PH NG PHÁP GÂY H NG THÚ TRONG D Y H C ƯƠ
MÔN GIÁO D C CÔNG DÂN L P 9
A. ĐT V N Đ:
I. Lý do ch n đ tài.
Môn Giáo d c công dân (GDCD) trong nhà tr ng nói chung và tr ng THCS ườ ườ
nói riêng có ý nghĩa quan tr ng trong s hình thành và phát tri n nhân cách h c sinh.
Đ phát tri n toàn di n nhân cách h c sinh, các môn h c, các ho t đng giáo d c
trong nhà tr ng đu có ý nghĩa, vai trò nh t đnh trong đó môn Giáo d c Công dân cóườ
v trí đc bi t quan tr ng trong giáo d c t t ng, tình c m, s phát tri n đúng đn ư ưở
c a th h tr . Nh đc cung c p h th ng nh ng tri th c, tình c m, kĩ năng hành ế ượ
vi phù h p v i nh ng yêu c u, tiêu chu n c a cu c s ng xã h i mà h c sinh c a
chúng ta có th s ng hòa nh p trong xã h i v i t cách là m t công dân th c th , đy ư
năng đng và sáng t o, có đ b n lĩnh đ s ng h i nh p trong xu th toàn c u hóa ế
hi n nay v i nh ng năng l c c b n c a con ng i th i kì công nghi p hóa, hi n đi ơ ườ
hóa đt n c nh : năng l c t hoàn thi n, t kh ng đnh mình; năng l c giao ti p ướ ư ế
ng x ; năng l c t ch c qu n lí; năng l c h at đng xã h i; năng l c h p tác...
Môn Giáo d c công dân là môn h c có nhi m v cung c p cho h c sinh m t h
th ng các chu n m c giá tr đo đc và pháp lu t c b n, c n thi t đi v i ng i ơ ế ườ
công dân m c đ phù h p v i l a tu i. Qua đó, h c sinh(HS) đc trang b nh ng ượ
ph ng th c ng x c n thi t có đo đc, có văn hóa phù h p v i nh ng quy đnhươ ế
c a pháp lu t, giúp HS bi t s ng hòa nh p trong đi s ng xã h i hi n đi v i t cách ế ư
là m t ch th tích c c, năng đng và làm m t công dân có ích trong t ng lai. ươ
Th nh ng hi n nay, ch t l ng và hi u qu d y h c môn GDCD v n ch a cao,ế ư ượ ư
v n còn tình tr ng h c sinh chán h c môn GDCD, nh t là h c sinh l p 9. V y, v n
đ đt ra là giáo viên d y môn GDCD nh th nào đ h c sinh h c, thích h c, không ư ế
chán h c môn này. Theo tôi, v n đ c t lõi là ch ph ng pháp d y h c (PPDH) ươ
c a giáo viên. PPDH môn GDCD r t đa d ng, phong phú bao g m các PPDH truy n
th ng và hi n đi nh : Đàm tho i, v n đáp, th o lu n nhóm, đóng vai, trò ch i, đng ư ơ
não, gi i quy t tình hu ng…Tùy t ng n i dung bài h c, t ng ph n, t ng đi u ki n ế
d y h c c a nhà tr ng mà giáo viên l a ch n và s d ng các PPDH m t cách h p lý ườ
và có hi u qu cao nh t. Trong đó, theo tôi nghĩ s d ng ph ng pháp trò ch i s t o ươ ơ
đc s h ng thú cho h c sinh, làm cho ti t h c tr nên nh nhàng, vì th mà nângượ ế ế
cao hi u qu d y h c.
Đ th c hi n yêu c u trên, v i m c đích giúp h c sinh năng đng, tích c c có
nh ng ki n th c và rèn luy n nh ng kĩ năng c n thi t thông qua gi h c Giáo d c ế ế
công dân, tôi m nh d n th c hi n đ tài nghiên c u: S d ng ph ng pháp trò ươ
1
ch i trong d y h c môn GDCD 9 Tr ng THCS Lý Th ng Ki t.ơ ườ ườ đ làm sáng
ki n kinh nghi m.ế
II. Ph m vi nghiên c u:
Đây là đ tài đc áp d ng đi v i h c sinh l p 9 tr ng THCS Lý Th ng ượ ư ườ
Ki t. V i đ tài này b n thân tôi ch nêu ra nh ng v n đ c th mà trong quá trình
gi ng d y đã tích lũy đc đ làm sao ượ giúp h c sinh có nh ng ki n th c c b n và ế ơ
rèn luy n nh ng kĩ năng c n thi t thông qua gi h c Giáo d c công dân ế
Trên c s đa ra cách ti n hành s d ng ph ng pháp trò ch i trong d y h cơ ư ế ươ ơ
môn GDCD nh m nâng cao ch t l ng d y h c, t o h ng thú cho h c sinh trong quá ượ
trình h c t p, làm cho ti t h c tr nên nh nhàng, không b khô khan, nhàm chán ế
nh ng cũng không làm nh h ng t i m c tiêu c a bài h c. Đng th i nâng cao h nư ưở ơ
n a v th c a môn GDCD trong nhà tr ng THCS. Đ làm đc đi u đó c n: ế ườ ượ
- Hi u rõ b n ch t c a ph ng pháp trò ch i, cách ti n hành trò ch i h c t p… ươ ơ ế ơ
- Th c tr ng c a vi c d y h c môn GDCD tr ng THCS, cũng nh vi c v n ườ ư
d ng các PPDH hi n đi vào d y h c.
- Nguyên nhân và h ng kh c ph c đ nâng cao hi u qu d y h c môn GDCD.ướ
III. M c đích nghiên c u:
- Đây là đ tài có tính th c ti n cao. Thông qua đ tài này s h n ch đc t ế ượ ư
t ng ng i s d ng ph ng pháp trò ch i vào d y h c vì s m t th i gian, s cháyưở ươ ơ
“giáo án”…đ nâng cao hi u qu d y h c.
- Đ tài không ch áp d ng trong d y h c GDCD 9 mà còn áp d ng trong d y h c
GDCD các kh i và th m chí là các môn h c khác.
- Tao s h ng thú cho h c sinh khi h c môn GDCD, đc bi t là h c sinh l p 9-
đi t ng cu i c p, ph i ch u áp l c v thi tuy n sinh vào l p 10. ượ
- Thông qua ph ng pháp trò ch i h c t p, h c sinh đc tr c ti p tr i nghi mươ ơ ượ ế
nên s giáo d c cho các em nh ng kĩ năng s ng c b n, c n thi t. ơ ế
B. N I DUNG:
I. Th c tr ng
Nh chúng ta đã bi t, m c đích c a vi c đi m i PPDH tr ng Ph thông làư ế ườ
thay đi l i d y h c truy n th m t chi u sang d y h c theo “ PPDH tích c c” nh m
giúp HS phát huy tính tích c c, t giác, ch đng, sáng t o, rèn luy n thói quen và kh
năng t h c, tinh th n h p tác; kh năng v n d ng ki n th c vào các tình hu ng khác ế
nhau; t o ni m tin, ni m vui và h ng thú trong h c t p.
Hi n nay môn GDCD b HS th m chí là nhà tr ng xem là “môn ph ” không ph i ườ
là chuy n l . Đc bi t là HS l p 9- đi t ng cu i c p, chu n b cho thi tuy n sinh ượ
vào l p 10. Nguyên nhân có nhi u: ngoài hi n t ng h c l ch, chán h c môn GDCD ượ
thì ki n th c sách giáo khoa l i đn gi n. Nh ng đáng quan tâm h n đó là giáo viênế ơ ư ơ
d y môn GDCD b c THCS th ng là giáo viên không có chuyên ngành v GDCD- ườ
ch y u là giáo viên d y môn khác kiêm thêm. Vì th mà ph ng pháp h s d ng ế ế ươ
2
ch y u là thuy t trình, đàm tho i, ít có s đu t nghiên c u, d y qua loa xong ế ế ư
chuy n nên có nhi u h n ch , nh t là làm cho HS nh n th c m t cách th đng, sao ế
chép, áp đt, máy móc. Đây là v n đ c n đc t p trung gi i quy t đ lo i b quan ượ ế
ni m môn GDCD là “môn ph ”.
Vi c áp d ng các PPDH hi n đi nh : Th o lu n nhóm, s m vai, gi i quy t v n ư ế
đ, d án…và đc bi t là ph ng pháp trò ch i vào d y h c môn GDCD còn nhi u ươ ơ
h n ch , mang tính đi phó và n u có áp d ng thì v n ch a đem l i hi u qu trong ế ế ư
d y h c môn GDCD; ch a phát huy h t u đi m c a ph ng pháp này. ư ế ư ươ
Qua thăm l p d gi các đng nghi p tôi nh n th y: khi s d ng các PPDH tích
c c, trong đó có ph ng pháp trò ch i vào gi ng d y môn GDCD- khi mà có s tích ươ ơ
h p nhi u v n đ, nh t là giáo d c kĩ năng s ng thì nhi u giáo viên còn lúng túng,
ch a bi t s d ng ph ng pháp này nh th nào cho có hi u qu , đt đc m c tiêuư ế ươ ư ế ượ
c a bài h c GDCD. Và cũng nhi u giáo viên r t ng i khi s d ng ph ng pháp trò ươ
ch i vì h s : m t th i gian, “cháy giáo án”, không đt đc m c tiêu c a bài h c,ơ ượ
l p n nh h ng đn l p khác. ưở ế
Hi n nay môn GDCD th ng đc HS g i là “3K”( khó, khô, kh ) và cũng ch ng ườ ượ
m y HS m n mà khi h c môn GDCD, đc bi t là HS l p 9- khi ph i ch u áp l c h c
tăng ti t, thi c . Vì v y, đ ti t h c GDCD sinh đng, lôi cu n và t o đc s h ngế ế ư
thú h c t p cho h c sinh, giáo viên c n áp d ng các PPDH tích c c, đc bi t là
ph ng pháp trò ch i vào d y h c.ươ ơ
II. N i dung
1. Nh ng v n đ chung.
a. B n ch t c a ph ng pháp trò ch i( trò ch i h c t p). ươ ơ ơ
Ph ng pháp trò ch i là ph ng pháp t ch c cho HS tìm hi u m t v n đ hayươ ơ ươ
th nghi m nh ng hành đng, nh ng thái đ, nh ng vi c làm thông qua m t trò ch i ơ
h c t p nào đó.
