Phân tích về giáo dục và thực hành Công tác Xã hội
ở Việt Nam và Canada
Douglas Durst
Nguyễn Thị Thái Lan
Lê Hồng Loan
Do Trần Thị Hằng và Nguyễn Lê Trang dịch
Bộ phận Nghiên cứu Chính sách Xã hội (SPR)
Khoa Công tác Xã hội
Trường Đại học Tổng hợp Regina.
Tháng 6/2006
Bản quyền tác giả: Tháng 6/2006, Douglas Durst, Nguyễn Thị Thái Lan và Lê Hồng Loan
Đã được giữ bản quyền
Douglas Durst, Nguyễn Thị Thái Lan và Lê Hồng Loan
Phân tích Giáo dục và Thực hành Công tác Xã hội
tại Việt Nam và Canađa
VĂN PHÒNG HIỆU ĐÍNH VÀ PHÁT HÀNH
Bộ Phận Nghiên cứu Chính sách Xã hội (SPR)
Khoa Công tác Xã hội
Trường Đại học Tổng hợp Regina
Regina, Saskatchewan, Canađa
S4S 0A2
Điện thoại: (306) 585-4117
Fax: (306) 585-5408
E-mail: social.policy@uregina.ca
www.uregina.ca/spru
ISBN 0-7731-0579-4
Lời Cảm Ơn
Những người nghiên cứu xin chân thành cảm ơn Khoa Học tập và Nghiên cứu sau Đại học
Trường Đại học Tổng hợp RRegina đã hỗ trợ kinh phí cho nghiên cứu này. Thông qua Các Hỗ
trợ Nghiên cứu, Nguyễn Thị Thái Lan và Lê Hồng Loan đã viết bản thảo đầu tiên bằng tiếng
Anh dựa trên nghiên cứu của khóa học Thạc sỹ về Công tác Xã hội của họ. Sau đó, báo cáo của
chúng tôi được Trần Thị Hằng và Nguyễn Lê Trang dịch sang tiếng Việt. Trần Thị Hằng cũng
được nhận Hỗ trợ từ Khoa Học tập và Nghiên cứu sau Đại học. Ngoài ra còn có sự hỗ trợ của
Bộ phận Nghiên cứu Chính sách Xã hội (SPR), Khoa Công tác Xã hội, Trường Đại học Tổng
hợp Regina. Chúng tôi rất cảm ơn Merle Mills và Fiona Douglas của SPR đã trợ giúp về mặt
hành chính và hiệu đính. Cơ quan Phát triển Quốc tế Canađa đã tài trợ cho việc phát triển giáo
dục công tác xã hội ở Việt Nam và hỗ trợ việc thực hiện báo cáo này. Cùng với sự liên kết của
Trường Đại học Tổng hợp Memorial và Tiến sỹ Lan Giễn, Giáo sư về Điều dưỡng, CIDA đã tài
trợ học bổng sau Đại học cho 9 sinh viên tại Trường Đại học Tổng hợp Regina. Đây là một vinh
dự được tham gia đóng góp vào nghiên cứu này và phát triển phúc lợi xã hội và công tác xã hội
tại Việt Nam.
Douglas Durst, Thành viên SPR,
Khoa Công tác Xã hội, Trường Đại học Tổng hợp Regina
doug.durst@uregina.ca
Tháng 6/2006
Bộ phận Nghiên cứu Chính sách Xã hội
Bộ phận Nghiên cứu Chính sách Xã hội (SPR) được thành lập từ năm 1980 với tư cách là bộ
phận nghiên cứu của Khoa Công tác Xã hội của Trường Đại học Tổng hợp Regina. Mục đích
chính của SPR là tiến hành các nghiên cứu phân tích sâu nhằm nâng cao chất lượng sống của cá
nhân, gia đình và cộng đồng.
Bộ phận hỗ trợ các hoạt động nghiên cứu của tất cả các thành viên của khoa và hỗ trợ cho sinh
viên và các đối tượng trong việc nghiên cứu chính sách phúc lợi xã hội và chính sách xã hội.
SPR làm việc với các tổ chức cộng đồng, các ban/ngành của chính phủ và các viện chính sách
và viện nghiên cứu khác nhằm góp phần vào việc phát triển chính sách xã hội và dịch vụ phục
vụ con người tại Saskatchewan và những nơi khác. Bộ phận này cũng phổ biến các kết quả
nghiên cứu về chính sách xã hội và phúc lợi xã hội qua các hội nghị, hội thảo, báo chí và các ấn
phẩm khác nhau, bao gồm báo cáo nghiên cứu và báo cáo nghiên cứu đã được các nhà nghiên
cứu bên ngoài đánh giá của SPR.
