Gãp phÇn tra cøu, gi¶i thÝch c¸c ®Þa danh ch©u ¢u trong §Þa lý 7 1
A. §Æt vÊn ®Ò
Trong rÊt nhiÒu gi¶i ph¸p ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc m«n ®Þa lý ë
nhµ trêng phæ th«ng, ®Çu t nhiÒu h¬n vµo thiÕt kÕ bµi d¹y vµ tæ chøc d¹y
häc, vËn dông linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc th× viÖc ®a d¹ng vµ phèi
hîp linh ho¹t c¸c h×nh thøc tæ chøc d¹y häc, tÝch cùc sö dông c¸c ph¬ng
tiÖn d¹y häc ®Ó n©ng cao vai trß chñ thÓ cña häc sinh lµ mét trong nh÷ng
gi¶i ph¸p quan träng nhÊt.
Qua thùc tÕ gi¶ng d¹y, ngoµi viÖc sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc võa
truyÒn thèng võa hiÖn ®¹i, chóng t«i cßn tËp hîp, kÕt hîp nh÷ng ph¬ng tiÖn
d¹y häc phï hîp víi nhiÒu ®èi tîng häc sinh ë ®Þa ph¬ng m×nh. Ch¬ng
tr×nh ®Þa lý líp 7 vµ líp 8 häc sinh ®îc häc vÒ thiªn nhiªn vµ con ngêi ë
c¸c ch©u lôc víi rÊt nhiÒu môc tiªu vÒ kiÕn thøc vµ kü n¨ng còng nh th¸i
®é vµ hµnh vi; trong ®ã kiÕn thøc vÒ c¸c ®Þa danh nãi chung kh«ng ph¶i lµ
kiÕn thøc träng t©m cña c¸c bµi häc nhng viÖc cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh
vÒ c¸c ®Þa danh sÏ lµ mét trong nh÷ng ph¬ng tiÖn quan träng ®Ó c¸c em
n¾m v÷ng kiÕn thøc bµi häc nh vÒ ph©n tÝch mét biÓu ®å khÝ hËu, kü n¨ng
lµm viÖc víi b¶n ®å, x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®Þa lý, ghi nhí ®Þa danh…®Æc biÖt cßn
g©y høng thó trong c¸c giê häc ®Þa lý.
H¬n ai hÕt, ngêi gi¸o viªn ®Þa lý lµ nh÷ng ngêi thêng xuyªn ph¶i
tiÕp nhËn c¸c c©u hái tõ anh em, b¹n bÌ, ®ång nghiÖp, häc sinh... nh thµnh
phè nµy ë ®©u? Trô së c¬ quan nµy n»m ë ®©u? T¹i sao con s«ng nµy l¹i cã
nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau...§iÒu nµy ®ßi hái ngêi gi¸o viªn ®Þa lý ph¶i cã
nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ c¸c ®Þa danh trªn thÕ giíi. Vµ mÆc dï kiÕn thøc
vÒ c¸c ®Þa danh nµy kh«ng ph¶i lµ kiÕn thøc träng t©m cña bµi häc nhng
ngêi gi¸o viªn còng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm trang bÞ cho häc sinh c¸c kiÕn
thøc vÒ ®Þa danh trªn thÕ giíi.
Gãp phÇn tra cøu, gi¶i thÝch c¸c ®Þa danh ch©u ¢u trong §Þa lý 7 2
- KiÕn thøc vÒ c¸c ®Þa danh thËt ng¾n gän vµ ®¬n gi¶n, nhng nÕu gi¸o
viªn ®Þa lý, häc sinh kh«ng cã nh÷ng hiÓu biÕt ®ã, cã nh÷ng nhÇm lÉn
th× sÏ bÞ d luËn x· héi ®¸nh gi¸ lµ yÕu kÐm, lµ non kiÕn thøc.
- KÕt thóc ch¬ng tr×nh THCS, nhiÒu em häc sinh kh«ng cã ®iÒu kiÖn
häc lªn mµ hä ph¶i tham gia vµo cuéc sèng lao ®éng s¶n xuÊt, nhiÒu
em xuÊt khÈu lao ®éng ra níc ngoµi. V× vËy, ngêi gi¸o viªn ®Þa lý
còng cÇn trang bÞ cho c¸c em nh÷ng kiÕn thøc vÒ c¸c ®Þa danh trªn
thÕ giíi, ®Ó khi tham gia vµo ho¹t ®éng x· héi, xuÊt khÈu lao ®éng ra
níc ngoµi th× c¸c em kh«ng bÞ cho¸ng ngîp, m¬ hå vÒ n¬i mµ m×nh
sÏ ®Õn.
