58
HIỆN TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH
TẠI THỊ XÃ TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG
Phan Văn Trung1, Phạm Văn Đức2
1. Khoa Công nghiệp Văn hóa. Email: trungpv@tdmu.edu.vn
2.Trường THCS Phú An, Bến Cát, Bình Dương. Email: phamvanduc566@gmail.com
TÓM TẮT
Thị xã Tân Uyên có tiềm năng phát triển nhiều loại hình du lịch như du lịch sinh thái, du
lịch làng nghề, du lịch về nguồn, ... Tuy nhiên, hiện trạng phát triển du lịch ở thị xã Tân uyên
chưa tương xứng với tiềm năng, khách du lịch và doanh thu từ hoạt động du lịch còn thấp, sản
phẩm du lịch chưa đa dạng, nguồn nhân lực còn nhiều hạn chế. Dựa vào phương pháp thu thập,
xử lý tư liệu và phương pháp khảo sát thực địa nhóm nghiên cứu phân tích làm rõ hiện trạng phát
triển du lịch và đề xuất một số giải pháp phát triển du lịch cho thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương.
Từ khóa: Giải pháp, du lịch, hiện trạng, thị xã Tân Uyên
1. MỞ ĐẦU
Thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương có nhiều tiềm năng phát triển du lịch, gồm nguồn tài
nguyên tự nhiên và tài nguyên nhân văn như các vườn trái cây, công trình kiến trúc cổ, làng
nghề, sân golf, ... Đây là cơ sở phát triển các loại hình du lịch như du lịch sinh thái miệt vườn
tham quan các trang trại, các vườn cây ăn trái; du lịch văn hóa tham quan các di sản văn hóa;
du lịch tham quan các làng nghề; du lịch thể thao cao cấp. Bên cạnh đó thị xã được bao bọc bởi
sông Đồng Nai và hệ thống kênh rạch giúp khu vực này có khí hậu khá mát mẻ tạo điều kiện
thuận lợi phát triển du lịch.
Tuy nhiên trong những năm vừa qua, ngành du lịch của thị xã Tân Uyên phát triển chưa
tương xứng với tiềm năng hiện có, thể hiện qua số lượng và doanh thu từ hoạt động du lịch còn
thấp, cơ sở lưu trú đạt chuẩn chưa cao, nguồn nhân lực phục vụ du lịch còn thiếu.
Do đó, phân tích làm rõ thực trạng phát triển du lịch và đề xuất các giải pháp phát triển
du lịch giúp cho các nhà hoạch định chính sách ở địa phương có những căn cứ thực tiễn và tin
cậy về phát triển du lịch là việc làm cần thiết. Đây cũng là cơ sở quan trọng cho địa phương đề
xuất định hướng phát triển du lịch ở thị xã Tân Uyên trong thời gian tới hiệu quả hơn.
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Phương pháp thu thập và xử lý tư liệu
Phương pháp này được vận dụng trong thu thập các tài liệu liên quan tới phát triển du lịch
tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. Trên cơ sở đó tiến hành chọn lọc, phân tích các tài liệu,
đồng thời thành lập bảng thống kê, xây dựng các biểu đồ nhằm làm rõ thực trạng phát triển du
lịch tại địa bàn nghiên cứu.
59
2.2. Phương pháp khảo sát thực địa
Nhóm nghiên cứu tiến hành khảo sát thực trạng một số yếu tố liên quan đến tài nguyên
tự nhiên, tài nguyên nhân văn và cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển du lịch thị xã Tân Uyên theo
các tuyến đường chính như ĐT 742, ĐT 746, ĐT 747 A, ĐT 747B và tuyến đường sông thuộc
thị xã Tân Uyên dài khoảng 18km.
