Một số kinh nghiệm trong việc sử dụng bản đồ, tranh ảnh SGK Địa lý 7.
1/17
MỤC LỤC
Phần thứ nhất: Đặt vấn đề......................................................................Trang 2
1.Cơ sở lý luận...........................................................................................Trang 2
2.Cơ sở thực tiễn........................................................................................Trang 2
Phần thứ hai: Giải quyết vấn đề..............................................................Trang 4
I.Thực trạng vấn đề nghiên cứu.................................................................Trang 4
1.Cấu trúc kênh hình trong SGK..........................................................Trang 4
2.Sử dụng bản đồ Địa lý trong SGK Địa lý 7.........................................Trang 4
3.Sử dụng tranh ảnh minh họa trong SGK Địa ly 7............................Trang 10
II.Kết quả thực hiện...........................................................................Trang 16
Phần thứ ba: Kết luận và khuyến nghị...............................................Trang 16
1.Kết luận...........................................................................................Trang 16
2.Khuyến nghị...................................................................................Trang 16
Một số kinh nghiệm trong việc sử dụng bản đồ, tranh ảnh SGK Địa lý 7.
2/17
PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lí luận
Nâng cao chất lượng dạy và học là một vấn đề cấp bách của sự nghiệp giáo dục
hiện nay . Với mục tiêu đào tạo lên những con người có giá trị về tư tưởng đạo đức,
lối sống phù hợp , có kiến thức phổ thông cơ bản, có kĩ năng vận dụng kiến thức
vào cuộc sống để kịp thời đáp ứng được sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa
của đất nước . Do vậy cần phải đổi mới phương pháp dạy học .
Một trong các vấn đề đổi mới đó là đổi mới phương pháp dạy học theo hương
tích cực.
Phương pháp dạy học tích cực là tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh,
lấy học sinh làm trung tâm , giáo giáo viên chỉ là người hướng dẫn học sinh học tập
tích cực để làm được điều đó đòi hỏi ngường giáo viên phải nỗ lực rất nhiều
trong việc nghiên cứu tìm tòi phương pháp dạy học cho từng bài , phù hợp từng
đối tượng học sinh , phải đa dạng hóa các phương pháp và đặc biệt chú trọng đến
phương pháp làm việc cá nhân và làm việc theo nhóm ,….
2. Cơ sở thực tiễn
Thực trạng sử dụng kênh hình sách giáo khoa trong giảng dạy bộ môn Địa lý tại
trường THCS.
- Với Giáo viên: Kiến thức chuyên môn của giáo viên còn chưa sâu nên sự tìm tòi
và khai thác chưa hết tác dụng của kênh hình. Giáo viên sử dụng kênh hình chưa
đúng lúc, đúng chỗ và đúng phương pháp sử dụng. Không có sự chuẩn bị kỹ
càng về bài giảng trước khi lên lớp, hoặc bỏ qua kênh hình chỉ chú ý đến kênh
chữ…
- Với học sinh : Tình trạng học sinh không biết cách phân tích kênh hình, không
quan tâm đến kênh hình trong lúc học do giáo viên chưa đề cao được vai trò của
kênh hình trong giảng dạy.
- Và mặc dù sự thường xuyên sử dụng kênh hình trong giảng dạy của giáo viên
còn ít nhưng phản ứng từ phía học sinh khi được học bằng kênh hình thì rất tích
cực và các em cũng đánh giá việc học khi có sử dụng kênh hình hiệu quả hơn,
gây hứng thú hơn
Một số kinh nghiệm trong việc sử dụng bản đồ, tranh ảnh SGK Địa lý 7.
3/17
- Từ thực tiễn của việc thực hiện giảng dạy chương trình - sách giáo khoa Địa lí
lớp 7 ở trường THCS trong các năm vừa qua góp phần nâng cao khả năng phân
tích các loại bản đồ, tranh ảnh giúp cho học sinh có khả năng nhận thức kiến
thức và tự hoàn thiện kiến thức về các môi trường tự nhiên, tôi nhận thấy rằng
việc rèn luyện kĩ năng phân tích bản đồ, tranh ảnh trong dạy môn địa lí 7 có
trong SGK đóng một vai trò rất quan trọng đối với học sinh phổ thông nói chung
và học sinh THCS nói riêng.