Các Báo cáo Nghiên cứu của SPR và những ấn phẩm của các hoạt động được thiết kế nhằm xúc
tiến thảo luận về các vấn đề đang nổi lên về chính sách xã hội và các thực hành về dịch vụ phục
vụ con người và để xác định các vấn đề nghiên cứu ưu tiên. Các Báo cáo Nghiên cứu đã được
các nhà nghiên cứu đánh giá của SPR nhằm tạo điều kiện tiếp cận với các kết quả nghiên cứu về
chính sách xã hội và dịch vụ phục vụ con người. Tất cả các ấn phẩm đều được coi là nguồn tài
liệu phục vụ phát triển chính sách và phục vụ việc giảng dạy và học tập tại trường đại học và tại
cộng đồng. Danh sách của các ấn phẩm được phát hành gần đây của SPR sẽ được in tại bìa sau
của báo cáo này. Hầu hết các ấn phẩm đều được đăng trên trang web của SPR:
http://www.uregina.ca/spr/publi.html.
Các Báo cáo Nghiên cứu và Báo cáo Nghiên cứu đã được đánh giá của SPR được coi tương
đương với tiêu chuẩn của các ấn phẩm học thuật. Các Ấn phẩm về Các Hoạt động của SPR
không được các nhà nghiên cứu khác đánh giá.
Fiona Douglas
Phụ trách Biên tập
Bộ phận Nghiên cứu Chính sách Xã hội
Tóm tắt sách
Giáo dục Công tác xã hội đang phát triển mạnh mẽ ở nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt
Nam và nó đang phải đương đầu với những thách thức mới bởi nó pha trộn những ảnh hưởng về
lịch sử, chính trị và văn hóa. Bài viết này xem xét lại sự phát triển của Công tác xã hội trong
lịch sử và hiện tại ở cả hai nước Canada và Việt Nam theo mô hình thực hành tổng hợp. Mô
hình này bao gồm 5 lĩnh vực thực hành: Thực hành với cá nhân, với gia đình và nhóm; Phát
triiển cộng đồng; Chính sách xã hội; Nghiên cứu xã hội; và Hành chính và Quản lý. Sự kết nối
từ lý thuyết tới thực hành là thường xuyên nơi mà sự khác biệt giữa hai nước là rõ nét. Bài viết
bao gồm cả sự tranh luận về sự nghề nghiệp hóa của Công tác xã hội và sự đóng góp của nó
trong tương lai đối với một Việt Nam mới đang nổi lên.
Lời giới thiệu
Cuốn sách này được viết để xem xét lại sự phát triển về lịch sử của Công tác xã hội và khái
niệm hóa sự phân tích có so sánh của thực hành công tác xã hội phù hợp về mặt văn hóa được
áp dụng ở Canada và Việt Nam. Có những giá trị căn bản và nguyên tắc đạo đức thường có ở cả
hai nước bao gồm cả sự tôn trọng giá trị và chân giá trị của tất cả mọi người, mối quan tâm đối
với những nhóm người dễ bị tổn thương và sự nỗ lực để xóa bỏ sự phân biệt đối sử. Tuy nhiên,
ý tưởng về chính trị, nền văn hóa và truyền thống vẫn đang ảnh hưởng tới thực hành và giá trị
của thực hành công tác xã hội giữa xã hội định hướng xã hội chủ nghĩa của Việt Nam và xã hội
phương Tây định hướng cá nhân chủ nghĩa của Canada. Ở Canada Công tác xã hội đang được
gọt rũa và nó là sự phản ánh của sự đa dạng, tính đa nguyên và là một xã hội từng thay đổi mà
nó chứa đựng nhiều giá trị, niềm tin, và triển vọng của loài người. Từ những năm 1980 với cuộc
bầu cử của nhà nước tân tự do dân chủ, Canada đã và đang đẩy mạnh khái niệm về sự tư nhân
hóa và theo đuổi đến cùng các chương trình xã hội của thế giới. Những nhân viên công tác xã
hội đang phải đương đầu với sự lan tràn của ý tưởng tân tự do mà nó đã đang làm trầm trọng
thêm vấn đề thiếu hụt tính đồng nhất của Công tác xã hội. Các nhân viên Công tác xã hội ngày
càng nhận ra được công việc của họ phản ánh trách nhiệm đối với việc làm chủ xã hội hơn là sự
thay đổi xã hội. Ở Việt Nam, Công tác xã hội đã trải qua các giai đoạn khác nhau trong quá trình
1