3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
3.1. Hiện trạng phát triển du lịch thị xã Tân Uyên
3.1.1. Sản phẩm du lịch
Du lịch sinh thái miệt vườn: đã được hình thành và khai thác phục vụ du khách ở cù lao
Bạch Đằng là các vườn bưởi. Tổng diện tích trồng bưởi ở cù lao Bạch Đằng đến năm 2019 là
340 ha với nhiều giống bưởi nổi tiếng. Cù lao Rùa với các vườn rau xanh, nông sản sạch. Hiện
nay đã có nhiều tuyến du lịch trải nghiệm trên địa bàn thị xã Tân Uyên, thu hút lượng khách
khá lớn đến với các vườn cây ăn quả và nông sản nơi đây.
Du lịch tâm linh: Trong những năm gần đây được sự quan tâm của sở Văn hóa Thể thao
và Du lịch tỉnh đối với thị xã Tân Uyên nên các địa điểm du lịch tâm trên địa bàn cù lao Rùa
và cù lao Bạch Đằng được khai thác và trùng tu thu hút khách du lịch đến tham quan, tín ngưỡng
và nghiên cứu như: Đình Tân Trạch, chùa Khánh Sơn, đình Nhựt Thạnh, …..
Du lịch thể thao cao cấp: Tại thị xã Tân Uyên có sân gofl Mê Kông là địa điểm thể thao
cao cấp thu hút khá nhiều khách đến tham quan và tham gia thể thao không chỉ là khách trong
nước còn có cả khách quốc tế.
Du lịch tham quan các di tích lịch sử, văn hóa, vui chơi giải trí: Nhìn chung các di tích
lịch sử, văn hóa trên địa bàn xã Thạnh Hội và xã Bạch Đằng khá phong phú từ các di tích khảo
cổ học, di tích kiến trúc tôn giáo và các công trình kiến trúc nhà cổ, công trình văn hóa mang
tính giáo dục lòng yêu nước đã và đang được đầu tư, nâng cấp khai thác phát triển phục vụ
khách du lịch đến tham quan như di tích khảo cổ cấp Quốc gia cù lao Rùa, nhà cổ ông Đỗ Cao
Thứa, con đường bản đồ gốm sứ cù lao Rùa,…. Hằng năm thu hút nhiều du khách đến tham
quan, học tập và nghiên cứu.
Du lịch đường sông: Hai cù lao ở Tân Uyên được sông Đồng Nai bao quanh, độ dốc của
sông thấp, nước chảy chậm nên thuận lợi cho giao thông đường thủy giữa Bình Dương, Đồng
Nai và các tỉnh lân cận. Hiện nay, do thiếu cơ sở hạ tầng nên mô hình này vẫn đang trong giai
đoạn thử nghiệm, các bến tàu đang được xây dựng tại Bạch Đằng và Thạnh Hội.
Qùa lưu niệm: Với sản phẩm du lịch chính là bưởi, trái cây có múi nên các sản phẩm làm
quà tặng và lưu niệm cũng xuất phát từ bưởi, cam,... Các sản phẩm chế biến từ bưởi như: rượu
bưởi, tinh dầu bưởi, các món ăn chế biến từ bưởi như chè bưởi, gỏi bưởi, bò nướng lá bưởi ở
Bạch Đằng và nông sản rau sạch tại Thạnh Hội.
3.1.2. Khách du lịch
Trong những năm vừa qua thị xã Tân Uyên đã nỗ lực phấn đấu đưa ra nhiều kế hoạch, dự
án thu hút đầu tư vào ngành du lịch tại địa phương nên khách tham quan ngày càng tăng lên,
nhất là khách đến hai cù lao. Giai đoạn 2015 - 2019 các di tích trong thị xã có hơn 38.500 lượt
khách tham quan, lễ hội “Hương bưởi Bạch Đằng” qua 2 lần tổ chức thu hút hơn 20.000 du
60
khách tham gia, đặc biệt những ngày diễn ra lễ hội có thể thu hút 3.500 – 4.000 lượt khách đến
với cù lao Bạch Đằng. Di tích khảo cổ học cù lao Rùa cũng thu hút khá đông du khách, giai
đoạn 2015 – 2019 có hơn 2.500 du khách đến tham quan (Chi cục thống kê thị xã Tân Uyên,
2020; Ủy ban nhân dân thị xã Tân Uyên, 2019).
