Vietnam J. Agri. Sci. 2024, Vol. 22, No. 11: 1393-1402
Tp cKhoa hc Nông nghip Vit Nam 2024, 22(11): 1393-1402
www.vnua.edu.vn
1393
SO SÁNH SINH TRƯỞNG, NĂNG SUẤT VÀ CHẤT LƯỢNG
CA MT S T HP DÂU LAI (
Morus alba
L.) TRIN VNG
Hà Th Hương1, Tng Th Sen1, Đỗ Văn Nguyên1,
Nguyn Th Min1, Phan Th Thu2, Nguyn Hng Hnh2*
1Trung tâm Nghiên cu Dâu tằm tơ Trung ương, Viện Khoa hc Nông nghip
2Khoa Nông hc, Hc vin Nông nghip Vit Nam
*Tác giả liên hệ: nhhanh@vnua.edu.vn
Ngày nhn bài: 15.05.2024 Ngày chp nhận đăng: 07.08.2024
TÓM TT
Nghiên cứu được thc hin nhằm đánh giá một s đặc điểm hình thái, sinh trưởng, năng suất chất lượng
dâu ca 4 t hp dâu lai mi chn to (THL1, THL2, THL3, THL4) trong v xuân và v thu năm 2023 nhm b sung
thêm ngun ging dâu mi phc v phát trin bn vng ngành dâu tằm tơ. Thí nghiệm đồng ruộng đánh giá sinh
trưởng, năng suất dâu được b trí theo khi ngẫu nhiên đầy đủ (RCBD) vi 3 ln nhc li. Các ch tiêu theo dõi
gm các ch tiêu hình thái , kích thước lá, nh hình sâu bnh hại năng suất lá. Thí nghiệm đánh giá chất lượng
lá dâu được thc hin trong phòng thông qua nuôi tm (Bombyx mori L.) được b trí theo kiu hoàn toàn ngu nhiên
(CRD), mi công thc giống dâu tương đương vi mt công thc nuôi tm. Các ch tiêu đánh gtằm gm t l kết
kén, khối lượng toàn kén, khối lượng v kén, ng suất kén/300 tm. Kết qu cho thy t hp dâu lai THL1 thi
gian bt mm sm, mức độ b hại do sâu đc thân, bnh bạc thau tương đương giống đối chứng GQ12, nhưng năng
suất lá cao hơn 27,9% ở v thu. Tằm ăn lá dâu của t hp lai THL1 cho khi lượng v kén và năng suất kén cao hơn
3,3-13,8% so vi tằm ăn dâu của giống đối chng GQ12. Kết qu nghiên cứu sở để tiếp tục đánh giá, phát
trin t hp lai THL1 nhằm đa dạng ngun ging dâu chất lượng phc v phát trin ngành dâu tằm bền vng
hiu qu.
T khóa: T hợp dâu lai, năng sut, chất lượng, lá dâu, kén tm.
Comparison of Growth, Yield and Quality
of Newly Hybrid Mulberry (Morus alba L) Combinations
ABSTRACT
The research was conducted to evaluate the morphological characteristics, growth, yield and quality of mulberry
leaves of four new hybrid mulberry combinations in 2023 spring and autumn season. The field experiment was
arranged in a Randomized Complete Block Design (RCBD) and included four newly hybrid mulberry combinations
(THL1, THL2, THL3, THL4) and a control variety (GQ12) with three replications. The monitored indicators for
mulberry included leaf morphology, leaf size, pest and disease status, and leaf yield. The quality of mulberry leaves
was evaluated by rearing silkworms (Bombyx mori L.) in the laboratory. The laboratory experiment was arranged in a
Completely Randomized Design (CRD), in which the leaves of each mulberry variety were equivalent to a silkworm
rearing treatment. The silkworm evaluation parameters included the cocoon formation rate, single cocoon weight,
cocoon shell weight, and cocoon yield per 300 silkworms. The results showed that THL1 had early germination time,
and the level of damage caused by stem borers and powdery mildew disease of THL1 was equivalent to the control
variety GQ12, but the leaf yield was 27.9% higher than that of the control variety in the autumn season. Silkworms
fed mulberry leaves of THL1 had higher cocoon shell weight and cocoon yield from 3.3-13.8 % than those feeding
mulberry leaves of GQ12. The results provide a basis for continuing to evaluate and develop THL1 to diversify
sources of quality mulberry varieties to serve the sustainable and effective development of the mulberry industry.
Keywords: Hybrid mulberry combination, yield, quality, mulberry leaves, silkworm cocoons.
So sánh sinh trưởng, năng suất và cht lượng ca mt s t hp dâu lai (Morus alba L.) trin vng
1394
1. ĐT VN Đ
Ngh÷ trćng dâu, nuôi tìm sân xuçt
lĐa đđĜc coi là ngh÷ mang läi phúc lĜi cho nông
dân Ě nhi÷u nėi trön thø gięi (Savithri & cs.,
2023) phù hĜp vęi xu thø phát triùn b÷n
vĕng rzes kowiak & cs., 2022; Rohela & cs.,
2020). Ngh÷ nuôi tìm hoät đċng kinh tø Ě
nhi÷u ęc đang phát triùn nhđ Trung Qc,
Ấn Đċ, Brazil, Viût Nam Thái Lan (Sahu,
2015; Saxena & cs., 2021) do chi phý đæu
thçp, thu hći vĈn nhanh vì nuôi tìm mċt lēa chþ
mçt 20-25 ngày (Rahmawati & cs., 2023).
dâu ngoài viûc đđĜc sĔ dĐng làm thĖc
phèm, dđĜc phèm và m phèm (Rohela & cs.,
2020) còn ngućn thēc ën chýnh và duy nhçt
cho con tìm dâu (Bombyx mori L.) (Alipanah
& cs., 2020). Hàm lđĜng các chçt dinh ěng
trong dâu yøu tĈ quyøt đĀnh nëng suçt và
chçt lđĜng kén tìm (Babu & cs., 2014). Ngoài
ra, trên 60% chi p sân xuçt n tìm đøn tĒ
các khâu trćng, chëm sĂc, quân lý thu
hoäch dâu (Murthy & cs., 2013). Vì vêy, sĖ
thành công cĎa nnh u - tìm - p
thuċc lęn vào nëng suçt và chçt lđĜng u
(Dutta & cs., 2023). Do vêy, viûc phát triùn các
giĈng dâu khâ nëng sinh tĚng tĈt quanh
nëm, bêt mæm sęm, cho nëng suçt và chçt
Ĝng lá cao rçt quan trąng (Umarov & cs.,
2021; Ram, 2016).
Viût Nam truy÷n thĈng låu đĘi v÷ sân
xuçt a. lĐa đã trĚ thành mċt phæn cĎa
đĘi sĈng vën hĂa, xã hċi giúp khîng đĀnh vó đõp
cĎa đçt nđęc Viût Nam (Nguyún Vën Long &
cs., 2004). Hiûn nay, Viût Nam sân lđĜng
tìm đēng thē 5 thø gięi và thē 3 Ě khu vĖc châu
Á (ISM, 2022). Ngh÷ trćng dâu nuôi tìm đđĜc
đánh giá mang i thu nhêp cao gçp 2-3 læn so
vęi nhi÷u cây trćng khác nhđ lča, chñ, mýa…
Đünh Tëng, 2023). Tuy nhiön, nëng suçt kén
bình quân n thçp, tĉng thu nhêp męi chþ đät
80 triûu đćng/ha/nëm chđa tđėng xēng vęi ti÷m
nëng n cĎa ngành (Lê Hćng Vân, 2014).
Mċt trong nhĕng nguyön nhån làm cho nëng
suçt kén tìm và hiûu quâ ngành dâu tìm
chđa cao do đi÷u kiûn khí hêu ng èm cĎa
Viût Nam nên cây dâu dú bĀ nhiúm sâu bûnh häi
nhđ bûnh bäc thau, bûnh gþ sít làm giâm nëng
suçt chçt Ĝng (Nguyún ThĀ Min & cs.,
2014). Mðc , diûn tích trćng giĈng dâu męi
cĎa Viût Nam chiøm 73,37% tĉng diûn tích dâu
cĎa câ ęc (13.200ha) (Le Hong Van & cs.,
2022), nhđng bċ giĈng dâu Ě Viût Nam cān chđa
nhi÷u, chĎ yøu giĈng Trung QuĈc, giĈng đĀa
phđėng t sĈ giĈng dâu męi đđĜc chąn täo
tĒ trćng hom nhđ giĈng dâu sĈ 7, 11, 12, 28 (Hà
Vën Phčc, 2003), các giĈng dâu lai F1 tam bċi
trćng hät nhđ VH9, VH13, VH15, VH17
Vën Phčc, 2003) các giĈng dâu lai F1 nhĀ bċi
nhđ Q2, Q12, Q20 Nguyún ThĀ Min & cs.,
2014). Do vêy, nghiên cēu này nhìm đánh giá
sinh trđĚng, nëng suçt chçt lđĜng cĎa các tĉ
hĜp dâu lai męi nhìm bĉ sung thêm ngućn
giĈng dâu męi góp phæn làm đa ng bċ giĈng
hiûn cĂ, tëng lĖa chąn giĈng nëng suçt,
chçt lđĜng cao, chĈng chĀu sâu bûnh tĈt đù phát
triùn hiûu quâ, b÷n vĕng ngành dâu tìm i
Viût Nam.
2. PHƯƠN PHÁP N HN CU
2.1. Vt liu
Nghiên cēu đđĜc thĖc hiûn trên 4 tĉ hĜp
dâu lai męi (THL) ngućn gĈc nhđ Ě bâng 1.
GiĈng đĈi chēng giĈng dåu lai F1 Q12, đđĜc
công nhên cho sân xuçt thĔ theo quyøt đĀnh sĈ
449/QĐ ngày 26/12/2019 cĎa CĐc Trćng trąt,
Bċ NN&PTNT.
Bâng 1. Danh sách các THL trong thí nghim
Tổ hợp lai
Giống dâu mẹ
Giống dâu bố
THL1
K10
Quế 2
THL2
Quế 1
K11
THL3
K9
Quế 2
THL4
Quế 1
Ngái
Hà Th Hương, Tống Th Sen, Đỗ Văn Nguyên, Nguyễn Th Min, Phan Th Thu, Nguyn Hng Hnh
1395
Bâng 2. Đặc tính đất khu thí nghim
pHKCl
OM (%)
Nts (%)
K2O ts (%)
Ndt (mg/100g)
P2O5dt (mg/100g)
K2Odt (mg/100g)
7,86
1,02
0,11
1,84
4,26
43,2
3,0
GiĈng tìm sĔ dĐng đù đánh giá chçt lđĜng
dâu giĈng VH2020, đđĜc công nhên tiøn
bċ k thuêt theo Quyøt đĀnh sĈ 166 ngày
19/5/2023 cĎa CĐc trđĚng CĐc Chën nuĆi,
Bċ NN&PTNT.
Thí nghiûm đđĜc tiøn hành täi Träm
nghiên cēu Dâu tìm Viût HČng, Thđ,
Thái Bünh 20028’41.1Bíc, 106013’44.5Tây)
trong vĐ xuân và vĐ thu 2023.
2.2. Phương pháp nghiên cu
Thí nghiûm đánh giá sinh trđĚng, nëng
suçt các THL ngoài đćng ruċng đđĜc bĈ trí theo
kiùu khĈi ngéu nhiön đæy đĎ (RCBD) vęi 3 læn
nhíc läi, diûn tích mĊi læn nhíc läi 30m2 vęi
83 cây, khoâng cách trćng cây - cây: 1,2m; hàng
- hàng: 0,3m;. Các chþ tiêu theo dõi trên cây dâu
dĖa theo QCVN 01-147:2013/BNN&PTNT gćm
đðc điùm hình thái dâu, chþ tiêu v÷ kích
thđęc lá theo dõi 15 lá/cây Ě thē 4 thành thĐc
tĒ trên ngąn xuĈng, thĘi gian bêt mæm, t lû bêt
mæm hĕu hiûu đđĜc theo dĄi sau khi đĈn 60
45 ngày Ě vĐ xuân và vĐ thu, mæm hĕu hiûu khi
mæm 5 trĚ lên. Chþ tiêu sinh gćm t lû
mçt nđęc trong lá sau 3 6 giĘ sau khi hái lá,
khĈi lđĜng chçt khô. MĊi công thēc thu hái
200g đã thành thĐc, sau đĂ đù Ě nhiût đċ
phòng 27,2 ± 1,9C, èm đċ 81,3 ± 4,2%; sau 3, 6
giĘ, cân khĈi lđĜng týnh toán lđĜng nđęc
mçt; sau đĂ sçy đøn khĈi lđĜng khĆng đĉi đù
khĈi lđĜng chçt khô. Chþ tiêu sâu bûnh häi:
t lû såu đĐc thân theo dõi 1 læn/vĐ vào tháng 4
bìng cách đøm toàn bċ sĈ cành bĀ häi/tĉng sĈ
cành/ô thí nghiûm; t lû bûnh và chþ sĈ bûnh bäc
thau theo dõi vào tháng 4 (vĐ xuân) và tháng 10
(vĐ thu) trđęc khi thu hoäch nuôi tìm, đi÷u
tra tçt câ các cĎa 5 cây/læn nhíc. Nëng suçt
các yøu tĈ cçu thành nëng suçt dâu Ě hai
lēa đæu vĐ xuân và vĐ thu 2023.
T lû bûnh (%) chþ sĈ bûnh %) đđĜc tính
nhđ sau:
T lû bûnh (%) =
Tĉng sĈ lá bûnh
100
Tĉng sĈ đi÷u tra
Chþ sĈ bûnh (%) =
9n9 + 7n7 + 5n5
+ 3n3 + n1
100
9N
Trong đĂ:
N: Tĉng sĈ lá đi÷u tra;
n1: SĈ bĀ bûnh cçp 1: < 5% diûn tích
bĀ bûnh;
n3: SĈ bĀ bûnh cçp 3: 5 - < 10% diûn tích
lá bĀ bûnh;
n5: SĈ bĀ bûnh cçp 5: 10 - < 25% diûn tích
lá bĀ bûnh;
n7: SĈ bĀ bûnh cçp 7: 25 - < 50% diûn tích
lá bĀ bûnh;
n9: SĈ bĀ bûnh cçp 9: 50% diûn tích
bĀ bûnh.
Các THL dåu đđĜc trćng vào tháng 7 nëm
2022 bìng cây con 5 tháng tuĉi gieo tĒ hät, cây
dåu đđĜc đĈnt cách mðt đçt 25cm vào vĐ đĆng
ngày 20/12/2022, đĈn phęt 1/5 chi÷u dài cành v÷
phía ngąn vào vĐ thu ngày 27/08/2023. K thuêt
trćng, chëm sĂc và thu hoa ch THL dâu theo tiêu
chuèn ngành 10 TCN 449:2001 - Quy tnh k
thuêt trćng, chëm sĂc thu hoa ch cây dâu lai
F1 trćng bìng ha t theo Quyö t đĀnh sĈ
121/2001/-BNN cĎa Bċ NN&PTNT ngày
21/12/2001. LđĜng phân bón cho dâu: 25 tçn
phân hĕu cė, 450 N + 225 P2O5 + 225 K2O kg/ha.
Thí nghiûm ni tìm đđĜc bĈ t trong
phòng theo kiùu hoàn toàn ngéu nhiên (CRD)
vęi 3 læn nhíc läi. MĊi ng thēc lá dâu mċt
ng thēc nuôi tìm, mĊi læn nhíc läi nuôi 300
tìm tuĉi 4. Tìm tĒ tuĉi 1-3 nuôi chung cùng
đi÷u kiûn, cho ën lá cĎa ng 1 giĈng dâu
VH15. Tìm tuĉi 4 ngĎ dêy, cho ën đđĜc 2 bĕa
rći tiøn nh pn t nghiûm. Đu kiûn
nuôi tìm (27C đċ èm 80%) và khĈi Ĝng lá
dåu cho ën nhđ nhau Ě tçt câ c ng thēc,
tìm đđĜc cho ën 6 bĕa/ngày vào các giĘ: 5 giĘ,