MỤC LỤC
TT NỘI DUNG TRANG
PHẦN I. MỞ ĐẦU
1 1. Lí do chọn đề tài
2 2. Mục đích nghiên cứu
3 3. Đối tượng nghiên cứu
4 4. Phương pháp nghiên cứu
5 5. Những điểm mới của đề tài.
PHẦN II. NỘI DUNG
6 1. Cơ sở lí luận
7 2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
8 2.1. Thuận lợi
9 2.2. Khó khăn.
10 2.3. Khảo sát trước khi áp dụng đề tài.
11 3. Mô tả bản chất của giải pháp
12 4. Hiệu quả của sáng kiến
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIỂN NGHỊ
13 1. Kết luận
14 2. Kiến nghị
PHẦN I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài.
Do tình hình dịch bệnh bùng phát và diễn biến phức tạp tại nhiều địa
phương nên một số tỉnh thành đã lựa chọn cho học sinh học trực tuyến, trực tiếp
xen lẫn nhau trong đó có tỉnh Hà Nội nơi tôi đang công tác. Nhận thấy, học online
sẽ đảm bảo cho công tác phòng chống dịch bệnh Covid-19 đạt kết quả tốt cũng
như bảo vệ được sức khỏe cho giáo viên và học sinh. Bên cạnh những thuận lợi thì
cũng có không ít khó khăn và bất cập. Thời gian đầu do thay đổi liên tục hình thức
dạy học nên học sinh gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là hứng thú học tập giảm sút
và chất lượng học tập không cao khi bên cạnh các em là các phương tiện công
nghệ cao có thể sử dụng để giải trí bất cứ lúc nào. .
Bản thân là một giáo viên có hơn 1 năm công tác, gắn bó với học sinh nên
tôi vẫn luôn trăn trở phải làm sao để giúp các em học sinh học tập bộ môn Địa Lí
một cách hiệu quả nhất “học mà chơi, chơi mà học”; phải làm sao để các em yêu
thích, hứng thú với bộ môn sau mỗi giờ học, đồng thời không còn thấy bị áp lực
và không xem môn Địa là một môn học phụ, việc học Địa Lí như là một bộ môn
học thuộc máy móc, nhàm chán.
Trong giờ học không phải chỉ riêng bộ môn Địa lí mà hầu hết các môn thì
học sinh vừa phải tiếp thu tri thức vừa rèn luyện nhiều kĩ năng nên rất căng thẳng.
Do vậy, việc tổ chức trò chơi trong các hoạt động của từng bài là một trong những
hình thức phong phú hỗ trợ tích cực cho học tập, gợi cho các em “óc tò mò” ham
khám phá, ham hiểu biết, kích thích sự chủ động, sáng tạo và giúp các em học tập
tốt hơn. Qua các trò chơi còn rèn luyện được nhiều kĩ năng cho HS, trong đó có
các kĩ năng Địa lí, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng trình bày, đồng thời tăng cường hứng
thú học tập bộ môn, giáo dục lòng yêu thiên nhiên, quê hương, đất nước… đáp
ứng được tinh thần của chương trình giáo dục phổ thông hiện nay.
Thực tế hiện nay ở trường THCS trên địa bàn huyện nhiều giáo viên cũng
đã quan tâm đến vấn đề này tuy nhiên so với phương pháp, kĩ thuật dạy học truyền
thống thì các phương pháp, kĩ thuật dạy học hiện đại bao giờ cũng khó thực hiện
và mất nhiều thời gian hơn vì thế việc áp dụng chưa có sự đồng bộ và kết quả chưa
cao, nhiều thầy cô giáo vẫn đang còn ngại đầu tư, đổi mới, phần lớn các giờ học
vẫn còn nặng về hình thành kiến thức cho học sinh.
