10 40 3

Cá mè trắng 15 60 4

Cá rô phi hoặc mè vinh 20 80 5

Tổng cộng 100 400

Biogas

Bảng 4.9. Các thông số tính toán hầm Biogas

STT Thông số Đơn vị Giá trị Công thức

I Các thông số ban đầu làm cơ sở để tính toán

kg/ngày Lượng chất thải nạp hàng 1 97% QCT heo 142,662 ngày, Mt

2 Tỷ lệ pha loãng, N l/kg 2 1:2

l/kg/ngày Hiệu suất sinh khí của chất 3 thải, Y 50

40 4 Thời gian lưu, RT Ngày

85

STT Thông số Đơn vị Giá trị Công thức

5 Thời gian trữ khí, t giờ 10

6 Hệ số trữ khí, K. 0,42 K = t/24

II Những thông số đặc trưng của công trình cần tính

l/ngày Lượng nguyên liệu (chất thải 1 Sd = (1+N) × Mt 427,986 + nước) nạp hàng ngày, Sd

2 m³ Thể tích phân giải, Vd 17,119 Vd = Sd × RT / 1000

m3/ngày Công suất sinh khí của công 3 G = Mt x Y / 1000 trình, G 7,133

Thể tích trữ khí, Vg 2,996 Vg = G x K m³ 4

Thể tích bể điều áp, Vc 2,996 Vc = Vg m³ 5

Thể tích của hầm biogas m³ 20,115 6 V = Vd+Vg

Sản xuất phân compost

Bảng 4.10. Nguyên liệu sử dụng cho quá trình sản xuất phân compost

STT Thông số Đơn vị Giá trị Công thức

Các thông số ban đầu làm cơ sở để tính toán I

Lượng chất thải nạp hàng ngày kg/ngày 10,738 1 7% QCT heo

kg/40 2 Lượng cặn sinh ra từ biogas 9,99 7% Mt ngày

62,24% . số công 3 Lượng rác sinh hoạt hữu cơ kg/ngày 0,75 nhân . 0,3

4 Tổng lượng nguyên liệu nạp kg 21,48

86

STT Thông số Đơn vị Giá trị Công thức

5 Thời gian lưu ngày 15

40% nguyên liệu II Lượng phân compost sinh ra kg 8,5 nạp vào

Lượng phân compost sinh ra trong 1 kg 204 năm

Vườn

Diện tích vườn: 200m². Mỗi cây trồng cách nhau 6m, hàng cách hàng 7m (

Nguồn: Kĩ thuật trồng và chăm sóc cây mít ). Với diện tích vườn 200m2 trồng

được 42 cây.

Về kĩ thuật trồng và chăm sóc cây mít chia làm 2 gia đoạn. Giai đoạn 1 3

năm đầu từ lúc trồng đến lúc cây ổn định, giai đoạn 2 khai thác kinh tế.

Đối với bón phân tùy thuộc vào độ tuổi của cây mít mà bón lượng phân phù

hợp. Lượng phân chuồng hoai bón cho mỗi gốc khi trồng khoảng 10 - 12 kg

Lượng phân Lượng phân Lượng phân bón

chuồng cần bón compost sinh ra cần bổ sung thêm Số cây mít

(kg/42 cây/năm) (kg/năm) (kg/năm)

42 462 204 258

c. Chi phí đầu tư cho giải pháp

Áp dụng quyết định số 34/2014/QĐ – UBND. Quyết định ban hành quy

định các loại đất trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp 05 năm 2015 - 2019 thì giá đất

vườn là 85 000/m2 và đất nuôi thủy sản ( ao cá ) là 70 000/m2

Chi phí đầu tư cho các loại hầm ủ biogas từ 1.200.000 -1.500.000 đồng/m³

C = Cao + Cvườn + Ccompost + Cbiogas

87

Cbiogas: Chi phí đầu tư hệ thống biogas (trung bình khoảng 1.350.000

đồng/m³)

Cao: Chi phí mua đất ao (70 000 đồng/m² đất ao)

Cvườn: Chi phí mua đất vườn (85 000 đồng/m² đất vườn)

