Vietnam J. Agri. Sci. 2025, Vol. 23, No. 4: 523-533
Tp cKhoa hc Nông nghip Vit Nam 2025, 23(4): 523-533
www.vnua.edu.vn
523
TNG QUAN V RÀO CN S DNG CÔNG NGH THÔNG TIN VÀ TRUYN THÔNG
TRONG NÔNG NGHIP VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH CHO VIT NAM
Nguyn Tiến Dũng*, Hoàng Gia Hùng, Nguyn Th D Tho
Trường Đại học Nông Lâm, Đại hc Huế
*Tác gi liên h: ntdung@hueuni.edu.vn
Ngày nhn bài: 07.01.2025 Ngày chp nhận đăng: 18.04.2025
TÓM TT
Bài viết tng quan này nhm phân tích nhng rào cn chính trong vic áp dng công ngh thông tin truyn
thông trong nông nghip. Mặc được tha nhn mang li nhiu li ích, tuy nhiên vic ng dng công ngh thông
tin truyn thông trong nông nghip vn còn thấp, đặc bit các quốc gia đang phát triển như Việt Nam. Kết qu
cho thy vic ng dng công ngh thông tin và truyn thông vào nông nghiệp liên quan đến bn nhóm rào cn chính
gm: rào cn v kinh tế, k thut, hi th chế. Rào cn v kinh tế liên quan đến chi phí đầu cao, thu thập
thp, thiếu mô hình kinh tế phù hp. Rào cn v k thut bao gm h tng kém, thiếu ng dng phù hp và thiếu k
năng sử dng. Rào cn v xã hội liên quan đến trình độ hc vn thp, tâm lý và s h tr t cộng đồng. Rào cn v
th chế bao gm thiếu chính sách h tr, thiếu s phi hp gia các bên liên quan thiếu các chương trình tp
huấn, đào tạo. Để thúc đẩy vic ng dng công ngh thông tin truyn thông trong nông nghip Vit Nam cn
hoàn thin h thống chính sách, nâng cao năng lc cho nông dân, ci thin h tng phát trin các hình kinh
doanh hiu qu.
T khóa: Rào cn, công ngh thông tin và truyn thông, nông nghip, nông dân, Vit Nam.
Barriers to using Information and Communication Technologies
in Agriculture and Policy Implications for Vietnam: A Review
ABSTRACT
This paper aimed to analyze the main barriers in pplication of information and communication technologies in
agriculture. While information and communication technologies offer numerous benefits, the adoption remains low,
particularly in developing countries including Vietnam. The results indicate that the adoption of information and
communication technologies in agriculture is hindered by four main barriers: economic, technical, social, and
institutional. Economic barriers relate to high investment costs, low income, and a lack of suitable economic models.
Technical barriers include inadequate infrastructure, lack of appropriate applications and insufficient usage skills.
Social barriers are linked to low educational levels, psychological factors, and limited community support. Institutional
barriers involve the absence of supportive policies, lack of coordination among stakeholders, and insufficient training
programs. To better promote the adoption of information and communication technologies in the Vietnamese
agriculture sector, it is necessary to enhance the policy framework, improve farmers' capacities, upgrade information
and communication technologies infrastructure, and develop effective business models.
Keywords: Barriers, information and communication technologies, agriculture, farmers, Vietnam.
1. ĐT VẤN ĐỀ
Trong bøi cânh thế giĉi đang đøi mt vĉi
nhiu thách thăc nhā biến đùi khí hêu, gia tëng
dân sø suy thoái tài nguyên, ngành nông
nghiệp đòng vai trñ then chøt trong việc đâm bâo
an ninh ćng thĆc phát trin kinh tế bn
vąng. Để đáp ăng nhu cæu ngày càng tëng về sân
Čng chçt lāČng nông sân, ngành nông
nghip cæn phâi áp dĀng nhąng công ngh tiên
tiến, trong đò cöng nghệ thông tin truyn
thông (CNTT-TT) đāČc xem mût công cĀ đût
Tng quan v rào cn s dng công ngh thông tin và truyn thông trong nông nghip và hàm ý chính sách cho
Vit Nam
524
phá giúp nâng cao hiu quâ sân xuçt nông
nghip (Loi, 2022). CNTT-TT bao g÷m các công
ngh nhā điện thoäi di đûng, tin nhín SMS,
trang web, mäng hûi, ăng dĀng di đûng, câm
biến, thiết bð internet vän vêt (IoT) (Anteneh &
Melak, 2024). CNTT-TT th đāČc ăng dĀng
trong nhiu khâu cþa chuúi giá trð nông sân, tĂ
sân xuçt, thu hoäch, chế biến, bâo quân, vên
chuyển cho đến tiêu thĀ, góp phæn nâng cao hiu
quâ, nëng st tính cänh tranh cþa ngành
nông nghip (Geng & Xue, 2023).
LČi ích cþa vic áp dĀng CNTT-TT trong
nông nghiệp đã đāČc thĂa nhên rûng rãi. Các
ăng dĀng CNTT-TT th giúp nông dân quân
đçt đai, phån bòn, nāĉc tāĉi, dðch bnh mût
cách khoa hõc hiu quâ, giâm chi phí đæu
vào, tëng nëng suçt cây tr÷ng, vêt nuôi
(Chowhan & Ghosh, 2020). NhĈ vic tiếp cên
thông tin thð trāĈng tøt hćn nång cao hiệu
quâ sân xuçt, nông dân có th bán sân phèm vĉi
giá cao hćn, giâm thiu rþi ro trong sân xuçt
kinh doanh nông sân, tĂ đò tëng thu np
(Leng & cs., 2020). CNTT-TT giúp kết nøi nông
dân vĉi các bên liên quan trong chuúi giá trð
nông sân nhā doanh nghip thu mua, chế biến,
phân phøi, ngāĈi tiêu düng để thýc đèy hČp tác
và phát trin bn vąng (Zeng & Lu, 2021).
Tuy nhiên, thĆc träng áp dĀng CNTT-TT
trong ng nghip Ċ nhiều nāĉc, đặc bit các
ĉc đang phát triển, vén còn Ċ măc thçp
(Prathap & cs., 2020). Theo báo cáo cþa Bû
NN&PTNT Vit Nam, vic ăng dĀng các công
ngh sø vào nông nghip xếp Ċ vð trí cuøi cùng
trong các ngành Ċ Vit Nam (Bû NN&PTNT,
2023). Măc đû ăng dĀng CNTT-TT trong lïnh
vĆc nông nghip vén còn hän chế, āĉc tính tď
trõng sø hóa trong nông nghip Việt Nam đät
2,1%, thçp so vĉi thế giĉi (Bû Thông tin và
Truyn thông, 2022). Tính đến nëm 2022, Vit
Nam gæn 12% tùng sø doanh nghip nông
nghip ăng dĀng công ngh sø vào sân xuçt,
khoâng 2.200/19.000 hČp tác nông nghip
thĆc hin chuyển đùi sø, vĉi gæn 2% tùng sø hû
nông nghiệp đāČc têp huçn công ngh sø ÷ng
Thð Huyn, 2023). khía cänh hûi, nhąng
ngāĈi không có quyn truy cêp, thiếu kĐ nëng sø
ngày càng tĀt hêu trong mût thế giĉi đang
chuyển đùi sø trên mõi khía cänh cþa cuûc søng
dén đến bçt bình đîng sø nguyên nhân làm
træm trõng thêm các bçt bình đîng v hûi
kinh tế (Hoàng Vÿ Linh Chi, 2023). T÷n täi
nhiu rào cân trong vic ăng dĀng CNTT-TT
vào nông nghip th nguyên nhân cân trĊ
vic phát huy tøi đa tiềm nëng cþa ng ngh
này (Mai Thanh Cúc & cs., 2024).