Xuất phát từ những lí do trên, nhằm giúp các em học sinh nói chung và các
em có học lực yếu kém nói riêng giảm bớt áp lực trong việc học tập và đạt được
kết quả cao, thực sự hứng thú yêu thích bộ môn, tôi xin trình bày giải pháp “Sử
dụng kĩ thuật trò chơi vào hoạt động khởi động và luyện tập, củng cố nhằm
nâng cao hứng thú học tập trong dạy học môn Địa Lí 7 ở trường THCS”
2. Mục đích nghiên cứu
Thực hiện Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT ngày 15/9/2020 của Bộ trưởng
Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung
học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học, Bộ Giáo dục và Đào tạo
(GDĐT) hướng dẫn xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của trường
trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học
trong công văn 5512. Kèm theo công văn 5512 là các phụ lục về mẫu giáo án,
khung kế hoạch giáo dục của giáo viên, khung kế hoạch tổ chức hoạt động giáo
dục, khung kế hoạch dạy môn học, mẫu phiếu đánh giá bài dạy. Phụ lục IV công
văn 5512 quy định mẫu Kế hoạch bài dạy (Khung kế hoạch bài dạy) của giáo viên
thì tiến trình lên lớp được tiến hành theo các bước cụ thể, gồm: Khởi đông/ mở
đầu, hình thành kiến thức, luyện tập, vận dụng. Trong mỗi hoạt động đều có mục
tiêu, nội dung, sản phẩm và tổ chức thực hiện. Hoạt động Khởi đông/mở đầu cũng
giống như các hoạt động quan trọng khác của bài học, cũng được tiến hành đủ các
nội dung, lại là hoạt động đầu tiên tạo tâm thế cho học sinh khi bước vào bài học
lại càng cần được giáo viên chú trọng.
Tổ chư€c “tro• chơi” trong ca€c giơ• da‚y Địa lí không nhă•m mu‚c đi€ch giaƒi tri€ cho
ho‚c sinh ma• điê•u quan tro‚ng là thông qua ca€c tro• chơi se„ ta‚o nên không khi€ sôi nổi
hăng say ho‚c tâ‚p, la•m viê‚c nghiêm tu€c, tăng khả năng chú ý, chủ động tiếp thu nội
dung bài học một cách tự nhiên và phát huy tính năng động của các em.
Tạo hứng thú, góp phần làm giảm mệt mỏi, căng thẳng, nhàm chán trong học
tập, phát triển tính độc lập, ham hiểu biết và khả năng suy luận của học sinh.
Thu hút cả lớp theo dõi, tham gia vào các hoạt động, nhằm đem lại hiệu quả
dạy học bộ môn, nâng cao chất lượng giáo dục, đồng thời làm cho môn Địa lí trở
nên sinh động, gần gũi, thiết thực, giúp các em yêu thích bộ môn hơn.
Nhằm phát huy phẩm chất, năng lực của người học , tạo bước đệm cho việc
thay sách giáo khoa Địa lí 7 trong năm học 2022-2023.
3. Đối tượng nghiên cứu:
- Thực trạng sử dụng kĩ thuật trò chơi trong dạy học bộ môn Địa lí ở trường
THCS
4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp phân tích cơ sở lí luận, cơ sở thực tiễn của vấn đề
- Phương pháp điều tra, thống kê, khảo sát thực trạng của vấn đề.
- Phương pháp đối chiếu, so sánh kết quả trước và sau khi áp dụng đề tài
nghiên cứu.
5. Những điểm mới của đề tài nghiên cứu
- So với phương pháp cũ phần lớn học sinh cảm thấy nhàm chán, không tập
trung thì phương pháp này tăng hứng thú, tạo tinh thần thoải mái cho học sinh
trong các giờ học bộ môn Địa lí.
- So với các kĩ thuật dạy học truyền thống thì các kĩ thuật dạy học hiện đại
sẽ góp phần nâng cao chất lượng học tập.
