Người tiêu dùng thay
đổi, kênh thương mại
phát triển theo
Chân dung người tiêu dùng Việt Nam đã thay đổi lớn trong suốt hai
thập kỷ qua, và dự báo sẽ phân tầng mạnh mẽ trong mười năm tới. Các
phân khúc tiêu dùng đa dạng hơn và thị trường nông thôn thành điểm
đến hấp dẫn của kênh thương mại hiện đại.
Nghiên cứu trên do Kantar Worldpanel Vietnam (một công ty con thuộc tập
đoàn WPP – Mỹ) thực hiện và công bố hồi tuần rồi. Theo ông David
Anjoubault, tổng giám đốc Kantar Worldpanel Vietnam, với 98 triệu người
và 25 triệu hộ gia đình, Việt Nam là thị trường tiêu dùng hấp dẫn. Hiện có
đến 2/3 dân số sống ở khu vực nông thôn nhưng sẽ có sự dịch chuyển và tỷ
lệ cân bằng giữa nông thôn – thành thị sẽ đạt được vào năm 2040, là yếu tố
quan trọng tác động mạnh đến kênh thương mại hiện đại.
Hàng tiêu dùng nhanh: tâm điểm tăng trưởng
Trong năm năm qua, 40% số hộ gia đình khu vực thành thị đã đạt mức thu
nhập trung bình trên 2 triệu đồng/người/tháng. Theo đó tầng lớp thượng lưu
ở thành thị cũng hình thành và không ngừng chi tiêu cho sản phẩm công
nghệ hiện đại. Trong mười năm tới, khu vực thành thị vẫn tiếp tục là điểm
đến tiềm năng cho các sản phẩm tiêu dùng tiện lợi, hàng cao cấp, những sản
phẩm mới chăm sóc bản thân và thúc đẩy kênh giao tiếp trực tuyến phát
triển rộng khắp.
Ở khu vực nông thôn, hiện 1/3 hộ gia đình đạt thu nhập trên 1 triệu
đồng/người/tháng, gấp đôi con số của năm 2008, phân khúc này bắt đầu
chuyển dần sang lối sống hiện đại. Kantar dự báo đến năm 2022, những sản
phẩm như xe máy, bếp gas, tủ lạnh và điện thoại di động sẽ có mặt ở hầu hết
các hộ nông thôn, sẽ tạo điều kiện thuận lợi để người tiêu dùng nông thôn
tiếp cận các kênh mua sắm hiện đại. Kênh thương mại sẽ bị tác động trước
sự đa dạng phân khúc tiêu dùng nhưng cũng là phần thưởng cho các nhà sản
xuất theo kịp các thay đổi của thị trường.
Đánh giá về xu hướng tiêu dùng, theo ông Nguyễn Huy Hoàng, giám đốc
kinh doanh Kantar Worldpanel Vietnam, các mặt hàng tiêu dùng nhanh
(FMCG) vẫn sẽ tăng trưởng hai con số bất chấp kinh tế khó khăn, đẩy mức
chi tiêu trung bình ở hộ gia đình hàng năm vượt ngưỡng 1.000 USD tại
thành thị, và tại nông thôn sẽ đạt đến mức này trong mười năm tới.
Phân cực mạnh hơn
Hành vi mua sắm của người tiêu dùng sẽ biến động mạnh trong mười năm
tới. Thị trường càng phân cực mạnh hơn do sự khác biệt trong lối sống và độ
tuổi của những nhóm người tiêu dùng khác nhau. Trong khi phụ huynh sẵn
lòng chi tiêu mạnh hơn cho con cái thì giới trẻ ở thành thị ngày càng có xu
hướng tiêu dùng thân thiện với môi trường. “Chuyển từ phục vụ thị trường
đại chúng sang phục vụ theo phân khúc mới có thể theo kịp các nhu cầu và
hành vi của người tiêu dùng, đó mới là chìa khoá thành công của các nhà
cung cấp trong nền kinh tế thay đổi nhanh như Việt Nam”, Kantar nhận
định.
Theo Kantar, bất chấp kinh tế khó khăn, thị trường hàng tiêu dùng nhanh
(FMCG) Việt Nam những năm qua vẫn tăng trưởng mạnh, đạt 1,7 tỉ USD
năm 2011. Dự báo, tốc độ tăng trưởng trung bình ở phân khúc này đạt
12%/năm trong giai đoạn mười năm 2014 – 2023, đạt đến 164.000 tỉ đồng
(8 tỉ USD) vào năm 2023.
Theo phân tích của Kantar, kênh mua sắm hiện đại Việt Nam trong mười
năm khởi động (1994 – 2003) chỉ với sự hiện diện của số ít siêu thị/đại siêu
thị như Citimart, Co.opmart, BigC và Metro Cash & Carry thì giai đoạn
2004 – 2013 đã bước vào giai đoạn phát triển đa dạng hoá các loại hình bán
lẻ. Nhiều loại hình mới ra đời và phát triển, đến năm 2012 đã có hơn 600
siêu thị/đại siêu thị, trên 100 trung tâm mua sắm phức hợp; gần 1.000 siêu
thị mini và cửa hàng tiện lợi.
Theo đó tốc độ phát triển cũng cao hơn, nếu tính từ sau khi Việt Nam gia
nhập WTO, kênh thương mại hiện đại tăng trưởng trung bình 10 – 20%/năm,
thì dự báo mức tăng trưởng sẽ đạt 20 – 35%/năm trong suốt thập kỷ 2014 –
2023. Theo Kantar, điều này có được là do giai đoạn 2014 – 2023 nhiều tên
tuổi lớn trên thị trường bán lẻ quốc tế hoạt động sẽ tác động lớn đến thị
trường Việt Nam. Mô hình siêu thị/đại siêu thị vẫn đóng vai trò chủ đạo trên
thị trường, nhưng loại hình siêu thị quy mô nhỏ, siêu thị mini và cửa hàng
tiện lợi sẽ dần thay thế kênh mua sắm truyền thống ở trung tâm các thành
phố lớn. Trong khi các đại siêu thị, trung tâm mua sắm phức hợp sẽ nở rộ ở
vùng ven đô, trở thành nơi mua sắm thứ cấp kết nối đến người tiêu dùng khu
vực nông thôn.
Xem thêm: Báo cáo của Nielsen về Xu hướng mua sắm của người tiêu dùng
Việt Nam, năm 2012: