- i -
Trong những năm gần đây, phân tích Báo cáo tài chính (BCTC) đã trở thành
một trong những lĩnh vực chính được các nhà khoa học cũng như các nhà quản trị
doanh nghiệp (DN) quan tâm.
Phân tích BCTC DN không phải chỉ cung cấp những thông tin cho các nhà
quản trị DN nhằm giúp họ đánh giá khách quan về sức mạnh tài chính của DN, khả
năng sinh lời và triển vọng phát triển sản xuất kinh doanh của DN, mà còn cung cấp
cho các đối tượng sử dụng thông tin ngoài DN, như: các nhà đầu tư, các nhà cho
vay, các nhà cung cấp, các chủ nợ, các cổ đông hiện tại và tương lai, các khách
hàng, các nhà quản lý cấp trên, các nhà bảo hiểm, người lao động và cả các nhà
nghiên cứu, các sinh viên kinh tế... Đặc biệt, đối với các DN đã niêm yết trên thị
trường chứng khoán thì việc cung cấp những thông tin về tình hình tài chính một
cách chính xác và đầy đủ cho các nhà đầu tư là một vấn đề có ý nghĩa cực kỳ quan
trọng, giúp họ lựa chọn và ra các quyết định đầu tư có hiệu quả nhất.
Xuất phát từ nhu cầu và vai trò trên, với nhận thức về tầm quan trọng của
việc phân tích hệ thống BCTC đối với quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của
các DN cơ khí nên em đã chọn và đi sâu vào nghiên cứu đề tài: “Hoàn thiện phân
tích báo cáo tài chính tại Tổng Công ty Cơ khí Xây dựng COMA” làm đề tài
nghiên cứu luận văn của em.
Nội dung của luận văn: luận văn ngoài phần mở đầu và kết luận được chia
làm ba chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phân tích Báo cáo tài chính trong các doanh
nghiệp
Trong chương 1 tác giả trình bày những lý luận cơ bản về BCTC, phân tích
BCTC trong các DN. Cụ thể là các vấn đề sau:
Khái niệm và tác dụng của BCTC và phân tích BCTC
Các phương pháp phân tích BCTC
Nội dung phân tích Báo cáo tài chính
Tổ chức phân tích BCTC
- ii -
Về các phương pháp phân tích BCTC: Theo quan điểm của tác giả, tùy vào
mục tiêu và điều kiện phân tích các nhà phân tích có thể sử dụng một hoặc tổng hợp
các phương pháp phân tích. Trong luận văn này tác giả đưa ra một số phương pháp
chủ yếu được sử dụng hiện nay: phương pháp so sánh, phương pháp Dupont,
phương pháp chi tiết chỉ tiêu phân tích, phương pháp đồ thị, phương pháp kết hợp.
Về nội dung phân tích Báo cáo tài chính: Việc thường xuyên phân tích
BCTC nhằm cung cấp những thông tin cho các đối tượng sử dụng, giúp họ đánh giá
chính xác thực trạng tài chính, xác định rõ những nguyên nhân và mức độ ảnh
hưởng của từng nhân tố đến tình hình hoạt động tài chính – khâu trung tâm của mọi
hoạt động sản xuất kinh doanh của DN là một vấn đề có ý nghĩa cực kỳ quan trọng
trong công tác kinh tế. Trên cơ sở đó, giúp các nhà quản trị DN đề ra các giải pháp
hữu hiệu nhằm không ngừng nâng cao sức mạnh tài chính, góp phần nâng cao hiệu
quả sản xuất kinh doanh của DN. Để xem xét một cách chi tiết tác giả trình bày nội
dung phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp bao gồm những vấn đề sau:
- Đánh giá khái quát tình hình tài chính
Để đánh giá khái quát tình hình tài chính trước hết, cần xem xét sự biến động
của nguồn vốn theo thời gian (giữa cuối kỳ so với đầu kỳ, giữa năm này so với năm
khác,..). Do vốn của DN tăng, giảm do nhiều nguyên nhân khác nhau nên sự biến
động của tổng số nguồn vốn chưa thể biểu hiện đầy đủ tình hình tài chính của DN
được. Vì thế, bên cạnh chỉ tiêu “Tổng số nguồn vốn”, các nhà phân tích còn kết
hợp sử dụng chỉ tiêu “Tổng số nợ phải trả” và chỉ tiêu “Tổng số vốn chủ sở hữu”
thu thập từ Bảng cân đối kế toán.
