Nguyễn Suý

Nguy n Suý ễ

(?-1414) là t ng t Nam . S sách không chép rõ v quê quán ướ nhà H u Tr n ậ ầ trong l ch s Vi ị ử ệ ử ề Nguy n Suý ễ c a ông. ủ

S nghi p

ự

ệ

Đón vua H ng Khánh ư

t Nam” ướ ệ c a Phó giáo s Nguy n Kh c Thu n xác nh n r ng s sách không nói v ầ ậ ằ ử ễ ắ ư i ông t ủ ỉ ắ ớ ừ khi Tr n Trùng Quang Đ lên ngôi. Khi đó ông đã đ ế ầ ề ượ c ng Vi Sách “Danh t xu t thân c a Nguy n Suý và ch nh c t ễ ủ ấ ch c v cao là thái phó. gi ữ ứ ị

ư ả ị ế ố ễ t ầ ủ ả ả ị ỏ i Chi La, Ngh An, t c là Gi n Đ nh Đ ế (vua H ng Khánh) gi - các con c a hai ông là Đ ng Dung và Nguy n C nh D b đi, đón ễ ế ế Đ ng T t ấ ặ Tr n Quý ứ ệ ặ ị ệ ạ ả ọ Sau bi n c trên sông Hoàng Giang tháng 3 năm 1409 - và Nguy n C nh Chân Khoáng (cháu n i Tr n Ngh Tông và g i Gi n Đ nh Đ là chú) ra làm vua t ầ ộ Trùng Quang Đế.

ễ ể ị ắ ễ ế ề ế ị ả ng, Trùng Quang Đ sai Nguy n Suý mang quân đánh úp b t Gi n Đ tránh tình tr ng phân tán l c l ế ự ượ ạ Đ nh Đ v . Gi n Đ nh Đ đang gi Thái Bình) ch ng quân Minh thì Nguy n Suý đánh thành Ng Thiên ( ố ự ữ ả úp b t mang v . ề ắ

ng Lê Ti ướ ẹ ệ ầ ả ị ị ể ề ị ị . Trùng Quang Đ bèn b t gi ế t Ti Ngày 4 tháng 7 âm l ch năm 1409, m Gi n Đ nh Đ cùng các t binh ở Tr o ti ạ ở t, Lê Nguyên Đ nh ng m kh i ế ỉ i quy n hành cho vua Gi n Đ nh nh ng b Nguy n sông Hát đ đánh úp Trùng Quang đ , giành l ễ ư ả ạ t và Đ nh. t l ỉ ế ế ộ ế ệ ắ

ễ ướ c Tr n Ng i v v i Trùng Quang đ , Trùng Quang đ tôn lên ngôi thái ế ỗ ề ớ ế ầ Ngày 20 tháng 4, Nguy n Suý r th ng hoàng. ượ

Bô Cô, M c Th nh ph i ch y v c th ạ ạ ở ậ ạ ả ộ ạ ề ố ủ ở ng đánh quân Minh. Th ầ Quân Minh sau tr n đ i b i 1409, th đóng thành Đông Quan. Tháng 7 năm ỗ ng hoàng Tr n Ng i ườ Bình Than. Quân Minh c th không dám ra đánh. ượ H H ng (Ninh Giang), Trùng Quang đ đóng ở ạ ồ ng hoàng và vua Trùng Quang chia quân hai đ ở ế ượ ố ủ

ng Ph ươ ớ ế ạ ầ ỗ ỏ i ti p vi n th quân Minh l ế ng hoàng có ý tách l c l ế ờ ượ ng Ph mang quân đu i theo b t đ ờ ễ i v Kim Lăng ( c Tr n Ng i, sai gi ươ ư ị ắ ượ ụ ổ ạ ề ấ i lên. Tr n Ng i b thuy n lên b , ch y v tr n ề ng riêng nên sai Nguy n Suý đu i theo ổ ự ượ Trung ầ ả ề ỗ Tr ụ mang quân t ệ Thiên Quan. Trùng Quang đ ng th nh ng không k p. Tr Qu cố ) và sát h i.ạ

