ướ
Cây lúa n
c và văn minh Vi
ệ ổ t c
ữ ứ ế ề ệ t và n n văn minh Vi t ệ Nh ng năm 1970 đ n nay, v n đ nghiên c u ngu n g c t c Vi ướ ổ c đã ngày càng sáng t ố ộ ồ ớ t Nam v i cây lúa n ề ấ ỏ ộ ễ ườ c i r ng i Vi ệ c.
ả ổ ứ ử ọ ị ệ ổ ẳ ươ ệ ệ ọ t Nam ng, y h c…Vi ự ộ ụ ủ c a t Nam là s h i t ữ ấ ướ ướ ệ ề ạ ề Nhi u nhà nghiên c u s h c, kh o c , văn hoá, ngôn ng , văn ch ế ế ớ c Vi và th gi i kh ng đ nh ti n trình Văn hoá Vi ướ ư c dân nông nghi p lúa n c. t c trên đ t n c, sáng t o N n Văn minh lúa n
ế ả ổ ệ ị ễ ị ệ t Nam, ề ệ ỳ t Nam Trung tâm ữ ể ấ ứ ậ ư ế ớ ư ệ ướ ệ ử Bác sĩ, Ti n sĩ Nguy n Th Thanh nghiên c u nh ng tài li u l ch s và kh o c Vi Trung Hoa, Pháp, Hoa K , Nga… đ a ra lu n đi m xác đáng v “Vi nông nghi p lúa n c và công nghi p đá x a nh t th gi i”.
ạ ố ế ử ọ ễ ề ị ượ ủ ậ ủ các nhà s h c Vi n Đông đã xác nh n n n Văn hoá ạ ề ề ử ầ c coi là Trung tâm văn minh Ti n s đ u tiên c a nhân lo i v ệ ệ ạ ộ Năm 1932. T i Đ i h i ngh Qu c t ệ t Nam đ Hoà Bình c a Vi ướ nông nghi p lúa n c và công nghi p đá.
ề ề ặ ỏ ở ộ ế ớ Hoà Bình Vi ề ấ ớ i Hoà Bình Vi ượ ệ ổ ạ t c t ế ớ ả ộ ứ ấ i. N n Văn hoá ấ ệ t Nam. Chính ệ t Nam đã sáng t o n n Văn hoá Hoà Bình. Các nhà kh o t Nam đã có m t ạ ườ ị i Hoà Bình trên đ t Vi ả ổ ọ ế ớ ệ ấ ấ i. Kh o c h c th gi t ệ i đã l y tên “Hoà Bình Vi ế ớ ặ N n văn hoá Hoà Bình (cách đây trên 16.000 năm) có m t trên toàn th gi Hoà Bình đ c tìm th y s m nh t trong m t ngôi làng nh ườ ng i Vi ổ ọ i đã ch ng minh và xác đ nh ng c h c th gi ế ớ ổ ư ờ th i văn minh c x a nh t th gi ọ ề Nam” đ t tên n n văn hoá này g i là Văn hoá Hoà Bình cho toàn th gi i.
ổ ư ủ ữ ộ ề
ề N n Văn hoá Hoà Bình là m t trong nh ng n n Văn hoá c x a c a Đông Nam Á và ế ớ th gi i.
ữ ượ ờ ạ ườ ệ i Pháp phát hi n và khai qu t c ng ướ ươ ữ ộ ườ ế ề
ậ ở Văn hoá Hoà Bình Văn hoá th i đ i đá gi a đ ơ c ta nh ng năm 1920. Đó là các di tích hang đ ng Kim Bôi, L ng S n, vùng Hoà Bình n ộ ườ ỗ Xóm Gi , M ng Đ ng, M ng Chuông, hang Tri ng X n… vùng Nho Quan Ninh Bình, Sông Đà, Mai Châu, Sông Mã Thanh Hoá…
ả ổ ọ ệ ề ớ ế ậ ườ Đ n nay, các nhà kh o c h c Vi ứ qu t và nghiên c u Văn hoá Hoà Bình và Ng ự ế ớ ạ i đ t nhi u thành t u m i trong khai t Nam và th gi ệ ổ t C . i Vi
ệ ổ ư ừ ộ ớ i ộ ư ổ ộ ổ ữ đây, T Tiên ta đã sáng t o và ườ Ở i. ụ ớ ủ ớ ộ ề ữ ư ể ể ữ ầ ả ị t c x a, sinh t ộ ỳ ệ ụ ướ ụ ể ỷ ồ ạ trên m t vùng lãnh th r ng l n. T ng t n t Đó là dòng dõi Bách Vi ạ nh là m t trong nh ng cái nôi r ng l n c a loài ng phát tri n m t n n văn minh k di u v i nh ng Tinh hoa tiêu bi u nh : Văn minh lúa ướ ề ố n ế ố n p s ng thu sinh trên sông n ồ c, Th n Nông, Kinh d ch Ph c Hy, Tr ng Đ ng hàm súc nh ng tiên tri, H i thuy n và c, chinh ph c bi n Đông…
ệ ấ ồ ứ ạ ọ t đã sáng t o n p s ng, l ườ ử ề ứ ệ ổ ố ố nghĩa, ng x , cày c y, nuôi tr ng… t mi n Nam (phía Nam sông ố ễ i Bách Vi ụ ậ ậ ệ i s ng, ti ng nói, lu t l ọ ố ộ ỳ ứ ọ ừ c b ng th lá cây hái trong r ng g i là trà”. “Dân Bách Vi ườ ậ ấ ố ệ Nông nghi p Bách Vi ệ riêng bi ươ D ng T ) có l ệ Bách Vi ướ ằ n ừ v a ca vè, hát đ i, nói v n, ca dao, l y lá cây mang vào ng ế ố ử ạ t. Đ c Kh ng T d y h c trò: “Ng ử ứ ế , phong t c, t p quán, t c ăn u ng riêng…” “Dân ồ ư t chuyên làm ru ng lúa mà ăn, không nh chúng ta, tr ng kê và lúa m . H c u ng ệ ệ ừ t thích ca múa, v a làm vi c i, trá hình múa hát”.