Ngoài ra, đánh giá khái quát tình hình tài chính được thực hiện bằng cách tính
ra và so sánh giữa cuối kỳ với đầu kỳ, so sánh kỳ này với kỳ trước… các chỉ tiêu sau:
Hệ số tài trợ; hệ số tự tài trợ tài sản dài hạn; hệ số tự tài trợ tài sản cố định; hệ số
khả năng thanh toán tổng quát; hệ số thanh toán nợ ngắn hạn; sức sinh lời của vốn
chủ sở hữu.
- Phân tích cấu trúc tài chính
- iii -
Khi ph ân tích cấu trúc tài chính cần xem xét cả cấu trúc tài sản, cơ cấu nguồn
vốn và mối quan hệ giữa tài sản và nguồn vốn bởi vì cơ cấu tài sản phản ánh tình
hình sử dụng tài sản, cơ cấu nguồn vốn phản ánh tình hình huy động vốn, còn mối
quan hệ giữa tài sản và nguồn vốn phản ánh chính sách sử dụng vốn của doanh
nghiệp.
Việc phân tích cơ cấu tài sản và cơ cấu nguồn vốn không thể hiện được chính
sách huy động vốn và sử dụng vốn của DN. Do vậy, các nhà phân tích cần phải đi
sâu phân tích mối quan hệ giữa tài sản và nguồn vốn với các chỉ tiêu tính toán như
sau: hệ số nợ so với tài sản; hệ số nợ so với vốn chủ sở hữu.
- Phân tích tình hình đảm bảo vốn theo tính ổn định nguồn tài trợ
Khi phân tích tình hình đảm bảo vốn cho sản xuất kinh doanh, cần tính ra và
so sánh tổng nhu cầu về tài sản (tài sản dài hạn và tài sản ngắn hạn) với nguồn vốn
chủ sở hữu hiện có và nguồn vốn vay - nợ dài hạn. Nếu tổng số nguồn vốn có đủ
hoặc lớn hơn nhu cầu về tài sản thì DN cần sử dụng số thừa này một cách hợp lý
(đầu tư vào tài sản ngắn hạn, tài sản cố định, vào hoạt động liên doanh, trả nợ
vay,…), tránh bị chiếm dụng vốn. Ngược lại, khi nguồn vốn không đáp ứng đủ nhu
cầu về tài sản thì DN cần phải có biện pháp huy động và sử dụng phù hợp (huy
động nguồn tài trợ tạm thời hợp pháp hoặc giảm quy mô đầu tư…), tránh đi chiếm
dụng vốn một cách bất hợp pháp.
- Phân tích tình hình thanh toán
Tình hình thanh toán của doanh nghiệp phản ánh rõ nét chất lượng công tác
tài chính. Nếu hoạt động tài chính có hiệu quả thì sẽ phát sinh ít công nợ, khả năng
thanh toán dồi dào, ít đi chiếm dụng vốn cũng như bị chiếm dụng vốn. Ngược lại,
hoạt động tài chính kém thì dẫn đến tình trạng chiếm dụng vốn lẫn nhau, các khoản
công nợ phải thu, phải trả sẽ dây dưa kéo dài. Để phân tích tình hình thanh toán, các
nhà phân tích thường tính ra và so sánh giữa kỳ phân tích với kỳ gốc các chỉ tiêu
phản ánh các khoản phải thu, phải trả của DN như sau: Tỷ lệ các khoản phải thu so
với phải trả; số vòng luân chuyển các khoản phải thu; thời gian một vòng quay các
- iv -
khoản phải thu; tỷ suất nợ; tỷ suất các khoản phải trả so với phải thu; số vòng luân
chuyển các khoản phải trả; thời gian quay vòng các khoản phải trả;
- Phân tích khả năng thanh toán theo thời gian
Khả năng thanh toán của DN cho biết năng lực tài chính trước mắt và lâu dài
của DN. Do vậy, phân tích khả năng thanh toán của DN sẽ cho phép các nhà quản
lý đánh giá được sức mạnh tài chính hiện tại và tương lai cũng như dự đoán được
tiềm lực trong thanh toán và an ninh tài chính của DN. Ngoài các chỉ tiêu phân tích
khả năng thanh toán khi đánh giá khái quát tình hình tài chính, các nhà phân tích
còn sử dụng một số chỉ tiêu sau: hệ số nợ dài hạn so với tổng nợ phải trả; hệ số nợ
dài hạn so với tổng tài sản; hệ số thanh toán nợ dài hạn; hệ số thanh toán lãi vay.