Ccompost: Chi phí đầu tư hệ thống sản xuất phân compost (ctrung bình

khoảng 25 000 đồng/kg sản phẩm )

C = Cao + Cvườn + Ccompost + Cbiogas

STT Nội dung Đơn vị Giá trị

đồng 18 000 000 1 Ao cá

đồng/m² 70 000 Đơn giá đất

200 m² Diện tích ao

đồng/kg 100 000 Đơn giá cá

400 con Số lượng cá

2 Vườn mít đồng 22 790 000

đồng/m² 85 000 Đơn giá đất

200 m² Diện tích vườn

đồng/cây 15 000 Đơn giá cây con

42 cây Số cây con

Đơn giá 1 kg phân đồng/kg 20 000

258 kg Phân bón

3 Hệ thống biogas đồng 28 350 000

Đơn giá đầu tư 1 m³ thể tích biogas đồng/kg 1 350 000

Thể tích biogas kg 21

TỔNG CHI PHÍ ĐẦU TƯ đồng 69 140 000

88

d. Nguồn thu từ giải pháp

T= Tbiogas +Tcá +Tvườn +Tcompost

Tbiogas: nguồn thu từ khí sinh học (trung bình khoảng 3000 đồng – 1m³ khí

sinh học tương đương 1,2 kWh điện)

Tcá: nguồn thu từ cá (trung bình 1m³ mặt nước thu hoạch khoảng 2 kg cá,

khoảng 30 000 đồng/kg)

Tvườn: Nguồn thu từ vườn khoảng 260 000 đồng/m² (giá bán 50 000 đồng/

trái 5 kg)

Tcompost: Nguồn thu từ phân compost (trung bình khoảng 2 000 đồng/kg)

STT Nội dung Đơn vị Giá trị

1 Ao cá đồng 9 600 000

Đơn giá thu hoạch cá đồng/m² 48 000

Diện tích ao m² 200

2 Vườn mít đồng 52 000 000

Đơn giá thu hoạch mít đồng/m2 260 000

Diện tích vườn m2 200

3 Sản xuất phân compost đồng 170 000

Đơn giá đầu tư 1 kg sản phẩm đồng/kg 20 000

Khối lượng phân compost sinh ra kg 8,5

4 Hệ thống biogas đồng 60 345

Đơn giá đầu tư 1 m³ thể tích biogas đồng/m³ 3 000

Thể tích biogas m³ 20,115

TỔNG NGUỒN THU TRONG 1 NĂM năm 61 830 345

89

→ Mô hình sinh thái khép kín quy mô hộ gia đình với vốn đầu tư ban đầu theo

tính toán là 69 140 000, nhưng đất vườn và đất ao đã có sẵn nên trừ chi phí đất

vốn sẽ còn 38 140 000. Nguồn vốn thu về trong 3 năm đầu mỗi năm là 9 830 345

do vườn mít từ năm thứ 4 trở lên mới thu hoạch. Do vậy, mô hình này sau 3 năm

sẽ thu hồi xong vốn và sinh lợi nhuận

Ưu điểm:

Mô hình theo hướng sinh thái khép kín tận dụng triệt để các nguồn phế phẩm,

giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Mô hình đã

sử dụng tối ưu hóa các thành phần để tạo ra sản phẩm và mang tính bền vững

Mô hình đã tạo ra nguồn năng lượng mới Biogas thay thế nguồn năng lượng

truyền thống củi, tạo sự thuận tiện trong nấu nướng. Chất thải bỏ đi lại được tận

dụng thành nguyên liệu: cặn bột thành nguồn thức ăn cho heo, nước thải trở

thành năng lượng, phân heo trở thành phân compost bón cho cây trồng, một phần

nuôi cá.