ủ ụ ị ộ ổ ủ ả t tr ng lúa mà ăn, dùng lá trà mà u ng, ỗ ằ ạ ệ ả ệ ồ ọ ố ộ ố ề ng Th o M c Tr ng đ u chép: “Dân L c Vi ằ t u ng b ng l ộ ầ ộ ụ ố ạ ằ ụ ầ ạ ừ mũi, nuôi t m mà d t v i”, “H dùng m t khúc tre dài ch ng m t ộ i đ ng kia mà làm ườ ồ ớ ề ầ ộ ọ i, r i ậ ể ọ ế ể ơ ứ t tìm hi u các th c ăn nóng mát, bi ế ấ t l y ế ể ị ệ ọ ấ ế t t p chim bi ế ậ ố ọ ấ ẹ ườ ố t nói, ụ i Trung Qu c g i là chim Ph ng ề ậ ổ ủ Các sách c c a Trung Qu c: Giao Châu ký, Tam Đô Ph , Ngõ L c đ a Lý Chí, Nam ươ Ph ọ ế ố h bi ướ ơ c h n, m t đ u có tr cao làm tay c m, có dây bu c vào tr n i l th ọ đàn g i là đ c huy n c m”, “H đem tính tình các con v t mà so sánh v i ng ề ụ truy n t ng, k thành văn th , ca dao”, “H bi ươ cây theo thuy t Âm D ng đ tr b nh”, “H r t quí các loài chim, bi nuôi nhi u chim trĩ s ng trên núi cao r t đ p (sau này ng Hoàng, v t t c a Trung Hoa)”…
ử t h c, văn hoá, c a Bách Vi ủ ặ ố ế ể ủ p v , đánh tráo, bi n ồ ườ ệ ướ ườ i Tàu đã c t văn hoá con ng ế t, đ ng hoá ề i Vi ệ ố ệ ị ế ọ Các sách l ch s , tri t ng ỷ ệ ố hoá thành c a Trung Qu c, ho c đ t h t đ hu di Vi t thành Trung Qu c.
ữ ệ ị ấ ờ ỹ ệ ạ t b c m m i sinh ho t văn hoá và k ngh ị ẫ ố ọ ố ộ ạ ư ạ ả ị Trong nh ng th i gian b đô h , dân Vi ẽ b n đ a, nh ng nó v n s ng m nh m trong m ch s ng dân gian.
ố ườ ữ ế ủ ế i Trung Qu c lúc đ u không quan tâm đ n nh ng huy n tho i c a ng ọ ể ữ ườ i Vi ườ ng nh hoang đ ữ ướ n ệ t. Sau ấ ạ ng y l i ố c, s ng an ạ ủ ư ặ ệ ề ề ề ầ ữ ệ ưở t lý sâu sa, c a nh ng câu chuy n t ệ ệ ề t v kinh nghi m đánh gi c, gi ễ ượ c truy n mi ng, ăn sâu bám r ờ ờ Ng này, h hi u ý nghĩa tri ổ ệ ủ là nh ng thông đi p c a T Tiên Bách Vi ồ ấ vui, làm ăn, tr ng c y lúa… truy n cho con cháu. Nó đ ệ ộ t t c, đ i này qua đ i khác. trong lòng Vi
ậ ủ ạ ệ ấ ủ ồ ở ề ả ắ ố t do Tr i sinh, trên m nh đ t c a Vi ủ ệ ộ ị ổ ư ữ ệ ậ ủ ế ầ
ố ứ ố ề ọ Trung Qu c đau xót khi nh n ra dòng văn h c huy n tho i đó là s c s ng c a dân Bách ệ ộ ừ ộ ờ Đ ng Đình H tr xu ng mi n B c và t t c t Vi ầ ế ự t Nam c . Hán t c không liên can gì đ n s nghi p nhà nông c a các v Th n Trung Vi ụ ệ Nông Nghi p nh : N Oa, Th n Nông, Ph c Hy… mà nh n và bi n thành c a Trung Qu c.ố
ả ươ ố ắ ng B c. Ta ữ Vũ H u San vi ả ồ ố ề ặ ế t: “Hãy quên đi ý nghĩ ngu n g c Vi ộ ố ằ ổ ơ ấ ả ộ ố ỏ Tàu ph ơ ộ i nhu m răng đen, ăn c m ố c, hát đ i đáp giao ướ i, h i hè trên ệ ừ ọ t t H c gi ạ không ph i là Tàu. Có m t ông Tàu, bà Tàu chính c ng nào mà l ầ ự ộ ướ ạ g o tám, ăn tr u, đóng kh hay m c váy, đi thuy n, tham d h i n ề ữ duyên nam n , th i c m b ng ng tre, l y v cây làm v i, làm ngh chài l ể sông bi n…”
ổ ứ ệ ệ ố ộ t Nam ch ng minh gi ng Vi ề ệ ả ấ ướ ở t. Văn minh Hoà Bình kh i nguyên trên đ t n ượ ướ ủ ế ệ ủ ủ ộ c đây. Đà ti n Văn minh lúa n c c a dân Vi c phát t đã đ ướ ư ộ ấ ủ ả ổ ứ t là m t ch ng t c r t Ch ng tích kh o c trên lãnh th Vi ồ ệ ế ộ ờ ổ ư c x a, đ ng th i cũng là ch ng t c tiên ti n trong ngh nông nghi p và hàng h i chính ở ị b i vùng đ a lý phát tích c a t c Vi c ta ườ m i sáu nghìn năm tr ỉ ụ ể tri n liên t c, không ng ng ngh .
ờ ỳ ồ ơ Th i k Đ Đá cũ: văn hoá S n Vi (20.000 12.000 năm TCN).
ờ ỳ ồ ữ Th i k Đ Đá gi a: Văn hoá Hoà Bình (12.000 10.000 năm TCN).
ờ ỳ ồ ắ ớ ơ ỳ
Th i k Đ Đá m i: Văn hoá B c S n (10.000 8000 năm TCN), Văn hoá Qu nh Văn, Đa Bút (6000 5000 năm TCN).
ờ ỳ ồ ồ ướ ự ạ ớ ể ố c Văn Lang đã phát tri n qua b n giai đo n l n: ơ Th i k Đ Đ ng Văn hoá d ng n ậ ồ Phùng Nguyên, Đ ng Đ u, Gò Mun, Đông S n.
ả ế ớ ệ ữ t Nam đã ch ng minh v tính ch t b n đ a c a nh ng ị ủ ặ ệ ấ ả ệ t Nam. Đ c bi t là Văn ắ kh p th gi ề ử ư ớ ự ể ế ớ ủ ấ ướ ề ọ ứ Các h c gi i và Vi ấ ấ ướ ấ ề c Vi n n văn hoá ti n s x a nh t và phát tri n nh t trên đ t n ệ ờ ớ i c a nông nghi p luá n hoá Hoà Bình v i s ra đ i s m nh t th gi c.
ả ể ế ỳ ế Sauer Hoa K vi ạ ể ướ ạ t trong quy n Đ ng Quê: “Đúng là nông nghi p đã ti n tri n qua c đã ệ ệ t Nam) lúa n ầ ớ ủ ướ ồ ộ ọ ọ H c gi hai giai đo n, mà giai đo n đ u là giai đo n c a Văn hoá Hoà Bình (Vi ượ đ ồ ạ ủ c (khoai s ). c tr ng cùng m t lúc v i c môn n
ộ ướ ế ị ườ ọ t t c) đã làm m t b i trên đ c đi quy t đ nh cho loài ng ể ớ ườ ấ ủ ỏ ầ ủ ế ệ ộ ộ ệ ộ ằ ng Sauer cho r ng “H (Vi ạ ầ ti n b . Đó là vi c thu n hoá cây c đ u tiên, m t phát tri n s m s a nh t c a nhân lo i trong nông nghi p”.ệ
ầ ệ ệ t Nam Đ Ngũ Thiên K : “ T c Vi t sách Vi ạ ỹ ế ừ phía Nam sông Tr i Bi n, Tây t ươ ườ i Vi ườ Ngô Vi ư ừ ồ ố t bao g m trăm gi ng ớ ứ i T Xuyên, Nam ệ ườ t di i Mân Vi ắ ườ ố ỉ ệ ỷ ớ ng Giang: Đông t ư ố ệ t di c xu ng ph Nam sông Tr ệ ừ t t ệ t di c t ộ ư ủ ộ ườ ữ ộ ể ng Nam. Ng ạ ng Giang tránh l nh xu ng B c ổ ủ ọ ứ ệ ả t trong lãnh th c a h , ch không ph i ư ớ ấ Bác sĩ Tr n Đ i S vi ả ệ ố Vi t s ng r i rác t ớ ị i v nh Thái Lan. Ng t ư ố c xu ng Giao Ch . Ng i Vi ệ ề t đ u đúng. Đó là nh ng cu c di c c a t c Vi Vi ệ ộ là t c khác di c t i đ t Vi t”.
ị ộ ấ ư ưở ề ệ ng v nông nghi p cho ph ầ ả ệ t, thu n hoá ộ ố ươ ng Tây. Sau này, m t s t ề ậ Ông W.G Solheim II bình lu n : “Văn hoá Hoà Bình là Văn hoá b n đ a t c Vi ệ cây nông nghi p và cung c p t ế Ấ ộ cây đã truy n đ n n đ và Phi Châu.”
ừ ưở ờ ệ ể ệ ạ ng văn hoá nông nghi p phát tri n nh dân Bách Vi t còn l i
ố Trung Qu c th a h trên Hoa l c.ụ
ằ ụ ị ề ể ả ườ ấ ủ ể ố ượ ạ ự ờ c t o d ng trong th i gian th m l c đ a ườ ậ ướ c. Ng i ta ph i di chuy n đi khai phá ự ể quan tr ng nh t c a đà phát tri n là s ra đ i c a các gi ng cây cho ợ ế ố ạ ướ ầ ố ộ Chester Norman cho r ng Văn minh Hoà Bình đ ả ị Sunda (k c Hoàng Sa và Tr ng Sa) b ng p n ờ ủ ọ ằ ồ đ ng b ng. Y u t ữ ạ h t. Nh ng lo i ngũ c c thu n hoá sau này thích h p cho ru ng lúa n c.
ầ ả ộ i. Hoà Bình (Vi ị ệ ế ớ ng toàn b Đông Nam Á, Trung Hoa và th gi ế ị ơ ồ ầ ế ọ ứ ư ộ ị ầ ộ ượ ữ c tôn nh m t v vua. Bà N Oa “Đ i đá vá Tr i” là ng ư t, ơ ủ ợ ế ớ Văn hoá Hoà Bình trung tâm Văn minh nông nghi p đ u tiên trên th gi i. Sau này nh ấ ơ ầ ưở ệ h t Nam) n i s m u t, ệ ượ ứ giàu th nh h n đâu h t và đã có v vua Viêm Đ (vua x nóng) vua nông nghi p t ng ề ứ ạ ườ ư tr ng cho tr ng tr t t c là Th n Nông. Th n Nông Ng i đã nghiên c u d y ngh nông ờ ế ứ ườ ờ i nghiên c u th i ti và đ ơ ỉ ự ễ ộ ắ n ng m a, trăng, gió, phù h p mùa màng, các ngày l h i cùng s ngh ng i vui ch i c a dân chúng sau mùa vàng thu ho ch.ạ
ệ ồ ể ỹ ệ ụ ằ ự ỡ ế ợ ồ ụ ụ ế ỏ
ề Nông nghi p Văn hoá Hoà Bình r c r là chi u kích cho k ngh đ đá phát tri n. Th làm công c b ng đá s i đã ch tác ch tác d ng c rìu đá, búa đá, dao, cày đá… cho dân tr ng lúa.
ấ ở ồ ư ạ ị ở ướ ắ c n m G o b cháy d hoá th ch đã tìm th y ướ ậ Đ ng Đ u ở ủ ắ ạ ả ổ ư Các nhà kh o c r ng r ng tr ạ Vĩnh Phú có niên đ i 5.500 năm tr ạ c CN (cách đây 7.500 năm). N m G o cháy d c a
ồ ờ ằ ể ố ạ ề ớ ồ ấ ỗ ướ ướ ừ ấ c t ắ ồ ổ c này nói v i chúng ta r ng T Tiên ta đã ăn G o đ s ng và ở ờ r t lâu r i. N m G o thu Tr i Đ t h n mang linh thiêng ữ c, n i nh ng dòng sông d n t ằ ỡ ạ ơ ố ạ ờ ỉ ờ i mang t t c v n ổ ạ ố ọ ả ố ề ằ ở ố ồ ụ ậ . V y gi ườ ữ ệ ộ ẫ kh p hoàn c u. Đó là di truy n nòi gi ng Thiên c . ể ể th i phát tri n tr ng lúa n ắ xây n n Văn minh lúa n ướ ớ ạ nh c cháu con nh G o trên cánh đ ng lúa n ỏ ế đây. N u chúng ta quên G o. H i ta và con cháu ta s ng b ng gì? H i nh ng ng ạ ằ ệ ề ộ t. Mình s ng b ng G o. Ch có G o mà thôi! Muôn đ i sau Vi di truy n t c Vi ầ ắ ạ ph i s ng b ng G o, dù h đang Không th khác.
ị ễ ể ể ằ ờ ồ ạ ậ ộ ỷ ộ ạ ỷ ớ ắ ợ ồ ự trong C u Kinh ướ ồ ậ ạ ỷ c và sau Đ i H ng Thu , ọ ườ ề ệ ặ ậ ạ ủ ề Theo bác sĩ Nguy n Th Thanh: “Có th vì n n Văn hoá Hoà Bình n m vào th i đi m c a ả ế ớ ồ ạ tr n Đ i H ng Thu cách đây 17.000 năm. Cu c Đ i H ng Thu này bao g m c th gi i. Ướ ủ ạ ễ ả ượ ỷ c di n t c c a đ o Ch c nó trùng h p v i cu c đ i H ng Thu đã đ ồ ọ Do Thái và Đ o Thiên Chúa. Vì v y theo khoa h c, rõ ràng tr t Nam. loài ng i đã có m t th t lâu trên mi n Đông Nam Á, mà quan tr ng là t ạ i Vi
ạ ụ ị i, chính là L c đ a Đông Nam ồ ầ ớ ụ ạ ộ ỷ ấ ề ụ ở ộ ấ ố ươ ề ế ớ ơ Sau v Đ i H ng Thu này, n i nguy h i nhi u nh t th gi ể ủ Á. Vì m t ph n l n đ t đai c a mi n này đã s p xu ng bi n, m r ng Thái Bình D ng.
ề ạ ế ạ ạ ấ ể ả ườ ậ ự ứ ồ ậ ườ ậ i t p th . Do đó, v n đ c p thi i Đông Nam Á, mà trong đó ng ệ ổ ườ ả t c đã di t n lên ch n cao nguyên t c là l c đ a Bách Vi i Bách Vi ứ ế ố ắ ề ệ ằ ẳ ả ồ ỷ ề ấ ấ ế t ả ệ ổ t c căn b n là đi ụ ị ệ ổ t c ề t th ng đ n mi n duyên h i Trung ể ồ ươ ườ ệ ể ề ạ ả ổ ụ ị Xét theo th m l c đ a Đông Nam Á, các nhà kh o c nh n th y Đ i H ng Thu lên và lui ạ ế ấ r t ch m ch p, vì th không x y ra t i n n ch t ng ủ ườ ố cho s sinh s ng c a ng tìm th c ăn. Ng i Bách Vi mà nay là mi n Nam Trung Hoa và đ ng b ng B c Vi ệ ổ Vi t c đã phát tri n ngh nông đ tăng nhanh ngu n l t. T i đây, ng ự ng th c”. i Vi
ờ ỳ ỷ ứ ướ ữ ụ ằ ệ ụ ồ ế ằ ồ ắ ệ ấ ồ ộ c CN). Nh ng công c b ng đá đã Sang th i k Hùng V ng (Thiên niên k th hai Tr ầ d n thay th b ng nh ng công c đ ng thau và đ s t xu t hi n. Nông nghi p tr ng lúa ướ n ươ ữ ủ ạ c thành vai trò ch đ o trong xã h i.
ữ ệ ệ ạ ồ ộ ữ ẹ ữ ệ ế c Vi ệ ấ ả ổ ọ ế Kh o c h c phát hi n nh ng chi c rìu. Rìu đá và rìu đ ng là m t trong nh ng lo i hi n ấ ướ ấ ề ấ ậ v t tìm th y nhi u nh t trên đ t n t Nam. Nh ng chi c rìu dài và h p dùng trong ả s n xu t nông nghi p.
ố ắ ữ ữ ưỡ ồ ế Sau đó là nh ng chi c cu c s t, nh ng l i cày đ ng.
ớ ồ ự ụ ả ụ ụ ấ ấ ộ ề ế ỹ ố ư ứ ủ ệ ậ ữ Cùng v i nông c s n xu t là nh ng đ đ ng và đun n u b ng g m, d ng c đánh cá, săn ắ b n… minh ch ng m t n n kinh t ằ , k thu t, văn minh c a các c dân nông nghi p.
ậ ẩ ệ ư ươ ườ ấ ệ ả i giao hoan, t ự ỡ ng cóc, ng ố ườ ồ ộ ố ậ ờ ỳ duy cu c s ng nông ằ ượ ờ ượ ng bò, gà… b ng đ t nung. ổ ạ i giã g o trên Tr ng Đ ng r c r an sinh. Nh ng c tích, huy n ữ ươ ạ ậ ề ng, ca múa, sinh ủ ư ề ị Các tác ph m ngh thu t th i k Hùng V ng cũng mang đ m t ặ ả nghi p. Hình nh M t Tr i, t Hình nh bông lúa, ng tho i vô cùng phong phú v thiên nhiên, khí h u, cách làm ăn, yêu th ố s ng c a c dân nông ngh êp…
ệ ậ ạ ờ ư ấ ố ỉ ỷ ề ướ ư ừ ề ạ ộ ộ ư c lên xu ng theo thu tri u, dân c cày b a trên ru ng đó ấ ọ ố ạ Sách Giao Châu ngo i ký chép: “Đ i x a đ t Giao Ch khi ch a chia thành qu n huy n, ru ng đ t g i là L c Đi n, n ọ mà sinh s ng, g i là L c dân”.
ớ ề ừ ế ệ ị ề ắ ộ ư ồ ề ợ ấ ợ ớ ồ ầ ồ ấ ậ ồ ố ủ Phù h p v i truy n thuy t, đ a bàn phân b c a các c dân nông nghi p đ u là nh ng đ ng ộ ấ đ t th p, men theo các con sông l n và g n các đ m h mi n Trung du B c b , Trung b , thích h p v i tr ng c y lúa và thu n d ớ ấ ầ ưỡ ng cây tr ng, súc v t.
ờ ượ ả ấ ồ ự ươ ủ ế ủ ư ư ướ ệ ậ ế ỹ ờ ấ ử ồ c tr ng c y và là ngu n ữ ổ ụ ng th c ch y u c a c dân (Truy n Bánh Ch ng, Bánh Dày…) và ca dao t c ng ph ặ c, M t Trăng tròn khuy t… Theo sách ổ ưở ng Nam có lúa h ch ng, lúa t ỹ ử ạ ạ Cây lúa th i Hùng V ng không ph i là lúa hoang. Cây lúa đã đ ươ l ậ ồ ế bi n k thu t tr ng lúa theo mùa, khí h u, con n ở ươ ầ ả ph Qu ng Chí đ u đ i T n thì ề khoáng, lúa thi n minh, lúa cái h b ch, lúa thanh vu, lúa lu t mang, lúa xích ạ ạ , lúa b ch m c, lúa cánh…
ữ ạ ầ ố ả ế ặ chi ti t đ c ộ ồ ủ ữ ệ ấ ố Sách Vân Đài lo i ng Lê Quý Đôn đã kê ra g n m t trăm gi ng lúa và mô t tính c a các gi ng lúa, nh ng kinh nghi m gieo tr ng và năng su t.
ộ ạ ừ ủ ỏ ố i và t ng gi ng lúa ườ c, đòi h i nhi u s c chăm bón c a con ng ồ ư ữ ộ ươ ầ ợ ộ ộ ồ ộ ề ề ứ ư ướ Lúa là m t lo i cây a n ạ ả ớ thích h p v i nh ng m nh ru ng khác nhau. C dân Hùng V ng tr ng lúa trên ba lo i ồ chân ru ng: ru ng phù sa ven sông, ru ng trũng quanh các đ m h , ru ng trên các gò đ i ọ mi n Trung du. H luôn hát bài ca gi ộ ữ ấ đ t.
ệ ộ ằ ệ ớ t đ i gió mùa Vi ệ ắ ế ệ ố ệ t. Cu c chinh ph c đ ng b ng c a t c Vi ợ ư t Nam vô cùng phong phú, h p b n mùa cây trái. Nh ng ủ ộ t, oai t di n ra quy t li ừ ễ ỉ ươ ư ớ ụ ồ ế Văn hoá Hoà Bình đ n Hùng V ng và t ấ i nay không ng ng ngh . Đó là cu c đ u ắ ệ ể ừ ậ ổ ố ậ ớ ướ ạ ộ t đe do tu n hoàn. Cu c giành gi ậ ụ c lũ, n ng h n, gió bão, ng p l ả ộ ấ ư t đ khai phá đ t hoang, r ng r m, đ p đê, ch ng m a t v i thiên ậ ồ ệ t ph i qu n t ữ ườ ứ ề ể ồ ỷ ợ ử ể ộ ạ ầ ầ ụ ư bên nhau, chung l ng gánh vác, t p ế ứ ộ ủ i th lĩnh tài năng, đ c đ . Các truy n thuy t i, đ tr ng lúa, đ sinh ỷ Thiên nhiên nhi cũng vô cùng kh c nghi linh t tranh vô cùng gian kh và ác li ắ ồ ngu n, n ứ ộ ể nhiên đ sinh t n thách th c t c Vi ớ ạ ổ ứ ợ ch c thành s c m nh v i nh ng ng h p, t ề ậ ề ệ đ u t p trung g i thông đi p v công cu c khai hoang, làm thu l ơ ồ t n (S n Tinh Thu Tinh…)
ị ở ằ ư ủ ườ các đ t Nam ng giao thông vào v trí quan tr ng c a Đông Nam Á. N m trên ngã t ị ế ề ệ ộ ư ầ ạ ớ ố ộ ế ể ặ ờ ố ườ ứ ọ ữ ạ ụ ư ặ ố ầ ướ ướ ả ặ ấ ng”… Toàn dân góp s c ng ng đánh gi c (Thánh Gióng). S l ờ ừ ắ ố ng B c xâm l ấ ữ ữ ượ ể ề ặ ồ ồ ướ ệ ộ ệ Vi ắ ả ả B c Nam, Đông Tây, gi a đ i l c và h i đ o. V trí ti p xúc r ng, dân ta có đi u ki n ạ ề ả ươ ở ộ ng đ u v i m i đe do ngo i xâm. Truy n m r ng giao l u văn hoá. Nh ng luôn ph i đ ứ ặ ề ươ ề thuy t k nhi u cu c ch ng gi c th i Hùng V ng. Ch ng nhi u th gi c: “Gi c mũi ắ ạ ỏ i, góp s t đúc vũ khí, góp đ ”, “Ân”, “Th ch linh th n t ố ượ ạ ủ ả c a c i, thóc g o nuôi quân, t ng vũ khí s n xu t ơ ờ tăng nhanh chóng (th i Phùng Nguyên 0,84%, th i Văn hoá Đông S n tăng 63, 29%). Càng ử ơ ươ ị ề c. Cây c i, núi r ng, dòng sông, đ t đá, l a v sau càng b nguy c ph ắ ạ ướ n nh ng ự ồ ạ ồ cánh đ ng lúa n c và s t n t c, kim lo i, đ ng, s t, voi thú, sinh quy n, h n thiêng … đ u đánh gi c, gi t t c. i Vi
ệ ệ ắ ộ t ch ng trên đ t n c Vi ủ ế ở ệ ộ ể ế ạ ư Nh ng không ai nghĩ r ng đã có cu c di ặ ạ gi c ngo i xâm, Vi ườ ế ng ằ ệ ộ ạ t t c l ậ ộ i đ n sau đã h i nh p v i Vi ấ ướ t Nam. Đánh th ng ữ ắ ạ i m lòng hòa hi u, cùng nhân lo i xây đ p hoà bình. Nh ng ộ ố ớ t t c đ ki n t o cu c s ng chung hoà bình, bác ái.
ở ừ ế ầ ừ ổ ạ ề c v ph ng Nam, xây n n Văn minh nông nghi p lúa n ườ ướ ệ c đ i, Lý, Tr n, Lê đ n nay… đã v ướ i Vi c. Lúa n ở ướ ề ươ ủ t Nam. Đó là hành trình c a cây lúa n ừ ồ ượ ừ t r ng, ộ c, đ c đáo ệ t làm ồ ệ ng cho ng ồ ướ ẫ ườ c d n đ ế ằ ằ ồ ữ ử ằ ơ ươ ử M t ng trang s , tìm hình bóng cha ông t ể xuyên bi n, m n Vi ồ nên nh ng đ ng b ng. T đ ng b ng sông H ng, sông Mã đ n đ ng b ng sông Đ ng Nai, sông C u Long th m h ng lúa.
ữ ữ ị ạ ờ ướ ườ ằ c phì nhiêu. Nh ng kênh r ch ch ng ch t t o ra chân tr i lúa, ằ ng mây thênh thang c a đ ng b ng Nam B th t k thú, mênh ế ướ ế ề ấ ạ ộ ậ ỳ ủ ồ i r ng đ n bao la, đ n vô cùng. Mi n đ t này, ngàn năm tr ề ể ạ ấ ự ỡ ế ể ấ ộ ớ ườ ầ ầ ấ ớ ứ ệ ồ ế ỷ ầ ố ươ ử ủ ả ấ ể ừ ỷ ệ ễ c l nh c a Chúa Nguy n Phúc Chu c đi kinh l ừ c đã t ng ậ ừ i đ t này “cây r ng r m i”. Vùng đ t m i Nam B v i Sài Gòn Gia t Nam cách đây trên ba th k . Năm ễ ễ khi L Thành H u Nguy n ổ ứ ượ ch c c ph ng Nam, t ồ Nh ng cánh đ ng lúa n ạ ờ ướ c, ch m đ chân tr i n ườ ộ ở mang, m lòng ng ẳ có n n văn hóa Óc Eo r c r , ch ng hi u vì sao nó bi n m t, đ l ấ ạ r p, đ m l y, dã thú và không th y bóng ng ả ệ ị Đ nh chính th c xu t hi n trên b n đ văn hóa Vi 1988, chúng ta k ni m ba trăm năm thành ph Sài Gòn, k t ượ ệ Phúc C nh đ ớ ấ ề ị cai tr mi n đ t m i.
ườ ể ả ắ ạ ẳ i Vi ứ ơ ừ c m t là bi n c mù kh i, r ng th m b t ngàn, ch a i đây, tr ọ ố ế ỷ ấ ầ ệ ớ t t ẩ ể ướ Th k XVII, ng ch t đ y hi m nguy, bí n. H th t lên:
ứ ở ạ ớ “T i đây x s l lùng
ả ợ ả Con chim kêu ph i s , con cá vùng ph i kinh”.
ồ ộ ấ ệ ườ ướ t. Đ ng Tháp M i tr ổ ơ t các ắ ỗ ế ệ ồ ế ọ ơ ẫ c 1945, v n còn là n i ệ ườ i Vi ữ ọ ả ướ ậ ơ i n ng vàng. H b o c và ờ ế ỉ ộ ự ướ ả n cây hoa th m, qu ng t, khoe s c d ở ủ ắ ồ t d c theo các ủ ồ ướ ớ ữ ớ ử ự ợ c phù h p v i th y l u lên xu ng c a sông và ể ạ ạ ấ ọ ố ướ ườ ế ọ ậ ồ ướ c thênh thang. H s ng trên n c và ch t cũng trôi theo ng n ắ t kh c nghi Đ t Nam B hoang vu, th i ti ư i t a bánh canh”. Trong vòng ba trăm năm, ng “mu i kêu nh sáo th i, đ a l ấ ồ ổ ồ c m t” cùng nhau bi n đ ng đ t hoang vu thành nh ng đ ng th h đã “đ m hôi, sôi n ắ ướ ắ ữ ườ lúa mênh mông, nh ng v ữ ướ ấ ồ c, ch p nh n hòa h i th c a mình v i nh ng cánh đ ng lúa n nhau tr ng lúa n ữ ơ ướ ụ ọ ọ ể ử nh ng dòng sông, c a bi n… H không đ p đê ngăn nh ng c n n c l ề ố ủ ư tri n sông C u Long mà d a vào ngu n n ể ữ bi n đ làm nên nh ng cánh đ ng vàng. H l p thôn p men theo kênh r ch, t o nên ữ nh ng mái nhà bên đ dòng n c.ướ
ệ ườ ợ ộ t bi i Vi t s ng hòa vào thiên nhiên Nam B và còn bi ộ ế ố ấ i Xtiêng, ng ườ ớ ờ ấ ộ ườ ơ ng Trung Hoa… Thiên nhiên r ng l n đ t đai, sông n ấ ấ ả ả ộ i Nam B siêng năng tr ng c y, chăn nuôi, c n m n làm ra các h i s n cá, ồ ề ủ ố ọ ng, s ng tr ng nghĩa, ế ố t s ng hòa h p cùng các dân ạ ườ i M , ng i Mnông, các lái ể ướ c, bi n tr i y đã hun đúc nên ẫ ầ ươ ọ ỏ ẽ ầ ộ ả ấ ạ ị Ng ộ t c khác trên đ t Nam B : Kh Me, ng ươ th ườ tính cách ng ự cua, tôm, m c, năng đ ng làm ngh th công, buôn bán, giao th kinh tài, khí ch t hào s ng, m nh m , g n thiên nhiên, ch u h c h i…
ể ừ ề ử ế ườ ệ ạ K t ti n s đ n nay. Ng i Vi t lúc nào cũng nâng niu h t lúa.
ỷ ệ ặ ồ ộ ườ ẫ ồ t con ng i. Cánh đ ng lúa v n xanh ế ỷ Th k XX. Bom gi c cày nát ru ng đ ng. Hu di màu con gái.
ườ ườ ườ ự ố ủ ạ ộ ạ i dân là m t h t lúa. Ng i ng i nâng niu h t lúa. Nâng niu s s ng c a chính ỗ M i ng mình.
ố ả ậ ồ ồ ủ ạ ả ậ ồ ơ
ở ả ộ ơ ướ Hình nh c GS.VS Vũ Tuyên Hoàng mãi mãi in đ m Trên cánh đ ng m c, b i c cu c ấ ố ệ ừ ờ đ i, ông đã gieo t ng h t lúa, c khoai, cây rau, hoa, qu … trên đ ng đ t Vi t Nam b n ế ỷ ệ ư t ngã, đ m “nét bu n đau th k này” (th Vũ mùa m a gió, bão giông, nóng rét nghi Tuyên Hoàng).
ứ ụ ọ ổ ế ư ữ ả ươ ạ ọ ự ọ ố ng n i ti ng, nh ng nh ng năm du h c ề i h c ngành Di truy n ch n gi ng cây l ọ ở ươ ề ệ ữ ự ề ờ ề ấ ộ ồ ẹ ộ Sinh ra trong m t gia đình trí th c Hà Thành, thân ph là nhà văn hóa Vũ Ng c Phan, m là ố ơ ằ Qu ng Châu Trung Qu c, nhà th H ng Ph ượ ở ớ Vũ Tuyên Hoàng l c ng th c, b i s m tìm đ ờ ả ề ở “trên tr i” ni m vui làm vi c h u ích cho đ i. Ông tâm s : “C nhà đ u làm các ngh ớ ắ ạ ọ ơ làm nhà văn, làm nhà th và làm h a sĩ, còn mình l i làm ngh “chân đ t”, g n bó v i ủ ở ru ng đ ng là s thích c a mình.”
ng t ng đ ượ ồ ể ưở ữ c đôi chân thanh m nh hào hoa c a chàng trai Hà Thành đã l ướ ằ ơ ằ ộ ấ ườ ộ ủ i c mà không s b n đ a đen ngòm, b i lo ng ngo ng trong i đ t bùn qua ỉ c chân Vũ Tuyên Hoàng l c bám vào. Tình yêu lúa, yêu ng ơ ữ ơ ữ ứ ả ả ồ c
ưở ứ ệ ề ừ c, ông t ng gi ệ ế ạ ộ ề ấ ắ ượ ả Khó có th t ố ợ ọ xu ng nh ng cánh đ ng lúa n ướ ướ n i đã nâng b ọ ệ ữ ư t l ” (th Vũ Tuyên Hoàng). Ông sang nh ng tháng năm, gi a nh ng “C n m a trào gi ế ượ ệ ậ ọ ề ố Liên Xô mê m i nghiên c u khoa h c v gi ng, cây tr ng, b o v lu n án Ti n sĩ, đ ướ ọ ế ộ ệ ệ ệ c thu c th phong Vi n sĩ Vi n Hàn lâm khoa h c Nông nghi p Liên bang Nga, và các n ự ươ ệ ứ ụ ữ ề ướ ớ ng Vi n cây l nhi u ch c v : Vi n tr i th ba…V n gi ng th c, ố ể ồ ộ ể ứ ưở ố ng b Nông nghi p nông thôn, Đ i bi u Qu c H i… đ r i, ông s ng h t mình Th tr ộ ờ ế ớ v i cái ngh “chân đ t” mà ông đ m say dâng hi n m t đ i.
ầ ế ữ ứ ế ỷ ướ ố ạ c, Vũ Tuyên Hoàng đã cho ra ố ị ọ ư ạ ị ữ ượ ả ố ồ ượ ư ệ c gieo tr ng hàng v n ha ng ở ồ đ ng ề ồ ỉ ữ ươ ượ ạ ấ ượ ng dinh ệ ồ c nh ng đ ng nghi p và các ng cao mà còn cho c m d o, h ng v đ m đà, đang đ ố ị ậ ấ ế ụ ẻ ộ ả GS.VS Tr n Đình Long ch ng ki n nh ng năm 60 th k tr ị ờ đ i hàng lo t các gi ng lúa Đông Xuân ch u rét, sau đó là các gi ng lúa ch u úng, và âu ố ế y m g i tên chúng là: U16, U17… các gi ng lúa ch u h n nh CH5, CH133. Và nh ng năm ạ ẫ ầ g n đây, Vũ Tuyên Hoàng v n nâng niu h t lúa, s n sinh ra các gi ng lúa có hàm l ố Prôtein cao nh : P4, P6. Trong đó gi ng P6 hi n đang đ ỉ ằ b ng sông H ng và các t nh mi n Trung. Gi ng lúa này không ch có ch t l ưỡ ơ d ế ệ th h đi sau ti p t c nhân r ng trong s n xu t.
ơ ầ ẻ ộ ạ ơ ư ắ ầ ị ậ ơ ơ ư ườ ế ồ i gieo h t trên cánh đ ng vàng. Và trong ti ủ ng ông. Ng ữ ấ ạ ề ứ ố ượ ố ủ ứ ươ ư ữ ơ i b ng bát c m đ y/ D o th m m t h t, đ ng cay muôn ph n”. Hôm nay, nh ng “Ai ệ ủ ố ồ ọ đ ng nghi p và h c trò c a Vũ Tuyên Hoàng nâng bát c m th m mùi v đ m đà c a gi ng ạ ớ ươ ư t Xuân P6, r ng r ng nh th ấ ư m a phùn gió b c th m l nh tim gan, nh ng cây lúa xanh m t thì con gái rì rào hát Thánh ấ ca, t n Vũ Tuyên Hoàng đã truy n s c s ng m nóng cho gi ng lúa Đông Xuân đ s c ượ v ạ ơ t lên gió rét, m a hàn, s ng giá…
ỉ ồ ạ ữ ữ ườ i cho nh ng cánh đ ng, cho ng ớ ạ ồ ậ ẩ ả ớ ề ả ế ầ ể ủ ưở ồ ạ ố ỉ ế ị ọ ề ề ứ ụ ự ọ ừ ẹ ự ặ ẫ ủ ươ ộ ố ư ệ ằ ạ ấ ế ho c cao h n gi ng táo Thi n Phi n n i ti ng c a vùng Gia L c. Vũ ệ t ố ừ ổ ế ơ ồ ườ ầ i đ u tiên đ a khái ni m tr ng khoai tây b ng h t vào Vi ế ồ ơ ở ứ ạ ạ ộ t, trên c s lý thuy t đ ng d ng, ông đã t o ra gi ng ị ố ờ Không ch đem l i nông dân và cho đ i nh ng gi ng lúa ưở ọ ư m i, GS.VS Vũ Tuyên Hoàng, nhà khoa h c tài ba, giàu sáng t o, còn đ a ra các ý t ng và ế ề thuy t v hai các s n ph m m i v cây tr ng, v t nuôi. Theo GS. VS Tr n Đình Long gi ơ ở ng và phát tri n c a cây tr ng, làm c s cho nhóm gen quy t đ nh đ n quá trình sinh tr ố ủ ồ ngành Di truy n h c và t o gi ng cây tr ng c a Vũ Tuyên Hoàng, không ch có ý nghĩa đ i ệ ế ớ ớ ướ i đã ng d ng thành công trong s nghi p c ta mà nhi u nhà khoa h c trên th gi v i n ố ủ ọ ạ c a h . Gi ng táo Má Đào do Vũ Tuyên Hoàng t o ra v a có m u mã đ p, v a có ch t ệ ượ l ng t ng t Tuyên Hoàng cũng là ng Nam. M t nghiên c u khác ít ai bi ượ V t Anh Đào đ ế c bà con nông dân đánh giá cao…
ễ ưở ươ ự ệ ẩ ưỡ ề ả ầ ở ự ng th c và th c ph m, ng Vi n, ngay sau khi gi ứ ứ ậ ạ ộ ở ộ ệ ng Vi n Cây l PGS. TS Nguy n Trí Hoàn, Vi n tr ệ GS.VS Vũ Tuyên Hoàng có t m nhìn xa: “Khi anh đã thành l p m t trung tâm nghiên c u rau và hoa ộ ng m i phóng mi n Nam, Đà L t, m t trung tâm nghiên c u
ử ở ồ ứ ố đ ng b ng sông C u Long. Nh ng năm 1980, anh đã nghiên c u các gi ng cây đ c ữ ọ ạ ả ồ ề ồ ố ủ ị ầ ọ ự ệ ặ ả i ệ t ằ ầ ề ươ ẫ ứ ủ ề ệ lúa ả s n, góp ph n b o t n ngu n gen, ch n t o nhi u gi ng lúa thâm canh, góp ph n gi ộ ế ấ quy t v n đ l ng th c… Trong tám năm làm ch t ch Liên hi p H i khoa h c Vi ế Nam, anh v n đau đáu quan tâm đ n các đ tài nghiên c u c a Vi n”.
ề ế ự ấ ượ ườ i, đ ơ ng l n, lo đ n s đói, no, m, l nh ọ ủ ầ ả ơ ề ạ ạ ươ c thăng hoa trong các công trình nghiên c u khoa h c c a Vũ Tuyên ơ ọ ả ủ ằ ạ ị ệ ầ ắ ơ ớ ứ ế ớ i tinh th n cao c c a Vũ ồ ạ ế t: “Anh không ch là m t ườ ọ i trong sáng, chân tình, vui v , dí ộ ườ ỉ ẻ ọ ế ơ t nh ủ ng nào. Anh là nhà th tâm huy t, là h a sĩ c a ồ ế ấ ủ ả ờ ị ơ ướ ớ ữ ạ ồ c l n nh t c a c đ i Anh là t o nên nh ng cánh đ ng vàng cánh đ ng ủ ấ ủ ủ ầ ầ ệ ỗ N i ni m đau đau v H t lúa hay chính là tình yêu th ủ c a con ng ọ Hoàng thành c m th m, qu ng t. Nó còn thăng hoa trong th gi Tuyên Hoàng qua h a và th . Đôi bàn tay ông nâng niu H t lúa, h n ông ru H t lúa b ng ộ ộ ọ nh p đi u th ca, và s c màu h i h a. GS.VS Tr n Đình Long vi nhà khoa h c tài ba, uyên bác, mà còn là m t con ng ỏ d m, hòa nhã, bình d và thanh tao bi ộ ờ cu c đ i. M ặ lúa n ng trĩu bông vàng m u vàng c a m no, m u vàng c a chính cái tên c a Anh: GS.Vi n sĩ Vũ Tuyên Hoàng.”