Y u khó th ng m nh ế ắ ạ

ươ ệ Đ ng Dung ự ớ ng th c nên Đ ng Dung ph i chia quân đi g t lúa, Tr ậ ế ụ ở Bình Than, l nh cho ả ng Ph ặ gi ươ ầ ế ươ ử ủ ầ ầ ỡ ấ ạ i th ng quân H u Tr n t ầ ạ ạ ắ ậ ầ Tháng 8, Trùng Quang Đế c m c v i Tr ử c a Hàm T . ặ ữ ử Dò bi ng Ph dùng ặ ự ầ ụ c a sông Th n Đ u và th y quân đánh c a Hàm T , quân c a Dung tan v . Sau hai th t b i liên ti p ế ở ử ủ i Đông H . Quân nhà Tr n thua châu Ng c Ma, cu i năm 1410 quân Minh l ồ ph i ch y v Ngh An. t quân H u Tr n thi u l ử ố ệ ọ ạ ề ả

c tên ch ể ế ế ắ ượ ỉ ng Tháng 9 năm 1411, Nguy n Suý cùng Trùng Quang Đ chia đ huy Nguy n Chính ng ễ ng ti n đ n c a bi n, b t đ ế ử Bài Lâm, chém bêu đ u r i rút quân v . ề ễ i đ a ph ườ ị ườ ầ ồ ươ ở

ả ầ ễ ạ ụ ư ế ộ ở ỉ ặ ề ồ ố ỏ ờ ặ ễ ả Tháng 6 năm 1412, Nguy n Súy cùng các t ng Ph và M c Th nh ch huy Tr ươ b i, thì Nguy n Súy và C nh D n n lòng v ị ả ạ không có c u vi n, li n đi thuy n nh v ẹ ượ ề ề ị, Đ ng Dung đ ng đ u quân Minh do ướ Nguy n C nh D ng ụ ễ ắ ộ Ngh Anệ Mô Đ ( ). Hai bên li u ch t đánh nhau ch a phân th ng t bi n ch y, H B i b thuy n lên b . Đ ng Dung th cô, ượ ế ề ạ ể t bi n tr n đi. ể ứ ệ ố

Tháng 4 năm 1413, Tr ng Ph l i đánh vào Ngh An. Trùng Quang Đ rút v ươ ụ ạ ề Hóa Châu. ệ ế

kênh Sái Già (sông Ái T ). Quân hai bên đang c m c ễ ụ ở ử ng Ph ươ ử ầ ề ủ ụ ả ạ ỏ ố ụ ớ ượ ậ ầ ế ạ ố ợ ỡ ế ươ ư ề Tháng 9, Nguy n Súy đánh nhau v i Tr ự nhau, Đ ng Dung mai ph c binh t ụ ng, n a đêm đánh úp doanh tr i Ph . Dung nh y lên thuy n c a Ph , ặ ụ đ nh b t s ng Ph nh ng không nh n ra. Ph đi thuy n nh tr n ch y. Quân Minh tan v đ n m t n a, ộ ử ụ ư ề ắ ố ị thuy n bè, khí gi ụ ấ i b đ t phá g n h t, nh ng Nguy n Súy không ph i h p cùng đánh. Tr ng Ph th y ớ ị ố ễ quân c a Dung ít, quay l ạ ủ i đánh. Quân c a Đ ng Dung thua ch y. ặ ủ ạ

c, ch n ụ ươ th ặ ở ượ ư ố

ng l u. Nguy n Súy sai ba thích ề i còn cho ti n b c. Vi c làm đó ụ ộ t m t ng ộ ễ i trèo lên đuôi ườ ề ạ ề ệ Tháng 10, Tr khách, đ i c xuôi dòng đ n thuy n c a Ph . M t ng ế ộ ỏ c hai ng t, b t đ thuy n. Ph bi ườ ắ ượ ụ ế c a Ph khi n lung l c ý chí chi n đ u c a quân H u Tr n. ậ ế ạ ế ụ ủ ng Ph cho đô đ c Hoàng Trung đi dò tr ướ i trèo lên mũi thuy n, hai ng ề ủ ườ i, l i, th m t ng ả ộ ườ ạ ườ ầ i, gi ế ấ ủ