- So với trước đây dạy học chỉ tập trung vào việc hình thành kiến thức và
rèn luyện kĩ năng cho HS thì bây giờ ngoài cung cấp kiến thức còn góp phần phát
huy phẩm chất, năng lực của người học theo đúng tinh thần đổi mới của chương
trình GDPT tổng thể.
- Tạo cơ sở, tiền đề cho việc dạy học theo công văn 5512 và thay sách giáo
khoa lớp 7 trong năm học 2022-2023
PHẦN II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận.
1.1. Trò chơi trong dạy học.
Các nhà lí luận dạy học nghiên cứu và cho rằng: Tất cả những trò chơi gắn
với việc dạy học (phương pháp, hình thức tổ chức và luyện tập không tính đến nội
dung và tính chất của trò chơi) đều được gọi là trò chơi học tập. Trò chơi học tập
thực chất là một trò chơi có định hướng đối với sự phát triển trí tuệ của trẻ.
Mỗi trò chơi đều có những nét đặc sắc riêng và có tác dụng nhất định đối
với sự hình thành, phát triển tâm lí, nhân cách, trí tuệ của người học và mỗi trò
chơi lại có những lợi thế riêng trong việc giáo dục học sinh.
Trong dạy học, để định hướng mục tiêu giáo dục, rèn luyện cho HS, việc
phân loại trò chơi học tập chủ yếu dựa vào chức năng của trò chơi và thường được
chia thành 3 nhóm:
- Nhóm trò chơi phát triển nhận thức: Là những trò chơi đòi hỏi người tham
gia phải sử dụng các chức năng nhận thức, nỗ lực nhận thức, thực hiện các hành vi
và hành động nhận thức để thực hiện và hoàn thành việc chơi; qua đó, cải thiện và
phát triển trí tuệ và khả năng tư duy của mình.
- Nhóm trò chơi phát triển các giá trị: Là những trò chơi phát triển các giá
trị văn hoá, xã hội, chính trị, pháp luật hoặc các giá trị về đạo đức, thẩm mĩ... kích
thích thái độ, tình cảm tích cực, khuyến khích sự phát triển các phẩm chất cá nhân
của học sinh.
- Nhóm trò chơi phát triển vận động: Là trò chơi có nội dung chủ yếu là vận
động, đòi hỏi người chơi phải vận động tuân thủ theo luật hay quy tắc nhất định,
nhằm phát triển khả năng vận động, sự nhanh nhẹ, khéo léo của HS.
Trong dạy học Địa lí THCS nói chung và trong dạy học Địa lí 7 nói riêng,
dựa vào mục đích, tôi chia ra làm 4 nhóm trò chơi, cụ thể:
- Nhóm trò chơi khởi động: Sử dụng trò chơi để giới thiệu bài học, thu hút
học sinh hướng vào bài học và tạo hứng thú cho học sinh (các trò chơi khởi động
như: đuổi hình bắt chữ, ô chữ…).
- Nhóm trò chơi tìm hiểu kiến thức mới: Mục đích để HS tích cực tìm tòi,
phát hiện kiến thức của bài, HS chủ động tham gia vào bài học, phát triển các kĩ
năng xử lí tình huống, mạnh dạn, tự tin trước đám đông, các năng lực hợp tác, giải
quyết vấn đề, xử lí tình huống… (trò chơi đóng vai, phòng tranh, triển lãm mô
hình…);
- Nhóm trò chơi vận dụng kiến thức: mục đích giúp học sinh có thể vận
dụng những kiến thức đã học để giải quyết các vấn đề của bài học, bài tập, những
vấn đề thực tế; đồng thời rèn luyện khả năng tư duy, khả năng phản ứng nhanh,
khả năng diễn đạt, tạo không khí vui tươi và tinh thần học tập tích cực (trò chơi
hiểu ý đồng đội, vòng quay may mắn…);
- Nhóm trò chơi ôn tập và củng cố kiến thức: tạo sân chơi học tập, giúp học
sinh củng cố lại kiến thức bài học nhưng không căng thẳng và mệt mỏi sau khi học