MĀc tiêu cþa bài báo này đánh giá ng
quan các rào cân trong vic áp dĀng CNTT-TT
trong nông nghip, dĆa trên vic phân tích các
nghiên cău hin có. Bài báo së têp trung làm
các rào cân đ đề xuçt giâi pháp nhìm thýc đèy
áp dĀng CNTT-TT trong nông nghip Ċ Vit
Nam. Quá trình tùng quan đāČc thĆc hin thông
qua tìm kiếm tài liu vĉi các cĀm tĂ khóa liên
quan nhā “ICT in agriculture”, “mobile phone in
agriculture” và “internet in agriculture”, kết hČp
vĉi các thuêt ngą nhā barriers”, “factors”
“determinants”. Các p chí thuûc danh mĀc
Scopus Web of Science, đāČc xuçt bân bĊi các
nhà xuçt bân uy tín nhā Elsevier, Taylor and
Francis, Emerald, Springer Sage đāČc āu
tiên lĆa chõn. Đøi vĉi ngu÷n tài liệu trong nāĉc,
dą liệu đāČc thu thêp tĂ các báo cáo cþa cć quan
nhà nāĉc, tù chăc phi chính phþ, thā viện quøc
gia và các täp chí uy tín. Các cĀm tĂ khòa tāćng
tĆ đāČc sĄ dĀng trong tìm kiếm bao g÷m
“CNTT-TT trong nông nghiệp”, “sĄ dĀng
internet trong nông nghiệp” “sĄ dĀng điện
thoäi di đûng trong nông nghiệp”, cüng i các
thuêt ngą nhā “rào cân” và “các yếu tø ânh
Ċng”. Qua quá trình tùng hČp đã chõn đāČc 52
ngu÷n tài liu phù hČp, đáng tin cêy để đāa vào
phân tích dą liu cho nghiên cău.
2. KHÁI NIM VÀ PHÂN LOI CÔNG
NGH THÔNG TIN TRUYN THÔNG
TRONG NG NGHIP
2.1. Khái nim
Công ngh thông tin và truyn thông là mût
thuêt ngą bao g÷m bçt kč sân phèm hoc h
thøng nào tên dĀng các phāćng tiện truyn
thöng đin tĄ để täo điều kin cho việc trao đùi
thông tin (Ayim & cs., 2022). ng dĀng CNTT-
TT trong ng nghiệp liên quan đến vic áp
Nguyn Tiến Dũng, Hoàng Gia Hùng, Nguyễn Th D Tho
525
dĀng mût hoc tích hČp các công ngh nhā máy
tính, điện thoäi di đûng, internet các mäng
ĉi liên kết thông tin vào hoät đûng nông
nghiệp để câi thin nëng suçt, hiu quâ bn
vąng trong sân xuçt nhā quân chính xác tài
nguyên (nāĉc, phân bón), dĆ báo thĈi tiết chính
xác để hú trČ quyết đðnh canh tác giám sát
săc khóe cây tr÷ng vêt nuôi thông qua câm
biến công ngh hình ânh, sĄ dĀng nn tâng
trĆc tuyến giúp nông dân kết nøi vĉi thð trāĈng,
tĂ đò nång cao thu nhêp câi thin cuûc søng
(Ayim & cs., 2022).
2.2. Phân loi theo loi hình công ngh
thông tin và truyn thông
Nhąng ăng dĀng phù biến cþa CNTT-TT
trong nông nghip bao g÷m điện thoäi di đûng,
tin nhín SMS, trang web, mäng hûi, các ăng
dĀng di đûng, và thiết bð IoT.
Đin thoại di đng: Điện thoäi di đûng cho
phép nông dân truy cêp nhanh chóng d
dàng đến thông tin cæn thiết và gią liên läc cht
chë vĉi các bên liên quan trong chuúi giá trð
nông sân (Hoang, 2020). Vic nâng cao măc đû
sĄ dĀng điện thoäi di đûng thông minh
(smartphone) cho nöng dån đāČc xem nhā mût
trong các mĀc tiêu chính cþa chiến lāČc chuyn
đùi sø, hú trČ nông dân thĆc hin các giao dðch
dðch vĀ ng trĆc tuyến (Bû Thông tin
Truyn thông, 2021).
