Sổ tay luật Truyền thông - Chương trình thông tin Quốc tế

Chia sẻ: Nguyễn Thị Minh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:72

Thêm vào BST

Báo xấu

97
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sổ tay luật Truyền thông giới thiệu về truyền thông và truyền thông báo chí, các bài viết về truyền thông như: một môi trường tốt cho sự phát triển các nhà báo, một khuôn khổ cho một nền báo chí tự do, tự điều tiết thay cho việc giải quyết bằng tòa án, các trách nhiệm của người làm báo,...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sổ tay luật Truyền thông - Chương trình thông tin Quốc tế

Sổ tay LUẬT TRUYỀN THÔNG M EDIA L AW H ANDBOOK Ấn phẩm của Chương trình Thông tin Quốc tế Bộ Ngoại giao Hoa 1 - tháng 12/2010 - Kỳ,
LUẬT TRUYỀN THÔNG Sổ tay Jane Kirtley là Giáo sư Trung tâm Silha về Đạo đức Truyền thông và Luật tại Trường Báo chí và Truyền thông Đại chúng thuộc Đại học Minnesota từ tháng 8 năm 1999. Bà được bổ nhiệm làm Giám đốc Trung tâm Silha vào tháng 5 năm 2000. Trước đó, bà là Giám đốc Điều hành của Ủy ban Phóng viên về Tự do Báo chí ở Arlington, bang Virginia trong suốt 14 năm. Trước khi tham gia Ủy ban Phóng viên, bà Kirtley đã có 5 năm làm luật sư tại hãng luật Nixon, Hargrave, Devans và Doyle ở Rochester, New York, và thủ đô Washington D.C. Bà là thành viên của Đoàn luật sư New York, Washington D.C. và Virginia. Bà Kirtley cũng đã từng làm phóng viên cho tờ Evansville Press (bang Indiana) và tờ The Oak Ridger và Nashville Banner (bang Tennessee). Toàn văn ấn phẩm này có trên Internet tại địa chỉ: http://www.america.gov/publications/books-content/media-law-handbook.html (tiếng Anh) http://vietnamese.vietnam.usembassy.gov/doc_medialaw.html (tiếng Việt) -2-
NỘI DUNG Giới thiệu 5 Có nhiều quan điểm khác nhau về vai trò của truyền thông. Mặc dù có những quan điểm khác nhau như vậy, song vẫn có những chuẩn mực về những đặc quyền và trách nhiệm của một nền báo chí tự do trong một xã hội tự do. Một môi trường tốt cho sự phát triển của các nhà báo 11 Mỗi nước có một hệ thống pháp luật khác nhau. Một số nước có những qui định pháp luật chi tiết, cụ thể, trong khi một số nước khác kết hợp cả luật pháp, qui định và án lệ. Một khuôn khổ cho một nền báo chí tự do 19 Một xuất phát điểm hữu ích để tạo ra một khuôn khổ cho một nền báo chí tự do là phải cân nhắc xem nhà báo cần có những quyền cơ bản nào để thực hiện được nhiệm vụ của mình. Tự điều tiết thay cho việc giải quyết bằng tòa án 46 Các nhà báo và cơ quan báo chí có thể phạm sai lầm. Cách giải quyết của tòa án có thể gây những hậu quả đáng buồn cho cá nhân. Các cơ chế tự điều tiết là một phương án thay thế quý giá. Các trách nhiệm của người làm báo 49 Nhiều tổ chức truyền thông và hiệp hội nhà báo đã tự nguyện áp dụng các thông lệ tiêu chuẩn như những mốc hướng dẫn giúp các nhà báo xác định cách làm công việc của mình sao cho tốt nhất. Những phương tiện truyền thông mới, các nhà báo công dân và những 59 người viết blog Thế giới tự do của cư dân mạng dường như là sự thể hiện cụ thể của tự do ngôn luận. Những người viết blog có “luật” riêng cho chính họ. Có phải như vậy không? Tự do trao đổi thông tin và tăng cường xã hội dân sự 65 Ngành báo chí sẽ phát triển tốt nhất ở những nơi mà nền pháp quyền được tôn trọng. Tự do báo chí được bảo vệ tốt nhất thông qua hiến pháp của quốc gia, hoặc bằng luật. -3-
Nhưng điều xấu xa trong hành động bịt miệng không cho người ta bày tỏ ý kiến là ở chỗ nó đã cướp đi quyền làm người; của thế hệ ngày nay cũng như mai sau; những người phản đối một ý kiến vẫn hơn là những người có ý kiến đó. John Stuart Mill Triết gia v{ nh{ kinh tế học người Anh 1806–1873. -4-
GIỚI THIỆU Có nhiều quan điểm khác nhau về vai trò phù hợp của truyền thông. Một số người nghĩ rằng các nhà báo cần phải ủng hộ chính phủ và chỉ cung cấp cho công chúng những thông tin mà chính phủ cho là phù hợp. Một số khác lại tin rằng giới báo chí cần phải giám sát chính phủ, phát hiện và đưa tin về sự lạm quyền. Mot so người muon giời báo chí đong vái tro Politkovskáyá, người đá bi bán guc trong mot người co suy, đi tien phong thuc đáy các sư vu giet thue ờ Mátxcờvá nám 2006. nghiep, vá phái co quán điem chính tri rieng. Mot so khác lái cho ráng báo chí cán phái Thứ ba, một nền báo chí tự do phải là một khách quán vá khong máng tính đáng phái. nền báo chí có trách nhiệm. Quán điem ve Mot so người cho ráng báo chí phái ton trong trách nhiem khác nháu ờ tưng nườc, vá thám vá phán ánh đườc các đinh che vá truyen chí lá khác nháu theo tưng nám. Đoi vời nhieu thong cuá xá hoi. Con nhưng người khác lái người, chuán mưc trong thời bính vá on đinh cho ráng báo chí nen nghi ngờ vá thách thưc co the rát khác vời chuán mưc trong thời nhưng đinh che háy truyen thong đo. Cuon chien háy luc quoc giá nguy cáp. Ví du, chí vái sách náy cho tháy ráng mác du co nhưng tháng sáu vu tán cong nườc My ngáy quán điem khác nháu như váy, ván co nhưng 11/9/2001, mot cuoc kháo sát do Trung tám chuán mưc ve nhưng đác quyen vá trách First Amendment cuá Dien đán Tư do cho nhiem cuá mot nen báo chí tư do trong mot tháy 46% người My đườc phong ván cho ráng xá hoi tư do. báo chí đá co “quá nhieu” tư do. Đáy lá mot tí le cáo hờn so vời mưc trườc khi vu tán cong Trước hết, một nền báo chí tự do và độc khung bo dien rá, hoác so vời mưc 39% trong lập là điều thiết yếu của bất kì xã hội tự do cuoc kháo sát nám 2009. nào. Nhưng the náo lá mot nen báo chí tư do? Trong cuon sách náy, đieu đo co nghíá lá mot Tuy nhien mot so nguyen tác cán bán ván nen báo chí khong phái chiu nhưng kiem soát khong he tháy đoi. Mot nen báo chí tư do phái vá qui đinh khong phu hờp cuá chính phu, biet đi tím sư thát vá phái đưá tin ve đieu đo. mot nen báo chí khong chiu ánh hường tái Nen báo chí đo se khong biet met moi trong chính tư khu vưc tư nhán, trong đo co các viec tím kiem vá đát đen tính chính xác. Báo cong ty quáng cáo, háy nhưng áp lưc kinh te chí khong báo giờ đườc phep đưá tin sái sư vá kinh doánh tư các cong ty tư nhán. Mot thát trong khi biet ro đieu đo. nen báo chí tư do vá đoc láp phái đem đen Háu het các xá hoi đeu se đong y ráng ngáy cá cho đoc giá, khán giá vá thính giá nhưng mot nen báo chí tư do nhát ván phái hieu ro thong tin má ho cán đe co the thám giá đáy ráng nhưng hánh đong cuá ho vá nhưng đu với tư cách lá cong dán cuá mot xá hoi tư quyet đinh bien táp cuá ho se co háu quá nhát do. đinh, đoi khi lá háu quá lớn. Báo chí co khá Thứ hai, một nền báo chí tự do phải là nền náng ánh hường đen cuoc song cuá háng báo chí dũng cảm và sẽ đưa tin về những trieu con người. Giong như bát kí the che co câu chuyện quan trọng đối với độc giả và quyen lưc náo, cờ quán báo chí cung phái biet khán giả mà không phải sợ sệt điều gì hay sán sáng láng nghe nhưng lời phán nán, phái không thiên vị một bên nào. Nen báo chí đo biet giái thích nhưng quyet đinh cuá mính se thách thưc các giá đinh, se nghi ván nhá trườc đoc giá vá khán giá, phái biet nhán loi chưc trách, vá se chí biet đi tím sư thát, cho vá sưá loi. Đong thời nen báo chí cung phái du sư tím kiem đo se dán đen đáu – co the dám đưá rá nhưng quán điem khong đườc đen tán nhưng nới quyen lưc cáo nhát, đen long nhieu người vá phái dung cám đoi mát tán nhưng người sờ hưu các cờ quán báo chí, vời nhưng lời chí trích khi các nguyen tác cờ vá thám chí ngáy cá khi đieu đo dán đen cái bán bi đe doá. Mot so người co the goi đieu chet, như trường hờp cuá nhá báo Ngá Anná náy lá sư tư cáo. Con toi lái cho ráng đo lá dung cám. -5-
Tự do ngôn luận và một nền báo chí tự do pháp: ví du như viec cong bo nhưng thong tin chi tiet ve sư di chuyen quán đoi trong thời Ở Hoá Ky, nời toi song, nghien cưu vá giáng chien. Mot so ngoái le khác như: cám sư dung dáy, báo chí noi chung khong chiu sư kiem ngon tư tho tuc, xuc phám háy nhưng loi noi soát cuá chính phu theo luát. Tu chính án thư gáy go, khieu khích co the kích đong báo lưc nhát cuá Hien pháp Hoá Ky đá cám quoc hoi háy hánh đong hính sư. Vá giời truyen thong háy các cờ quán láp pháp cáp báng khong dường như luon phái chiu sư đieu chính cuá đước thong quá các đáo luát vi phám tư do nhưng luát áp dung chung – tưc lá nhưng đáo ngon luán vá tư do báo chí. luát áp dung cho tát cá moi đoi tường má Nhưng lời tuyet đoi đo đá đườc soán tháo bời khong tách rieng nhưng nghíá vu háy hính nhưng nhá cách máng ngáy sáu cuoc Chien thưc xư phát đoi vời báo chí. Ví du, nhưng qui tránh Giánh Đoc láp (1775–1783), von lá mot đinh cuá luát ve cám nghe trom các cuoc noi thời ky lác quán nhưng cung đáy bát trác. Các chuyen đien thoái má khong đườc phep se toá án My trong suot hờn hái trám nám sáu đước áp dung như nháu đoi với các nhá báo đo cung đá dien giái Tu chính án thư nhát cuá cung như vời doánh nghiep. Hien pháp Hoá Ky ve đác quyen vá trách Nhưng ngáy cá nhưng ngoái le náy cung chiu nhiem cuá báo chí theo cách mánh me như tác đong cuá mot truyen thong mánh me, đo váy, nhưng co le khong tuyet đoi báng. lá luon luon ton tái quán niem chong lái viec Toá án Toi cáo Hoá Ky đá noi ro ráng mot so chính phu tím cách bop nghet nen báo chí tư hính thưc ngon luán nhát đinh khong đườc do. Như mot thám phán My đá tưng viet, vái báo ve bời bán Tu chính án thư nhát cuá Hien tro mác nhien cuá báo chí lá đưá tin. Chính Phía trên: Andrew Hamilton bào chữa cho John Peter Zenger, nhà xuất bản của Tuần san New York Weekly Jour- nal, người đã bị kết án năm 1735 vì tội bôi nhọ Thống đốc Hoàng gia. Hamilton lập luận rằng sự thực trong bài viết của Zenger chính là lời bào chữa cho tội bôi nhọ. Bồi thẩm đoàn đã tha bổng cho Zenger; đây là một hành động mà Hamilton khen ngợi là: “Các ngài đã đặt một nền tảng cao quí trong việc đảm bảo cho tất cả chúng ta rằng Đấng Thiên nhiên và Luật pháp của đất nước chúng ta đã trao cho chúng ta một Quyền – quyền tự do – được đối mặt với và phản đối quyền lực độc đoán bằng cách nói lên và viết lên sự thật”. -6-
phu muon hán che quyen đo thí phái co nghíá cán thiet. Nhưng sáu khi nhưng nhá báo như vu chưng minh tái sáo cán lám như váy. Cong Jáyson Bláir cuá tờ Thời b|o New York đá biá thưc náy báo ve đườc vái tro giám sát cuá rá vá sáo chep nhưng cáu chuyen đe nop len báo chí vá táo đieu kien thuán lời đoi vời bán bien táp, nhieu to chưc đá sưá đoi nhưng trách nhiem giái trính cuá chính phu. qui tác đáo đưc cuá mính đe neu ro ráng viec theu det háy sáo chep se khong đườc cháp Trách nhiệm giải trình của báo chí nhán bời bát cư mot to chưc báo chí co trách nhiem náo. Nhưng ái se lá người giám sát báo chí? Ai se lá người đám báo ráng báo chí se phái chiu Đoi khi giưá các qui tác đáo đưc vá qui đinh trách nhiem giái trính? Ở mot so nườc, cáu cuá luát pháp cung máu thuán vời nháu. Ví du trá lời lá chính phu. Các luát le, đáo luát se như ờ Bác Ailen, chi Suzánne Breen, bien táp qui đinh chi tiet ve đáo đưc nghe báo. Ở vien tái Belfást cuá tờ Sunday Tribune cuá nhưng nườc náy, quyen cuá nhá báo thường Dublin đá phái đoi mát vời mot tính huong phu thuoc váo viec lám đung trách nhiem cuá kho xư ve pháp luát vá đáo đưc. Breen đá mính. Ván đe ờ đáy lá đinh nghíá cuá chính nhán đườc mot cu đien thoái tư mot cá nhán phu ve trách nhiem co the rát khác vời cách nhán lá ánh tá đá giet hái hái binh sí tái hieu cuá chính giời báo chí, háy thám chí cuá Mássereene Bárrácks ờ Antrim. Cánh sát đá người dán. bát chi phái nop lái đien thoái di đong, các ghi chep trong máy vi tính, vá các ghi chep táy Ở các nườc khác, cáu trá lời lá: chính báo chí, khác ve nhưng lán lien he vời to chưc bán cung vời đoc giá vá khán giá, se lá người giám quán sư IRA Đích thưc. Breen đá phán đoi, sát báo chí. láp luán ráng lám như váy lá vi phám nhưng Ở mot so nườc, các to chưc báo chí háy các nghíá vu nghe nghiep cuá chi lá đám báo tính nhá báo đeu tuán theo nhưng qui tác đáo đưc bí mát cuá nguon tin. Chi cung đá sáng suot nghe báo, ví du như qui đinh cuá Hoi Nhá báo chí rá ráng viec tuán theo nhưng yeu cáu cuá Quoc giá cuá Vường quoc Anh. Các nườc khác cờ quán cánh sát co the đe doá đen tính máng cung qui đinh nhưng chuán mưc đáo đưc cuá chi vá cuoc song cuá các thánh vien trong ngáy trong luát cuá nườc mính. Ở Hoá Ky, giá đính chi. Nhưng neu chi chong lenh, chi lái moi to chưc báo chí lái co nhưng hường dán co nguy cờ bi ngoi tu 5 nám ví toi bát tuán đáo đưc rieng cuá ho. Noi chung, nhưng qui pháp luát. tác háy hường dán náy đe rá nhưng qui đinh Váo tháng 6/2009, mot thám phán ờ Belfást cuá to chưc đe xư lí nhưng ván đe máu thuán đá phán quyet ráng viec buoc chi Breen phái lời ích ve tái chính háy các xung đot lời ích nop lái nhưng phường tien thu nhán tin tưc khác. se lá đe doá đen cuoc song cuá chi, vá đieu Cháng hán như co mot qui tác đáo đưc cám náy đi ngườc lái Cong ườc cháu Au ve Nhán phong vien đưá tin ve cong ty cuá vờ/chong quyen. mính. Háy co the co qui tác cám phong vien Ngườc lái, ờ Hoá Ky, phong vien Judith Miller thám giá váo mot cuoc dieu hánh phán đoi, cuá tờ Thời b|o New York đá tư choi hớp tác háy dán mot đe cán co noi dung chính tri tren vời mot cuoc đieu trá hính sư đe tím hieu xe oto cuá mính háy trong vườn trườc nhá nhán thán cuá mot quán chưc chính phu đá mính, háy khong đườc quán cờ quoc giá tren tiet lo dánh tính cuá mot đác vu tính báo người khi đưng trườc ong kính đe đưá tin. chím. Miller đá phán đoi lenh rá khái trườc Hoác qui tác nghe báo cung cám phong vien toá, ngáy cá khi đá co phán quyet tư pháp khong đườc nhán quá, du nho, tư nguon tin. ráng nhá báo khong co đác quyen tư choi tiet Nhưng qui tác như váy đườc đưá rá vời muc lo nhưng nguon thong tin mát. Chi đá phái đích duy trí sư đoc láp cuá báo chí cá ve mát ngoi tu 85 ngáy váo nám 2005. Mot so thám thưc te lán ve mát hính thưc. phán vá người dán noi chung đá láp luán ráng Co ve viec đưá rá nhưng qui tác đáo đưc ve nhá báo khong báo giờ đườc phep đát mính đưá tin chính xác vá đung sư thưc lá khong cáo hờn pháp luát. Nhưng các chính sách ve -7-
đáo đưc nghe nghiep cuá mot so tớ báo lái đo máng tính thieng lieng đoi với mot nhom đoi hoi phong vien phái ton trong lới hưá giư ton giáo háy dán toc náo đo? Ở Hoá Ky, sáu kín thong tin vời người đá cung cáp thong tin khi táp chí khieu dám Hustler míá mái giáo sí cho mính, ngáy cá khi đieu đo khien ho phái Jerry Fálwell, Toá án Toi cáo đá phán quyet ngoi tu. ráng mot xá hoi tư do phái biet khoán dung trườc nhưng lời noi thám chí lá “cáy đoc” đe Moi nườc lái co các qui đinh ve pháp lí vá đáo đám báo moi ngưới co the tránh luán vá tháo đưc khác nháu. Nhưng ngưới biet suy nghí luán cong khái ve các chu đe ho quán tám. hờp lí – vá thám chí chính các nhá báo – ván Như lời mot vi chánh án đá viet: “Khong co y co the co quán điem khác nháu ve cách thưc tường náo đườc goi lá sái lám. Du mot y kien ván dung nhưng qui đinh đo trong tưng hoán náo đo co ve ác y đen đáu đi cháng nưá, thí cánh cu the vá ve viec the náo đườc coi lá sư chung tá ván chờ đe y kien đo đườc chán cán báng hờp lí giưá các lời ích xá hoi trái chính lái khong phái nhờ lường tám cuá các vi ngườc nháu. thám phán vá boi thám đoán, má báng sư phán đoi tư các luong y kien khác”. Sự riêng tư và bôi nhọ Mát khác, váo tháng 3/2008, Uy bán Nhán Lieu viec mot phong vien vi phám bí mát cá quyen Lien hờp quoc đá thong quá nghi quyet nhán co the đườc coi lá phu hờp khong? Ở len án viec “phí báng ton giáo”. Vá nhieu nườc Hoá Ky, Toá án Toi cáo đá phán quyet ráng hien náy ván giư vá áp dung các đáo luát cám báo chí co quyen cong bo ten cuá mot cá nhán phí báng háy xám phám phám giá cuá bát kí bi xám hái tính duc. Nhưng lieu qui đinh như mot người náo, ke cá cuá quán chưc chính váy co đung khong? phu - ngáy cá khi nhưng sư viec đáng sáu lời Lieu co đung khong khi mot nhá báo co the phí báng đo lá co thát. đem mot quán chưc nhá nước rá lám tro cưới Toá án Toi cáo Hoá Ky chưá báo giờ ung ho hoác míá mái mot cái ten háy hính ánh náo no lưc cuá chính phu trong viec ngán báo chí Phía trên: Phóng viên Judith Miller của tờ Thời báo New York đã bị bỏ tù vì tội bất tuân pháp luật vì chị đã từ chối yêu cầu của tòa án trong việc tiết lộ tên người đã cung cấp thông tin cho mình. Miller, cùng với đội ngũ trợ giúp pháp lý của mình, đang rời khỏi tòa án quận ở thủ đô Washington vào ngày 29/6/2005. -8-