- Trong thêi ®¹i ngµy nay, khi mµ viÖc so¹n vµ gi¶ng d¹y b»ng gi¸o ¸n
®iÖn tö ngµy cµng phæ biÕn th× viÖc cã nh÷ng tranh ¶nh, s¬ ®å minh
ho¹ lµ rÊt cÇn thiÕt; v× vËy, chóng t«i ®· thu thËp, tËp hîp ®îc mét bé
tranh ¶nh, s¬ ®å…rÊt gi¸ trÞ ®îc lu gi÷ trong m¸y tÝnh c¸ nh©n,
trong ®ã, mét sè tranh ¶nh, s¬ ®å chóng t«i ®· ®a vµo ®Ò tµi nµy.
- Trang bÞ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ ®Þa danh thÕ giíi kh«ng chØ cÇn thiÕt ®èi
víi gi¸o viªn ®Þa lý, mµ nhiÒu gi¸o viªn c¸c m«n häc kh¸c nh v¨n
häc, lÞch sö, ©m nh¹c, mü thuËt, thÓ dôc…còng rÊt cÇn thiÕt.
- HiÖn nay, ë níc ta còng ®· cã mét sè tµi liÖu vÒ ®Þa danh thÕ giíi do
c¸c nhµ khoa häc chuyªn ngµnh biªn so¹n rÊt cã gi¸ trÞ nhng theo
kh¶o s¸t cña chóng t«i, c¸c tµi liÖu nµy cha ®Õn ®îc víi gi¸o viªn
vµ häc sinh, ®Æc biÖt lµ ë c¸c vïng n«ng th«n, miÒn nói.
- Sù ph¸t triÓn cña Internet ®· khiÕn cho viÖc t×m kiÕm, tra cøu th«ng
tin dÔ dµng h¬n, kÓ c¶ c¸c th«ng tin vÒ ®Þa danh thÕ giíi. Nhng c¬ së
h¹ tÇng th«ng tin, thêi gian, tr×nh ®é฀ cña gi¸o viªn hiÖn nay, ®Æc
biÖt lµ ë n«ng th«n cßn nhiÒu h¹n chÕ khiÕn hä cha khai th¸c hÕt
h÷u Ých cña Internet trong viÖc t×m kiÕm th«ng tin.
Tõ nh÷ng lÝ do trªn, chóng t«i muèn tËp hîp mét sè ®Þa danh ฀Gãp
phÇn tra cøu, gi¶i thÝch c¸c ®Þa danh ch©u ¢u trong §Þa lý 7฀ víi hai
Gãp phÇn tra cøu, gi¶i thÝch c¸c ®Þa danh ch©u ¢u trong §Þa lý 7 3
môc ®Ých lµ võa t¹o ra mét nguån kiÕn thøc võa t¹o ra mét ph¬ng tiÖn
d¹y häc trî gióp cho gi¸o viªn vµ häc sinh trong khi d¹y vµ häc phÇn ®Þa
lý ch©u lôc nµy.
§Þa danh trªn thÕ giíi ë s¸u ch©u lôc th× rÊt phong phó, ®a d¹ng. Chóng
t«i cã ý ®Þnh lÇn lît tËp hîp ®Þa danh theo tõng ch©u lôc. Tríc tiªn, chóng
t«i chän Ch©u ¢u ®Ó giíi thiÖu.
Chän ch©u ¢u ®Ó lµm ®Ò tµi nµy v× ch©u ¢u lµ ch©u lôc ph¸t triÓn sím
nhÊt, ®ång ®Òu nhÊt, cã rÊt nhiÒu ®Þa danh g¾n liÒn víi häc sinh chóng ta
th«ng qua rÊt nhiÒu kªnh th«ng tin kh¸c nhau nh truyÒn h×nh, s¸ch b¸o,
ngêi th©n ®ang häc tËp vµ lµm viÖc ë níc ngoµi…
C¸c ®Þa danh ®îc lùa chän ®Ó x©y dùng, tríc hÕt lµ c¸c ®Þa danh ®îc
®Ò cËp ®Õn trong s¸ch gi¸o khoa, bao gåm c¸c ®èi tîng ®Þa lý tù nhiªn: nói,
s«ng, hå, vÞnh, biÓn, b¸n ®¶o, ®¶o…vµ c¸c ®Þa danh vÒ c¸c ®¬n vÞ hµnh
chÝnh: quèc gia, thµnh phè, vïng c«ng nghiÖp…Ngoµi ra, chóng t«i cßn bæ
sung mét sè ®Þa danh kh«ng cã trong ch¬ng tr×nh vµ s¸ch gi¸o khoa nhng
chóng t«i vÉn ®a vµo v× nã thêng gÆp trong cuéc sèng, phæ biÕn trong c¸c
cuéc thi kiÕn thøc…§iÒu nµy lµ cÇn thiÕt vµ nã sÏ lµm t¨ng thªm vÎ ®Ñp,
t¨ng thªm søc hÊp dÉn cña m«n häc, lµm cho tÊt cc¸c giê ®Þa lý lu«n míi
mÎ, kÝch thÝch sù say mª t×m tßi cña häc sinh vµ thªm yªu m«n ®Þa lý h¬n.
