Kinh nghiệm THPT: Vận dụng phương pháp tranh luận dạy đọc hiểu văn bản, phát triển tư duy phản biện cho học sinh THPT

Â`

SỞ GD&ĐT NGHỆ AN

TRƯỜNG THPT PHAN ĐĂNG LƯU

----------------------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRANH LUẬN

TRONG DẠY HỌC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

HƯỚNG TỚI PHÁT TRIỂN TƯ DUY PHẢN BIỆN

CHO HỌC SINH THPT

Người thực hiện đề tài:

NGUYỄN THỊ TÂM

Lĩnh vực:

Ngữ văn

Tổ bộ môn:

Văn – Ngoại ngữ

Số điện thoại liên lạc:

0388.341.879

Năm học: 2021-2022

MỤC LỤC

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ .......................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................... 1

2. Điểm mới, đóng góp của sáng kiến. ................................................................... 2

PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .................................................................. 3

Chương 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ........................................... 3

1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ......................................................................... 3

1.1.1. Tình hình nghiên cứu việc phát triển tư duy phản biện trong dạy học đọc

hiểu văn bản cho học sinh THPT ........................................................................ 3

1.1.2. Tình hình nghiên cứu việc vận dụng phương pháp tranh luận trong dạy

học đọc hiểu văn bản hướng tới phát triển tư duy phản biện cho học sinh THPT

............................................................................................................................. 3

1.2. Cơ sở khoa học của đề tài ................................................................................ 4

1.2.1. Cơ sở lý luận ............................................................................................. 4

1.2.2. Cơ sở thực tiễn .......................................................................................... 7

Chương 2: MỘT SỐ BIỆN PHÁP VÀ CÁCH THỨC TỔ CHỨC VẬN DỤNG

PHƯƠNG PHÁP TRANH LUẬN TRONG DẠY HỌC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

HƯỚNG TỚI PHÁT TRIỂN TƯ DUY PHẢN BIỆN CHO HỌC SINH THPT

................................................................................................................................. 10

2.1. Một số nguyên tắc khi vận dụng phương pháp tranh luận trong dạy học

đọc hiểu văn bản hướng tới phát triển tư duy phản biện cho học sinh THPT 10

2.1.1. Xác định rõ mục đích của tranh luận, làm nổi bật nội dung bài học ...... 10

2.1.2. Lựa chọn vấn đề tranh luận phù hợp và cân đối về mặt thời gian khi tổ

chức tranh luận .................................................................................................. 10

2.1.3. Sử dụng tranh luận phải đảm bảo tính vừa sức, trình độ và tâm lý HS .. 10

2.1.4. Sử dụng tranh luận phải kết hợp nhuần nhuyễn với các phương pháp dạy

học khác góp phần nâng cao hiệu quả giờ đọc hiểu văn bản ............................ 10

2.2. Một số biện pháp sử dụng phương pháp tranh luận trong dạy học đọc

hiểu văn bản hướng tới phát triển tư duy phản biện cho học sinh THPT ...... 11

2.2.1. Thiết kế câu hỏi rèn luyện tư duy phản biện cho học sinh ..................... 11

2.2.2. Xây dựng các tình huống dạy học có vấn đề .......................................... 14

2.2.3. Tổ chức đọc hiểu văn bản theo mô hình lớp học đảo ngược (Flipped

classroom) ......................................................................................................... 22

2.2.4. Tổ chức hoạt động tranh biện ................................................................. 30

2.3. Tiến trình tổ chức phương pháp tranh luận trong dạy học đọc hiểu văn

bản hướng tới phát triển tư duy phản biện cho học sinh THPT ...................... 33

2.3.1. Chuẩn bị tổ chức tranh luận .................................................................... 33

2.3.2. Tổ chức hoạt động tranh luận ................................................................. 34

2.3.3. Kiểm tra, đánh giá kết quả bài học theo hoạt động tranh luận ............... 34

Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM VỀ VIỆC VẬN DỤNG PHƯƠNG

PHÁP TRANH LUẬN TRONG DẠY HỌC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN HƯỚNG

TỚI PHÁT TRIỂN TƯ DUY PHẢN BIỆN CHO HỌC SINH THPT ............. 36

3.1. Mục đích, yêu cầu thực nghiệm .................................................................... 36

3.2. Đối tượng, địa bàn, thời gian và quy trình thực nghiệm ............................ 36

3.2.1. Đối tượng thực nghiệm và địa bàn thực nghiệm .................................... 36

3.2.2. Thời gian thực nghiệm ............................................................................ 36

3.2.3. Quy trình thực nghiệm ............................................................................ 36

3.3. Đánh giá kết quả thực nghiệm ...................................................................... 50

3.3.1. Kết quả nhận thức của học sinh .............................................................. 50

3.3.2. Kĩ năng vận dụng kiến thức vào các tình huống thực tiễn ..................... 51

3.3.3. Mức độ hứng thú của HS đối với giờ học đọc hiểu văn bản .................. 51

PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................... 52

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 54

PHỤ LỤC ............................................................................................................... 55

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG SÁNG KIẾN

Nội dung

Viết tắt

Giáo viên

Học sinh

Phổ thông

Phương pháp

Phương pháp dạy học

PPDH

Văn bản

Năng lực

Tư duy phản biện

TDPB

Trung học phổ thông

THPT

Sách giáo khoa

SGK

Giáo dục

Giáo dục - Đào tạo

GD - ĐT

Chương trình

Thực nghiệm

Đối chứng

ĐC

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lý do chọn đề tài

1.1. Xu hướng của GD thế giới hiện nay là chú trọng phát triển TDPB cho

người học. Với GD Việt Nam, phát triển TDPB là một hướng đi hiệu quả cho mục

tiêu dạy học phát triển NL của HS. Nghị quyết số 29/NQ-TW của Ban Chấp hành

Trung ương về đổi mới căn bản toàn diện GD - ĐT đã xác định mục tiêu trọng tâm

của GD, dạy học là chuyển từ tiếp cận tri thức sang tiếp cận NL người học để có

thể đào tạo những công dân đáp ứng được xu thế toàn cầu hóa. Yêu cầu của thực tế

hiện nay là cần dạy cho người học PP chiếm lĩnh tri thức, chứ không phải cung cấp

tri thức. Vì thế, phát triển TDPB được xem là một trong những bước đi cần thiết

nhằm đưa hoạt động GD, dạy học đi vào quỹ đạo phát triển NL hiện nay.

1.2. Thực tế trong học tập và trong cuộc sống hiện nay luôn chú trọng đến

hoạt động tranh luận. Trên các diễn đàn, chương trình truyền hình cũng xuất hiện

những chương trình hình thành và rèn luyện năng lực TDPB cho HS như Trường

Teen hay Thanh niên nói. HS cần phải tự mình kiến tạo tri thức; xây dựng được

chính kiến của bản thân; có khả năng đánh giá và phản biện đưa ra các lí lẽ sắc sảo,

cách lập luận chặt chẽ để phản bác lại quan điểm của người khác, đồng thời bảo vệ

quan điểm của mình.

1.3. Môn Ngữ văn trong hệ thống chương trình GDPT đóng vai trò quan

trọng trong việc rèn luyện và phát triển các NL thiết yếu của người học, như: NL

ngôn ngữ, NL thẩm mỹ, tự học và sáng tạo…. Chính vì vậy việc phát triển NL cho

người học thông qua môn Ngữ văn cũng là một yêu cầu tất yếu. Ở các nền GD tiên

tiến, môn Ngữ văn được xem là một trong những môn học có thế mạnh để rèn

luyện TDPB cho người học. Chính vì vậy, phát triển TDPB cho HS qua dạy học

đọc hiểu văn bản trong CT Ngữ văn THPT là việc làm cần thiết, phù hợp với mục

tiêu bồi dưỡng phẩm chất, NL người học qua môn học.

1.4. Phương pháp tranh luận phù hợp với đặc trưng của bộ môn Ngữ văn nói

chung và đọc hiểu văn bản nói riêng. Áp dụng phương pháp tranh luận sẽ góp phần

giúp HS hiểu rõ bản chất vấn đề; phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo

của học sinh; có quan điểm, chính kiến rõ ràng trước mọi vấn đề; rèn luyện cho các

em nhìn nhận các nội dung dưới góc độ nhiều chiều; hình thành NL TDPB.

Từ thực tế trên, chúng tôi quyết định chọn thực hiện đề tài “Vận dụng phương

pháp tranh luận trong dạy học đọc hiểu văn bản hướng tới phát triển tư duy

phản biện cho học sinh THPT”. Chọn đề tài này, người viết muốn góp phần phát

triển TDPB cho HS một cách hiệu quả, góp phần đổi mới PPDH theo định hướng

phát triển NL của HS, hướng đến mục tiêu đào tạo những công dân năng động,

sáng tạo, tự tin, đáp ứng tốt yêu cầu của đất nước trong thời kỳ hội nhập.

Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Vận dụng phương pháp tranh luận trong dạy học đọc hiểu văn bản hướng tới phát triển tư duy phản biện cho học sinh THPT

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi