MỤC LỤC
Trang
A. Đặt vấn đề..............................................................................................2
1.Cơ sở lí luận.............................................................................................2
2. Cơ sử thực tiễn........................................................................................4
3. Phạm vi đề tài..........................................................................................5
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.........................................................................5
1. Nghiên cứu tình hình...............................................................................5
2. Kết quả khi chưa thực hiện đề tài............................................................6
3. Các giải pháp...........................................................................................7
4. Kết quả...................................................................................................12
C. KẾT LUẬN...........................................................................................19
D. PHẦN KIẾN NGHỊ..............................................................................20
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................21
1/21
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP THẢO LUẬN
NHÓM TRONG TIẾT DẠY BỘ MÔN LỊCH SỬ LỚP 7 Ở TRƯỜNG THCS
A/ĐẶT VẤN ĐỀ
I.Cơ sở lí luận
- Nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa chủ
tịch Hồ Chí Minh nói : “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không,
dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang sánh vai các cường quốc
năm châu hay không, chính là nhờ một phần công lớn ở công học tập của
các em ” , trước khi Người ra đi trong di chúc Chủ tịch Hồ Chí Minh có căn
dặn : “ Phải giáo dục thế hệ trẻ để cho họ trở thành người vừa hồng vừa
chuyên ”
- Trong điều kiện khoa học kĩ thuật phát triển như vũ bão, nền kinh tế tri
thức có tính toàn cầu thì nhiệm vụ của ngành giáo dục lại càng vô cùng to lớn ,
đó là một nhiệm vụ mà tất cả các quốc gia trên thế giới đều coi là chiến lược của
dân tộc mình .
-Vì thế đai hội lần thứ IX Đảng cộng sản Việt Nam trong nghị quyết
ghi rõ “Giáo dục là quốc sách hàng đầu ”, tương lai của một dân tộc, một
quốc gia phụ thuộc phần lớn vào nền giáo dục của quốc gia đó. Giáo dục
không chỉ truyền đạt kiến thức cho học sinh mà còn phải giúp học sinh vận
dụng kiến thức khoa học vào cuộc sống vừa mang tính giáo dục, vừa mang
tính giáo dưỡng, cao hơn là giáo dưỡng hướng đến nguồn gốc cội nguồn của
tổ tiên và trân trọng nó. Riêng môn lịch sử còn phải hoàn thành 1 nhiệm vụ
quan trọng mang tính đặc thù là đưa học sinh trở về với quá khứ, nguồn cội
của tổ tiên và biết trân trọng nó
- Việc học tập Lịch sử ở trường phổ thông có vai trò rất quan trọng, nó
cung cấp cho người học những kiến thức cơ bản lịch sử phát triển của xã hội
loài người và lịch sử dân tộc. Trên cơ sở đó giáo dục khơi dậy tình cảm tư
tưởng, đạo đức làm chuẩn mực cho mọi hành vi trong cuộc sống, góp phần
phát triển toàn diện học sinh
2/21
- Trong dạy học lịch sử ở trường phổ thông yêu cầu học sinh nắm vững các
sự kiện lịch sử là một việc rất quan trọng. Ngoài việc nhớ thời gian diễn ra sự
kiện, hiểu được tính chất, diễn biến kết quả và những việc làm của nhân vật,
các em còn phải nắm vững kiến thức về không gian xảy ra sự kiện lịch sử.
Bởi vì không một sự kiện, hiện tượng lịch sử nào xảy ra lại không gắn liền
với một thời gian, không gian nhất định, không nắm được thời gian không
gian diễn ra sự kiện lịch sử, học sinh sẽ “ hiện đại hóa” lịch sử
- Trong những năm gần đây, chương trình SGK mới của bộ GD - ĐT đã có
rất nhiều những thay đổi về nội dung của bài học, về số lượng câu hỏi, bài
tập, bài thực hành, sơ đồ, lược đồ…Những sự thay đổi đó nhằm mục đích
nâng cao chất lượng giáo dục ở đối tượng học sinh, mà chất lượng của học
sinh phụ thuộc chủ yếu vào phương pháp dạy học của giáo viên.
- Nếu như trước đây việc truyền thụ kiến thức là nhiệm vụ quan trọng và đòi
hỏi người dạy phải đóng vai trò chủ đạo tận dụng hết mọi năng lực của mình
để giúp học sinh nắm vấn đề bằng phương pháp thuyết giảng cho học sinh
tiếp thu là chính. Thì nay phương pháp này không hợp lý trong chương trình
SGK mới . Trong các chương trình học ở các bậc học để áp dụng phương
pháp dạy học mới lấy học sinh làm trung tâm, học sinh chủ động thì người
thầy phải có những phương pháp dạy học mới và điều này đã được nhiều
người quan tâm.
- Bộ môn Lịch sử cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản của khoa
học lịch sử, nên đòi hỏi học sinh không chỉ ghi nhớ mà còn phải hiểu và vận
dụng kiến thức đã học vào cuộc sống. Cùng với các môn học khác, việc học
tập Lịch sử giúp học sinh phát triển tư duy và sáng tạo. Đã có quan niệm sai
lầm cho rằng học Lịch sử chỉ cần học thuộc lòng sách giáo khoa, ghi nhớ các
sự kiện – hiện tượng lịch sử là đạt, không cần phải tư duy, động não, không
có bài tập thực hành,... Đây là một trong những nguyên nhân làm giảm sút
chất lượng môn học
- Điều quan trọng nhất trong việc đổi mới phương pháp dạy học là sự tác
động của thầy như thế nào để học sinh phải động não, mà phát triển trí thông
3/21
minh, tính sáng tạo của học sinh và để đưa chất lượng bộ môn này lên cao.
II.Cơ sở thực tiễn
- Dạy học Lịch sử là dạy những gì đã xảy ra trong quá khứ, mỗi bài học
đều có rất nhiều sự kiện và khái niệm lịch sử, học sinh phải hiểu và nhớ.
Trong thực tế hiện nay, còn nhiều học sinh học tập một cách thụ động, chỉ
đơn thuần là nhớ kiến thức một cách máy móc mà chưa rèn luyện kĩ năng tư
duy. Học sinh chỉ học bài nào biết bài đấy, nhớ các kiến thức lịch sử một
cách rời rạc và rất nhanh quên, thậm chí bài mới học tiết trước thì tiết sau đã
quên không còn nhớ gì nữa.
- Ngoài ra, do quan niệm sai lệch về vị trí, chức năng của môn Lịch sử
trong đời sống xã hội. Một số phụ huynh có thái độ xem thường bộ môn lịch
sử, coi đó là môn học phụ, môn học thuộc lòng, không cần đầu tư nhiều công
sức, dẫn đến hậu quả học sinh không nắm được những sự kiện lịch sử cơ bản,
nhớ sai, nhớ nhầm sự kiện lịch sử
- Trong điều kiện hiện nay, việc giảng dạy và học tập bộ môn lịch sử
vẫn còn nhiều bất cập như: chương trình sách giáo khoa khá nặng, chương
trình còn nặng về lí thuyết mà rất ít số tiết thực hành và ôn tập (điển hình là
lịch sử 9).
- Trong những phương pháp mà tôi đã sử dụng và đổi mới phương pháp dạy
học như “Tích hợp”, “ Nêu và giải quyết vấn đề”, “ sử dụng đồ dùng trực
quan và hệ thống bài tập trong tiết dạy” …
- Trong lớp học thường có học sinh Giỏi - Khá - Trung bình - Yếu. Trong nội
dung bài học có tiểu mục có nội dung dễ nhận biết, nhưng có tiểu mục có nội
dung trừu tượng… khó nhận biết, mà để phát huy tính tư duy của học sinh thì
giáo viên là người hướng dẫn, giúp đỡ các em khai thác kiến thức, không nên
tự giải thích, thuyết trình một cách đơn giản. Để làm được việc này thì giáo
viên tung ra những câu hỏi thảo luận, rồi hướng dẫn các em trong các tổ,
nhóm cùng tìm hiểu sách giáo khoa, cùng bàn bạc, phân tích mỏ xẻ, so sánh,
đánh giá, nhận xét và đưa ra câu trả lời cho nội dung cụ thể cần tìm hiểu.Với
4/21
tình huống này các em trong nhóm sẽ tự giải quyết được vấn đề. Các em sẽ
tự tin dạn dĩ yêu mến bộ môn và ham học hỏi nhiều hơn. Với phương pháp
này giáo viên còn hạn chế được phương pháp diễn giải thuyết trình, mang
tính áp đặt kiến thức.
III . Phạm vi đề tài :
- Để nâng cao quá trình tiếp thu và tạo sự hưng phấn của các em trong quá
trình học lịch sử, tôi tiến hành nghiên cứu áp dụng phương pháp thảo luận
nhóm trong tiết dạy bộ môn lịch sử 7
- Trong đề tài này tôi tập trung nghiên cứu toàn bộ bộ môn lịch sử 7 vì ở lớp
7 là thời kỳ chứng kiến nhiều biến động lớn lao của dân tộc với kháng chiến
chống quân xâm lược Tống, ba lần kháng chiến chống quân xâm lược
Nguyên Mông....Cho nên học sinh sẽ không tránh khởi bỡ ngỡ, nếu giáo viên
không có phương pháp phù hợp sẽ làm giảm đi hứng thú học tập bộ môn của
học sing kéo theo chất lượng học tập của các em suy giảm. Ngoài lớp 7 ra có
thể áp dụng cho tất cả các khối 6,8,9 học lịch sử và có một số điểm áp dụng
cho môn địa, văn, Giáo dục công dân…
-Áp dụng phương pháp này một cách thuần thục, sáng tạo phối hợp nhịp
nhàng với các phương pháp khác mối giáo viên lịch sử xẽ đóng góp một
phần quan trọng trong việc thực hiện lời dạy của Bác Hồ kính yêu: Dân ta
phải biết sử ta cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam
B/GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I . Nghiên cứu tình hình :
- Dạy học theo phương pháp thảo luận nhóm là hình thức tổ chức dạy học đề
cao vai trò của sự hợp tác thông qua trao đổi giữa các thành viên trong nhóm
trong các hoạt động tập thể, đề cao vai trò, tinh thần trách nhiệm, sự phối hợp
của cá nhân đối với tập thể để đạt mục tiêu chung
- Phương pháp thảo luận nhóm trong bài dạy lịch sử trên lớp rất đa dạng :
+ Thảo luận một vấn đề học tập
5/21