Trong mçi ®Þa danh ®a ra, chóng t«i ®Òu lùa chän nh÷ng th«ng tin
®Æc trng vÒ ®Þa lý, v¨n ho¸, lÞch sö, tªn gäi, danh nh©n, sù kiÖn…§Æc biÖt,
mét sè ®Þa danh cßn ®îc bæ sung thªm s¬ ®å, h×nh ¶nh…TÊt c¶ nh»m môc
®Ých t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho gi¸o viªn vµ häc sinh khi sö dông.
VÒ trËt tù s¾p xÕp vµ tr×nh bµy, chóng t«i s¾p xÕp c¸c ®Þa danh theo thø
tù c¸c ch÷ c¸i ®Çu tiªn A,B,C…Víi nh÷ng tªn gäi cã nhiÒu ®Þa danh, chóng
t«i tr×nh bµy nh÷ng th«ng tin ®· lùa chän theo mçi ®Þa danh ®Ó lµm râ tõng
®Þa danh.
Gãp phÇn tra cøu, gi¶i thÝch c¸c ®Þa danh ch©u ¢u trong §Þa lý 7 4
Sau ®©y lµ nh÷ng ®Þa danh ch©u ¢u mµ chóng t«i ®· lùa chän vµ tËp hîp
trong nh÷ng n¨m qua. Xin ®îc giíi thiÖu cïng ®ång nghiÖp vµ c¸c em häc
sinh.
B. Néi dung
A-®ri-a-tÝch: BiÓn trong §Þa Trung H¶i, n»m gi÷a b¸n ®¶o ý vµ b¸n
®¶o Ban-c¨ng. §©y lµ mét biÓn n«ng, trong ®ã cã nhiÒu ®¶o, ®Æc biÖt lµ
nhãm ®¶o V¬-ni-d¬. N»m gi÷a hai nÒn v¨n ho¸ cæ ®¹i lµ La M· vµ Hi L¹p,
biÓn A-®ri-a-tÝch g¾n liÒn víi nhiÒu truyÒn thuyÕt, thÇn tho¹i.
A-PEN-NIN:
1/. B¸n ®¶o ë Nam ¢u, cßn gäi lµ b¸n ®¶o ý hay I-ta-li-a.
2/. A-pen-nin còng lµ d·y nói trÎ thuéc hÖ An-pi, ch¹y dµi däc theo
b¸n ®¶o cïng tªn, theo híng T©y B¾c-§«ng Nam, dµi kho¶ng 1.100km,
chç réng nhÊt kho¶ng 100km, cao trung b×nh 1.200m.
A
Gãp phÇn tra cøu, gi¶i thÝch c¸c ®Þa danh ch©u ¢u trong §Þa lý 7 5
a-ten: Thµnh phè thñ ®« cña níc Céng hßa Hi L¹p, n»m ë phÝa Nam b¸n
®¶o Ban-c¨ng. A-ten lµ mét thµnh phè cæ kÝnh, cßn lu gi÷ nhiÒu di tÝch lÞch
sö, kiÕn tróc thêi cæ ®¹i, lµ mét trung t©m du lÞch næi tiÕng trªn thÕ giíi.
Ai-len:
1/. §¶o lín thø hai trong quÇn ®¶o Anh. DiÖn tÝch 84.000km2. Trªn
®¶o cã níc Céng hßa Ai-len vµ phÇn ®Êt phÝa B¾c thuéc liªn hiÖp Anh.
Mét gãc d·y A
-
pen
-
nin
§Òn Pa-the-non, mét
c«ng tr×nh kiÕn tróc
cæ ®¹i, ®îc x©y
dùng tõ thÕ kû V
tríc c«ng nguyªn ë
A-ten.