ị ặ ả ễ ị ươ ị ắ ụ ả ế ừ ắ ố ớ ượ ữ ể ố ế ế ế ậ ng Ph nhà Minh b t s ng. C nh D m ng Ph nên b ị ụ ả c n a, ph i trong r ng núi Lão Qua còn Nguy n Suý ch y sang Minh Linh. Ch ng bao lâu, tháng 12 năm ẳ i Thu n Hóa đ u hàng. Nhà ề ạ ng đ u b b t. Ng ề ị ắ ầ H u Tr n ở ễ ướ ườ ầ ậ ậ Tháng 11, Nguy n C nh D và Đ ng Dung b Tr t. T khi thua tr n đó, Trùng Quang Đ th quá y u không th ch ng v i quân Minh đ gi vào n núp ễ ừ ẩ 1413, Nguy n Suý cùng vua Tr n và các t m t.ấ

ệ ế ầ i v Yên Kinh. Đi đ n gi a đ ộ i gi ươ ồ ặ ng Ph , M c Th nh, Tr n Hi p đem Trùng Quang Đ , Nguy n Súy và Đ ng ễ ố ng, Trùng Quang Đ nh y xu ng ạ ả ề ữ ườ ế ế ả Tháng 4 năm 1414, Tr ụ Dung v ề Đông Quan r i sai ng ườ sát. , Đ ng Dung cũng t bi n t ự t ể ự ử ặ

sát ngay. Ông tìm cách làm thân v i viên ự ặ ố i đó đánh c . Nhân th i c thu n l ả ớ ờ ậ i, Nguy n Suý c m bàn c đ p ầ ậ ợ ễ Riêng Nguy n Suý không mu n hàng gi c nh ng cũng không t quan áp gi ờ ơ ch t viên áp gi i r i m i nh y xu ng sông t ễ i mình, đ ả ồ c cùng ng ượ ả ớ ư ờ v n. ự ẫ ườ ố ế

Tìm tòi xu t thấ

ế

t s Tiêu án ch nh c t ạ ệ ử i Nguy n Suý t ễ ỉ ắ ớ ừ t s ký Toàn th c gi ầ Khâm đ nh Vi ị ệ ử ượ ế khi Tr n Trùng Quang Đ t s Thông giám Thăng, Hoa, T , Nghĩa năm 1402. ng m c c ữ ư ậ i s vi c khi ắ ạ ự ệ ụ ớ i đ t Thăng Hoa th i thu c Minh (đã v tay Chiêm Thành): ư, Vi Các sách Đ i Vi ệ ử ch c v cao là thái phó. Duy nh t sách lên ngôi và khi đó ông đã đ ấ ữ ứ ị ụ ghi nh n: ông cùng Đ ng T t đ c ấ ượ nhà Hồ giao tr n gi ặ ươ Tuy niên, sách này cũng ch nh c t ắ ớ ự ệ ỉ đ c p t ề ậ ớ ấ ấ i s ki n đó vào năm biên niên 1415 v i m c đích nh c l ộ ề ờ

b n châu Thăng, Hoa, ở ố ế ấ c kia, nhà H đ t b n châu Thăng, Hoa, T và Nghĩa, dùng Đ ng T t, ư ặ . Đ n lúc Gi n Đ nh đ và Đ Quý Khoáng kh i binh, T t và ế ế ng Ph t th đ a d ng Tr ữ ế ạ ế ạ Nhà Minh sai quan chia nhau đ n đóng ồ ặ ố ả ị i chi m c đ t y. Đ n nay, ứ ấ ấ ở i vi ụ l ạ ế Súy đi theo, ấ ư ư ụ ườ i ươ ế t Mùi (1415). Tháng 4, mùa h . Ấ T và Nghĩa. Tr ướ ư Nguy n Súy tr n gi ễ ấ thì ng i ườ Chiêm Thành l Chiêm Thành...

c đó c a nhà Lê không nh c t ấ ữ , ng ả ễ ề ỉ ộ i s ki n này mà ắ ớ ự ệ Thăng Hoa năm 1402, cai tr ị Khâm đ nh Vi ị ủ An ph sủ ứ l ả ầ ấ ễ ả i có ch c quá nh d i quy n Đ ng T t r i mãi t ễ ấ ồ ỏ ướ ứ ề ặ ớ Đi u này v n còn nghi v n vì nh ng sách s ra đ i tr ờ ướ ử ẫ c nhà H c làm i đ ậ Nguy n C nh Chân ch ghi nh n ồ ử ườ ượ phía nam v i Đ ng T t và sau đó cùng Đ ng T t giúp nhà H u Tr n. Ph i chăng t s ệ ử ấ ặ ậ ặ ớ ụ chép nh mầ tên Nguy n C nh Chân thành tên ông hay Nguy n Suý đã th c s ng m c Thông giám c ự ự ở ươ cùng Đ ng T t t i khi Trùng ườ ấ ừ ặ Quang Đ lên ngôi m i tr ng d ng ông? đó và ch là m t ng ỉ ớ ọ ộ ụ ế