- Phân tích hiệu quả kinh doanh
Để đánh giá chính xác hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp cần phải xây
dựng hệ thống chỉ tiêu phù hợp, bao gồm các chỉ tiêu tổng hợp khái quát và các chỉ
tiêu cụ thể . Các chỉ tiêu đó phản ánh được sức sản xuất, suất hao phí cũng như sức
sinh lợi của từng yếu tố. Các chỉ tiêu này cần phải được tính toán trong nhiều kỳ,
phân tích xu hướng vận động của chúng và vẫn phải thống nhất với công thức đánh
giá hiệu quả chung. Các nhà phân tích sử dụng một số chỉ tiêu chủ yếu sau: Sức
sinh lời của tài sản; sức sinh lời của doanh thu; sức sinh lời của vốn chủ sở hữu; tỷ
suất lợi nhuận so với vốn cổ phần; thu nhập một cổ phiếu phổ thông; tỷ lệ giá thị
trường so với mệnh giá của mỗi cổ phiếu phổ thông; tỷ suất chi trả lãi cổ phần; tỷ
suất sinh lãi cổ phần
Khi đánh giá hiệu quả của quá trình sản xuất kinh doanh các nhà phân tích
xem xét đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản cố định và tài sản ngắn hạn. Hiệu quả sử
dụng TSCĐ được tính toán bằng nhiều chỉ tiêu nhưng phổ biến là các chỉ tiêu sau:
sức sản xuất của TSCĐ; sức sinh lời của TSCĐ; sức hao phí của TSCĐ; số vòng
quay của tài sản ngắn hạn; thời gian của một vòng luân chuyển TSNH
Bên cạnh, việc đánh giá hiệu quả kinh doanh thông qua các chỉ tiêu trên, các
nhà phân tích có thể đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh thông qua báo cáo kết
quả kinh doanh bằng phương pháp so sánh.
- v -
Về tổ chức phân tích BCTC: Để phân tích BCTC trong DN thực sự phát huy
tác dụng trong quá trình ra quyết định, phân tích BCTC phải được tổ chức khoa học,
hợp lý, phù hợp đặc điểm kinh doanh, cơ chế hoạt động, cơ chế quản lý kinh tế tài
chính của DN phù hợp với mục tiêu quan tâm của từng đối tượng. Mỗi đối tượng
quan tâm với những mục đích khác nhau, nên việc phân tích đối với mỗi đối tượng
cũng có những nét riêng. Song, nói chung, phân tích BCTC trong DN thường được
tiến hành qua ba bước là: chuẩn bị phân tích, tiến hành phân tích và kết thúc phân
tích.
Chương 2: Thực trạng phân tích Báo cáo tài chính tại Tổng công ty cơ khí xây
dựng COMA
Trong chương 2 trước hết tác giả trình bày những nét tổng quan về lịch sử
hình thành phát triển, đặc điểm hoạt động kinh doanh và đặc điểm tổ chức bộ máy
kế toán và bộ sổ kế toán của Tổng Công ty Cơ khí Xây dựng COMA. Sau đó tác giả
đi sâu vào nghiên cứu thực trạng phân tích BCTC và nhận xét đánh giá tình hình
phân tích BCTC tại đơn vị.
Tổng Công ty Cơ khí Xây dựng là một DN Nhà nước được thành lập theo
quyết định số 993/BXD-TCLĐ ngày 20/11/1995 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng trên
cơ sở tổ chức, sắp xếp lại các Nhà máy thuộc Liên liệp các Xí nghiệp Cơ khí xây
dựng được thành lập từ năm 1975.Tổng Công ty Cơ khí Xây dựng chuyên sản xuất,
kinh doanh thiết bị cơ khí phục vụ ngành xây dựng và các ngành khác, thi công lắp
đặt các công trình xây dựng theo quy hoạch, kế hoạch các ngành xây dựng trong và
ngoài nước theo yêu cầu của thị trường.