Tin nhn SMS: Tin nhín SMS phāćng
tin hiu quâ để truyn tâi nhanh chóng thông
tin v giá thð trāĈng, dĆ báo thĈi tiết các kĐ
thuêt canh tác đến cûng đ÷ng nông nghip. Vic
sĄ dĀng SMS tøi āu hòa v mt chi phí d
tiếp cên (Uy & cs., 2024).
Trang thông tin đin t (website): Các
website chuyên ngành ng nghip cung cçp
nn tâng để chia sê kiến thăc và thông tin quan
trõng, đ÷ng thĈi täo kết nøi giąa nhà sân xuçt
và thð trāĈng (Chowhan & Ghosh, 2020).
Nn tâng mng hi: Các nn tâng mäng
hûi cho phép nöng dån trao đùi thông tin
kinh nghim sân xuçt, quâng sân phèm đến
thð trāĈng rûng lĉn hćn. Các nhòm trang
cûng đ÷ng trên mäng hûi hú trČ giao tiếp
hČp tác hiu quâ (Uy & cs., 2024).
Các ng dụng di đng: Các ăng dĀng di
đûng (Mobile Applications) hin nay cung cçp
nhiu chăc nëng nhā quân đçt đai, theo i
thĈi tiết điều khin tĆ đûng h thøng tāĉi
tiêu. Nhąng ăng dĀng này đāČc thiết kế để tøi
āu hòa quy trình sân xuçt quân (Diaz &
cs., 2021).
Thiết b IoT tích hp: Trong CNTT-TT,
nhąng thiết bð IoT tích hČp đāČc sĄ dĀng để kết
nøi các thiết bð nông träi vĉi Internet, cho phép
giám sát điều khin tĂ xa, đem i sĆ tin lČi
khâ ng quân thông minh cho nông dân.
ng dĀng câm biến trong nông nghiệp đ thu
thêp dą liu v möi trāĈng, đçt đai sinh t
giýp nöng dån đāa ra quyết đðnh dĆa trên thông
tin chính xác hćn, gòp phæn đáng kể vào vic
tëng hiệu quâ canh tác (Oliveira-Jr & cs., 2020).
3. LI ÍCH CA VIC ÁP DNGNG
NGH THÔNG TIN TRUYN THÔNG
TRONG NG NGHIP
LČi ích cþa vic áp dĀng CNTT-TT trong
nông nghip đã đāČc thĂa nhên rûng rãi, không
chî giúp nâng cao khâ nëng tiếp cên thông tin,
hiu quâ sân xuçt và thu nhêp cho nông dân mà
cñn đòng gòp vào phát trin bn vąng cþa
ngành nông nghip.
Th nht, CNTT-TT giúp nâng cao khâ
nëng tiếp cên thông tin cho nông dân. NhĈ vào
CNTT-TT, nông dân th d dàng nhên thông
tin quan trõng v giá câ thð trāĈng, kĐ thuêt
canh tác, dĆ báo thĈi tiết các chính sách hú
trČ tĂ nhà ĉc thông qua trang web, ăng dĀng
di đûng dðch vĀ tin nhín SMS (Thar & cs.,
2020; Uy & cs., 2024). c ngu÷n thông tin trĆc
tuyến giúp nông dân nhanh chóng ním bít các
thay đùi trong chính sách kĐ thuêt sân xuçt
mĉi, tĂ đò tëng Ĉng hiu quâ sĄ dĀng ngu÷n
lĆc khâ nëng nh tranh trên thð trāĈng
(Sarangi & Pradhan, 2020).
