15
biÕn ®éng tÝnh bíc ngoÆt cña nÒn kinh chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng
sôp ®æ cña c níc Liªn x« §«ng ¢u cò, kinh thÞ trêng níc ta
nh×n chung bÞ gi¶m sót bn d¹ng. Trong c«ng nghiÖp HTX 32.034
(1988) chØ cßn 9.660 (1991) møc s¶n xuÊt n¨m 1991 víi m tríc gi¶m
47% nªn gi¸ trÞ s¶n lîng ®ãng còng gi¶m dÇn chç chiÕm 23,9% (n¨m
1988) gi¶m xuèng cßn 6,8% (n¨m 1991). Trong th¬ng nghiÖp vµ dÞch vô tÝnh
®Õn n¨m 1989 toµn ngµnh 21.094 ®iÓm b¸n hµng tËp thÓ, trong ®ã 14.992
HTX mua n ë phêng . TÝnh ®Õn n¨m 1991 h¬n 75% sè HTX gi¶i thÓ.
cßn l¹i ho¹t ®éng cÇm chõng. Tõ chç toµn ngµnh th¬ng nghiÖp dÞch vô chiÕm
15% tæng møc n trªn thÞ trêng tríc m 1986 ®Õn n¨m 1991 chØ cßn
chiÕm 1,8%. Trong n«ng nghiÖp xuÊt hiÖn kinh n«ng víi t c¸ch
®¬n kinh së, thùc hiÖn réng r·i chÕ kho¸n, gia ®×nh viªn
®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, ®îc giao quyÒn sö dông ruéng ®Êt, bíc ®Çu gi¶i phãng
møc s¶n xuÊt khai th¸c tiÒm ng lao ®éng n cña nh©n d©n. Nníc
tiÕp tôc ®æi míi kiÖn toµn kinh p thÓ theo nguyªn t¾c nguyÖn, d©n
chñ, b×nh ®¼ng pt huy kÕt hîp hµi hoµ søc nh cña tËp thÓ vµ cña x·
viªn. Ph¸t triÓn c h×nh thøc hîp t¸c, ®a d¹ng më réng c¸c h×nh thøc kinh
tËp thÓ trong n«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, mua n, tÝn dông (n«ng
d©n) ë nh÷ng n¬i cÇn thiÕt vµ cã ®iÒu kiÖn.
3. Kinh tÕ t b¶n nhµ níc.
HiÖn nay viÖc nhËn thøc thµnh phÇn kinh n rÊt n hÑp rÊt ®¬n
gi¶n, mÆc dï nã cãtrÝ rÊt quan träng trong c¬ cÊu kinh nh÷ng thµnh phÇn
ë níc ta. Thµnh phÇn kinh tÕ nµy rÊt ph¸t triÓn, ®a d¹ng. Nã bao gåm c¸c lo¹i
h×nh doanh nghiÖp thuéc h×nh thøc së h÷u hçn hîp. Theo sè liÖu cña Tæng côc
thèng kª, tÝnh ®Õn th¸ng 7 n¨m 1992 ®· cã 461 ¸n ®Çu t ®· ®îc cÊp giÊy
phÐp víi tæng sè vèn ®¨ng 3.563 triÖu USD; trong ®ã h×nh thøc liªn
doanh chñ yÕu, phæ biÕn chiÕm 342 ¸n chiÕm 55% tæng vèn ®¨ng
ký. NÕu tÝnh theo ®Þa ph¬ng miÒn th× c tØnh phÝa nam chiÕm 72,5%
¸n vµ 73,5% ng n ®¨ng níc. Cßn sè ¸n ®Çu t®ang
16
chiÒu híng t¨ng lªn, tÝnh ®Õn th¸ng 6 n¨m 1994 ®· 800 ¸n víi tæng
vèn ®¨ng 8,7 USD dù b¸o ®Õn n¨m 2000 thÓ ®¹t 20 USD.
Kinh t b¶n nhµ níc vai trß quan träng trong viÖc vËn ®éng tiÒm mg
to lín vÒ vèn, c«ng nghÖ kh¶ n¨ng qu¶n cña c¸c nhµ t b¶n v× lîi Ých cña
còng nh lîi Ých cña ®Êt níc. Nhµ níc cÇn ph¸t triÓn ng r·i c¸c h×nh thøc
liªn doanh, nhiÒu ph¬ng thøc p vèn thÝch hîp gi÷a kinh nhµ níc i t
b¶n t nh©n trong ngoµi níc, ®Ó t¹o ®µ cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam
ph¸t triÓn, b»ng kng hîp t¸c c¹nh tranh víi c doanh nghiÖp níc
ngoµi.
4. Thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n:
Trªn thùc kinh tnh©n ë níc ta bao gåm: c¸c nghiÖp t nh©n,
t nh©n thÓ tuy nhiªn viÖc ph©n lo¹i y cluËn vµ thùc tiÔn cßn
®ang c cha thèng nhÊt. Nhng mÆc khu vùc kinh nµy ®æi míi
®îc i sinh, nhng n¨m 1989 ®Õn nay ®· ph¸t triÓn nhanh m¹nh.
dô: ngµnh ng nghiÖp chiÕm 27,2% (1989) ®Õn nay gÇn 30% trong tæng gi¸
trÞ s¶n phÈm c«ng nghiÖp; tÝnh ®Õn n¨m 1991 trong th¬ng nghiÖp thµnh phÇn
kinh t nh©n 730 ngh×n víi 950 ngh×n ngêi kinh doanh chuyªn
nghiÖp 1,2 triÖu ngêi bu«n n nhá. hé quy m« võa vµ nhá chiÕm ®¹i
phËn. nh ®Õn gi÷a tng 8 m 1992 ®· 571 kinh doanh lín ®îc
phÐp chuyÓn thµnh doanh nghiÖp t nh©n víi sè vèn lµ 114 tû ®ång ViÖt Nam;
412 chuyÓn thµnh c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n víi vèn 159 ®ång
ViÖt Nam. Trªn thÞ trêng x· héi, thµnh phÇn kinh tÕ nµy ®ua tranh víi th¬ng
nghiÖp quèc doanh tËp thÓ nªn ®· chiÕm lÜnh b¸n dÞch tiªu
dïng 60,8% (1989) lªn 73,1% (1991). Theo ph©n lo¹i, kinh n«ng
còng thuéc còng thuéc khu vùc kinh tÕ nµy. Cho ®Õn nay cã kho¶ng 10.402 hé
trong ®ã hé s¶n xuÊt hµng ho¸ c thu nhËp 5 triÖu ®ång tn chiÕm
22,4%; tù cÊp tóc chiÕm 62,8%; nghÌo qu¸ nghÌo chiÕm 14,8%.
17
Khu c kinh t nh©n thµnh phÇn kinh ph¸t triÓn m¹nh. Cuèi n¨m
1988 ®Õn nöa n¨m 1990 kinh tb¶n t nh©n ph¸t triÓn kh¸ m ré. níc
lóc ®ã cã n 500 nghiÖp c«ng ty t doanh. Thµnh phè Hå ChÝ Minh cã
235 doanh nghiÖp t nh©n i sè n ®Çu t mçi ®¬n 100 triÖu ®ång trë
n. §Õn th¸ng 7 n¨m 1992 sau h¬n 1 n¨m ban hµnh luËt doanh nghiÖp t
nh©n cníc 785 xÝ nghiÖp t nh©n víi ng vèn ®¨ng 424 ®ång.
Nh×n chung hiÖn nay khu vùc kinh tnh©n ho¹t ®éng cßn gÆp nhiÒu khã
kh¨n, ®Æc biÖt vèn, nguyªn liÖu, thÞ trêng quy chÕ. HiÖn nay thµnh
phè trªn 40% doanh nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n vèn; 8% gÆp khã kh¨n
nguyªn liÖu; 7% thÞ trêng 4% quy chÕ. c sè liÖu t¬ng øng ë
n«ng th«n lµ 44%; 4%.
5. Kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ:
Thµnh phÇn kinh nµy thÓ kinh doanh nh c¸c t¸c nh©n kinh ®éc
lËp (nh kh¸i niÖm "hé gia ®×nh" trong nÒn kinh thÞ trêng) nhng còng cã
thÓ c¸c tinh cho doanh nghiÖp nhµ níc hay HTX, ë ®©y chóng ta thÊy
chÝnh c¸c thµnh phÇn kinh còng ®an xen víi nhau: b¶n chÊt kinh
thÓ, tiÓu chñ, nhng biÓu hiÖn ra thÓ c gia ng cho doanh
nghiÖp hoÆc c HTX. Kinh thÓ ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn trong c¸c
ngµnh ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n kh«ng h¹n chÕ viÖc réng kinh doanh,
thÓ tån t¹i ®éc lËp, tham gia c lo¹i h×nh HTX, liªn kÕt víi c doanh
nghiÖp lín ng nhiÒu h×nh thøc. Thµnh phÇn kinh nµy dùa trªn h×nh thøc
së h÷u c¸ nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ lao ®éng trùc tiÕp cña b¶n th©n ngêi lao
®éng. Kinh thÓ cã ®Æc ®iÓm thuËt thñ ng, ng suÊt lao ®éng thÊp,
s¶n xuÊt nph©n t¸n nhng khi chÝnh ch kinh ®óng kinh c¸ thÓ
kh¼ ng ®ãng p nhiÒu cho lîi Ých x· i nh tiÒn vèn, søc lao ®éng, kinh
nghiÖm truyÒn thèng. Tuy nníc còng cÇn nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n thÞ
trêng chÆt chÏ ®Ó h¹n chÕ vµ kh¾c phôc tÝnh tù ph¸t cña nã.