Hơn thế nữa mô hình này được xây dựng và vận hành khá đơn giản, không cần

đầu tư máy móc thiết bị công nghệ tốn kém. Đây là phương án rẻ nhất, dễ thiết

kế, sử dụng, không đòi hỏi trình độ chuyên môn, áp dụng rộng rãi cho các hộ

chăn nuôi

Mô hình VACBNX có xây dựng sản xuất phân compost, biogas không chỉ giảm

thiểu ô nhiễm mà còn có hiệu quả về kinh tế do thời gian hoàn vốn ngắn ( 3 năm)

Nhược điểm:

Mô hình tốn nhiều diện tích ( đất vườn, đất ao, khu sản xuất, chuồng chăn nuôi )

Thời gian xử lí khá lâu, do phụ thuộc vào hệ sinh thái tự nhiên

90

KẾT LUẬN Làm bột kết hợp chăn nuôi heo là một ngành sản xuất với công nghệ đơn giản,

không cần máy móc phức tạp, chủ yếu là bỏ sức lao động để tạo ra kinh tế, đây là

nghề truyền thống phù hợp với các hộ gia đình ở nông thôn. Làng nghề góp phần

cải thiện chất lượng cuộc sống con người, nâng cao nguồn thu nhập, giải quyết

việc làm cho người dân tại địa phương

Trong quá trình sản xuất bột và chăn nuôi heo đã gây ra những vấn đề liên quan

đến môi trường như: nước xã thải chưa đạt chuẩn thải ra môi trường, khí thải có

mùi hôi, chất thải rắn phát sinh quá nhiều. Trong đó, vấn đề nước thải là đáng

được quan tâm và cần xử lí. Với quy mô hộ gia đình, lưu lượng nước thải chăn

nuôi trung bình mỗi ngày là 2,88 m³/ngày.đêm có pH = 7,1; TSS = 1043,6 mg/l;

BOD5 = 170,5 mg/l; COD = 356mg/l; Tổng N = 40 mg/l; Tổng P = 6 mg/l vượt

TCCP nhiều lần. Nếu lượng nước thải này không được xử lí sẽ gây ô nhiễm môi

trường nghiêm trọng

Để thúc đẩy sản xuất, duy trì làng nghề truyền thống phát triển theo hướng bền

vững đồng thời bảo vệ môi trường khu vực làng nghề đề tài đã đưa ra mô hình

quy hoạch và xử lí quy mô hộ gia đình theo hướng khép kín. Mô hình

VACBNXT ( V: Vườn; A: Ao; C: Chuồng;B: Biogas; N: Nhà; X: Xưởng; T:

Trạm ), mô hình hoạt động theo nguyên tắc tận dụng các nguồn phế phẩm taọ

thành nguyên liệu, năng lượng cung cấp phục vụ cho con người

Mô hình với lượng bột tạo ra mỗi ngày là 650 kg/ngày; với diện tích vườn là 200

m2, ao là 200 m2, thì trong 3 năm người dân sẽ thu hồi vốn và được lợi nhuận

Như vậy với giải pháp trên là phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội của làng

nghề. Có thể áp dụng trên địa bàn

91

KIẾN NGHỊ

Đề tài này chỉ dừng lại ở mức độ lí thuyết sơ bộ chưa qua áp dụng vào thực

tiễn, do vậy nếu có thời gian đề tài sẽ nghiên cứu mở rộng áp dụng vào thực

tiễn để kiểm tra các tính toán và các lập luận có trong bài

Các hộ gia đình trong khu vực nghiên cứu nên áp dụng mô hình này để giải

thiểu chất thải trong chăn nuôi, bảo vệ môi trường làng nghề. Vì mô hình này

khá đơn giản, dễ vận hành, khả năng thu hồi vốn không lâu ( khoảng 3 năm )

Để mô hình được ứng dụng vào trong khu vực cần có sự hỗ trợ của chính

quyền địa phương, tổ chức thực hiện giáo dục, tuyên truyền và hướng dẫn các

hộ dân thực hiện. Bên cạnh đó, các cơ quan quản lí cần tăng cường kiểm tra

công tác bảo vệ môi trường tại các hộ để tạo điều kiện cho mô hình được thực

hiện

Ngoài ra, đề tài này có thể mở rộng nghiên cứu mô hình tập trung và cụm để dễ dàng quản lí và xử lí nguồn thải, tận dụng tối đa chất thải.