Tiếp đến, CNTT-TT giúp nâng cao hiu quâ
sân xuçt nông nghip. Vic sĄ dĀng phæn mm
ăng dĀng di đûng giúp nông dân theo i
tình träng cây tr÷ng vêt nuôi liên tĀc, tĂ đò
đāa ra các quyết đðnh tøi āu. liu tĂ câm
biến ng cĀ phån tích cho phép xác đðnh
Tng quan v rào cn s dng công ngh thông tin và truyn thông trong nông nghip và hàm ý chính sách cho
Vit Nam
526
chính xác thĈi điểm cæn phân bón nāĉc, qua
đò giâm thiu lãng phí tài nguyên (Mi & cs.,
2022). CNTT-TT cÿng giýp phát hin sĉm và xĄ
các vçn đề dðch bnh, thông qua các h thøng
cânh báo kðp thĈi, gia tëng hiu quâ quân lý sân
xuçt (Oliveira-Jr & cs., 2020).
CNTT-TT góp phæn tëng thu nhêp tĂ ng
nghip cho nông dân. ng dĀng CNTT-TT
trong quy hoäch sân xuçt têp trung công
ngh cao giýp tëng nëng suçt, chçt lāČng,
doanh thu lČi nhuên cho nông dân, mc
chi phí đæu ban đæu th cao, nhāng i ích
lâu dài së đíp cho nhąng chi phí đò (El Bilali
& Allahyari, 2018). NhĈ khâ nëng tiếp cên
thông tin thð trāĈng tøt n, nöng n cò thể
kim soát giá câ nhu cæu, tĂ đò bán sân
phèm vĉi măc g cao n (Hoang, 2020).
Thông qua thông tin dĆ báo thĈi tiết chính c,
ng n có th n kế hoäch gieo tr÷ng và thu
hoäch hČp , giâm thiu thit häi do thĈi tiết
bçt thāĈng (Zheng & cs., 2022). Khi giâm đāČc
rþi ro, nông dân tĆ tin hćn trong đæu mĊ
rûng sân xuçt, góp phæn câi thin thu nhêp
(Leng & cs., 2020; Siaw & cs., 2020).
Cuøi cùng, CNTT-TT đòng gòp vào phát
trin chuúi giá trð nông sân bn vąng, giúp kết
nøi nông dân vĉi các đøi tác trong chuúi giá trð
nông sân. Các nn tâng trĆc tuyến ăng dĀng
di đûng cho phép nöng dån tëng Ĉng tiếp cên,
tāćng tác i doanh nghip thu mua, chế biến,
phân phøi ngāĈi tiêu ng (Zeng & Lu,
2021). Nhąng công cĀ này cÿng giýp ng dån
quâng sân phèm, tìm kiếm khách hàng
thiết lêp hČp đ÷ng kinh doanh mût cách hiu
quâ. Điều này täo i phát trin cho nông
dân góp phæn hình thành h sinh thái nông
nghip bn vąng, mang läi lČi ích cho tçt câ các
bên liên quan trong chuúi giá trð (Nguyn Thu
Hāćng, 2023).
4. RÀO CN S DNGNG NGH
THÔNG TIN VÀ TRUYN THÔNG TRONG
NG NGHIP
Tùng hČp tĂ các tài liu liên quan, nhąng
rào cân trong vic sĄ dĀng CNTT-TT trong
nông nghip th liên quan đến mût trong các
rào cân chính sau:
4.1. Rào cân v kinh tế
Chi phí đầu tư ban đu cao
Chi phí đæu ban đæu mût trong nhąng
rào cân lĉn nhçt đøi vĉi vic áp dĀng CNTT-TT
trong ng nghip. Nông dân cæn thĆc hin các
khoân đæu tā đáng kể cho thiết bð, phæn mm và
kết nøi internet. Các thiết bð nhā máy tính, đin
thoäi thông minh, câm biến thiết bð Internet
of Things (IoT) thāĈng giá thành không nhó,
điu này trĊ thành gánh nng tài chính cho
nhiu hû nöng dån, đc bit nhąng hû nhó lê
thu nhêp thçp (Prathap & cs., 2020). Các chi
phí cho phæn mm dðch vĀ CNTT-TT xu
ĉng ngày càng tëng, đặc biệt đøi vĉi các
phæn mm chuyên dĀng trong lïnh vĆc nông
nghip. Täi Vit Nam, mc thĂa nhên ăng
dĀng IoT trong nông nghip th giâm 30% chi
phí vên hành nông träi tëng 25% nëng suçt
cây tr÷ng täi các nći p trung sân xuçt công
ngh cao nhā Låm Đ÷ng, tuy nhiên nhiu doanh
nghip nhó và vĂa (SME) cÿng nhā nöng dån
täi Vit Nam gặp khò khën khi phâi đæu chi
phí cao cho các thiết bð IoT, th làm giâm
đûng lĆc cho nhiu nông dân trong vic khĊi đæu
ăng dĀng CNTT-TT (VTI Solutions, 2024).
Thu nhp thp và khâ ng tiếp cn ngun
vn hn chế
Nông dân thu nhêp thçp và khâ nëng tiếp
cên ngu÷n vøn hän chế đāČc thĂa nhên chðu
nhiu bçt lČi trong vic ăng dĀng CNTT-TT (Do
& cs., 2023). Nöng dån thāĈng xu ĉng đæu
các chi phí cho tiêu düng hćn phån
ngu÷n tài chính hän chế cho đæu vào nöng
nghiệp. Điều này dén đến các khoân đæu cho
CNTT-TT phĀc vĀ sân xuçt khöng đāČc xem
ngu÷n kinh phí cæn āu tiên (Okello & cs., 2020).
Ngoài ra, nöng dån thāĈng gặp khò khën trong
vic tiếp cên các ngu÷n vøn vay āu đãi do thiếu
tài sân thế chçp thiếu kiến thăc v thþ tĀc
vay vøn. Tình träng này làm giâm khâ nëng a
hõ trong việc đæu tā cho cöng nghệ mĉi, dén đến
vic hõ tiếp tĀc sĄ dĀng nhąng phāćng pháp
sân xuçt truyn thøng kém hiu quâ (Smidt &
Jokonya, 2021). Dù có nhiều chāćng trình hú trČ
tín dĀng đāČc triển khai, nhāng thĆc tế cho
thçy hän chế trong vic tiếp cên các chāćng
Nguyn Tiến Dũng, Hoàng Gia Hùng, Nguyễn Th D Tho
527
trình tin dĀng hiu quâ trĊ thành mût cân trĊ
trong ăng dĀng CNTT-TT cþa ng n
(Hoang, 2020).
Thiếu mô hình kinh doanh hiu quâ
Thiếu hĀt các hình kinh doanh hiu quâ
cÿng rào cân đáng kể đøi vĉi vic ăng dĀng
CNTT-TT trong nông nghip (Oyelami & cs.,
2022). Để th đem i lČi ích kinh tế, vic ăng
dĀng CNTT-TT cæn gín lin vĉi các hình
kinh doanh phù hČp, đâm bâo khâ nëng khai
thác hết tiềm nëng CNTT-TT tøi āu kinh phí
đæu (Tetteh cs., 2018). Tuy nhiên, nhiu ăng
dĀng CNTT-TT hin nay chāa đāČc thiết kế để
phù hČp vĉi điều kin thĆc tế cþa nông nghip
Vit Nam (Duc & Nguyen, 2021). Trong rçt
nhiều trāĈng hČp khi lao đûng thĂa quy
sân xuçt nhó, nông dân së “lçy cöng làm lãi”
thay vì ăng dĀng công ngh. Điu này dén đến
hiu quâ kinh tế thçp trong quá trình áp dĀng
công ngh, khiến nông dân và doanh nghip
ngæn ngäi đæu vào CNTT-TT (Duc &
Nguyen, 2021). Nông hû doanh nghip câm
thçy lo ngäi khi cân nhíc đæu vào CNTT-TT
nếu không nhąng hình kinh doanh
ràng và khâ thi (Oyelami & cs., 2022).