Tổng Công ty Cơ khí Xây dựng được tổ chức theo mô hình công ty đa ngành
có quy mô lớn, cơ cấu kinh doanh phức tạp, có các công ty trực thuộc, các văn
phòng chi nhánh rất nhiều, do đó yêu cầu đặt ra với Tổng giám đốc và kế toán
trưởng là phải tổ chức công tác kế toán một cách khoa học, phù hợp với đặc điểm tổ
chức quản lý và kinh doanh của Tổng công ty. Về bộ sổ kế toán, Tổng Công ty Cơ
khí Xây dựng COMA áp dụng hình thức sổ kế toán Nhật ký chung. Đây là hình
thức áp dụng phù hợp với Tổng công ty, với khối lượng nghiệp vụ kinh tế phát sinh
- vi -
nhiều, cập nhật thường xuyên nên việc ghi chép cần được tiến hành liên tục, phù
hợp với việc áp dụng phần mềm kế toán trong công việc hạch toán thường xuyên.
Về thực trạng phân tích Báo cáo tài chính,Tổng Công ty đã thực hiện phân
tích BCTC với một số nội dung như :
Phân tích cơ cấu và tình hình biến động của tài sản: Căn cứ vào số liệu trên
Bảng cân đối kế toán các nhà phân tích của Tổng Công ty Cơ khí Xây dựng COMA
đã tiến hành so sánh sự biến động trên tổng số tài sản cũng như từng loại tài sản và
tính toán tỷ trọng của từng bộ phận tài sản chiếm trong tổng số tài sản giữa đầu năm
với cuối năm (Bảng 2.01). Việc phân tích này không những giúp cho các nhà phân
tích biết được chính xác tình hình sử dụng vốn, nắm được các nhân tố ảnh hưởng và
mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến sự biến động về cơ cấu tài sản mà còn giúp
cho họ đánh giá được khái quát tình hình phân bổ vốn của Tổng Công ty.
Phân tích cơ cấu và tình hình biến động của nguồn vốn:Việc phân tích cơ cấu
và tình hình biến động của nguồn vốn được các nhà phân tích của Tổng Công ty Cơ
khí Xây dựng COMA tiến hành tương tự như phân tích cơ cấu và tình hình biến
động của tài sản (Bảng 2.02). Qua đó, giúp cho họ nắm được cơ cấu vốn huy động,
biết được trách nhiệm của DN đối với các nhà cho vay, nhà cung cấp, người lao
động, ngân sách ... về số tài sản bằng nguồn vốn của họ.
Phân tích tình hình công nợ: Để phân tích tình hình công nợ trên cơ sở Bảng
cân đối kế toán các nhà phân tích của Tổng Công ty tiến hành so sánh các khoản nợ
phải thu, nợ phải trả giữa cuối năm với đầu năm trên tổng số cũng như trên từng
khoản nợ phải thu, nợ phải trả cả về số tuyệt đối và số tương đối trên từng chỉ tiêu
và dựa vào tình hình biến động cụ thể của từng chỉ tiêu để rút ra nhận xét. Ngoài ra,
các nhà phân tích còn tính toán và so sánh chỉ tiêu tỷ lệ các khoản nợ phải thu so
với nợ phải trả giữa cuối năm và đầu năm để đánh giá xem xét số vốn chiếm dụng
và bị chiếm dụng là bao nhiêu, từ đó thấy được khả năng thanh toán thực sự của
Tổng Công ty
Phân tích khả năng thanh toán: Bên cạnh việc phân tích tình hình công nợ,
tại Tổng Công ty còn tiến hành phân tích, đánh giá khả năng thanh toán của Tổng
Công ty, chủ yếu được thực hiện thông qua việc tính toán, so sánh và đưa ra nhận
- vii -
xét trên các chỉ tiêu cơ bản như: Hệ số thanh toán hiện hành, hệ số khả năng thanh
toán tổng quát; hệ số thanh toán nợ ngắn hạn; hệ số khả năng thanh toán nhanh.