Bình lu nậ

ễ ượ ớ Đ ng T t ễ ả ị ờ ư ặ ồ ả ng gi ố ầ đã không g p may khi ph i đ ng đ u v i Tr nhà H u Tr n ậ ươ ặ ơ ủ Lê L iợ đã may m n h n vì không ph i đ i đ u v i viên ướ ả ố ầ ả ấ và Nguy n C nh c v i ặ phong ki nế có nh n đ nh ụ. Các s giaử ậ ị ấ i b c nh t ng Ph là t ỏ ậ ụ ớ ng này. Cũng nh Đ ng Dung và Nguy n C nh D , Nguy n Suý ch a sánh đ ư ễ ng Ph Chân; đ ng th i các ông cũng không ph i là đ i th c a ủ ủ Tr ươ chung r ng ằ ớ ầ ả ụ c a ủ nhà Minh khi đó; còn quân Lam S n c a ơ ắ t ướ

ng cùng vua Trùng Quang không thi u lòng quy t tâm c u n ướ ế ể ự ư ố ế ệ ộ ệ c nh ng không th th c hi n ả ế ặ ủ ể t c a vua tôi nhà H u Tr n đ c ý nguy n. Hành đ ng c gi ư ế ế ứ ướ t thêm m t m ng gi c c a Nguy n Suý chính là hình nh tiêu bi u cho ễ c s sách đ i sau còn ờ ậ ầ ượ ử ệ ủ Dù các t đ ộ ạ ượ lòng quy t tâm nh ng b t l c đó. Cái ch t oanh li ấ ự ca ng i.ợ

t S ký Toàn th t v các t ng H u Tr n, trong đó có Nguy n Súy ạ ệ ử ư, Ngô Sĩ Liên vi ế ề ướ ễ ậ ầ Trong sách Đ i Vi nh sau: ư

ở ặ ơ ọ ạ ọ i b n gi c m nh, ặ ạ ệ ễ ấ ạ ẫ ố ướ ướ Sái Già, Đ ng Dung, Nguy n Súy, đem tàn quân tr tr i ch ng l ề ậ ả ớ ố ng đ u tinh nhu ... Tuy th t b i, cũng v n vinh quang, vì sao v y? ậ ng H u Tr n] vì nghĩa không th cùng s ng v i gi c, ph i tiêu di ệ ọ ể ụ ặ ể ư ả ế ứ ặ ẫ i b tôi, d u trăm đ i sau v n còn t t s c m í ch u thôi. Lòng trung vì n ỡ ấ ợ c c a ng ầ ớ ế ế ị ế i, nh ng ý chí không núng, khí th càng hăng, đ n ờ ư ườ ề ưở ng ế ẫ ẫ

Bách khoa toàn th m Wikipedia

ư ở

ị ấ ạ ướ ề c T ở ấ ỗ đánh nhau v i ớ n ề ể ứ ỡ ộ ử ế ứ ế ị ế ở Tr n đánh ậ quân t [Các t ớ t b n chúng m i nghe, cho nên m i h t lòng, h t s c giúp đ Trùng Quang đ m u khôi ph c. Trong kho ng 5 năm, kiên trì chi n đ u v i gi c, d u có b t l ấ ớ ki ệ ứ ơ ướ ủ th y đ ấ ượ c! đ t Can Thì b th t b i, thánh nhân không vì thua c L Ngày x a ư n ướ i chép rõ đ nêu ni m vinh quang chi n đ u v i k thù, ch không bàn đ n vi c mà kiêng né, l ệ ạ ệ t thành b i. Th thì tr n đánh ậ ế m i ch u thua cũng vinh quang l m thay! ấ ớ ẻ Sái Già, quân Minh b tan v m t n a, quân ta đ n khi s c ki ắ ạ ị ớ