khong đườc cong bo nhưng thong tin mát. Ben cánh tát cá nhưng ván đe đáy phưc táp Thính thoáng lái xuát hien nhưng cuoc tránh noi tren lá mot “đoi quán” nhưng người viet luán náy lưá ve viec co the truy cưu trách blog vá “nhá báo cong dán” khong biet ro nhiem hính sư đoi vời nhá báo theo luát gián dánh tính vá dường như khong the kiem soát điep háy khong. Ví du, ớ Trung Quoc, viec đước, ho hoát đong đáy nhiet tính nhưng lái đánh cáp bí mát quoc giá lá mot toi, bát ke khong he đườc đáo táo háy co bát kí chưng người đo lá ái, vá đinh nghíá the náo lá bí mát chí nghe báo náo. Ro ráng lá ho se đong gop quoc giá thí lái rát rong. Nhưng ngáy cá khi mot luong y kien đoc láp đáy song đong váo giá đinh ráng ho khong vi phám pháp luát, nhưng bái báo chính thưc. Nhưng lieu xu lieu co đung khong khi nhá báo cong bo hường thách thưc nhưng truyen thong vá đáo nhưng thong tin mát, nhát lá khi người tá cho ngườc các qui tác co dán đen nhưng no lưc ráng lám như váy se đánh đong bon khung bo mánh me hờn trong viec kiem soát báo chí ve nhưng ky thuát theo doi, cung như huy háy khong? hoái nhưng no lưc tính báo nhám duy trí án toán vá án ninh? Đáy khong phái lá nhưng cáu hoi de trá lới. Vá cung se khong co cáu trá lời de dáng cho nhưng cáu hoi đo. Tính minh bạch Viec song vời tư do báo chí khong he de. Đieu Mác du co nhưng quán ngái như váy, song đo co nghíá lá ngưới tá co the bi phán đoi, bi thuát ngư “tính minh bách” đá gán như trờ ngác nhien, bi quáy ráy, bi cán thiep, vá bi phí thánh chuán mưc trong xá hoi dán sư. Cá các báng – ngáy náo cung váy. to chưc cuá nhá nườc lán tư nhán đeu chiu nhưng sưc ep phái cong khái ve các hoát Mot nen báo chí tư do cung co the co khiem đong, nguon kinh phí, vá cong tác quán lí cuá khuyet vá đoi khi khong đáp ưng đườc het mính. Viec so hoá dư lieu vá sư pho bien cuá nhưng gí người tá kí vong ve no. Nhưng Internet co the gop phán váo sư minh bách nhưng nen dán chu đáng phát trien kháp the náy. Nhưng viec tát cá moi người đeu đườc giời đáng háng ngáy chưng to ráng ho co đu tiep cán thong tin lái lám náy sinh nhưng ván dung khí vá sư tư tin đe chon sư hieu biet đe mới ve án ninh vá sư rieng tư, vá no lám hờn lá ngu dot, chon láy sư thát hờn lá nhưng cho viec báo ve quyen sờ hưu trí tue vá thong thong tin tuyen truyen, báng cách cháp nhán tin co bán quyen trờ nen ngáy cáng kho khán, vá áp dung ly tường ve báo chí tư do. phưc táp hờn. Trờ treu tháy, mot vái người lái coi cong nghe toi đá hoá sư tiep cán thong Song vời tư do báo chí khong de. Nhưng toi tin lá mot moi đe doá đoi vời các quyen cờ biet ráng toi se khong the song khong co đieu bán khác, ví du như quyen đườc co cuoc song đo. rieng tư, háy như mot thánh vien boi thám — Jáne Kirtley đoán cuá My đá tưng viet, lá “muon đước đe yen [bo mác mot mính]”. -9-
Mặc dù việc công nhận phẩm giá và các quyền bình đẳng khác của tất cả các thành viên trong gia đình nhân loại là nền tảng của tự do, công lí và hòa bình trên thế giới, … Tuyên ngôn To{n cầu về Nh}n quyền, Liên Hợp Quốc, 1948. - 10 -
Chương 1: MỘT MÔI TRƯỜNG TỐT CỔ VŨ CHO CÁC NHÀ BÁO Mỗi nước có một hệ thống pháp luật khác nhau. Các quốc gia trên nền tảng luật dân sự như Đức và Pháp thường áp dụng những qui định pháp luật chi tiết, cụ thể, qui định rõ về quyền lợi, trách nhiệm và nghĩa vụ của các nhà báo. Ở các quốc gia theo thông luật như Hoa Kỳ và Vương quốc Anh kết hợp cả luật pháp, qui định và án lệ, tạo ra bộ các nguyên tắc pháp lí chung về tự do báo chí, ngay cả khi các qui định pháp luật này không phải lúc nào cũng liên quan trực tiếp tới các nhà báo. Du moi nườc co nhưng cách tiep cán pháp lí tin má khong bi cán thiep bời chính quyen cu the khác nháu song báo chí chát lường tot vá khong bi giời hán. Đieu luát náy khong luon phát trien ờ nhưng xá hoi ton trong vá ngán cán các nhá nườc yeu cáu giáy phep thưc thi nen pháp quyen. Chính các nhá láp hoát đong đoi vời các cong ty đien ánh, pháp, các nhá lí luán vá các triet hoc giá, háy các háng phát thánh vá truyen hính”. trong đo co Khong tư, Milton, Rousseáu, Meiklejohn, Mill, vá nhưng người khác đá táo Tuy nhien, nhưng qui đinh máng tính tuyet láp nen táng tri thưc cho luát pháp vá đáo đoi đo cung đước phán tích ro them trong đưc truyen thong đướng đái. Cong ườc: “Viec thưc hien các quyen tư do náy, ví no Các chuẩn mực quốc tế báo hám cá quyen lời vá nghíá vu, co the phái chiu sư đieu chính cuá các thu tuc, Các chuán mưc quoc te đám báo cho quyen đieu kien, hán che hoác hính phát do luát tư do ngon luán. Nhưng nhưng chuán mưc pháp qui đinh vá lá đieu cán thiet trong náy cung thưá nhán mot so cờ sờ pháp lí đe mot xá hoi dán chu, ví lời ích án ninh quoc nhá nườc hán che tư do ngon luán. Tuyen giá, toán ven lánh tho, háy án toán xá hoi, ngon Toán cáu ve Nhán quyen cuá Đái hoi nhám ngán ngưá toi phám, mát trát tư xá đong Lien hớp quoc váo nám 1948 đá kháng hoi, nhám báo ve sưc khoe, tinh thán, báo đinh tái đieu 19 ráng: ve thánh dánh háy quyen cuá nhưng “Moi người đeu co quyen tư do co chính người khác, nhám ngán ngưá viec phát kien vá tư do ngon luán; quyen náy báo tán thong tin mát, đám báo thám quyen vá gom tư do giư các quán điem má khong bi tính khong thien vi cuá ngánh tư pháp”. cán thiep, tư do tím kiem, tiep nhán vá Nhieu tái lieu quoc te, các cong ườc, các hiep chiá se thong tin vá y tường thong quá bát ườc cung co cách tiep cán tường tư, trong đo kí phường tien truyen thong náo vá khong phái ke đen Cong ườc Quoc te ve Quyen Dán bi giời hán”. sư vá Chính tri, Hien chường cháu Phi ve Đieu 29 cung qui đinh ro quyen náy: Nhán quyen vá Cong ườc cháu My ve Nhán quyen, cung như nhieu ván kien khác. Co the “… đườc qui đinh bời luát pháp nhám các chi tiet trong nhưng tái lieu náy lá khác đám báo sư cong nhán vá ton trong thích nháu song tát cá đeu coi tư do ngon luán lá đáng quyen vá sư tư do cuá ngưới khác vá quyen cờ bán, nhưng quyen náy co the bi hán nhám đáp ưng nhưng yeu cáu chính đáng che bời nhưng đáo luát phu hờp nhám báo ve ve đáo đưc, trát tư cong cong vá phuc lời các lời ích xá hoi chính đáng. chung trong mot xá hoi dán chu”. Tường tư, đieu 10 cuá Cong ườc Cháu Au ve Các chuẩn mực quốc gia Nhán quyen cung chí ro: Hien pháp cuá các quoc giá cung đám báo cho “Moi người đeu co quyen tư do ngon luán. quyen tư do báo chí. Ví du, Đieu 25 Hien pháp Quyen náy báo gom quyen tư do đườc giư Vường quoc Bí nám 1831 đá ghi ro: các quán điem, tiep nhán vá chiá se thong - 11 -
“Báo chí đườc tư do; khong báo giờ đườc Cong hoá Kyrgyz cung tuyen bo “truyen thiet láp sư kiem duyet náo; khong đườc thong tư do” nhưng cung cu the hoá tuyen bo yeu cáu án ninh tư các tác giá, các nhá náy trong Đieu 17 (2): xuát bán vá các nhá in. Khi tác giá cuá mot tác phám báo chí đườc biet ro vá “Hien pháp vá Luát cuá nườc Cong hoá đáng cư tru ớ Bí, khong đước truy to nhá Kyrgyz hán che đoi vời viec thưc hien các xuát bán, nhá in háy nhá phát hánh”. quyen vá quyen tư do đườc cho phep chí trong trường hờp nhám đám báo quyen Tu chính án thư nhát cuá Hien pháp Hoá Ky vá tư do cuá người khác, đám báo án toán phe chuán nám 1791 cung kháng đinh chác vá trát tư xá hoi, toán ven lánh tho vá báo chán: ve trát tư hien pháp. Nhưng trong quá trính thưc hien, tinh thán ve các quyen vá “Quoc hoi khong đườc phep thong quá các quyen tư do hờp hien khong đườc nhưng bo luát ton trong viec láp rá mot phep bi ánh hường”. ton giáo, háy cám đoán tư do ton giáo; háy hán che tư do ngon luán, tư do báo chí Co the noi ráng khong mot quoc giá náo tren háy quyen hoi hop on hoá cuá dán chung; the giời coi quyen cờ bán vá pho quát ve tư vá quyen kien nghi Chính phu giái quyet do ngon luán lá tuyet đoi. Quyen náy co the bi bát bính cuá dán chung”. hán che vá đieu chính khi các quyen lien quán khác đườc coi lá quán trong hờn nhieu. He Hien pháp cuá các quoc giá khác cung cong quá lá mot so luát tư do báo chí co the lám nhán quyen tư do ngon luán nhưng khong coi suy yeu tư do báo chí hờn lá táng cường báo quyen tư do náy lá quyen tư do tuyet đoi. Ví ve mot nen báo chí tư do. du, Đieu 8 Hien pháp Senegál đám báo quyen tư do ngon luán vá tư do quán điem song Các đạo luật gây khó khăn cho các nhà báo cung coi các quyen náy lá “đoi tường đieu chính vá bi hán che bời luát vá các qui đinh Sư kiem duyet – hán che do chính phu đát rá pháp luát”. Tường tư, Đieu 36 (1) Hien pháp đoi với tư do ngon luán vá báy to y kien – lá Phía trên: Tự do báo chí được bảo vệ theo Tu chính án thứ nhất của Đạo Luật về các Quyền trong Hiến pháp Hoa Kỳ. - 12 -
trờ ngái lờn nhát đe doá mot nen báo chí tư Mot ví du đien hính đá xáy rá váo ngáy do. Sư kiem duyet co nhieu hính thưc: 11/9/2009 khi mạng truyen hình cạp CNN vạ Fox đưá tin lưc lường Cánh ve Duyen hái Hoá  Qui trính xin giáy phep bát buoc Ky đá no sung váo mot chiec táu khá nghi  Rá soát bát buoc trườc khi xuát bán tren song Potomác ờ thu đo Wáshington, khong xá Láu Nám Goc, nời Tong thong  Ap đát lenh ngưng xuát bán trong quá Báráck Obámá đáng dư mot buoi le tường trính to tung niem. Dưá tren thong tin nghe đườc tư máy do lien lác bo đám cuá cánh sát, CNN cung đá  Thue vá phí đác biet sư dung máng xá hoi Twitter đe đưá tin,  Rut quyen đườc báo ve pháp ly von đườc “Cánh ve Duyen hái chám trán táu thuy khi tráo cho các cong dán hoác các doánh Obámá đen thám Láu Nám Goc, báo cáo nghe nghiep khác đước quá máy do lien lác bo đám cuá cánh sát cho háy đá xáy rá no sung”. Moi đe doá ve các hính phát sáu xuát bán, như phát hính sư hoác bát giám, cung co the Tờ Chicago Tribune cho háy phái mát tời gán hám doá vá hán che đáng ke khá náng hoát 30 phut đe cạc mạng truyen hình đo xạc đinh đong cuá các cớ quán báo chí, tướng tư như ráng ho đá nghe lom đườc nhưng tráo đoi bát kí sư kiem duyet trườc xuát bán náo. quá bo đám – trong đo co người đá táo rá tieng “páng páng” vá tuyen bo ráng “chung toi Tinh vi hờn nhưng đáng e ngái khong kem lá đá bán 10 phát” – nhưng đo chí mot phán các qui đinh ve trách nhiem vá nghíá vu cuá trong mot cuoc dien táp thường le, khong báo chí. Mot so nườc chuyen che vá mot nen phái lá mot cuoc tán cong. Thư kí Báo chí cuá dán chu đoi hoi báo chí phái xuát bán “dư Nhá tráng Robert Gibbs đá chí trích các máng kien đá đườc kiem chưng” háy “sư thát”. Ví truyen hính ví đá gáy hoáng loán, vá cho ráng du, Đieu 20(d) Hien pháp Táy Bán Nhá chí ro, “Trườc khi chung tá đưá tin ve nhưng viec “Các quyen náy đườc cong nhán vá báo ve … như the, kiem chưng lá mot viec tot”. CNN trong viec tư do gưi háy nhán thong tin xác kháng đinh ráng trườc khi đưá tin ve vu viec thưc dười bát kí hính thưc náo”. (đườc nhán náy, háng đá lien lác vời ván phong quán he mánh) cong chung cuá lưc lường Cánh ve Duyen hái Hoá Ky vá đườc biet Cánh ve Duyen hái Người tá co the hieu đườc viec chính phu khong biet gí ve bát kí hoát đong náo tren mong muon ráng viec đưá tin phái chính xác. song. Cánh ve Duyen hái khong xin loi ve Trong các che đo đoc tái trườc kiá, ờ đo phán mính trong vu viec náy, chí hưá hen se thong tin tuyen truyen vá viec bán hánh tin xem xet lái “qui trính cuá chung toi vá viec tưc doi trá rát pho bien, dán chung kháo khát chon thời gián cho cuoc dien táp”. tím kiem thong tin khác ờ nhieu nguon khác. Vá nen táng cán bán cuá mot nen báo chí co Các nhá bính luán đá chí trích giời truyen lường tám lá khong phong vien náo muon thong ví đá voi váng đưá tin ve vu viec náy vá cong bo thong tin sái sư thát khi biet ro đieu cho ráng các máng truyen hính le rá phái đo. hoán đưá tin cho đen khi co the kiem chưng các chi tiet. Nhưng ví du náy cho tháy con Nhưng viec đoi hoi tính chính xác lái lám dáy đướng chenh venh cuá cớ quán báo chí khi len nhieu cáu hoi: Đáu lá sư thát? Ai quyet đưá tin sot deo. Trong mot thi trướng truyen đinh? Chính phu? thong ngáy cáng cánh tránh gáy gát, áp lưc Chác chán lá tát cá các nhá báo cán phái tím phái lá người đáu tien đưá tin lá rát lờn. Kháu kiem sư chính xác. Nhưng khái niem ve sư hieu truyen thong cuá háng tin Associáted thát thường se tháy đoi theo thời gián. Khi tin Press “Đưá tin đáu tien, nhưng phái đưá tin nong sot xuát hien, đieu bán đáu tường lá sư chính xác” dường như trờ nen xá lá trong mot thát co the hoá rá lái khong chính xác. the giời ván đong khong ngưng, 24 giờ/ngáy, 7 ngạy/tuạn, nơi mạ khong chì giơi truyen thong má cá nhưng người viet blog háy - 13 -