Phân tích kết quả kinh doanh: Thông qua các chỉ tiêu trên Báo cáo kết quả
hoạt động kinh doanh các nhà phân tích của Tổng Công ty tiến hành so sánh trị số
của từng chỉ tiêu giữa số năm trước và số năm nay đồng thời so sánh tốc độ tăng,
giảm của các chỉ tiêu để biết được mức tiết kiệm hay lãng phí của các khoản chi
phí, tốc độ tăng giảm của doanh thu có phù hợp với tốc độ tăng giảm chi phí hay
không (Bảng 2.07).
Phân tích hiệu quả kinh doanh: Để đạt được hiệu quả kinh doanh ngày càng
cao và chắc chắn đòi hỏi các nhà quản lý không những nắm chắc các nguồn tiềm
năng về lao động, vật tư, tiền vốn, mặt hàng, chất lượng, điểm hòa vốn, thời gian
hoàn vốn.. mà còn phải nắm được chu kỳ sống của sản phẩm cũng như chu kỳ kinh
doanh của DN nhất là trong nền kinh tế thị trường. Do đó việc phân tích kinh doanh
sẽ giúp cho nhà quản lý đánh giá được khả năng sinh lời và triển vọng của DN mà
thể hiện ở khả năng tăng trưởng của DN, từ đó có biện pháp nhằm tăng cường hiệu
quả kinh doanh của DN. Điều đó được các nhà phân tích của Tổng Công ty tiến
hành phân tích thông qua các chỉ tiêu về suất sinh lời của vốn chủ sở hữu, suất sinh
lời của tài sản.
Từ thực trạng phân tích Báo cáo tài chính tại Tổng Công ty Cơ khí Xây dựng
COMA tác giả nhận thấy công tác phân tích BCTC đã được triển khai nhưng còn
mang nặng tính hình thức, chưa thấy được tầm quan trọng của việc phân tích. Điều
này thể hiện rõ qua các bước của quá trình phân tích tại Tổng Công ty đang thực
hiện như sau:
Vể tổ chức phân tích: Công tác phân tích BCTC tại Tổng Công ty Cơ khí
Xây dựng COMA mặc dù đã được tiến hành nhưng chưa được quan tâm đúng mức,
vẫn chưa có bộ phận chuyên thực hiện việc phân tích BCTC riêng mà hiện nay chỉ
tập trung hết vào một người, đó là nhân viên làm công tác kế toán tổng hợp. Do đó,
hiệu quả của việc phân tích là chưa cao, chưa phát huy hết sự hữu ích của công cụ
phân tích BCTC trong điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh của các nhà quản
trị trong Tổng Công ty.
- viii -
Về nội dung phân tích:Tổng công ty đã thực hiện phân tích BCTC với một số
nội dung như phân tích cơ cấu và tình hình biến động của tài sản và nguồn vốn,
phân tích tình hình và khả năng thanh toán, phân tích kết quả và hiệu quả kinh
doanh,... Tuy nhiên việc phân tích này chỉ sử dụng một số chỉ tiêu rất hạn chế, đơn
giản thể hiện qui mô và tốc độ. Một số chỉ tiêu đã được Tổng Công ty phân tích
tương đối kỹ như phân tích tình hình công nợ. Chỉ tiêu này được tính dưới góc độ
tổng các khoản phải thu, tổng các khoản phải trả cũng như đối với từng khoản phải
thu, phải trả.
Tuy nhiên, do chưa được đầu tư, quan tâm đúng mức nên công tác phân tích
BCTC nói chung và nội dung phân tích BCTC nói riêng tại Tổng Công ty vẫn còn
nhiều hạn chế. Vì chỉ mới dừng lại ở việc phân tích nhóm các chỉ tiêu như trên đã
trình bày nên nội dung phân tích còn quá đơn giản, chưa đầy đủ, chưa toàn diện,
chưa làm toát lên toàn cảnh bức tranh tài chính của Tổng Công ty.
Về phương pháp phân tích: Tổng Công ty hầu như chỉ sử dụng phương pháp
so sánh và chưa áp dụng phương pháp loại trừ hay phương pháp Dupont vào phân
tích nên các chỉ tiêu như: Suất sinh lời của tài sản; Suất sinh lời của doanh thu hay
suất sinh lời của vốn chủ sở hữu tính được cũng hết sức giản đơn và rời rạc, chưa
thể hiện được sự ảnh hưởng của từng nhân tố đến sự biến động chung của các chỉ
tiêu cần phân tích, cũng như chưa chỉ rõ mối quan hệ giữa các chỉ tiêu này với nhau,
do đó bức tranh tài chính của Tổng Công ty mới chỉ được xem xét một phần mà
chưa phân tích toàn diện, đầy đủ, hạn chế đến việc cung cấp thông tin hữu ích cho
các nhà quản trị DN đưa ra các quyết định tài chính kịp thời và đúng đắn.