Để nhằm giúp giáo viên Địa lý phổ thông khai thác, sử dụng bản đồ, tranh ảnh
trong SGK theo hướng phát huy tính tích cực, năng động của học sinh và phục vụ
cho việc dạy học, tôi đã chọn đề tài: “Sử dụng kênh hình bản đồ, tranh ảnh sách
giáo khoa trong giảng dạy Địa lý 7”
Một số kinh nghiệm trong việc sử dụng bản đồ, tranh ảnh SGK Địa lý 7.
4/17
PHẦN THỨ HAI.
NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I.Thực trạng vấn đề nghiên cứu
1.Cấu trúc kênh hình trong SGK
Hệ thống kênh hình trong sách giáo khoa Địa lý 7 hết sức đa dạng, nhưng nó
được tập trung thể hiện ở 3 dạng sau:
- Biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa.
- Bản đồ Địa lý (bao gồm cả bản đồ tự nhiên và bản đồ kinh tế).
-Tranh ảnh minh học bài học.
Trong quá trình nghiên cứu và ứng dụng, tôi đã đi sâu vào việc khai thác kiến
thức trên bản đồ và tranh ảnh trong SGK để khắc sâu kiến thức cho học sinh.
2. Sử dụng bản đồ Địa lý trong sách giáo khoa Địa lý 7:
2.1. Quy trình thực hiện sử dụng bản đồ Địa lý trong sách giáo khoa:
Rèn luyện kĩ năng bản đồ cho học sinh là một quá trình lâu dài, phức tạp,
liên tục lớp này qua lớp khác, đòi hỏi nhiều công sức và sự phối hợp chặt chẽ giữa
các lớp nhằm đạt mục tiêu cuối cùng là biết sử dụng bản đồ như là một nguồn cung
cấp kiến thức mới.
Để sử dụng có hiệu quả bản đồ Địa lý cần phải qua nhiều bước, từ đơn giản
đến phức tạp, từ thấp lên cao. Có thể qua 5 bước sau đây:
-Chỉ, đọc tên các đối tượng địa lý trên bản đồ.
-Xác định phương hướng, đo đạc, tính toán trên bản đồ.
- Xác định vị trí địa lý, mô tả từng yếu tố thành phần của tự nhiên, kinh tế, xã
hội được biểu hiện trên bản đồ.
- Xác định các mối liên hệ địa lý trên bản đồ.
- Mô tả tổng hợp địa lý một khu vực: Vị trí địa lí, địa hình, khí hậu, thủy văn,
thực vật, động vật, dân cư, kinh tế.
2.2. Dẫn chứng minh họa:
* Lược đồ những yếu tố gây biến động thời tiết ở đới ôn hòa:
Một số kinh nghiệm trong việc sử dụng bản đồ, tranh ảnh SGK Địa lý 7.
5/17
Đây là lược đồ tự nhiên môi trường đới ôn hòa. Các yếu tố được thể hiện trên lược
đồ là gió Tây ôn đới, dòng hải lưu nóng. Ranh giới các môi trường, đợt khí nóng,
đợt khí lạnh và các môi trường tự nhiên của đới ôn hòa. Các yếu tố này được thể
hiện bằng những kí hiệu và màu sắc khác nhau. Thông qua việc phân tích lược đồ
này ta có thể tìm ra được một số đặc điểm cơ bản của môi trường đới ôn hòa:
- Vị trí đới ôn hòa nằm giữa đới nóng và đới lạnh, khoảng từ chí tuyến đến vòng
cực ở cả hai bán cầu ( đường ranh giới màu xanh gần trùng với đường chí tuyến và
đường vòng cực). Vị trí sẽ tác động đến khí hậu của đới ôn hòa: Khí hậu mang tính
chất trung gian giữa đới nóng và đới lạnh. (mối liên hệ giữa vị trí và khí hậu)
- Các đợt khí nóng và đợt khí lạnh cũng có tác động đến khí hậu đới ôn hòa. Mỗi
khi đợt khí nóng hoặc đợt khí lạnh tràn vòa có thể làm tăng hoặc giảm nhiệt độ đột
ngột trong vài giờ gây nhiễu loạn thời tiết.
- Gió Tây ôn đới và dòng hải lưu nóng cũng làm cho khí hậu ven bờ ấm và ẩm rất
khó dự báo trước.