nhưng “nhá báo cong dán” khác đeu co the Ván đe náy lám náy sinh mot he quá khi chính quán sát vá đưá tin ve mot sư viec ngáy khi phu tuyen bo the náo lá sư thát vời viec bán no xáy rá. hánh các luát chong xuc phám, theo đo cám chí trích nhá vuá, nư hoáng, các chính tri giá, CNN vá Fox co đáng chiu mot hính phát tư các quán chưc chính phu, bieu tường quoc phíá chính phu ví rui ro tác nghiep khong co y giá, háy mot sác toc háy ton giáo náo đo. Háng háy khong? Ở Hoá Ky, cáu trá lời lá “Khong”. loát quoc giá tren the giời, báo gom mot so Nhưng ờ các quoc giá khác, sờ suát náy co the nườc thuoc Lien hiep cháu Au, Lien báng Xo dán đen viec phái chiu phát hoác bi rut giáy Viet cu, cháu A, cháu Phi vá cháu My Lá tinh phep. đá bán hánh các đáo luát tướng tư. Mác du lới Sư co đưá tin ve lưc lường Cánh ve Duyen hái le qui đinh trong tưng đáo luát ờ moi nườc lá Hoá Ky thát đáng lo ngái, song ít nhát lá ván khác nháu, song nhín chung các đáo luát đo đe thong tin khong nhát quán đá đước giái đeu qui đinh khá long leo vá mớ ho, de đước quyet nhánh chong. Vời các ván đe như hien chính phu tháo tung đe trưng tri người chong tường trái đát đáng nong len háy các cuoc đoi vá dáp tát sư chí trích. khung hoáng tái chính hoác y te, các dư kien Mot ván đe khác náy sinh khi no lưc trán áp se xuát hien dán dán, chám hờn. Lám the náo các án phám máng tính “đung chám” vườt đe các nhá báo xác minh đước sư thát tái mot quá các bien giời quoc giá hoác bát nguon tư thời điem nhát đinh? Vá chính phu, cong các chu the phi chính phu. Vu viec đien hính chung co trách nhiem the náo trong viec xác nhát lá váo tháng 2/1989, lánh tu tinh thán đinh vá dien giái các dư kien? Thưc te báo chí cuá Irán Ayátolláh Ruholláh Khomeini đá chí lá mot trong nhieu cách đe tím rá sư thát. tuyen bo se thường tien cho cái chet cuá tác Trong mot xá hoi tư do, chính người dán chư giá người Anh Sálmán Rushdie – tác giá cuon khong phái mot cờ quán chính phu mời lá tieu thuyet Những vần thơ của quỷ – tác phám người xem xet các dư kien tư nhieu nguon má Khomeini cho ráng “đá chong lái giáo lí khác nháu trườc khi quyet đinh đáu lá sư cuá đáo Hoi”. Váo tháng 9/2005, mot tờ báo thát. Đán mách lá Jyllánds-Posten đá phát hánh Trong mot ví du đien hính khác, váo nám loát tránh biem hoá xá luán mo tá nhá tien tri 1996, Hoi đong Bạo An Lien hơp quoc đạ keu Mohámmád. Hánh vi náy cung đá bi quy lá goi Ruándá xác minh vá đong cưá mot so đái báng bo ton giáo. Sáu đo đá co nhieu cuoc phát thánh co hánh vi xui giuc thu hán vá kích đong báo lưc tren dien rong ờ quoc giá náy. Trường hờp náy neu len mot cáu hoi quán trong: Truyen thong co phái chiu trách nhiem đoi vời các hánh vi báo lưc cuá khán giá, thính giá háy đoc giá háy khong? Nhưng ái viet bái thách thưc nhưng quán niem đá đườc cháp nhán láu náy ve nhưng sư kien lich sư cung co the bi trưng phát. Ở Tho Nhí Kí, se lá mot toi ác neu goi các vu giet choc háng loát người Acmeni trong Chien tránh The giời Thư nhát lá diet chung. Trong nám 2007, nhán vát tán phát xít Ernst Zundel đá bi bo tu ớ Đưc sáu khi đưá rá các tuyen bo Phía trên: Ernst Zündel, tác giả cuốn Nhân vật Hitle mà chúng ta yêu quí và lý do tại sao và là người xuất phu nhán viec giet người Do Thái háng loát bản cuốn Có phải thực sự sáu triệu người đã chết?, đã trong Chien tránh The giời Thư hái đá xáy rá, bị tống giam với mức án cao nhất theo Luật nước Đức hánh đong náy đá vi phám Bo luát Hính sư năm 2007 vì đã kích động hận thù và phủ nhận việc cuá nườc Đưc. thảm sát người Do Thái trong Chiến tranh Thế giới Thứ hai. Việc phủ nhận hành động thảm sát bị coi là tội danh hình sự tại nhiều nước châu Âu. - 14 -
bieu tính báo lưc vá nhưng lời đe doá se giet luán co the đườc cháp nhán. Noi ngán gon, cờ hoá sí ve loát tránh náy. Nhưng lời buoc toi che náy táo đieu kien cho viec tư kiem duyet, báng bo ton giáo khong chí do người Hoi giáo hán che tránh cái vá sư bát đong quán điem. đưá rá. Mái cho đen tháng 7/2008, Thướng vien Anh quoc mời bo phieu thong quá viec Thám chí ờ nhưng quoc giá má bát kí c| nh}n xoá bo các đieu luát ve toi dánh báng bo vá náo cung co quyen viet bái, nhưng người tím boi nho ton giáo. cách ván hánh đái phát thánh truyen hính, truyen hính cáp, Internet, háy thám chí lá các cơ quan báo in cung ván co the phái xin giáy Cấp giấy phép bắt buộc phep hoát đong. Do chính bán chát cuá mính, Mot cờ che khác co the gáy kho khán cho các các đái phát thánh truyen hính vá truyen hính nhá báo lá viec sư dung giáy phep bát buoc cáp bi hán che ve so lường vá phám vi trong cuá chính phu. Người tá thường bien minh lá mot khu vưc điá lí nhát đinh. Háu het các cờ che náy giup đám báo ráng chí nhưng quoc giá đeu cho ráng mot cờ quán náo đo người co đu phám chát phu hờp mời đườc cuá chính phu co the se phái đám nhiem vái phep hánh nghe báo. Nhưng như Leonárd tro “cánh sát giáo thong”, chiu trách nhiem Sussmán thuoc Ngoi nhá Tư do co tru sờ ờ phán bo tán so phát song cho các đái phát New York viet, “Giáy phep cuá chính phu đoi thánh truyen hính náy, hoác chí đinh mot so vời báo chí lá mot thư vu khí kiem duyet loi nhá ván hánh “đoc quyen mác nhien” trong thời”. Viec cáp phep cuá chính phu vưá xác cung cáp dich vu phát thánh truyen hính cáp đinh nhưng ái co the lá nhá báo vưá qui đinh vá Internet. các tieu chí ve viec the náo lá đưá tin vá bính Phía trên: Flemming Rose, ở giữa, tác giả loạt tranh biếm họa gây nhiều tranh cãi mô tả Đấng tiên tri Mohammad, được xuất bản bởi tờ báo Đan Mạch Jyllands-Posten năm 2005. Loạt truyện tranh này đã châm ngòi cho một cuộc tranh cãi trong công luận về sự cân đối giữa châm biếm và kiểm duyệt. - 15 -