18
II. Ph¬ng híng vµ triÓn väng
§Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c môc tiªu chiÕn lîc kinh tÕ ®Õn n¨m 2000,
cÊu kinh trong nh÷ng m 90 ph¶i chuyÓn dÞch rµng. mét trong
nh÷ng ph¬ng híng chuyÓn dÞch ®ã lµ pi s¾pp l¹i ®æi míi qu¶n lý ®Ó
®¶m b¶o ph¸t triÓn cã hiÖu qu cña kinh quèc doanh, kinh tËp thÓ,
khuyÕn khÝch mäi lo¹i h×nh kinh doanh mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cao,
t¹o m«i trêng hîp t¸c vµ c¹nh tranh b×nh ®¼ng gi÷a c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ.
§Ó phï hîp víi ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, thiÕt p tõng bíc
quan hÖ s¶n xuÊt XHCN thÊp ®Õn cao víi ®a d¹ng vÒ h×nh thøc h÷u.
Ph¸t triÓn nÒn kinhhµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN, vËn
hµnh theo chÕ thÞ trêng sù qu¶n a nhµ níc kinh tÕ quèc doanh
kinh tËp thÓ ngµy cµng trë thµnh n t¶ng cña nÒn kinh quèc d©n. Thùc
hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi y ph©n phèi theo t qu¶ lao ®éng hiÖu
qu¶ kinh tÕ lao ®éng lµ chñ yÕu.
T¹i §¹i héi §¶ng toµn quèc n thø VIII. §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh: X©y
dùng nÒn kinh hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn,n hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng,
®i ®«i víi t¨ng cêng vai trß qu¶n a nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN.
T¨ng trëng kinh tÕ n liÒn víi tiÕn c«ng b»ng hé, gg×n ph¸t
huy b¶n s¾c d©n téc, b¶o m«i trêng sinh th¸i. CÇn t¨ng cêng hiÖu lùc
qu¶n vÜ cña nhµ níc khai th¸c mÆt tÝch cùc kh¾c phôc, ng¨n ngõa
h¹n chÕ nh÷ngc ®éng tiªu cùc cña chÕ thÞ trêng. B¶o ®¶m b×nh ®¼ng
quyÒn vµ nghÜa ph¸p luËt cña i doanh nghiÖp, c¸ nh©n, kh«ng ph©n
biÖt thµnh phÇn kinh tÕ.
19
KÕt luËn
Trªn ®©y lµ nh÷ng kh¸i qu¸t bé nhÊt quan n¨m thµnh phÇn
kinh níc ta hiÖn nay. §Ó thùc hiÖn môc tiªu tæng qu¸t cña chiÕn lîc ph¸t
triÓn kinh n¨m 2001: æn ®Þnh t×nh h×nh kinh héi, phÊn ®Êu vît qua
t×nh tr¹ng níc nghÌo m ph¸t triÓn, i thiÖn ®êi sèng nh©n n cñng
quèc phßng vµ an ninh, vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ®Êt níc ph¸t triÓn nhanh h¬n vµo
®Çu thÕ 21, tviÖc x¸c ®Þnh ®óng quan cã chÝnh s¸ch phï p víi
n¨m thµnh phÇn kinh tÕ lµ mét nhiÖm vô p b¸ch vµ rÊt cÇn thiÕt cña §¶ng
nhµ níc ta trong nh÷ng n¨m nµy.
Víi hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ tr×nh ®é cã h¹n. ®©y lµ bµi viÕt ®Çu
tay. Nªn trong bµi viÕt cña em cßn t nhiÒu thiÕu t, em rÊt mong ®îc
quan t©m chØ b¶o cña thÇy gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó bµi viÕt n sau ®¹t kÕt q
h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.