4.2. Rào cân v k thut
H tng CNTT-TT còn yếu kém
Các khu vĆc hä tæng kém phát trin
th dén đến vic thiếu kết nøi internet ùn đðnh
gây ânh hāĊng đến khâ nëng truy p thông tin,
làm giâm tính khâ thi cþa vic áp dĀng công
ngh (Oyelami & cs., 2022). Theo báo cáo mĉi
cþa Liên minh Vin thông Quøc tế (ITU), nëm
2024 khoâng 2,6 tď ngāĈi, tāćng đāćng 32% dån
sø thế giĉi, không kết nøi internet, trong sø
đò, i 1,8 tď ngāĈi søng Ċ khu vĆc nông thôn
khó tiếp cên công ngh (International
Telecommunication Union, 2024). Täi Vit
Nam, mc nhąng tiến bû đáng kể trong
phát trin hä tæng kĐ thuêt, nhāng sĆ chênh
lch vén t÷n täi giąa các vùng min (Vÿ Vën
Ngân, 2024). Khu vĆc nöng thön, đc bit là khu
vĆc miền nýi, nći đða hình ngën cách, giao
thöng đi läi khò khën và dễ bð thiên tai tác đûng
nhā lÿ quét, t lĊ đçt, hä tæng CNTT-TT
chāa đāČc xây dĆng đæy đþ phþ sóng đ÷ng
bû, điều này gåy khò khën cho nöng dån trong
vic truy cêp thông tin cæn thiết sĄ dĀng các
ăng dĀng CNTT-TT mût cách hiu quâ ú Đăc,
2021). Vic phĀ thuûc quá măc vào các h thøng
công ngh yếu kém v hä tæng hoc thiếu tính
phù hČp th dén đến gián đoän trong hoät
đûng sân xuçt nông nghip.
Thiếu các ng dng CNTT-TT phù hp
ng dĀng di đûng ngày càng đòng vai trñ
quan trõng trong vic hú trČ nông dân ra quyết
đðnh quân sân xuçt (Thar & cs., 2020).
Vic thiếu các ăng dĀng phù hČp vĉi điều kin
và nhu cæu cĀ th cþa nöng dån cÿng là mût rào
cân đáng kể (da Silveira & cs., 2023). Täi Vit
Nam, nhiu ăng dĀng hiện nay chāa đāČc thiết
kế để phù hČp vĉi thĆc tế canh tác cþa nông dân
Vit Nam, dén đến việc khò khën trong việc áp
dĀng sĄ dĀng. Mût sø ăng dĀng läi quá phăc
täp và yêu cæu trình đû kĐ nëng cao chî phù hČp
vĉi sân xuçt quy lĉn, trong khi nhiu nông
dân vén chāa quen thuûc vĉi công ngh (Hučnh
Thành Đät, 2023).
Thiếu khâ năng sử dng CNTT-TT
Kiến thăc, kĐ nëng cöng nghệ cþa ngāĈi
nông dân vai trò quyết đðnh đến vic ăng
dĀng CNTT-TT vào nông nghip (Diaz & cs.,
2021). Thiếu kiến thăc kĐ nëng trong vic sĄ
dĀng công ngh thöng tin, nöng dån thāĈng gp
khò khën khi phâi điều khin thiết bð, phæn
mm và ăng dĀng CNTT-TT phăc täp. Trong
mût sø trāĈng hČp, khâ nëng dĀng CNTT-TT
hän chế cþa các tác nhân hú trČ nhā cán
khuyến nông, hČp tác Ċ mût sø ĉc đang
phát trin trĊ thành thách thăc lĉn trong vic
tháo gċ các hän chế v kĐ thuêt trong vic ăng
dĀng CNTT-TT (Anteneh & Melak, 2024;
Nyarko & Kozári, 2021).
4.3. Rào cân v xã hi
Trình độ hc vn thp
Trình đû hõc vçn thçp dén đến nông dân
gp trĊ ngäi trong vic hiu áp dĀng ng
ngh mût cách hiu quâ vào quy trình sân
xuçt cþa mình (Alant & Bakare, 2021). Hæu hết
các nghiên cău trāĉc đåy thĂa nhên trình đû