Neu khong co loái giáy phep náy, ái cung co Internet cung cáp cho moi người mot khá the phát song báng cách sư dung tán so giong náng chưá tưng co trong giáo tiep má khong như cuá nhá háng xom. Háu quá lá moi ám cán dưá váo báo chí, truyen hính háy bát kí thánh se trờ nen hon loán. Ngáy cá neu như phường tien truyen thong truyen thong náo váy, khi chính phu chon rá người đườc phep khác. Nhưng nhieu quoc giá ván duy trí các ván hánh truyen thong đien tư, đieu đo lái co qui đinh pháp lí co tư thời ky “tư do báo chí the cán trờ sư lưu chuyen tư do cuá các dong thuoc ve người sờ hưu no” như lời mo tá cuá thong tin. Ở mot vái quoc giá co truyen thong cong tác vien A.J. Liebling cuá táp chí Người đái phát thánh truyen hính công thuoc sờ New York. Mot so nươc cho phep cạc cạ nhạn hưu nhá nườc, viec mot háng truyen thong đước quyen phán hoi lái mot bái báo lien đoc láp co đước tán so phát song lá rát kho quán đen bán thán ho má ho cho ráng sái sư neu khong noi lá khong the. Con ờ nhưng thát, thieu chính xác, thieu thien chí hoác co nườc má các háng truyen thong chu yeu lá chu đích xáu. Láp luán cuá các bo luát náy lá cuá tư nhán thí cáu hoi đát rá lá nhá nườc co ví chí co mot so ít cá nhán ván hánh các đái the soi moi kí đen mưc đo náo đoi vời các phát thánh háy vo tuyen truyen hính hoác quyet đinh ve chường trính vá bien táp trong báo chí, cho nen viec tư do tráo đoi y kien đoi khi rá soát các đờn xin cáp phep lán đáu háy hoi ráng báo chí phái táo cờ hoi đe nhưng xin giá hán giáy phep đá cáp. người co quán điem đoi láp đườc noi len y kien cuá mính. Mot mát, mot so người cho ráng song phát thánh truyen hính lá nguon lưc cong cong, ví Bát nguon tư y tường cho ráng mot cờ quán váy phái đườc ván hánh như mot dich vu báo chí phái co nghíá vu đưá tin mot cách cong cong háy như trong Bo Luát truyen công bằng, quyen đươc phạn hoi cuạ cong thong nám 1934 cuá Hoá Ky đá neu ro: phái chung đá hán che phán náo quyen bien táp “ví lời ích, sư tien lời vá sư cán thiet cuá cong cuá mot háng tin báng cách đoi hoi bien táp chung”. Ví bán chát cuá truyen thong đien tư vien phái cong bo nhưng tái lieu má le rá ho lá sư quáng bá rong rái, nen loái hính truyen khong muon cong bo. Khi các bien táp vien thong náy phái chiu sư cán thiep lờn hờn cuá phái de chưng hờn trong viec đưá tin đe chính phu ve noi dung. Mát khác, các đái phát tránh phái đáng nhưng lời phán hoi, ket quá thánh truyen hính cung cán co quyen tư chu lá ho phái tư kiem duyet cán thán hờn vá trong bien táp tường tư như các án phám in, cong bo ít hờn các tái lieu gáy tránh cái. Như ví the chung chí nen bi đieu chính bời các bo lời mot thám phán Toá án Toi cáo cuá Hoá Ky luát chung ve ngon luán, ví du như qui đinh đá viet trong mot vu lien quán đen đáo luát ve toi phí báng, xám phám thong tin cá nhán, ve quyen đườc phán hoi cuá báng Floridá: vá khieu dám. “Mot tờ báo háy táp chí khong phái lá mot to chưc cong ích chiu sư đieu tiet ‘hờp ly’ cuá Qui định pháp luật và Internet chính phu trong nhưng ván đe ánh hường đen nhán đinh chu quán cuá báo giới ve viec Vời moi mot loái hính truyen thong mời, nen in cái gí”. chính phu lái thưc thi các no lưc nhám kiem soát thong tin. Mot so quoc giá, trong đo co Míá mái tháy, Internet, von co khá náng khien Trung Quoc, Irán, Aráp Xeut vá Tuynidi đá cho ái cung co the trờ thánh người xuát bán, phong toá các tráng web co noi dung khong lái khuyen khích sư phán hoi trưc tiep đen phu hờp vời nen táng ván hoá vá chính tri người viet blog hoác các nhá báo so. Váo nám cuá ho, theo doi các hoát đong cá nhán tren 2006, Nghi vien chạu Au đạ thong quạ Internet vá thiet láp nhieu hán che nghiem khuyen nghi cuá Uy bán cháu Au ve viec bát ngát đoi vời các nhá cung cáp dich vu buoc áp dung quyen phán hoi đoi vời truyen Internet. Ngáy cá các quoc giá đá co nen táng thong trưc tuyen. Uy bán cung bien luán ráng dán chu tư láu như Austráliá, Pháp, An Đo vá các hán che cờ hoc ve khong gián vá thời gián Hoá Ky cung đá phong toá hoác áp dung hính ton tái ờ các hính thưc truyen thong truyen phát đoi vời viec phát hánh các tái lieu trưc thong như báo in háy vo tuyen truyen hính tuyen đườc cho lá khong phu hờp. khong áp dung vời máng truyen thong đien - 16 -
tư, lám giám đáng ke chi phí đoi vời viec thưc  Tái sáo mot uy bán cáp phep lái khong co hien quyen phán hoi. Váo nám 2009, cờ quán quyen dưng hoát đong phát hánh mot bo láp pháp Philippin cung xem xet dư luát qui phim hoác mot cuon sách má ho cho ráng đinh ráng các cá nhán phát ngon tren co noi dung đi ngườc vời đáo đưc cong Internet, ke cá nhưng người viet blog vá viet cong? bái tren các máng xá hoi, phái dánh quyen phán hoi cho bát kí ái cho ráng người viet đo  Tái sáo pháp luát lái khong đườc cám đá sái. Viec đưá tin bái chiu sư phán hoi thưc nhưng lời phát bieu phán biet chung toc chát cung lá mot hính thưc khác cuá kiem háy kích đong hán thu? duyet. Bát luán mot xá hoi giái quyet nhưng ván đe náy rá sáo thí đieu nguy hiem lá ờ cho nhưng Cân đối các lợi ích hợp pháp nhưng cạnh chính sách kiem duyet dường như hờp tính tranh với nhau hờp lí náy lái thường xuyen đườc sư dung lám phường tien hán che tư do báo chí vá Khíá cánh đáng suy ngám nhát cuá các chính cuoi cung lá hán che sư truyen bá các quán sách kiem duyet lá thoát nhín chung co the to điem háy các y tướng ít ngưới biet đen. Đieu rá phu hờp vá hờp lí. náy khong máng hám nghíá lá tư do báo chí  Tái sáo chính phu lái khong co quyen se đáo ngườc hoác nen đáo ngườc nhưng giá ngán cán viec mot cờ quán báo chí phát tri cờ bán khác. Thách thưc lá ờ cho phái tím hánh tái lieu mát cuá nhám muc đích báo rá cách cán đoi các lời ích hờp pháp nhưng ve án ninh quoc giá? cánh tránh vời nháu. Đáy khong phái lá mot nhiem vu de dáng.  Tái sáo toá án lái khong đườc cám mot nhá báo đưá tin ve tien án tien sư cuá mot bi cáo đáng đoi mát vời toi dánh giet người?  Tái sáo mot cá nhán lái khong co quyen yeu cáu mot háng truyen hính khong phát hính ánh đe lo thong tin đời tư cuá ho, ví du như dánh tính cuá mot người con tưng bi lám dung tính duc? - 17 -
Tự do báo chí đóng vai trò quan trọng đối với bản chất của một nhà nước tự do: nhưng tự do báo chí phải dựa trên việc không áp dụng các hình thức kiểm duyệt trước khi xuất bản và không áp dụng các hình thức kiểm duyệt đối với các vấn đề hình sự khi xuất bản. William Blackstone Thẩm ph|n, th{nh viên bồi thẩm đo{n, Gi|o sư người Anh 1723–1780 - 18 -
Chương 2: MỘT KHUÔN KHỔ CHO NỀN BÁO CHÍ TỰ DO Một xuất phát điểm hữu ích để chúng ta xây dựng khuôn khổ về tự do báo chí là phải cân nhắc xem nhà báo cần có những quyền thiết yếu nào để thực hiện được nhiệm vụ của mình. Các quyền này phải bao gồm quyền không bị hạn chế bày tỏ quan điểm, quyền không tiết lộ thông tin, quyền tiếp cận thông tin của chính phủ và qui trình xét xử của tòa án, quyền được chỉ trích quan chức chính phủ và các nhân vật nổi tiếng, quyền được thu thập và công bố thông tin có giá trị tin tức về các cá nhân, giới hạn việc chính phủ cấp giấy phép cho các nhà báo và các cơ quan báo chí, và quyền chỉ phải chịu những hạn chế hẹp và chi tiết đối với ngôn ngữ biểu đạt. Không hạn chế trước cong nhán lá hờp pháp ờ nhieu quoc giá. Dười đáy lá mot so boi cánh trong đo sư hán Thám phán người Anh the kí 18 Williám che trườc co the đườc coi lá phu hờp: Bláckstone đá cho ráng “Tư do báo chí thưc sư lá đieu thiet yeu đoi vời bán chát cuá mot  Phái xác đinh ro mot lời ích chính đáng. nhá nườc tư do: nhưng đieu náy phái đát tren  Viec hán che nen ờ phám vi hep, chí vưá nen táng lá khong co nhưng hán che trước đu đe đám báo lới ích chính đáng đo. đoi với các án phám, chư khong phái dưá tren viec khong bi kiem duyet đe tím rá ván đe  Viec hán che phái sư dung tư ngư chính hính sư sau khi đá đườc phát hánh”. Quán xác vá nen co thời hán cáng ngán cáng tot. điem cuá Bláckstone lá mot bước tien quán trong vườt bác. Quyen cáp giáy phep cuá  Cán phái the hien ro ráng lenh hán che chính phu Anh quoc, quyen kiem duyet các náy thưc sư thuc đáy lời ích đo hoác đe cờ quán báo chí đáng ván hánh vá cá các án ngán chán moi nguy hái đá đườc xác đinh. phám má nhưng to chưc náy đườc phep xuát  Cán phái co thong báo ve lenh hán che vá bán lá mot hính thưc ngám hán che tư do táo cờ hoi đe moi người phán bien trườc ngon luán. Báng cách yeu cáu ngưng phát khi áp đát lenh hán che. hánh án phám thám chí ngáy cá trườc khi chung đườc cong bo, chính phu bop nghet Nhưng loái lời ích náo co the đườc coi lá quán viec tháo luán vá sư bát đong chính kien. trong vá chính đáng vá lá ly do hờp ly đe áp đát lenh hán che trước khi xuát bán? Các lới Nhưng theo quán điem cuá Bláckstone, nhá ích đo co the lá – nhưng khong chí lá – nhưng xuát bán se chiu trách nhiem thích đáng đoi lời ích sáu: vời nhưng thong tin má ho quyet đinh cong bo. Bláckstone muon ráng chính phu khong  Thong tin mát hoác thong tin kinh doánh; co quyen kiem duyet ngon luán song ong ván  Thong tin cá nhán co tính rieng tư cáo; cháp nhán ráng cán co các hính phát sau phát hánh.  Các tái lieu đá đườc cong nhán bán quyen; Mot quoc giá hiem khi thưc hien tư do báo  Thong tin lien quán đen mot cuoc đieu trá chí đườc tuyet đoi như lời keu goi cuá toi phám đáng đườc tien hánh hoác đáng Bláckstone báng cách đát ngoái vong pháp thu lí; luát moi hính thưc hán che trườc đoi vời báo  Các tái lieu khieu dám hoác phi đáo đưc. chí. Trong phán náy, chung tá se xem xet mot so hính thưc hán che tư do ngon luán đườc - 19 -
Nhưng co le ly do đườc vien dán nhieu nhát Richárd M. Nixon đá co thuyet phuc toá án rá lá án ninh quoc giá. Ván đe náy đát rá mot lenh cám phát hánh them các tái lieu co noi tính the kho xư đoi vời các nhá báo. Mot mát, dung náy. Toá án Toi cáo đá phán quyet khong nhá báo náo muon lám ton hái đen án ngườc lái vời y đo đo cuá Chính phu. “Bát kí ninh quoc giá thong quá viec truyen bá thong he thong hán che trườc náo khi đen vời Toá tin táo rá mot moi đe doá thưc sư. Nhưng mát án cung đeu bi coi lá khong co giá tri hờp khác, các quán chưc chính phu co the lám hien”. Toá án Toi cáo Hoá Ky đá lưu y vá ket dung ly do báo ve án ninh quoc giá đe bien ho luán ráng trong trường hờp náy, chính phu cho nhưng hánh vi kiem duyet trán lán. đá khong “đáp ưng đước nghíá vu to lớn lá chí rá đườc lí do chính đáng đe thưc thi lenh Toá án Toi cáo Hoá Ky đá xem xet ván đe náy cám”. trong vu Thời b|o New York kiện Hoa Kỳ nám 1971, thường đườc biet đen vời cái ten Vu án Phán quyet ngán gon đo khong giup chung tá Tái lieu tư Láu Nám Goc. Sáu khi Thời b|o hieu đườc nhieu lám ve cách láp luán cuá Toá New York bát đáu cong bo mot loát các đoán án. Kho co the biet đườc trong tường lái trích tư các tái lieu mát ve sư thám chien cuá nhưng đieu kien náo se đườc coi lá ly do hờp My ờ Viet Nám, chính quyen Tong thong ly đe bán hánh lenh hán che trườc. Chung tá Phía trên: (từ bên phải) Phóng viên Neil Sheehan, Quản lí biên tập A. M. Rosenthal, và Biên tập viên tin tức quốc tế James L. Greenfield đã tạo nên một phần trong đội ngũ các nhà báo của tờ Thời báo New York chịu trách nhiệm xuất bản Phóng sự Lầu Năm Góc, công bố thông tin lấy từ các tài liệu của chính phủ Hoa Kỳ về sự tham gia của Mỹ trong Chiến tranh Việt Nam. - 20 -