Ngoài lễ hội “Hương bưởi Bạch Đằng” là điểm nhấn thu hút khách du lịch đến với cù lao
Bạch Đằng với nhiều đối tượng khách du lịch tham gia. Các địa điểm khác ở hai cù lao, khách
du lịch chủ yếu là các nhà khoa học, sinh viên, học sinh.
3.1.3. Doanh thu du lịch: Đối với các cù lao tại thị xã Tân Uyên phần lớn các địa điểm
du lịch chưa thu vé như: di tích khảo cổ cù lao Rùa, nhà cổ ông Đỗ Cao Thứa, Đình Tân
Trạch,… nên doanh thu hoạt động du lịch của cù lao chưa được thống kê cụ thể. Tuy nhiên, du
khách đến đây sử dụng dịch vụ ăn uống và mua sắm góp phần tăng doanh thu cho người dân
và chủ các cơ sở kinh doanh. Doanh thu dịch vụ năm 2019 của toàn thị xã đạt được 10.600 tỷ
đồng tăng 20,73 % so với kế hoạch (Chi cục thống kê thị xã Tân Uyên, 2020).
3.1.4. Cơ sở lưu trú và dịch vụ ăn uống: Trong những năm gần đây dịch vụ ăn uống và
lưu trú của thị xã Tân Uyên ngày càng tăng lên năm 2015 số doanh nghiệp hoạt trong lịch vực
này là 32 doanh nghiệp, đến năm 2019 là 82 doanh nghiệp, đây là điều kiện thuận lợi cho du
khách khi đến thăm quan các địa điểm ở thị xã Tân Uyên.
Hình 1. Số doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ lưu trú và ăn uống
của thị xã Tân Uyên giai đoạn 2015 – 2019
Nguồn: Chi cục thống kê thị xã Tân Uyên, 2020
Thị xã Tân Uyên đã có một số cơ sở lưu trú, nhà hàng, tiêu biểu là các cơ sở sau đây:
Bảng 1. Một số cơ sở lưu trú và ăn uống thị xã Tân Uyên
TT
Cở lưu trú, ăn uống
Địa chỉ
Số điện thoại
1
Khách sạn Mộc Xum
Ấp Tân Hóa, xã Tân Vĩnh Hiệp, TX. Tân Uyên
(0650) 3 631 433.
2
Nhà nghỉ Ngọc Lý
Số 72, khu phố Khánh Long, P. Tân Phước Khánh, TX.
Tân Uyên
(0650) 3 658 666
3
Nhà hàng sen Hồ Tây
đường ĐT747 (cầu rạch tre), P. Uyên Hưng,TX. Tân Uyên
0923 323 939 –
0274 3639 179
4
Nhà nghỉ Rừng Xanh
Tổ 3 Khu 5, P. Uyên Hưng, TX. Tân Uyên
(0650) 2 217 198
5
Quán ăn Bờ Sông
Xã Bạch Đằng, TX. Tân Uyên
0933815728
6
Nhà hàng Bạch Đằng
Xã Bạch Đằng, TX. Tân Uyên
0938548993
7
Thạnh Hội Quán
Xã Thạnh Hội, TX. Tân Uyên
0898680878
8
Bánh Xèo Nhà Em
215 C khu phố Bình Hòa 2, Tân Phước Khánh, TX.Tân Uyên
0918 265 448
Nguồn: Kết quả điều tra của nhóm nghiên cứu
61
Hệ thống cơ sở lưu trú và dịch vụ ăn uống ở các cù lao thị xã Tân Uyên đa dạng và phong
phú, tuy nhiên hệ thống nhà hàng và khách sạn đạt tiêu chuẩn cao rất ít.