92

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới.Địa điểm:Xã Tân Phú Đông-Thị xã

SA Đéc-Tỉnh Đồng Tháp,2012

2. Báo cáo tổng kết dự án “ Đánh giá hiện trạng về đề xuất các giải pháp bảo

vệ môi trường tại các khu, cụm và làng nghề sản xuất công nghiệp trên địa

bàn tỉnh Đồng Tháp đến năm 2020”

3. QCVN 01:2009/BYT: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước ăn

uống

4. Lê Thanh Hải và cs., (2015). Đề xuất mô hình sản xuất theo hướng sinh

thái gắn với bảo vệ môi trường cho làng nghề sản xuất tinh bột ở nông thôn

đồng bằng sông Cửu Long. Tạp chí phát triển KH&CN, tập 18, số M1-2015

5. Lê Thanh Hải và cs., (2015). Đánh giá tiềm năng xây dựng mô hình sản

xuất tích hợp theo hướng sinh thái kép kín cho các làng nghề đồng bằng sông

Cửu Long. Tạp chí phát triển KH&CN, tập 18, số M1-2015

6. Quy hoạch nông nghiệp, phát triển nông thôn tỉnh Đồng Tháp đến năm

2020, Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Tháp, (2009)

7. Hội làm vườn Việt Nam (VACVINA) và Trung tâm nghiên cứu và phát triển

cộng đồng nông thôn (CCRD), Mô hình phát triển kinh tế VAC, Hà nội,

(2010)

8.Nguyễn Thị Hoa Lý (1994) ĐHNL TP.HCM. Trích Phạm Trung Thủy

(2002)

9. Trung tân Kỹ thuật Môi trường, 2006

10. Giáo trình phân bón hữu cơ, Khoa Nông học – Trường ĐHNL TP.HCM.

Trích Nguyễn Chí Minh (2002)

11. Lê Văn Căn. Trích dẫn Nguyễn Thị Quý Mùi (1997)

93

12. Chương 7. Bảo vệ môi trường trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và

dịch vụ Luật bảo vệ môi trường ( Luật số: 55/2014/QH13 )

13. Thông tư số 46 - 2011 /TT – BTNMT- thông tư quy định về bảo vệ môi

trường làng nghề

13. QCVN 62 – MT :2016/BTNMT - Quy chuẩn kĩ thuật Quốc gia về nước

thải chăn nuôi ( National Technical Regulation on the effluent of livestock )

14. Sổ tay sử dụng khí sinh học – Dự án chương trình khí sinh học cho ngành

chăn nuôi giai đoạn 2007-2012

15. TCXDVN 33:2006 cấp nước – mạng lưới đường ống và công trình tiêu

chuẩn thiết kế của Bộ Xây dựng năm 2006

16. Bùi Hữu Toàn và cs (2011). Bài giảng Quản lý chất thải chăn nuôi. Nhà

Xuất bản Nông nghiệp, Hà Nội.

17. Nguyễn Văn Phước (2008). Giáo trình quản lý và xử lý chất thải rắn. Nhà

xuất bản Xây dựng, Hà Nội.

18. “Phát triển Biogas ở Việt Nam: nhu cầu liên kết giữa cơ quan nghiên cứu

với doanh nghiệp” tác giả Bùi Xuân An, trường Đại học Hoa Sen

19. Hội thảo làng nghề truyền thống và phát triển du lịch – 2014 , Làng nghề

truyền thống Đồng bằng sông Cửu Long, Huỳnh Công Tính, Hoàng Thị Ánh

Tuyết

20. http://www.baomoi.com/hieu-qua-su-dung-khi-sinh-hoc-trong-chan-

nuoi/c/3020424.epi

21. https://sokhcn.vinhphuc.gov.vn/noidung/tintuc/cong-nghe-

moi/Lists/NongNghiepVaThucPham/View_Detail.aspx?ItemID=268

22. http://www.vietlinh.vn/nuoi-trong-thuy-san/nuoi-ca-ao-nuoc-tinh.asp

94

PHỤ LỤC

Luận văn Tốt nghiệp: Nghiên cứu hiện trạng xả thải và biện pháp giảm thiểu ô nhiễm do hoạt động làng nghề sản xuất bột kết hợp chăn nuôi heo tại xã Tân Phú đông thị xã Sa Đéc - Đồng Tháp, phương án hộ gia đình

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH