CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc. ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng sáng kiên ngành Giáo dục thị xã Bình Long. Tôi ghi tên dưới đây: Họ và tên Số TT
Nơi công tác Chức danh
Ngày tháng năm sinh Trình độ chuyên môn
Tỉ lệ % đóng góp vào việc tạo ra sáng kiến 100% 1 CAO THỊ
BÍCH THỦY
20/01/1985 Trường TH_- THCS An Phú Cao đẳng sư phạm Mĩ thuật - KTCN
Giáo viên dạy môn: Mĩ thuật lớp 6,7,8,9
1. Là tác giả đề nghị công nhận sáng kiến “ Phương pháp để có tiết dạy – học
mĩ thuật 7 thành công”.
2. Chủ đầu tư sáng kiến: Tác giả đồng thời là chủ đầu tư sáng kiến.
3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục và đào tạo (Mĩ thuật)
4. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Từ tháng 9 năm 2020. 5. Mô tả bản chất sáng kiến: 5.1. Tính mới.
Điểm mới của đề tài này chính là việc thực hiện quy trình dạy - học mĩ thuật
lớp 7 theo các bước và các phương pháp áp dụng cụ thể cho từng phân môn.
Trong đó chú trọng từng bước từ chuẩn bị, giới thiệu bài, hệ thống câu hỏi… cho
đến phần đánh giá nhận xét và củng cố kiến thức. Giáo viên phải làm sao cho có
sức lôi cuốn, có tác dụng giáo dục đối với học sinh. Với đề tài tôi chọn nghiên cứu
hy vọng được đóng góp một phần của mình vào việc dạy và học môn mĩ thuật nói
chung, mĩ thuật khối 7 ở bậc THCS đạt kết quả cao. Mặt khác sẽ là cơ sở cho
các đồng nghiệp tham khảo và vận dụng để nâng cao chất lượng bộ môn mĩ thuật.
2
5.2 . Nội dung sáng kiến.
5.2.1. Khả năng áp dụng của sáng kiến
Cã nhiều c¸ch d¹y, c¸ch häc nhng “D¹y häc nh thÕ nµo ®Ó thành công” lµ c©u hái lu«n ®Æt ra cho ngêi gi¸o viªn nãi chung vµ gi¸o viªn mÜ thuËt nãi riªng. Tríc hÕt, ph¶i x¸c ®Þnh râ c«ng viÖc cña gi¸o viªn vµ häc sinh. 5.2.2 Một số biện pháp để có tiết dạy- học thành công.
ViÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc m«n mÜ thuËt trong trêng THCS lµ viÖc lµm cÇn thiÕt vµ ph¶i ®îc lµm liªn tôc nh»m t¹o ra c¸c giê häc bæ Ých, lÝ thó t¹o sù høng thó cho häc sinh khi häc nh÷ng giê häc nµy.
Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t¹i trêng THCS t«i ®· tù rót ra mét sè gi¶i ph¸p mµ gi¸o viªn mÜ thuËt cã thÓ thùc hiÖn ®ù¬c trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ®¸p øng ®îc yªu cÇu ®æi míi cña ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. *. Sö dông tèt ®å dïng d¹y häc:
Sö dông ®å dïng d¹y häc lµ mét phÇn quan träng trong mét tiÕt d¹y. V× ng«n ng÷ cña mÜ thuËt lµ h×nh ¶nh, lµ trùc quan sinh ®éng cô thÓ. Do ®ã ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ ®å dïng d¹y häc lµ mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p tèt nhÊt. §å dïng d¹y häc mÜ thuËt phong phó vµ ®a d¹ng sÏ tr¸nh ®îc viÖc häc mét chiÒu nghÜa lµ gi¸o viªn thuyÕt tr×nh häc sinh nghe vµ tëng tîng mét c¸ch m¬ hå vÒ kiÕn thøc ®· häc, kh«ng t¹o ®îc giê häc s«i næi vµ høng thó cho häc sinh. *. Sö dông tranh ¶nh minh ho¹
ViÖc sö dông tranh ¶nh minh ho¹ trong giê mÜ thuËt lµ thêng xuyªn vµ kh«ng thÓ thiÕu. Tuy nhiªn bé ®å dïng d¹y häc trong c¸c trêng THCS míi chØ cã mét sè Ýt tranh, ¶nh. TÊt c¶ nh÷ng tranh ¶nh trªn chØ lµ h×nh ¶nh phãng to trong s¸ch gi¸o khoa. H¬n n÷a c¸c gi¸o viªn thêng chØ cho häc sinh xem mét sè tranh nµy. Nªn tÝnh hiÖn thùc vµ trùc quan cô thÓ lµ kh«ng cao.
Gi¸o viªn cÇn ph¶i su tÇm c¸c tµi liÖu cã liªn quan tíi tiÕt d¹y cã thÓ su tÇm trong s¸ch b¸o, tuyÓn tËp hay t¹p chÝ, bài vẽ của các học sinh trường bạn và
các bài vẽ của các học sinh khóa trước.... Tõ ®ã tËp hîp thµnh quyÓn, bé theo tr×nh tù cho tõng tiÕt d¹y vµ tõng thêi kú lÞch sö mÜ thuËt.
ViÖc su tÇm tranh ¶nh, bài vẽ của học sinh được tËp hîp thµnh bé, quyÓn
theo đề tài cho riªng m×nh gióp gi¸o viªn cung cÊp ®îc nhiÒu kiÕn thøc cho häc sinh, học sinh có cơ sở so sánh, nhớ lại theo chuổi kiến thức, giáo viên kh«ng cÇn ph¶i thuyÕt tr×nh gi¶ng gi¶i qu¸ nhiÒu, h¬n n÷a cßn gióp gi¸o viªn ®Þnh lîng ®îc thêi gian cho tiÕt häc mét c¸ch khoa häc vµ hîp lý. Ngoµi ra tËp hîp thµnh bé, quyÓn gi¸o viªn cã thÓ bæ sung theo tõng n¨m vµ sö dông ®îc nhiÒu n¨m liªn tiÕp.
3
*. TËn dông tèi ®a c¸c ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i
Trong d¹y- häc bé m«n mÜ thuËt nãi chung cã mét phÇn ®îc nh¾c tíi rÊt
nhiÒu ®ã lµ viÖc hiÖn ®¹i ho¸ trong gi¶ng d¹y.
Nh ®· ph©n tÝch ë trên, viÖc su tÇm tranh ¶nh ®èi víi gi¸o viªn lµ rÊt khã nhng sö dông nã nh thÕ nµo ®Ó ph¸t huy hÕt t¸c dông cña nh÷ng tµi liÖu ®ã l¹i khã h¬n. V× tranh ¶nh su tÇm cã nhîc ®iÓm chung lµ rÊt bÐ chØ phï hîp cho gi¸o viªn tham kh¶o cßn nÕu cho häc sinh xem th× cÇn hç trî rÊt nhiÒu c¸c ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i ®ã lµ m¸y chiÕu Projector, màn hình Tivi cở lớn… Sö dông nã gi¸o viªn cã thÓ cho c¸c em thÊy râ h¬n, chÝnh x¸c h¬n vÒ vÎ ®Ñp cña tõng c«ng tr×nh nghÖ thuËt, t¸c phÈm mÜ thuËt. TËn dông tèi ®a c¸c ph¬ng tiÖn nµy gi¸o viªn sÏ bít ®i rÊt nhiÒu nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng cÇn thiÕt trong giê d¹y. *. Sö dông b¨ng h×nh trong m«n mÜ thuËt.
Sö dông b¨ng h×nh trong d¹y häc mÜ thuËt lµ mét ph¬ng tiÖn Ýt ngêi nh¾c tíi do nhiÒu nguyªn nh©n ®ã lµ ®Ó thùc hiÖn ®îc tríc hÕt ph¶i cã ®ñ ph¬ng tiÖn vËt chÊt (®Çu m¸y, tivi,...) sau ®ã ph¶i cã b¨ng h×nh ®Ó xem mµ b¨ng h×nh trong bé ®å dïng d¹y häc cña trêng THCS lµ cha cã mµ gi¸o viªn kh«ng thÓ tù ®i quay hay thu ®îc. Tuy nhiªn nÕu b¨ng h×nh trong giê häc nµy ®îc sö dông, nã chÝnh lµ mét ph¬ng tiÖn d¹y häc hiÖu qu¶ nhÊt. Sù hiÖn diÖn cña b¨ng h×nh gióp cho häc sinh vµ gi¸o viªn gÇn nh trùc tiÕp quan s¸t c¸c c«ng tr×nh, t¸c phÈm nghÖ thuËt. H¬n n÷a h×nh ¶nh mµ häc sinh quan s¸t lµ h×nh ¶nh ®éng kh¸c víi ¶nh phiªn b¶n minh ho¹ cho nªn t¹o ®îc høng thó cho häc sinh.
*. Giáo viên phải tích hợp kiến thức liên môn.
Vận dụng tích hợp kiến thức liên môn giúp cho giờ học sẽ trở nên sinh động
hơn, vì không chỉ có giáo viên là người trình bày mà học sinh cũng tham gia vào
quá trình tiếp nhận kiến thức, từ đó phát huy tính tích cực, phát triển tư duy liên hệ,
liên tưởng ở học sinh. Tạo cho học sinh một thói quen trong tư duy, lập luận tức là khi xem xét một vấn đề phải đặt chúng trong một hệ quy chiếu, từ đó mời có thể
nhận thức vấn đề một cách thấu đáo. Ví dụ: khi dạy bài cách vẽ theo mẫu, Mẫu có
dạng hình hộp- hình cầu học sinh biết vận dụng kiến thức toán học để xác định
dạng hình hộp các cạnh phải như thế nào, hình cầu phải vẽ như thế nào. Có nhiều
học sinh dựng hình bằng thước và compa, nhân đó giáo viên hướng cho các em cách vẽ bằng các câu ca dao khi vẽ hình tròn không cần compa như “Đời cha cho
chí đời con, muốn vót cho tròn thì phải đẽo cho vuông”… từ đó các em nhận thức
được việc học mĩ thuật nó liên quan rất nhiều môn học khác.
4
5.2.3 Vai trò của giáo viên mĩ thuật
- Nghiªn cøu, t×m ra nh÷ng néi dung cã liªn quan vÒ hoµn c¶nh lÞch sö, vÒ sù ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸, c¸c c«ng tr×nh, c¸c t¸c phÈm mÜ thuËt. ChuÈn bÞ tríc nh÷ng tµi liÖu cã liªn quan.....
- T×m nh÷ng t liÖu ®Þa ph¬ng cã liªn quan ®Õn bµi häc - H×nh dung c¸ch tæ chøc bµi d¹y, chuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc - ChuÈn bÞ phiÕu häc tËp cho c¸c nhãm theo tõng néi dung cô thÓ - Chuẩn bị các trò chơi, bài hát, thơ ca, hò vè liên quan đến bài dạy cho sinh
động.
5.2.4 Sö dông c¸c ph¬ng pháp d¹y vµ häc
Chóng ta ®· biÕt mçi t¸c phÈm nghÖ thuËt lµ tæng hîp c¸c kiÕn thøc cña nhiÒu lĩnh vực, trong ®ã cã c¶ ©m nh¹c, th¬ ca, v¨n häc, lÞch sö... V× vËy ph¬ng ph¸p d¹y häc hiÖu qu¶ tèt nhÊt lµ:
- Phương pháp vấn đáp
- Phương pháp gợi mở
- Phương pháp trực quan
- Phương pháp so sánh - Phương pháp luyện tập
- Phương pháp trò chơi
- Phương pháp đánh giá
- Phương pháp làm việc theo nhóm
Dù áp dụng những phương pháp nào cũng cần đối với học sinh là ý thøc t×m tßi tù nhiªn ®Ó häc tËp, g¾n kÕt gi÷a häc vµ hµnh từ phía gia đình, nhµ trêng vµ x· héi, h×nh thµnh ë häc sinh tÝnh tù gi¸c trong häc tËp, ph¸t triÓn kh¶ n¨ng ®éc lËp t duy, c¸i t«i trong suy nghÜ, trong s¸ng t¹o. Båi dìng n¨ng lùc ghi chÐp theo c¶m nhËn riªng kh«ng qu¸ lÖ thuéc vµo s¸ch vµ c¸c tµi liÖu cã s½n. §©y míi lµ yªu cÇu cã tÝnh chÊt cÊp thiÕt ®èi víi ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay, lµ xu thÕ chung cña c¸c nhµ trêng trªn thÕ giíi. Tù häc, tù t×m tµi liÖu, tù t×m ph¬ng ph¸p häc vµ tæ chøc häc tËp, ®¸nh gi¸ díi sù ®iÒu hµnh cña gi¸o viªn. 5.2.5. Båi dìng gi¸o viªn
Nh chóng ta ®· biÕt, kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh phô thuéc rÊt nhiÒu vµo sù giµu cã kiÕn thøc, vµo nghÖ thuËt truyÒn ®¹t cña gi¸o viªn. V× thÕ theo t«i d¹y häc mÜ thuËt kh«ng ®¬n gi¶n lµ d¹y vµ häc kÜ thuËt vÏ mµ cßn ph¶i biÕt kÕt hîp víi d¹y vµ häc c¶m thô thÕ giíi xung quanh, ph¶i lu«n lu«n trau dåi kiÕn thøc ®Ó cã thÓ
5 n¾m b¾t ®îc quan ®iÓm ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc phï hîp víi yªu cÇu gi¸o dôc hiÖn nay.
Tríc hÕt gi¸o viªn ph¶i hiÓu s©u vÒ mÜ thuËt ViÖt Nam vµ thÕ giíi, ®¸nh gi¸ c¸c t¸c phÈm mét c¸ch kh¸ch quan vµ chÝnh x¸c tù t×m ®îc ®èi víi ph©n m«n nµy. Ph¶i biÕt ®Æt häc sinh vµo vÞ trÝ trung t©m cña giê häc, ph¶i híng cho c¸c
em nh÷ng ho¹t ®éng cô thÓ.
Ngoµi viÖc d¹y vµ häc ë trªn líp, gi¸o viªn cã thÓ kÕt hîp víi nhµ trêng tæ chøc cho häc sinh sinh ho¹t, trưng bày tranh vẽ, ho¹t ®éng ngoµi giê b»ng c¸c buæi tham quan c¸c c«ng tr×nh mü thuËt cña ®Þa ph¬ng hoÆc b¶o tµng mÜ thuËt. Nếu
thuận lợi với các địa phương có các công trình lịch sử, th«ng qua nh÷ng tiÕt häc ngo¹i kho¸ häc sinh cã thÓ tiÕp xóc trùc tiÕp víi c¸c c«ng tr×nh nghÖ thuËt, c¸c nghệ nhân, t¸c phÈm mÜ thuËt, n©ng cao kh¶ n¨ng c¶m thô thÈm mÜ, gióp c¸c em cñng cè thªm kiÕn thøc vÒ lÞch sö, thÊy ®îc nh÷ng cèng hiÕn mÜ thuËt víi kho tµng v¨n ho¸ d©n téc. Tõ ®ã, c¸c em cã nh÷ng nhËn thøc ®óng ®¾n vµ cµng yªu quý c¸c t¸c phÈm mÜ thuËt trong kho tµng mÜ thuËt mµ cha «ng ta ®· ®Ó l¹i.
Tóm lại, một khi kiến thức đã hoá thành máu thịt, thành lẽ sống và giáo viên
dạy hết mình, "cháy hết mình" cho tiết dạy; dạy sinh động, hấp dẫn thì tiết học nhất
định thành công.
Việc nhắc nhở, dặn dò học sinh chuẩn bị bài cũng cần chú trọng. Không thể
nắm chắc kiến thức nếu không có sự chuẩn bị hoặc chuẩn bị bài chưa chu đáo. giáo
viên cần giành thời gian rà lại câu hỏi trong SGK, từ đó xây dựng hệ thống câu hỏi
cho bài dạy của mình. Phân công nhóm chuẩn bị ở nhà và thuyết trình trên lớp ở
những phần trọng tâm. Cả lớp theo dõi và bổ sung. giáo viên bổ sung, định hướng,
gợi mở cách hiểu vấn đề... Có như vậy mới có sự hợp tác, sự tương tác giữa thầy và trò trong tiết dạy. Dạy học là cả một vấn đề nghệ thuật. Người dạy là giáo viên
đồng thời là người nghệ sĩ. Khi chọn nghề dạy học, mỗi chúng ta đều có ít nhiều
chất nghệ sĩ trong tâm hồn. Dạy say mê, dạy đam mê nhưng vẫn phải tỉnh bởi ranh
giới giữa thành công và thất bại rất mong manh.
Điều cuối cùng mà tôi muốn trao đổi là cần tạo ra mối quan hệ đồng nghiệp trong nhà trường thoải mái, thương yêu, giúp đỡ, chia sẻ, nhường nhịn, thông cảm
cho nhau. Có môi trường sư phạm tốt cũng phần nào tạo nên cảm hứng dạy học
của giáo viên và cảm hứng học tập của học sinh.
5.2.6. Quy trình áp dụng cho tiết dạy thành công. * Hoạt động của giáo viên:
6
+ Xác định mục tiêu bài học:
- Kiến thức, kĩ năng cơ bản cần đạt được sau giờ học.
- Những kĩ năng hợp tác rèn luyện cho học sinh.
- Thái độ học tập của học sinh trong giờ học.
+ Các phương tiện dạy học:
- Giáo án được soạn theo phương pháp dạy học mới. - Tài liệu tham khảo, đồ dùng dạy học, tranh ảnh, sách báo tư liệu liên quan
đến bài.
- Bảng phụ hoạt động nhóm, nam châm, phấn màu…
+ Các phương pháp chuẩn bị:
- Hướng dẫn cho các em cách chuẩn bị bài ở nhà:
Tôi đã đưa ra tên các loại sách báo có thông tin liên quan đến mỹ thuật trong
nước và thế giới để các em tìm đọc, sưu tầm đối với phân môn Thường thức mĩ
thuật, các tranh và bài vẽ của họa sĩ, học sinh khóa trước đối với phân môn vẽ
tranh, vẽ trang trí, vẽ theo mẫu. - Giáo viên phải chuẩn bị kĩ bài dạy:
- Đối với những bài vẽ trang trí hoặc vẽ tranh đề tài, chúng ta có thể dựa vào
năng khiếu bản thân để hướng dẫn các em thì thường thức mỹ thuật lại mang
phong cách đặc trưng riêng. Đó là tài liệu và hình ảnh liên quan đến bài sẽ mang tính chất quyết định cho thành công của giờ học, các em sẽ chú ý đến lời giảng của
giáo viên hơn đồng thời các em cũng tin tưởng giáo viên hơn. Bên cạnh đó việc
xen kẽ các hình ảnh vào trong giờ học sẽ giúp các em đỡ nhàm chán và mệt mỏi.
- Đặc điểm chung các phương pháp của tôi đưa ra là các em học sinh là những người tìm và thu thập thông tin còn tôi chỉ là người bổ sung và quyết định
tính chính xác của thông tin đó.
+ Xây dựng kế hoạch kế hoạch giờ học:
- Đối với phân môn thường thức mĩ thuật, xác định số lượng thành viên
nhóm phù hợp với từng phương pháp dạy học khác nhau. Có thể 1 nhóm là một tổ,
là 4-5 em hoặc thực hiện cá nhân. Khi lập nhóm thực hiện theo tiêu chí bốc thăm
hoặc chia theo tổ, cho các em tự đạt tên cho tổ mình những tên gọi các em yêu
thích.
- Phân công nhiệm vụ các thành viên trong nhóm, trưởng nhóm, người báo
cáo, thuyết trình, người viết bảng phụ….
7
- Điều khiển thực hiện hoạt động của các thành viên trong nhóm.
- Ngoài ra giáo viên cũng cần phải hình dung những tình huống xảy ra ngoài
dự kiến như thế nào để có biện pháp xử lý.
+ Hướng dẫn tiến hành giờ học:
- Giải thích các tiêu chí cần đạt được.
- Giải thích nhiệm vụ học tập của học sinh - Nâng cao hợp tác hoạt động giữa các nhóm.
+ Theo dõi và can thiệp:
- Giáo viên đi quanh lớp để xem thử các em đã hiểu yêu cầu hoạt động và
hướng thực hiện hoạt động chưa.
- Giáo viên có thể giải thích thêm nếu các nhóm thắc mắc.
*. Nhiệm vụ của học sinh:
- Sưu tầm các tài liệu, tranh ảnh có liên quan đến bài học.
- Đọc trước bài học ở sách giáo khoa, xem các hình minh họa trước để mắm
sơ bộ cách thực hiện...
- Có ý thức thái độ hoạt động nghiêm túc, tích cực.
- Xác định mục đích bài học.
Học sinh để ý thường khi vào bài giáo viên dẫn dắt bài học, các mục trong bài
gồm mấy phần, học sinh cần chú ý nhất phần nào, nội dung cần liên hệ... tất cả đều được thể hiện qua tiêu đề bài học. Ví dụ: trong phân môn Vẽ theo mẫu 6 - bài 20 :
Mẫu có hai đồ vật ,Yêu cầu học sinh phải dùng trí tưởng tượng và tư duy của minh
để vẽ làm sao bài mình giống hoạc gần giống với mẫu vật.Thì đối với học inh học
được, có năng khiếu thì rất đơn giản nhưng những học sinh không có năng khiếu thì rất khó và nhiều lúc còn áp lực cho học sinh, vì thế giáo viên cần hướng dẫn
học sinh tường bước cụ thể, phác họa lên bảng cho học sinh quan sát,từ đó hình
thành cho hoc sinh tính tự quan sát và tưởng tượng mẫu vật.
- Chuẩn bị tốt đồ dùng học tập.
Học mĩ thuật việc chuẩn bị tốt đồ dùng học tập là thiết yếu nhất. Vì thiếu đi một đồ dùng, đồ dùng không đúng yêu cầu thì sẽ mất chú ý, hiệu quả làm việc
giảm so với yêu cầu bài học. Đơn giản như cách sử dụng bút chì hiện nay có rất
nhiều loại nhưng phải mềm (2B).
- Nắm kĩ các bước thực hiện.
Ví dụ: khi thực hành bài vẽ theo mẫu,
8
Bước: 1. Quan sát mẫu để tìm đặc điểm, cấu tạo, hình dáng, màu sắc, độ đậm
nhạt...
Bước: 2. Vẽ phác khung hình bao gồm khung hình chung và khung hình
riêng, khi vẽ phác học sinh lưu ý so sánh vật mẫu, ước lượng tỷ lệ khung hình bao
gồm khung hình vuông, chữ nhật, tứ giác hay hình đa giác...tùy theo hình dáng của
vật mẫu để xem khung hình cân đối, thuật mắt với khuôn khổ tờ giấy (hình vẽ không to, không nhỏ hay quá lệch về một bên...) tờ giấy nên vẽ ngang hay vẽ dọc
tùy theo hình dáng của mẫu.
Bước: 3 Vẽ phác nét chính phải quan sát kĩ mẫu, ước lượng tỉ lệ giữa các bộ
phận của mẫu, gọi là vẽ phác nên vẽ bằng nét thẳng, mờ, nhẹ nhàng.
Có một nhược điểm đối với học sinh lớp 7 khi thực hiện bài thực hành thường
bỏ qua bước 2,3 có thể thói quen làn vậy cho nhanh nên khó vẽ, sắp xếp hình ảnh
không hợp lí, hiện tượng tẩy xóa do nét vẽ phác quá đậm dẫn đến rách giấy hoặc
nhàu nát...
Bước: 4 Vẽ chi tiết cần quan sát mẫu, dựa vào nét vẽ chính để điều chỉnh lại tỉ
lệ với mục đích vẽ cho giống mẫu.
Bước: 5 Vẽ đậm nhạt cần quan sát rõ xem hướng ánh sáng chiếu vào vật mẫu,
phân biệt các phần sáng, phần tối trên mẫu. Vẽ phác các mãng hình đậm nhạt theo
hình khối, so sánh sự khác nhau giữa các độ đậm nhạt để diễn tả trên bài vẽ sao cho gần với mẫu thực, cần diễn tả mảng đậm trước từ đó so sánh độ đậm vừa và
nhạt, diễn tả các nét dày, thưa, to, nhỏ, đan xen vào nhau.
Ở bước này đa số học sinh thể hiện được ba sắc độ nhưng ranh giới giữa các
sắc độ tách biệt nhau do cách chuyển từ sắc độ đậm qua đậm vừa (trung gian) và sáng quá mạnh.
- Xây dựng kế hoạch kế hoạch học tập.
Chuẩn bị ý kiến cá nhân về nội dung, hình thức thể hiện. tích hợp kiến thức
liên môn có trong bài học. Nếu giáo viên yêu cầu hoạt động nhóm:
+ Xác định nhóm cùng học, + Hoạt động nhóm một cách tích cực, thảo luận về nội dung, kế hoạch trong
học tập, vạch ra phương hướng thực hiện kế hoạch đó nhằm đạt kết quả cao nhất.
+ Đoàn kết, lắng nghe ý kiến của các thành viên trong nhóm.
+ Tuân thủ theo tín hiệu điều khiển của giáo viên cũng như thay phiên nhau
làm nhóm trưởng, thư kí hoặc người báo cáo, thuyết trình (có phần minh họa sau).
5.2.7. Một số phương pháp áp dụng bài dạy minh häa cho ®Ò tµi:
9
Trong dạy-học mĩ thuật mỗi phân môn có một phương pháp “ưu thế” thích
ứng riêng. Ví dụ: Phương pháp quan sát sẽ là chủ đạo đối với vẽ theo mẫu, phương
pháp gợi mở lại có hiệu quả hơn với vẽ trang trí, vẽ tranh, thường thức mĩ thuật.
Do thời lượng đề tài chỉ xin trích dẫn một số phương pháp áp dụng cho một số bài
phân bố đều cho 4 phân môn trong chương trình.
- Phương pháp quan sát:
Đối với phân môn vẽ theo mẫu, giáo viên cần bám sát mẫu để đặt câu hỏi cụ
thể trên từng mẫu vẽ, không đặt câu hỏi một cách chung chung. Khi đặt câu hỏi
giáo viên cần chỉ vào mẫu để hướng sự chú ý của học sinh vào mẫu vẽ. Ví dụ : Bài
Cái cốc và quả:
+ Mẫu gồm có mấy đồ vật?
+ Đó là những vật mẫu nào?
+ Vị trí của cái cốc so với quả như thế nào?
+ So sánh tỉ lệ chiều cao của cái cốc so với quả?
+ So sánh tỉ lệ chiều ngang của cái cốc với quả? + So sánh tỉ lệ giữa các phần của cốc với quả?
+ So sánh tỉ lệ giữa chiều ngang và chiều cái cốc với quả?
+ Có những nguồn sáng nào chiếu tới mẫu?
+ Hướng ánh sáng nào mạnh nhất? + Phân biệt các độ sáng - trung gian - đậm... thay đổi trên mẫu? v.v... Hướng
cho các em biết liên hệ thực tế đối với các sự vật khác như:
+ Khi nhìn ngôi nhà em đang ở với các góc nhìn khác nhau như: phía trước,
phía sau, mặt bên của ngôi nhà, thì em thấy có sự khác nhau như thế nào?
+ Nhìn người khác với các góc nhìn ngang tầm mắt, nhìn dưới lên hoặc đứng
trên tầng nhìn xuống...thì ta thấy có sự biến dạng như thế nào?
+ Khi ta đứng ngoài nắng vào buổi sáng, trưa, chiều, chiều tối...thì bóng đổ
của ta xuống đất có sự thay đổi như thế nào? v.v...
- Ph¬ng ph¸p gîi më:
Ví dụ: Bài: Đề tài Tranh phong cảnh, giáo viên có thể gợi ý để học sinh nhớ lại HS hiểu được tranh phong cảnh là thể loại tranh diễn tả vẻ đẹp của thiên nhiên thông qua cảm thụ và sáng tạo của người vẽ. Biết chọn góc cảnh đẹp để thực hiện bài vẽ tranh phong cảnh đơn giản có bố cục và màu sắc hài hoà. Thêm yêu mến cảnh đẹp của quê hương đất nước.
10 … Ngoài ra hướng dẫn cụ thể về bố cục, cách vẽ hình cho. Trong phần làm bài có
thể dùng một số bài tốt hoặc chưa tốt để học sinh nhận xét và rút kinh nghiệm.
Được sự chỉ dẫn của giáo viên, học sinh nhận ra ngay những thiếu sót, những gì
chưa hợp lý ở bài vẽ của mình và tìm cách điều chỉnh cho bài vẽ tốt hơn.
- Phương pháp vấn đáp, so sánh. Mỗi hoạt động dạy-học cần sử dụng vấn đáp vào đúng trọng tâm kiến trức của hoạt động đó. Ví dụ: giáo viên treo 2-3 bức tranh có bố cục khác nhau và đặt
câu hỏi: Em thích nhất bố cục nào? vì sao em lại thích bố cục đó?. Giáo viên có thể
gọi một vài học sinh trả lời câu hỏi đó. Lúc này giáo viên có thể phân tích thêm để
học sinh biết về cách bố cục nói chung.
- Phương pháp luyện tập: Ví dụ: Đề tài an toàn giao thông ,giúp học sinh thêm hiểu biết về luật an toàn
giao thông,thấy được ý nghĩa của việc tham gia giao thông an toàn là bảo vệ tính
mạng, tài sản cho mọi người và quốc gia.
hướng dẫn cụ thể về bố cục, cách vẽ hình cho. Trong phần làm bài có thể dùng một số bài tốt hoặc chưa tốt để học sinh nhận xét và rút kinh nghiệm. Được sự chỉ
dẫn của giáo viên, học sinh nhận ra ngay những thiếu sót, những gì chưa hợp lý ở
bài vẽ của mình và tìm cách điều chỉnh cho bài vẽ tốt hơn.
- Phương pháp làm việc theo nhóm: Phương pháp làm việc theo cặp, nhóm và liên hệ với thực tiễn cuộc sống sẽ có
lợi thế hơn vì nó tạo điều kiện cho học sinh được thảo luận trên cơ sở hiểu biết của
mình, đồng thời tiếp nhận ý kiến của bạn làm cho nhận thức của các em sâu rộng
hơn không bị rời rạc, kiến thức được móc nối liên kết giữa các môn học với nhau, giữa kiến thức sách vỡ và thực tiển sinh động bên ngoài.
Ví dụ: Khi dạy bài: Sơ lược về mĩ thuật thời Trần.
Giáo viên chia nhóm. Mỗi nhóm thảo luận chung một giai đoạn.
Nhóm 1,2,3,: Tìm hiểu khái quát về mĩ thuật thời trần.
Thời gian thảo luận: 4 phút + Chuẩn bị ở nhà. Giáo viên hướng dẫn học thực hiện hoạt động:
+ Nhóm cử nhóm trưởng để điều khiển hoạt động của nhóm, thư ký ghi chép
quá trình hoạt động và các thành viên còn lại đóng góp ý kiến.
+ Ghi nội dung kết quả hoạt động được trên bảng của nhóm.
+ Khuyến khích cả nhóm mỗi người một công việc như trình bày trước lớp,
người hỗ trợ treo tranh ảnh, giải đáp thắc mắc…
11
+ Trong khi trình bày, nhóm khác lắng nghe, bổ sung nếu thấy thiếu. Nhóm báo cáo có nhiệm vụ giải đáp thắc mắc cho các nhóm khác. Nếu không giải thích được có thể nhờ giáo viên trợ giúp.
+ Giáo viên nhận xét quá trình thực hiện hoạt động của các nhóm. Kết quả
thông tin báo cáo và điều chỉnh các thông tin nếu có sai sót, cho điểm từng nhóm.
Lưu ý: Tùy theo kiểu bài giáo viên cho thảo luận, không quá lạm dụng phần thảo luận hoặc thảo luận theo kiểu “thầy bói xem voi” có nghĩa là mỗi nhóm làm một phần. - Phương pháp trực quan: Ngoài tranh ảnh minh họa ở sách giáo khoa, bộ ĐDDH, giáo viên yêu cầu học sinh sưu tầm thêm tranh ảnh, tập phân tích, ghi chép nội dung theo cảm nhận nhằm tạo ý thức tự giác, phát triển khả năng độc lập, tư duy sáng tạo, cách ứng xử từ nhà trường, gia đình, xã hội. Điều này rất cần thiết cho con người lao động mới. - Phương pháp trò chơi: Ví dụ: Trò chơi tìm ô tương ứng nhằm rèn luyện kỹ năng tiến hành bài vẽ theo mẫu. Giáo viên chọn 2 đội chơi, mỗi đội có số học sinh tương ứng (cho các em tự đặt tên cho đội chơi của mình như Hoa êban, Lan tím… để tạo hứng thú khi hoạt động) tiếp theo phát bộ phiếu có nội dung các bước tiến hành bài vẽ theo mẫu, khi phát hiệu lệnh lần lượt học sinh lên dán các mảnh bìa tương ứng đội nào nhanh, đúng sẽ thắng cuộc.
Đội 2 “Tigon” Đội 1 “Thiên Ân”
Bước1
Tìm khung hình chung
Tìm khung hình riêng
Bước 2
Bước 3
Vẽ phác nét chính
Nhìn mẫu vẽ chi tiết
Bước 5
Bước 4
Vẽ đậm nhạt bằng chì hoặc màu
12
5.3. Khả năng áp dụng của sáng kiến: Giải pháp nêu trên đã được áp dụng tại Trường TH - THCS An Phú với sự tham
gia của học sinh. Kết quả cho thấy học sinh rất hứng thú học tập, chất lượng bộ
môn
tăng lên, những hiểu biết của các em về quê hương tăng lên đáng kể, học sinh
mạnh dạn trao đổi ý kiến, trình bày, thảo luận.
6. Những thông tin cần được bảo mật (nếu có): Không.
7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: + Áp dụng cho tiết học Mĩ thuật trên lớp với những tiết học liên quan
+ Có sự chấp thuận của Ban Giám hiệu nhà trường. Để cho việc dạy và học môn mĩ thuật được tốt hơn, tôi mong các cấp lãnh đạo
quan tâm hơn nữa đến việc giảng dạy môn này, và tôi có một số đề xuất sau:
- Nhà trường cần tạo điều kiện cho một phòng học chuyên môn đầy đủ về cơ sở
vật chất, tạo điều kiện giao lưu trưng bày kết quả học tập của học sinh các trường
lân cận nhau.
- Sở GD&ĐT quan tâm tới các buổi sinh hoạt bộ môn với các trường ngoài địa
bàn. Tổ chức các lớp tập huấn nâng cao việc giảng dạy môn mĩ thuật.
- Bộ GD& ĐT cần có một số đồ dùng dạy mĩ thuật cụ thể hơn, nhiều hơn.
- Phụ huynh cần quan tâm đến con em mình nhiều hơn, sát thực hơn đối với việc học mĩ thuật của các em, cụ thể là đồ dùng học tập.
- Giáo viên phải có lòng nhiệt tình, tâm huyết với chuyên môn. Phải thường
xuyên sưu tầm, tự làm phong phú hơn cho bộ đồ dùng dạy học, thường xuyên học
hỏi kinh nghiệm cũng như mạnh dạn áp dụng những phương pháp mới. Kết quả thực nghiệm đã cho thấy giáo án được soạn theo phương pháp dạy học và hình thức tổ chức dạy học phù hợp đã đem lại kết quả cao hơn về mặt kiến thức, về mặt kĩ năng và giáo dục. Như vậy, kết quả trên đã khẳng định tính khả thi của biện pháp sư phạm đưa ra có tác dụng nâng cao hiệu quả giáo dục và chất luợng của bộ môn Mĩ thuật. 8. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến .
Qua việc nghiên cứu, tìm hiểu thực trạng, tìm ra biện pháp khắc phục và áp
dụng thực hiện trong phạm vi trường mình. Tôi thật sự hài lòng về kết quả thu
được, việc học tập của các em có nhiều chuyển biến.
8.1 Kết quả điều tra cuối năm học 2019 -2020
Tổng số
Kết quả điều tra %
Giải thích lý do
học sinh
13
- Giảm bớt căng thẳng sau những giờ học môn học khác
Thích học - Học vui, thoải mái, thảo luận sôi nổi 99.2% MT - Giúp các em tăng trí tưởng tượng.
- Vận dụng để học tốt các môn học khác
- Thầy giáo nhiệt tình
- Không có năng khiếu
Không - Ít đồ dùng dạy-học 0.3% thích học MT
- Phụ huynh sợ mất thời gian cho các môn học khác
- Không có năng khiếu
152 - Không kiên trì vì thời gian hạn chế. Ý kiến khác 0.5%
- Không quan trọng bằng các môn học văn hóa khác
- Giáo viên vui vẽ, nhiệt tình, có nhiều cách
Làm thế nào
để học tốt MT
100% dạy hay. - Có đủ đầy đủ dụng cụ để học - Thường xuyên luyện tập - Yêu thích môn học, chú ý lắng nghe - Sưu tầm thêm thông tin có liên quan đến
môn học. - Tăng cường hoạt động ngoại khóa - Thường xuyên được trưng bày sản phẩm
Kết quả học tập năm học 2019 -2020
Kết quả
Tổng số
Khối
học sinh
Đạt %
Chưa đạt %
Khối 7
152
99.9%
0.1%
Ghi chú: Chưa đạt chủ yếu rơi vào học sinh chưa có ý thức học, cẩu thả, lười học
tất cả các môn, hạnh kiểm yếu.
Với mục đích giáo dục ý thức và phát triển khả năng thẩm mĩ cho học sinh
nên GVBM đã nhắc nhỡ, định hướng và cho học sinh làm lại bài.
14
Kết quả học tập năm học 2019 - 2020 sau khi cho học sinh làm lại bài:
Kết quả Tổng số Khối học sinh Đạt % Chưa đạt %
Khối 7 152 100% 0%
8.2. Bài học kinh nghiệm rút ra khi áp dụng sáng kiến. Qua thực tế giảng dạy tôi luôn xác định được mục tiêu trong nhà trường, đồng thời cũng hiểu sâu sắc được vai trò của môn mĩ thuật trong việc giáo dục học sinh phát
hiện ra những mặt hạn chế và có một số giải pháp thành công của việc dạy và học
môn mĩ thuật. Đặc biệt với học sinh lớp 6 các e mới vào trường chưa quen với các
phương pháp mới vì thế nên đầu tư nhiều, để tạo cho các em có một phương pháp
học tốt, là cơ sở để các em học tốt các yêu cầu của lớp cao hơn. Tôi thấy việc nắm vững phương pháp và cách tổ chức cơ bản về môn Mĩ thuật cũng như việc xây
dựng cho mình một cách tổ chức dạy học vững chắc, tìm ra những giải pháp dạy
học phù hợp của môn mĩ thuật sẽ có tác dụng và ý nghĩa rất quan trọng trong hoạt
động dạy và học, giúp cho giáo viên có một định hướng đúng đắn, phù hợp một cách thức tổ chức giờ hợp lý giúp cho học sinh hứng thú tìm hiểu, khám phá thế
giới thẩm mĩ một cách say mê, hấp dẫn, góp phần giáo dục nên những con người
toàn diện, có ý thức tu dưỡng, biết yêu thương, quý trọng mọi người, biết hướng
tới những tình cảm cao đẹp hơn, từ đó điều chỉnh nên những con người mới với những nhân cách tốt.
- Muốn giảng dạy tốt môn học trước hết giáo viên phải hiểu được mục đích
yêu cầu của môn học từ đó tìm ra cho mình một định hướng giảng dạy đúng đắn.
- Phải hiểu được đặc điểm tâm lý của trẻ, hiểu biết được mức độ cảm nhận
của học sinh về thế giới xung quanh thông qua các bài học.
- Luôn luôn tôn trọng gần gũi học sinh.
- Phải có tính kiên trì trong công tác giảng dạy, khéo léo động viên kịp thời
đối với các em.
- Áp dụng nhiều phương pháp trò chơi, phương pháp tích hợp…, không áp đặt
đòi hỏi quá cao đối với học sinh để giúp các em yêu thích môn học và học tốt hơn.
- Trong tiết học luôn tạo không khó vui vẻ thoải mái nhẹ nhàng, thu hút lòng
say mê của các em đối với tiết học, môn học.
15
- Việc quan trọng yêu cầu của mỗi tiết học là giáo viên phải chuẩn bị đầy đủ
đồ dùng trực quan, trực quan phải đẹp, hấp dẫn để học sinh quan sát.
- Sử dụng linh hoạt trong phối hợp các phương pháp dạy học thích hợp.
- Thường xuyên trao đổi để tìm ra phương pháp dạy học thích hợp.
- Ứng dụng thông tin, phần mềm của công nghệ thông tin vào môn mĩ thuật
như qua băng đĩa, ... có như vậy chất lượng học tập mới đạt hiệu quả cao. Vì thời gian có hạn nên tôi mới tìm ra được một số giải pháp trên, nhưng tôi
sẽ cố gắng hơn nữa để tìm ra một số giải pháp tối ưu hơn, đóng góp cho nền giáo
dục mĩ thuật của toàn ngành nói chung và trường TH - THCS An Phú . Giúp học
sinh phát triển toàn diện về “Đức - Trí - Thể - Mĩ”.
9. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu kể cả áp dụng thử. *Đánh giá lợi ích thu được theo ý kiến hội đồng sáng kiến trường TH – THCS An Phú. .....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
..................................................................................................................................... .....................................................................................................................................
...................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
..................................................................................................................................... .....................................................................................................................................
Bình Long, ngày tháng 2 năm 2021
TM. HỘI ĐỒNG Chủ tịch
16
Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là hoàn toàn trung thực và xin chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật. Bình Long, ngày 24 tháng 02 năm 2021 Người nộp đơn Cao Thị Bích Thủy
17
* Đánh giá lợi ích thu được theo ý kiến hội đồng sáng kiến của nghành GD – ĐT thị xã Bình Long. .....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
...................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
18
