PH N M ĐUẦ Ở Ầ
I. LÍ DO CH N Đ TÀIỌ Ề
Th Đng là thành t u tiêu bi u nh t cơ ườ ự ể ấ ủa văn h c Trung Qu c. M i ph ng di nọ ố ọ ươ ệ
c a nó đu đt đn trình đ cao c a văn h c . Thi pháp th Đng tiêu bi u cho thiủ ề ạ ế ộ ủ ọ ơ ườ ể
pháp th c đi n c a Trung Qu c. Do đó nó r t đa d ng, phong phú, ph c t p và sâuơ ổ ể ủ ố ấ ạ ứ ạ
s c. Vì v y hi u đc nó m t cách th u đáo là m t vi c khó ch a nói đn vi c gi ngắ ậ ể ượ ộ ấ ộ ệ ư ế ệ ả
d y nh th nào đ h c sinh c m th đc. Đ c m th và truy n đt h t cái hay, cáiạ ư ế ể ọ ả ụ ượ ể ả ụ ề ạ ế
đp c a th Đng là m t đi u khó. Vì v y, qua sáng ki n này, tôi xin trình bày m tẹ ủ ơ ườ ộ ề ậ ế ộ
vài suy nghĩ c a cá nhân v “Đi m i cách ti p c n th Đng trong ch ng trình Ngủ ề ổ ớ ế ậ ơ ườ ươ ữ
văn 7 b c THCS”.ậ
1. C s lý lu n:ơ ở ậ
B ph n văn h c n c ngoài nói chung và th Đng nói riêng tr ng THCS làộ ậ ọ ướ ơ ườ ở ườ
m t m ng khó d y đi v i giáo viên. tr ng Đi h c, vi c gi ng d y đc chuyênộ ả ạ ố ớ Ở ườ ạ ọ ệ ả ạ ượ
môn hoá cao đ, m i ng i ch t p trung nghiên c u m t b ph n văn h c: văn h cộ ỗ ườ ỉ ậ ứ ộ ộ ậ ọ ọ
n c ngoài, văn h c Vi t Nam,… th m chí là m t giai đo n c a b ph n văn h c đóướ ọ ệ ậ ộ ạ ủ ộ ậ ọ
nên có đi u ki n đi sâu n m b t đc n i dung ph ng pháp gi ng d y. ề ệ ắ ắ ượ ộ ươ ả ạ
Trong khi đó các tr ng THCS - chúng tôi nh ng ng i giáo viên Ng văn th cở ườ ữ ườ ữ ự
hi n gi ng d y theo phân ph i ch ng trình bao g m c văn h c Vi t Nam l n vănệ ả ạ ố ươ ồ ả ọ ệ ẫ
h c n c ngoài, mà đc bi t là th Đng, vì v y s còn nhi u lúng túng khi gi ngọ ướ ặ ệ ơ ườ ậ ẽ ề ả
d y cho h c sinh. Hàng rào ngôn ng đã là m t tr ng i. Bên c nh đó, ch ng trìnhạ ọ ữ ộ ở ạ ạ ươ
Ng văn THCS trong nh ng năm g n đây có nhi u đi m i qua đt c i cách giáo d c,ữ ữ ầ ề ổ ớ ợ ả ụ
phân môn Văn h c có nhi u bài khó, ki n th c m i m nh ng ch d y trong m t ti t,ọ ề ế ứ ớ ẻ ư ỉ ạ ộ ế
th m chí hai bài d y ch trong m t ti t... B i v y, đ h c sinh n m đc nh ng ki nậ ạ ỉ ộ ế ở ậ ể ọ ắ ượ ữ ế
th c, kĩ năng c b n theo chu n ki n th c - kĩ năng là m t đi u khó khăn. ứ ơ ả ẩ ế ứ ộ ề
1
Tr c tình hình y, đ kh c ph c nh ng khó khăn đã nêu trên và đáp ng yêu c uướ ấ ể ắ ụ ữ ứ ầ
gi ng d y, giáo viên ph i tìm hi u b sung thêm ki n th c t các sách nghiên c u, điả ạ ả ể ổ ế ứ ừ ứ ổ