Những tồn tại từ công tác tổ chức, phương pháp đến nội dung phân tích như
đã trình bày trên đây là do một số nguyên nhân sau từ việc chưa quan tâm đầy đủ
đến công tác phân tích tài chính cũng như Tổng Công ty đang thiếu một quy trình
hoạt động, thiếu một đội ngũ nhân viên tiến hành hoạt động phân tích tài chính một
cách thường xuyên và chuyên nghiệp…
Chương 3: Quan điểm và giải pháp hoàn thiện phân tích Báo cáo tài chính tại
Tổng Công ty Cơ khí Xây dựng COMA
- ix -
Từ cơ sở lý luận và thực trạng phân tích BCTC đã đề cập đến ở chương 1 và
chương 2, trong chương 3 tác giả đưa ra quan điểm, giải pháp hoàn thiện phân tích
BCTC và điều kiện thực hiện các giải pháp đã nêu ra.
Để công tác phân tích BCTC của Tổng Công ty thực sự có ý nghĩa và đáp
ứng được các yêu cầu của các đối tượng quan tâm, Tổng Công ty cần phải thực hiện
theo các phương hướng sau:
Phân tích Báo cáo tài chính phải phục vụ thiết thực cho công tác xây dựng và
hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính của Công ty. Đối với Tổng Công ty Cơ khí Xây
dựng COMA, mà trực tiếp là Ban lãnh đạo Tổng Công ty cần nắm bắt được tinh
thần này và không ngừng sửa đổi các quy chế quản lý trong Tổng Công ty nói
chung, quy chế quản lý tài chính nói riêng cho phù hợp với xu thế chung. Phải
nghiên cứu đăng ký bổ sung các mẫu BCTC mở trong khuôn khổ pháp luật và
chuẩn mực phù hợp với chuẩn mực kế toán hiện hành; trình bầy đầy đủ thông tin
bắt buộc đồng thời trình bầy những thông tin phù hợp với nhu cầu quản lý của công
ty. Ngoài ra cũng cần tiếp thu những ý kiến phản hồi từ phía các đối tượng có liên
quan trong quá trình hoàn thiện công tác phân tích BCTC tại Tổng Công ty Cơ khí
Xây dựng COMA
Phân tích Báo cáo tài chính phải được hoàn thiện đồng bộ trên tất cả các
khâu công việc. Để công tác phân tích đạt được hiệu quả, thông tin của phân tích
BCTC có giá trị hữu ích đối với người sử dụng Tổng Công ty Cơ khí Xây dựng
COMA phải từng bước hoàn thiện đồng bộ trên tất cả các khâu công việc phân tích.
Cụ thể như sau:
- Việc phân tích BCTC cần phải được tổ chức chu đáo, bài bản, chuẩn bị đầy
đủ từ điều kiện con người, phương tiện, tài liệu phân tích. Việc phân tích cần phải
được tiến hành thường xuyên.
- Đa dạng hoá phương pháp phân tích, đặc biệt chú trọng các phương pháp
phân tích hiện đại, ứng dụng các tiến bộ của khoa học kỹ thuật.
- Hệ thống các chỉ tiêu phân tích phải được dựa trên nguồn số liệu của báo
cáo kế toán nói chung và BCTC nói riêng.
- x -
- Công tác phân tích BCTC phải được kết hợp với các phòng ban, các bộ
phận khác của công ty; tài liệu dùng để phân tích phải kết hợp giữa các thông tin tài
chính và thông tin phi tài chính trong công ty, đồng thời phải quan tâm đến các
thông tin về chính sách tài chính, tiền tệ, thuế, thị trường, ngành nghề kinh doanh,
đối thủ cạnh tranh…
Trên quan điểm hoàn thiện phân tích BCTC dựa trên cơ sở lý luận và thực tế
của Tổng Công ty tác giả đưa ra một số giải pháp cụ thể trong phương pháp phân
tích, nội dung và chỉ tiêu phân tích, công tác tổ chức phân tích áp dụng để phân tích
BCTC tại đơn vị thiết thực hơn và đạt hiệu quả cao hơn.