3.1.5. Cơ sở du lịch – lữ hành
Theo điều tra của nhóm nghiên cứu, số công ty dịch vụ du lịch và lữ hành tại thị xã Tân
Uyên còn ít, hiện nay chỉ có 4 công ty sau:
Bảng 2. Các đơn vị lữ hành và địa điểm phục vụ khách ở thị xã Tân Uyên
STT
Địa chỉ
Số điện thoại
1
Số 34B, khu phố, phường Uyên Hưng,
thị xã Tân Uyên
(0274)3656609
2
Số 88, khu phố Khánh Long, phường
Tân Phước Khánh, thị xã Tân Uyên
(0274) 3 906 078
3
Số 349/C, đường ĐT 746, khu phố 8,
phường Uyên Hưng, thị xã Tân Uyên
(0274) 3 641 119
4
1. Vườn bưởi anh Hai Hùng
2. Vườn bưởi anh Tâm
3. Vườn bưởi chú Hai Dương
0962415166
0792231602
0767744157
Nguồn: Kết quả điều tra của nhóm nghiên cứu
3.1.6. Nguồn nhân lực phục vụ hoạt động du lịch
Theo số liệu thống kê của chi cục thống kê thị xã Tân Uyên cho thấy, lực lượng lao động
ngành dịch vụ lưu trú và ăn uống của toàn thị xã tăng lên khá nhanh năm 2015 là 3.489 người
tăng lên 4.855 người năm 2019. Lực lượng này đáp ứng tốt các nhu cầu của du khách, ngay cả
những ngày diễn lễ hội lớn tại Bạch Đằng (Hương bưởi Bạch Đằng) năm 2019 bình quân mỗi
ngày đón tiếp 3.500 – 4.000 lượt khách tham quan.
Hình 2. Số lao động hoạt động trong ngành dịch vụ lưu trú và ăn uống ở thị xã Tân Uyên
giai đoạn 2015 – 2019 (Nguồn: Chi cục thống kê thị xã Tân Uyên, 2020)
Về hướng dẫn viên du lịch, đa phần các địa điểm du lịch ở các cù lao đều do Phòng Văn
hóa –Thông tin quản lý, khi du khách đến các địa điểm tham quan rất khó liên hệ hướng dẫn viên
chuyên nghiệp. Hướng dẫn viên ở đây chủ yếu là những người địa phương, cán bộ đoàn hoặc là
chủ các cơ sở sản xuất thủ công, chủ vườn cây ăn trái, do họ chưa qua đào tạo bồi dưỡng về
chuyên môn, nghiệp vụ của du lịch, vì vậy nhiều giá trị về lịch sử, văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật
của nhiều địa điểm trên cù lao Bạch Đằng và cù lao Rùa chưa được truyền tải đến du khách.
3.2. Nhận xét chung về hiện phát triển du lịch tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương
Điểm mạnh: Thị xã Tân Uyên có tiềm năng lớn phát triển nhiều loại hình du lịch như
62
tham quan, du lịch tâm linh, du lịch sinh thái, du lịch thể thao cao cấp,… Cơ sở hạ tầng và cơ
sở vật chất kĩ thuật ngày càng được cải thiện, số lượng khác và doanh thu từ hoạt động du lịch
có xu hướng ngày càng tăng, lực lượng tham gia hoạt động du lịch ngày càng đông.
Hạn chế: Số lượng khách đến với thị xã Tân Uyên có xu hướng tăng lên, tuy nhiên tốc độ
gia tăng chậm. Cơ sở hạ tầng được cải thiện nhưng vẫn còn nhiều hạn chế, thiếu lực lượng
hướng dẫn viên chuyên nghiệp, công tác quảng bá, giới thiệu sản phẩm du lịch thị xã Tân Uyên
chưa được đầu tư đúng mức.
Cơ hội: Phát triển du lịch đang được chính quyền thị xã Tân Uyên quan tâm, đẩy mạnh
phát triển trong thời gian tới thông qua xây dựng “Đề án phát triển du lịch thị xã Tân Uyên đến
năm 2025 định hướng đến năm 2030”. Trong đề án xác định các sản phẩm du lịch chính như
du lịch sinh thái, du lịch văn hóa – lịch sử, du lịch đường sông, du lịch nông nghiệp, du lịch văn
hóa tâm linh, du lịch ẩm thực, du lịch mu sắm.
Thách thức: Khách du lịch ngày càng yêu cầu cao về chất lượng phục vụ, các sản phẩm du
lịch mang tính đặc trưng của vùng miền hoặc các sản phẩm du lịch khác biệt. Bên cạnh đó, du
khách còn yêu cầu các dịch vụ đi kèm như các trung tâm mua sắm, khu vui chơi giải trí, ẩm thực,…
3.2. Giải pháp đẩy mạnh phát triển du lịch tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương
3.2.1. Giải pháp nâng cao chất lượng, đa dạng các sản phẩm du lịch
Sản phẩm du lịch ở thị xã Tân Uyên còn khá đơn điệu, vì vậy có thể đa dạng hóa sản phẩm
du lịch thông qua các hình thức khác như câu cá giải trí, ẩm thực đặc sản quê hương gắn liền với
cây bưởi nơi dây như chè bưởi, gỏi bưởi, mức bưởi, tinh dầu bưởi, giao lưu đờn ca tài tử miệt
vườn trong vườn cây ăn trái, hay các dịch vụ kèm theo tại nhà cổ ông Đỗ Cao Thứa như thuê
trang phục áo bà ba, áo dài của người Nam Bộ xưa, chụp hình tại nhà cổ kết hợp ẩm thực, tổ chức
các trò chơi dân gian tại đình Tân Trạch tái hiện lại không gian lễ hội tại đình. Ngoài ra, có thể
cho du khách tham quan mô hình trồng rau sạch, công tác gieo trồng và thu hoạch, hoạt động trải
nghiệm làm nông dân, trồng rau và mua rau sạch về làm quà cho người thân gia đình sử dụng.
Tập trung các gian hàng trưng bày, giới thiệu các sản phẩm nông nghiệp, hoa, cây kiểng
tại các điểm dừng chân, khu du lịch nghỉ dưỡng, kết nối các đơn vị lữ hành trong và ngoài thị
xã, kết nối tuyến du lịch ven sông Đông Nai. Xây dựng các tour du lịch sinh thái, tham quan
kết nối với các điểm di tích lịch sử - văn hóa và các đình, chùa, miếu trên địa bàn, các cơ sở sản
xuất thủ công, tham quan và mua nông sản tại vườn rau sạch xã Thạnh Hội,…
3.2.2. Phát triển cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật
Địa phương cần có kế hoạch, phương án vận động đầu tư xã hội hóa đầu tư cơ sở vật chất
– kỹ thuật để phát triển du lịch như: cơ sở lưu trú, dịch vụ ăn uống, khu nghỉ dưỡng, hệ thống
giao thông, hệ thống điện, nước, các trạm dừng chân, …. Đặc biệt là đầu tư cơ sở vật chất làm
sao để tạo điểm nhấn của vùng chuyên canh sản xuất nông nghiệp phục vụ phát triển nông
nghiệp và cả du lịch nơi đây.
Mời gọi xã hội hóa để đầu tư hệ thống hạ tầng các tuyến đường giao thông, bổ sung phòng
trưng bày với trang thiết bị âm thanh, ánh sáng trang trí hiện đại tạo điểm nhấn cho phòng trưng
bày lịch sử - văn hóa, kinh tế xã hội của địa phương, bổ sung các điểm dừng chân cho du khách
có thể đến tham quan và nghỉ ngơi thuận lợi hcho việc chuyển sang các địa điểm du lịch khác
trong địa phương hoặc địa điểm du lịch các địa phương lân cận, đầu tư các bãi đỗ xe cho các