m i ph ng pháp d y h c, đi m i ki m tra, đánh giá, đ xu t nh ng sáng ki n hay,ớ ươ ạ ọ ổ ớ ể ề ấ ứ ế
kinh nghi m quý, m nh d n th nghi m các chuyên đ đ cùng nhau th ng nh t đa raệ ạ ạ ể ệ ề ể ố ấ ư
nh ng ph ng pháp d y h c hi u qu , đng th i đi sâu vào bài gi ng đ so n giáo ánữ ươ ạ ọ ệ ả ồ ờ ả ể ạ
và gi ng d y h ng d n h c sinh h c t p đc t t h n.ả ạ ướ ẫ ọ ọ ậ ượ ố ơ
2. C s th c ti n:ơ ở ự ễ
Th Đng là thành t u r c r nh t cu văn h c đi Đng (t th k VII đnơ ườ ự ự ỡ ấ ả ọ ờ ườ ừ ế ỷ ế
th k X), là m t trong nh ng thành t u tiêu bi u c a th c đi n Trung Qu c, đngế ỷ ộ ữ ự ể ủ ơ ổ ể ố ồ
th i là c a nhân lo i. Đi v i l ch s văn h c, th Đng ra đi tr c n n văn h cờ ủ ạ ố ớ ị ử ọ ơ ườ ờ ướ ề ọ
trung đi Vi t Nam g n 3 th k . Đi v i b n đc Vi t Nam, nh t là h c sinh THCS,ạ ệ ầ ế ỷ ố ớ ạ ọ ệ ấ ọ
th Đng v a là s n ph m tinh th n, v a xa v kho ng cách th i gian, v a x a vơ ườ ừ ả ẩ ầ ừ ề ả ờ ừ ư ề
m t ngôn t …Nh ng h c th Đ òng không ph i ch chiêm ng ng các s n ph m “cặ ừ ư ọ ơ ư ả ỉ ưỡ ả ẩ ổ
v t” mà chúng ta v n hi u đc ti ng nói c a ng i x a và v n rung c m tr cậ ẫ ể ượ ế ủ ườ ư ẫ ả ướ
nh ng tâm h n cao đp.ữ ồ ẹ
Vi c đa th Đng vào ch ng trình d y h c tr ng ph thông c s khôngệ ư ơ ườ ươ ạ ọ ở ườ ổ ơ ở
ph i là v n đ m i l v i chúng ta Sách giáo khoa Ng văn ch ng trình giáo d c phả ấ ề ớ ạ ớ ữ ươ ụ ổ
thông đã đa vào ch ng trình m t l ng không nhi u nh ng tác ph m th Đng tiêuư ươ ộ ượ ề ữ ẩ ơ ườ
bi u, song ti p nh n th Đng đi v i l a tu i trung h c c s , nh t là đi v i h cể ế ậ ơ ườ ố ớ ứ ổ ọ ơ ở ấ ố ớ ọ
sinh l p 7 là đi u không h đn gi n. B i th Đng v n r t hàm súc, nói ít g i, “ý t iớ ề ề ơ ả ở ơ ườ ố ấ ợ ạ
ngôn ngo i”, v a có tính c l , c kính, trang nghiêm, v a có tính ch t ch niêm lu tạ ừ ướ ệ ổ ừ ặ ẽ ậ
c a th lo i. Chính vì v y ng i giáo viên mu n d y m t ti t th Đng thành côngủ ể ạ ậ ườ ố ạ ộ ế ơ ườ
c n ph i có ki n th c ch c ch n, m t s am hi u sâu s c, đc bi t là m t ph ngầ ả ế ứ ắ ắ ộ ự ể ắ ặ ệ ộ ươ
pháp gi ng d y phù h p đ giúp các em c m nh n đc th Đng - m t thành t uả ạ ợ ể ả ậ ượ ơ ườ ộ ự
c a th ca nhân lo i.ủ ơ ạ
2
II. M C ĐÍCH NGHIÊN C UỤ Ứ
- Giúp cho h c sinh có ph ng pháp h c tác ph m th Đng có k t qu .ọ ươ ọ ẩ ơ ườ ế ả
- Giúp h c sinh v a ti p c n đc v i ý nghĩa sâu s c c a t ng bài th , v aọ ừ ế ậ ượ ớ ắ ủ ừ ơ ừ
b c đu n m b t đc nét ngh thu t tiêu bi u c a bài th Đng ( ngôn t ,ướ ầ ắ ắ ượ ệ ậ ể ủ ơ ườ ừ
ti u đi, niêm, lu t…)ể ố ậ
- T o h ng thú h c t p cho h c sinh.ạ ứ ọ ậ ọ
III. ĐI T NG, PH M VI, TH I GIAN NGHIÊN C UỐ ƯỢ Ạ Ờ Ứ
1. Đi t ng nghiên c uố ượ ứ
- Khách th : H c sinh kh i 7ể ọ ố
2. Ph m vi nghiên c u:ạ ứ
Ch ng trình Ng văn kh i l p 7ươ ữ ố ớ
3. Th i gian nghiên c u:ờ ứ
T tháng 9/2011 đn tháng 1/2013ừ ế
IV. NHI M V NGHIÊN C UỆ Ụ Ứ
Trong quá trình d y môn Ng Văn l p 7 tôi đã d n t ng b c tìm ra cách tạ ữ ớ ầ ừ ướ ổ
ch c ho t đng nh n th c, tìm hi u th lo i, n i dung và ngh thu t c a tácứ ạ ộ ậ ứ ể ể ạ ộ ệ ậ ủ
ph m th đng đ h c sinh ti p thu bài gi ng t t h n.ẩ ơ ườ ể ọ ế ả ố ơ
V. PH NG PHÁP NGHIÊN C UƯƠ Ứ
- Ph ng pháp d gi thăm l pươ ự ờ ớ
- Ph ng pháp phân tích, t ng h p, so sánh... ươ ổ ợ
3
PH N N I DUNGẦ Ộ
I. ĐC ĐI M C A TH ĐNGẶ Ể Ủ Ơ ƯỜ
Đc đi m chung nh t c a t duy ngh thu t ặ ể ấ ủ ư ệ ậ th Đngơ ườ là t duy quan hư ệ, nói
cách khác nó theo đúng bi n ch ng ngh thu tệ ứ ệ ậ . Đi u này có ngu n g c sâu xa là sề ồ ố ự
phát tri n đn đ chín mu i c a t duy Trung Qu c th i đi hoàng kim c a xã h iể ế ộ ồ ủ ư ố ở ờ ạ ủ ộ
phong ki n (nhà Đng). đó có s h i nh p c a ba dòng t t ng, ba ki u t duyế ườ Ở ự ộ ậ ủ ư ưở ể ư
tiêu bi u c a ph ng Đông là ể ủ ươ Nho, Ph tậ, Lão. S h i nh p này là m t quá trình bi nự ộ ậ ộ ệ
ch ng. Nó dung h i u đi m c a ba dòng t t ng: tính th c ti n và duy lý c a Nhoứ ộ ư ể ủ ư ưở ự ễ ủ
gia, tính ch t huy n di u, vô vi c a Đo gia, tính ch t t bi và siêu th c a Ph t giáo;ấ ề ệ ủ ạ ấ ừ ế ủ ậ
đng th i nó cũng ch c l n nhau, không có m t ki u t duy nào đc chi m u thồ ờ ế ướ ẫ ộ ể ư ộ ế ư ế
(m c dù Nho đc ng h b i tri u đình), khi n cho t duy Trung Qu c th i này đãặ ượ ủ ộ ở ề ế ư ố ờ
đt đc m t s quân bình. Nó h ng t i cái cao siêu nh ng không h vi n vông, nóạ ượ ộ ự ướ ớ ư ề ể
h p lý và th c ti n nh ng không dung t c t m th ng; Nó tìm đc s dung hoà trongợ ự ễ ư ụ ầ ườ ượ ự
nh ng quan h th ng nh t, t ng giao đ đt đn s hoà di u. Vì th nó “b t bình”ữ ệ ố ấ ươ ể ạ ế ự ệ ế ấ
khi s hoà di u b phá v và ng x b ng cách v ch tr n, t cáo nh ng quan h điự ệ ị ỡ ứ ử ằ ạ ầ ố ữ ệ ố
l p, b t công trong xã h i.ậ ấ ộ
Đc tr ng m h c c a th Đng tr c h t bi u hi n tính hàm súc, ít l iặ ư ỹ ọ ủ ơ ườ ướ ế ể ệ ở ờ
nhi u ý, ý ngoài l i. K t c u th Đng lu t h t s c ch t ch , m i bài th gi ngề ở ờ ế ấ ơ ườ ậ ế ứ ặ ẽ ỗ ơ ố
nh m t bài toán gi i đáp m t v n đ xã h i b ng hình t ng ngh thu t. Th Đngư ộ ả ộ ấ ề ộ ằ ượ ệ ậ ơ ườ
4
lu t đúc k t nh ng kinh nghi m quá kh nâng lên thành lu t b ng tr c đi x ng. Điậ ế ữ ệ ứ ậ ằ ắ ố ứ ố
x ng chính là mâu thu n th ng nh t trong âm thanh, đi x ng càng cao, hài hòa càngứ ẫ ố ấ ố ứ
l n. ớ
Nhìn vào công th c m t bài th Đng, ta s th y ngay dáng v ti t ki m c aứ ộ ơ ườ ẽ ấ ẻ ế ệ ủ
nó: bài ngũ ngôn tuy t cú ch có 20 ch , bài th t ngôn t tuy t nhi u h n cũng ch có 28ệ ỉ ữ ấ ứ ệ ề ơ ỉ
ch mà thôi. M t bài th năm ch tuy t cú v n v n ch có hai m i ch , nh ng càng ítữ ộ ơ ữ ệ ẻ ẹ ỉ ươ ữ ư
ch , càng ph i cân nh c cho nên t ng th Đng lu t ph n l n đc s d ng r tữ ả ắ ừ ữ ở ơ ườ ậ ầ ớ ượ ử ụ ấ
đt. Đc đi m c u t cũng góp ph n làm cho th Đng thêm súc tích, cô đng. Cácắ ặ ể ấ ứ ầ ơ ườ ọ
tác gi th Đng th ng ít khi nói h t, nói tr c ti p ý tình c a mình mà ch d ng lênả ơ ườ ườ ế ự ế ủ ỉ ự
hàng lo t m i quan h đ cho đc gi t lu n ra d ng ý c a tác gi t nh ng m i quanạ ố ệ ể ộ ả ự ậ ụ ủ ả ừ ữ ố
h đó.ệ
Nh ng nhà th Đng s d ng đ tài h t s c r ng rãi, đ tài xã h i, thiên nhiên,ữ ơ ườ ử ụ ề ế ứ ộ ề ộ
l ch s và cá nhân, đ tài v chi n tranh, đ tài v cu c s ng c a nh ng con ng iị ử ề ề ế ề ề ộ ố ủ ữ ườ
trong xã h i. Ngòi bút thi nhân đã lên sâu vào t t c m i n i, xung phá và ch n cungộ ấ ả ọ ơ ố
đình u ám cũng nh vào gi a qu n chúng nhân dân. ư ữ ầ
II. NH NG CĂN C Đ TI P C N TH ĐNGỮ Ứ Ể Ế Ậ Ơ ƯỜ
Có m t đi u r t thú v khi kh o sát các bài th Đng đc đa vàoộ ề ấ ị ả ơ ườ ượ ư
ch ng trình Ng văn 7- THCS hi n hành đó là trong s năm bài th đc đa vàoươ ữ ệ ố ơ ượ ư
ch ng trình thì có đn b n bài là th tuy t cú- dù đây không ph i là th th tiêuươ ế ố ể ệ ả ể ơ
bi u c a Đng thi. Có th ng i biên so n đã quan tâm t i h ng thú ti p nh nể ủ ườ ể ườ ạ ớ ứ ế ậ
c a h c sinh ph thông. Chúng thích nh ng bài th ng n mà l i k t tinh nh ng giáủ ọ ổ ữ ơ ắ ạ ế ữ
tr đc đáo c a th ca c . V n kh i g i đc nh ng rung c m tinh t , nh ngị ộ ủ ơ ổ ẫ ơ ợ ượ ữ ả ế ữ
5