Về hoàn thiện phương pháp phân tích: Theo ý kiến của tác giả, Tổng Công ty
nên áp dụng các phương pháp phân tích hiện đại hơn trong quá trình phân tích
BCTC như: phương pháp Dupont, phương pháp phân tích xu hướng
Đối với nội dung phân tích về hiệu quả kinh doanh, Tổng Công ty nên tiến
hành nghiên cứu và áp dụng mô hình Dupont vào quá trình phân tích. Trong phân
tích suất sinh lời của vốn chủ sở hữu (ROE), phương pháp Dupont dựa vào mối
quan hệ giữa suất sinh lời của vốn chủ sở hữu với suất sinh lời của doanh thu
(ROS), suất sinh lời của tài sản (ROA) để thiết lập phương trình phân tích. Phân
tích BCTC dựa vào mô hình Dupont có ý nghĩa rất lớn. Điều đó không chỉ thể hiện
ở chỗ: có thể đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh một cách toàn diện sâu sắc,
đồng thời đánh giá đầy đủ khách quan những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản
xuất kinh doanh của DN. Từ đó, đưa ra được hệ thống các biện pháp tỷ mỉ xác thực
cho công tác quản lý tài chính.
Việc so sánh các chỉ tiêu trên BCTC, mới chỉ cho thấy sự thay đổi quy mô cơ
cấu, tình hình tăng trưởng qua một năm tài chính, các chỉ tiêu đánh giá còn rời rạc
chưa có mối quan hệ chặt chẽ, ràng buộc mang tính xu thế chung, chưa cho thấy
bức tranh, tổng thể, khái quát để đánh giá xu hướng vận động của các chỉ tiêu tài
chính mà đặc biệt là các chỉ tiêu trên báo cáo kết quả kinh doanh. Để loại trừ tính
ngẫu nhiên, tạm thời, tìm ra tính quy luật, tính ổn định nhà phân tích nên sử dụng số
liệu tài chính của Tổng Công ty trong một khoảng thời gian tương đối dài để có thể
đánh giá được sự vận động của các chỉ tiêu một cách chính xác, chặt chẽ và toàn
- xi -
diện về tình hình kinh doanh của Tổng Công ty. Khi đánh giá xu hướng phải lựa
chọn các chỉ tiêu có mối quan hệ với nhau để có được kết quả phân tích có ý nghĩa.
Về hoàn thiện nội dung và chỉ tiêu phân tích; Nội dung phân tích BCTC của
Tổng Công ty Cơ khí Xây dựng COMA chủ yếu tập trung vào phân tích các chỉ tiêu
phản ánh cơ cấu tài sản, cơ cấu nguồn vốn, tình hình công nợ và một số chỉ tiêu về
kết quả kinh doanh và hiệu quả kinh doanh. Trong đó, một số chỉ tiêu đã được phân
tích tương đối kỹ nhưng cũng có một số chỉ tiêu còn sơ sài. Nhằm góp phần làm cho
công tác phân tích BCTC ngày càng phục vụ tốt cho quá trình quản lý, Tổng Công
ty cần phân tích thêm một số nội dung sau: Phân tích cấu trúc tài chính, phân tích
tình hình bảo đảm vốn cho hoạt động kinh doanh, phân tích tình hình và khả năng
thanh toán, phân tích hiệu quả kinh doanh, phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ,
phân tích rủi ro tài chính
Hoàn thiện tổ chức phân tích: Để phân tích BCTC đạt được hiệu quả cao
nhất, tổ chức phân tích tại Tổng Công ty cần được hoàn thiện thường xuyên nhằm
thoả mãn ngày càng đầy đủ hơn nhu cầu thông tin cho quản lý. Có thể hoàn thiện tổ
chức phân tích BCTC theo các hướng sau:
- Xây dựng quy chế riêng cho công tác phân tích BCTC trong Tổng Công ty
- Đào tạo đội ngũ cán bộ làm công tác phân tích BCTC
- Tổ chức công tác phân tích: Để phân tích BCTC đạt hiệu quả cao, bên cạnh
việc xây dựng quy chế, đào tạo đội ngũ làm công tác phân tích, Tổng Công ty cũng
cần chú ý tổ chức tốt công tác phân tích đặc biệt Tổng Công ty nên thành lập Ban
phân tích gồm các chuyên gia về phân tích trong đó quy định cụ thể chức năng,
quyền và trách nhiệm của Ban cũng như của từng thành viên trong Ban. Sau khi công
tác phân tích hoàn thành, tổ chức hội nghị công bố kết quả phân tích và đưa ra các ý
kiến đóng góp, rút kinh nghiệm, bàn bạc để đưa ra các quyết định quản lý tài chính
trong thời gian tới
Để các giải pháp mang tính khả thi, cần có sự hỗ trợ từ phía Nhà nước, phía
ngành Cơ khí và sự nỗ lực từ chính bản thân Tổng Công ty
Về phía Nhà nước
- xii -
Các DN đều chịu sự quản lý vĩ mô của Nhà nước, do đó, sự đổi mới và hoàn
thiện các công cụ quản lý của Nhà nước có tác động tích cực đến quá trình hoạt
động và phát triển của DN. Để tạo điều kiện cho các DN thực hiện tốt phân tích
BCTC, về phía Nhà nước, cần có những thay đổi trong cơ chế, chính sách… như
sau: Hoàn thiện các quy định về chế độ kế toán hiện hành; xây dựng quy định về
việc công bố thông tin, đặc biệt là Tổng Công ty; thống nhất quy định kiểm toán với
tất cả các DN; ban hành các chế tài xử lý vi phạm đối với các đơn vị liên quan trong
việc công bố thông tin; ban hành những quy định cụ thể đối với công tác thống kê.
Về phía Tổng Công ty
- Nâng cao trình độ cán bộ phân tích
- Nâng cao trình độ cán bộ quản lý tài chính trong việc sử dụng các thông tin
được phân tích từ BCTC
- Nâng cao chất lượng nguồn cung cấp số liệu
- Xây dựng hệ thống chỉ tiêu trung bình ngành
KẾT LUẬN
Từ những vấn đề lý luận và thực tiễn đã trình bày trên đây, chúng ta có thể
khẳng định rằng, phân tích BCTC có một ý nghĩa hết sức to lớn và là công cụ quản
lý đắc lực đối với các nhà quản lý DN. Làm tốt công tác phân tích BCTC sẽ giúp
nhà quản lý có những thông tin đáng tin cậy trong việc lựa chọn và đưa ra các quyết
định kinh doanh hiệu quả nhất.
Qua thời gian nghiên cứu lý luận về BCTC và phân tích BCTC, cùng với
việc tìm hiểu thực trạng công tác phân tích BCTC tại Tổng Công ty Cơ khí Xây
dựng COMA, tác giả đã hoàn thành luận văn Thạc sỹ kinh tế với đề tài: “Hoàn
thiện phân tích BCTC tại Tổng Công ty Cơ khí Xây dựng COMA ”. Với sự nỗ lực
hết mình của bản thân trong nghiên cứu những vấn đề lý luận cũng như đi sâu tìm
hiểu tình hình thực tế, cộng với sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn PGS.
TS. Nguyễn Văn Công, những nội dung và yêu cầu nghiên cứu đã được thể hiện
đầy đủ trong luận văn. Cụ thể, luận văn đã giải quyết được các vấn đề sau:
- xiii -
- Những vấn đề lý luận cơ bản về BCTC và phân tích BCTC trong các
DN đã được hệ thống hoá tương đối đầy đủ.
- Thực trạng phân tích BCTC tại Tổng Công ty Cơ khí Xây dựng COMA
đã được xem xét, đánh giá xác thực.
- Trên cơ sở nghiên cứu lý luận kết hợp với thực tế, tác giả đã đưa ra các
phương hướng và đề xuất các giải pháp hoàn thiện phân tích BCTC tại Tổng
Công ty Cơ khí Xây dựng COMA nói riêng và các DN khác nói chung.
Hy vọng rằng đây là cơ sở giúp cho Tổng Công ty Cơ khí Xây dựng COMA
có thể thực hiện tốt hơn công tác phân tích BCTC nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất
kinh doanh và thực hiện tốt chức năng cung cấp thông tin của các DN trong điều
kiện nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển và xu thế hội nhập kinh tế quốc tế
ngày càng mạnh mẽ.
