Ray Kroc, người mở đường cho thương hiệu McDonald
Vào cuối những năm 70, tổng thống Mỹ Richard Nixon trong cuộc gặp mặt với
các nhà kinh doanh Mỹ đã hỏi một người đại diện của hãng McDonald: “Bây giờ
con số doanh thu của Mc Donald là bao nhiều rồi, tám hay chín tỷ?” Không để
tổng thống chờ đợi lâu, nhà doanh nhân này trả lời ngay: “Thưa ngài tổng thống,
là mười hai tỷ USD”. Và người có câu trả lời khiến tổng thống hết sức ngạc
nhiên đó là Ray Kroc, Chủ tịch hãng Mc Donald bấy giờ.
Xuất thân là một nhà buôn máy chế
biến sữa, Ray Kroc dường như đã làm thay đổi hẳn bộ mặt ngành công nghiệp
đồ ăn nhanh của Mỹ. Ý tưởng sản xuất thức ăn nhanh xuất hiện vào năm 1954,
khi Ray Kroc nhìn thấy hình ảnh một cây xúc xích hambuger ở San Bernardio,
thuộc bang California. Lúc đó, hoạt động kinh doanh của ông mới chỉ vừa bắt
đầu có lợi nhuận nên chưa thể thực hiện ý tưởng.
Mở đường cho thương hiệu McDonald
Cuối năm 1954, Ray Kroc đã ghé thăm trụ sở của hãng Mc Donald tại California
và cố gắng thuyết phục anh em nhà Donald nhượng quyền kinh doanh lại cho
mình. Sau nhiều lần thuyết phục, cuối cùng anh em nhà Donald đã quyết định
bán McDonald cho ray Kroc với giá 2,7 triệu USD tiền mặt.
Ngay lập tức, Ray Kroc đã quyết định dùng tài sản thành lập công ty Franchise
Realty, một công ty trực thuộc Mc Donald, lấy việc mua những dải đất rộng đem
cho thuê nhằm một mục đích phát triển mô hình franchising (nhượng quyền kinh
doanh). Bằng việc thực hiện kế hoạch này, Mc Donald đã bắt đầu gây dựng
được cho mình những nguồn thu nhập đáng khích lệ và công ty Franchise
Realty của Ray Kroc cũng đã bắt đầu cất cánh. Đến năm 1960, đã có hơn 200
điểm bán hàng của Mc Donald trên khắp nước Mỹ. Năm 1961, trên 100 triệu
chiếc hambuger đã được bán.
Tiếp đó, Ray Kroc dành
một khoản tiền đáng kể cho chương trình quảng cáo có tầm cỡ quốc gia nhằm
hỗ trợ cho việc kinh doanh của những cửa hàng franchise đang mọc nhanh như
nấm trên khắp đất Mỹ. Năm 1970, khi tình hình kinh doanh của công ty mẹ tại
Mỹ bị suy giảm, Ray Kroc lại bắt đầu một chiến dịch mới đầy quyết tâm và đã
thành công trong việc thúc đẩy sự có mặt của thương hiệu Mc Donald trên toàn
thế giới.
Trong những năm được coi là thời kỳ hoàng kim của mình, Ray Kroc, người đặt
nền móng và cũng là người phát triển tập đoàn McDonald thành một người
khổng lồ trong ngành công nghiệp Mỹ đã chứng minh được ông chính là người
đi tiên phong trong một lĩnh vực công nghiệp mới, không thua kém gì Henry
Ford.
Sự thành công của Mc Donald là một mẫu điển hình cho các doanh nhân ngày
nay nhằm đạt đuợc những hiệu quả kinh doanh lớn hơn. Bằng việc đưa những
cây xúc xích hambuger tầm thường lên dây chuyền máy móc, Ray Kroc đã chỉ
cho thế giới biết cách áp dụng quy trình quản lý tinh xảo vào những công việc
tưởng như tầm thường nhất. Món hambuger một thời bị coi thường thì giờ đây
đã có mặt trên máy bay, tầu hoả, ôtô và trở thành một nét văn hóa Mỹ.
Lửa thử vàng, gian nan thử sức
Vào năm 1972, khi hơn 2000 cửa hàng của McDonald đạt tới doanh thu 1 tỷ
USD, Ray Kroc đã nhận được giải thưởng Horatio Alger từ Norman Vicent
Peale. Ray Kroc hào hứng nói: “Phải cần có một kiểu tư duy đặc biệt để nhìn ra
nét đẹp trong những chiếc bánh kẹp xúc xích hambuger. Tuy vậy, cũng cần phải
làm cho việc nhìn ra những nét duyên dáng đáng yêu của mặt bánh phẳng mịn
và những đường cong mềm mại của một chiéc bánh bao nhân nhỏ trở nên bình
thường như việc mô tả sự dễ thương của những chiếc lông vũ của một con vật
yêu thích”.
Sự thành công bao giờ cũng là mảnh đất tốt cho những kẻ xúc xiểm. Mimi
Sheraton, Tạp chí New York, đã tuyên bố rằng: “Đồ ăn của McDonlad cực kỳ
khủng khiếp chứ chẳng có gì thú vị!” Các nhà dinh dưỡng học cũng không sẵn
lòng chấp nhận những sản phẩm của Mc Donald. Theo lời tiến sỹ Jean Mayer,
một giáo sư của trường Đại học Havard thì: “Các bữa ăn đặc biệt theo kiểu
McDonald – xúc xích hambuger, các đồ rán kiểu Pháp không mang lại nhiều chất
dinh dưỡng. Nó đặc trưng cho loại đồ ăn làm tăng lượng cholestoron, là nguyên
nhân dẫn đến các bệnh về tim mạch”. Các chính trị gia cũng nhòm ngó vào
chuyện này. Năm 1974, khi giá trị thị trường của công ty vượt trội mức phát triển
ì ạch của thị trường thép của Mỹ, thượng nghị sỹ Lloyd Bentsen đã phàn nàn
rằng: “Nền kinh tế của chúng ta có điều gì đó không ổn, khi mà thị trường chứng
khoán luôn nghiêng về xúc xích hambuger và rất tồi tệ với mặt hàng sắt thép”.
Thế nhưng thực tế cuộc sống đã chứng minh rằng, xúc xích hambuger đã trở
thành một sản phẩm công nghiệp quan trọng không thua kém gì thép cục, vì liên
hiệp công nghiệp Mc Donald là một khách hàng tiêu thụ nguyên liệu thô khổng
lồ. Nó sử dụng khoảng 1% lượng thịt bò bán buôn của toàn nước Mỹ và một
khối lượng khoai tây cực lớn. Cứ 15 thanh niên thì có 1 người làm cho Mc
Donald. Để quảng bá sự bùng nổ về công suất của ngành, Ray Kroc đã thực
hiện kế hoạch dán logo công bố doanh số bán hàng mới nhất lên biểu tượng
Golden Arches.
Nhiều nhà phân tích đã chứng kiến sự phát triển lan tràn, mạnh mẽ không thể lý
giải nổi của McDonald. Tuy nhiên, Ray Kroc cho rằng, Mc Donald vẫn cần phải
tiếp tục mở rộng đề tồn tại. “Tôi không tin vào sự bão hoà. Chúng ta tư duy và
xem xét vấn đề mang tính toàn cầu”. Ray Kroc hình dung một thế giới với 12.000
cửa hàng mang logo của Mc Donald như là những tiền đồ của một đế chế
thương mại hùng mạnh. Vào năm 1972, cứ 90.000 người Mỹ thì có một nhà
hàng McDonald. Nhưng vào thời điểm đó, khoảng 3 tỷ người dân bên ngoài
nước Mỹ chưa từng được nếm món bánh Big Mac bao giờ. Và cũng giống như
Henry Ford tìm thị trường nước ngoài cho xe ôtô Model T của mình, Ray Kroc
cũng bắt đầu xâm nhập thị trường của những cường quốc như Đức và Nhật Bản
vào những năm của thập niên 80. Vào năm 1971, Mc Donald bắt đầu bán những
chiếc bánh sandwich ăn nhanh ngay tại London Anh với 3000 cửa hàng được
mở ra tại London. Tạp chí Forbes nhận xét: “Với tất cả nhiệt tình của những
người tha hương trở về, Mc Donald đã cho châu Âu biết thế nào là hương vị
món bánh hambuger chính hiệu của Mỹ”.