ầ ượ ặ ẻ c g p ông trong dáng v hào hoa, phong nhã, ấ ưở ờ ng. B t ng trong mùa xuân t ọ ề ướ ữ ệ ộ ặ c chân ông l ồ ứ ủ ạ ề ầ ủ ế ạ ọ ng ni m Vũ Tuyên Hoàng vào cõi vô ơ ạ ờ ạ t p chí có in bài th H t lúa ấ ố i xu ng bùn đ t Vi t Nam. Tôi ự ố ế ậ t ông đã yêu H t lúa đ n t n cùng s s ng c a mình. ườ ố ồ ọ ế ườ t bài này, đôi ba l n đ Còn tôi, ng i vi ệ ườ ẽ ặ l ng l , khiêm nh ộ hình m t năm tròn, ng n gió Long Thành đã đ t vào tay tôi t ủ c a ông và nh ng h i c c a b n bè v b ấ kính tr ng ông g p nhi u l n khi bi Và tôi g i ông là “Ng ắ i gieo gi ng trên đ ng v ng” trong Kinh Thánh.
ộ ờ ủ ườ ệ ừ ủ ồ ế i dân Vi th a h ng hoang đ n mãi t t ơ ạ Bài th H t lúa c a ông là hành khúc cu c đ i ng mãi mai sau:
ữ ữ ạ “Nh ng h t lúa gi a lòng tay tôi
ạ ầ ạ ố ố gi ng h t b u, gi ng h t dài
ắ ỏ V làm ánh n ng
ạ ạ ắ H t g o tr ng làm cái nôi
Nôi ru em bé ngủ
ấ ọ Nôi m cho m i ng ườ i
ạ ứ Vì h t lúa đêm khuya thao th c
ọ ờ Tôi đi theo tr n đ i
ữ ạ Ôi nh ng h t lúa vàng
trăm ngàn bé nhỏ
ữ ọ nh ng gi ồ t m hôi
ữ nh ng gi ọ ướ t n ắ c m t
ư ươ long lanh nh s ng
ươ ể ườ S ng đi m tóc ai đi trên đ ng
ạ ầ ế ệ B c đ u bao th h .
ọ ố ồ ế Ch n gi ng trên cánh đ ng vui th
ề ọ ớ ơ Chim g i nhau ph i ph i chi u nay
ặ ộ ớ ườ Ru ng g t xong đã s m đ ng cày
ạ ế ụ ữ Ngày mai l ạ i ti p t c nh ng mùa gieo h t
ẽ ổ ồ ạ Lúa s n i sóng đ ng dào d t
ắ ổ Mùa tr bông hoa th m ru nôi.”
ắ ờ ồ ờ ươ ở ạ ắ ạ ạ Gi th đây, GS.VS Vũ Tuyên Hoàng đang bay cùng mây th m tr i xanh. Linh h n ông yêu ng H t lúa mà tr l i, nh c chúng ta nâng niu H t lúa.
ệ ườ ệ ờ ồ t Nam muôn đ i sinh t n nh H t lúa. Ng i Vi ạ ạ ồ ữ ấ ẹ ấ ị ệ ờ ạ ố t Nam hôm nay, có ai quên Nòi gi ng Vi ượ H t lúa không? Không ai quên. Nhìn nh ng cánh đ ng lúa xanh màu lá m , m t mà, bình ặ ủ ự ướ ự ầ c s v n xoay chóng m t c a d ng xây công yên, h n mùa vàng m no, đang b vùi l p tr ặ nghi p, bê tông hoá, mà lòng chúng ta qu n đau xa xót.
ộ ế ạ ấ ờ Kêu m t ti ng. L nh Đ t Tr i.
ồ ạ ổ ồ ỷ ấ ợ ắ c m t, ướ ự ủ ấ ồ nh : ề ờ ạ ườ ữ i n a. Lòng con ng ạ nguy n r a đ t đai vì con ng ư ề ủ ấ ẽ ườ i toan tính đi u ư ừ ẻ ậ ọ ờ Thiên Chúa sau n n H ng Thu th y ông Nôê cùng v con, gia đình đ m hôi, n ấ ị ụ ọ d n đ t b l t, chăm sóc muôn loài, c y tr ng, gieo h t, nâng niu cây, hoa trái, đã t ẽ “Ta s không bao gi ấ ừ x u t khi còn tr , nh ng Ta s không bao gi còn sát h i m i sinh v t nh ta v a làm!
ấ Bao lâu đ t này còn
thì mùa gieo mùa g tặ
ờ ạ ờ tr i l nh và tr i nóng
ế ạ ế ti t h và ti t đông
ban ngày và ban đêm
ắ ổ ừ ẽ s không ng ng đ p đ i”
(Kinh Thánh)
ỗ ấ ạ ệ ề ở ạ ứ ỉ ồ t Nam này đ u là H t lúa. Hãy t nh th c tr l ạ ả i! C dân ồ ữ ặ ấ ổ do, hòa bình, bác ái, yên n. ự ạ ở c gieo trên cánh ườ ủ ệ ề ỗ t Nam mà m i ng i Nông Dân th c quy n làm ch .Trái ừ ạ ỗ ế ướ ứ ạ ộ ố ẳ ượ đâu xa. H nh phúc, hoà bình b n lâu đ ự c hành đ ng sám h i M i chúng ta sinh ra trên đ t Vi ế ồ ộ t c R ng Tiên đ ng lòng, quy t chí, cùng nhau gieo H t lúa, làm nên nh ng cánh đ ng ự vàng “mùa gieo mùa g t”. Đó chính là s bình đ ng, m no, t ề ế Không tìm ki m h nh phúc ủ ồ đ ng vàng c a m i thôn làng Vi ượ ấ ng đ sáng t o luôn bao dung tha th và m ng vui tr đ t do Th ườ ủ c a Con Ng i.
ụ ố ồ ệ ọ Bài đ c thêm: Thông đi p Tr ng Đ ng – Mai Th c Newvietart.com