B n ch t c a ph ng pháp trò ch i là d y h c thông qua t ch c ho t đng cho ươ ơ
HS. D i s h ng d n c a giáo viên, HS đc ho t đng b ng cách t ch i trongướ ướ ượ ơ
đó m c đích c a trò ch i truy n t i m c tiêu c a bài h c. ơ
b. Quy trình th c hi n:
B c 1ướ : Giáo viên( ho c GV cùng HS) l a ch n trò ch i, gi i thi u trò ch i và ơ ơ
m c tiêu.
B c 2:ướ Chu n b các ph ng ti n, đi u ki n c n thi t cho trò ch i. B c này ươ ế ơ ướ
bao g m nh ng vi c làm sau:
- T ch c ng i tham gia trò ch i: s ng i tham gia, s đi tham gia(m y đi ườ ơ ườ
tham gia)
- Các d ng c c n thi t dùng đ ch i(n u có). ế ơ ế
B c 3ướ : H ng d n ch i. B c này bao g m nh ng vi c làm sau:ướ ơ ướ
3
- GV nêu cách ch i (lu t ch i): T ng vi c làm c th c a t ng ng i ch i ho cơ ơ ườ ơ
đi ch i, th i gian ch i, nh ng đi u ng i ch i không đc làm. ơ ơ ườ ơ ượ
- Cách xác nh n k t qu và cách tính đi m ch i… ế ơ
B c 4ướ : Th c hi n trò ch i ơ
B c 5ướ : Đánh giá sau trò ch i. B c này bao g m nh ng vi c làm sau:ơ ướ
- GV nh n xét thái đ tham gia trò ch i c a t ng đi,c a cá nhân, nh ng vi c làm ơ
ch a t t đ rút kinh nghi m.ư
- Công b k t qu c a t ng đi, cá nhân và tuyên d ng, ghi đi m, trao ph n ế ươ
th ng(n u có).ưở ế
B c 6ướ : Th o lu n v ý nghĩa giáo d c c a trò ch i. HS nêu ki n th c, kĩ năng ơ ế
trong bài h c mà trò ch i đã th hi n. ơ
B c 7ướ : GV k t lu n, đnh h ng cho HS v cách ng x tích c c qua trò ch i.ế ướ ơ
c. u đi m c a ph ng pháp trò ch i.Ư ươ ơ
- Qua trò ch i, HS có c h i đ th nghi m thái đ, hành vi. Chính nh s thơ ơ
nghi m này s hình thành đc các em ni m tin vào nh ng thái đ, hành vi tích ượ
c c, t o ra đng c bên trong cho nh ng hành vi ng x trong cu c s ng. ơ
- Qua trò ch i, HS s đc rèn luy n kh năng ra quy t đnh l a ch n cho mìnhơ ượ ế
cách ng x đúng đn, phù h p trong tình hu ng; HS hình thành đc năng l c quan ượ
sát, đc rèn luy n kĩ năng nh n xét, đánh giá hành vi. Trò ch i có nhi u HS tham giaượ ơ
s t o c h i rèn luy n kĩ năng h c t p h p tác cho các em. ơ
- B ng trò ch i, vi c h c t p đc ti n hành m t cách nh nhàng, sinh đng, ơ ượ ế
không khô khan, nhàm chán. HS đc lôi cu n vào quá trình luy n t p m t cách tượ
nhi n, h ng thú và có tinh th n trách nhi m, đng th i gi m s căng th ng, m t m i
trong h c t p cho HS- nh t là HS l p 9, khi mà áp l c thi c đè n ng
- Trò ch i còn tăng kh năng giao ti p, t o m i quan h g n gũi, thân thi n gi aơ ế
HS v i HS, gi a GV v i HS.
2. Nh ng ph ng pháp c th . ươ
2.1. Trong d y h c nói chung và d y h c môn GDCD nói riêng, không nh t thi t ế
gi h c nào cũng b t bu c ph i s d ng ph ng pháp trò ch i. Tùy t ng bài, t ng ươ ơ
ph n, t ng đi u ki n d y h c c a nhà tr ng, kh năng c a HS, năng l c và s ườ
tr ng c a GV mà l a ch n và s d ng các PPDH m t cách h p lí. S d ng ph ngườ ươ
pháp trò ch i trong d y h c môn GDCD nh m: ơ
- Hình thành ki n th c, kĩ năng m i.ế
- C ng c ki n th c, kĩ năng đã h c. ế
Đ đt đc đi u đó, chúng ta c n ph i chú ý đn th i đi m áp d ng trò ượ ế
ch i.Th i đi m áp d ng trò ch i hi u qu , tăng h ng thú cho HS là:ơ ơ
- S d ng trò ch i vào đu gi h c đ ki m tra bài cũ và gi i thi u bài m i. ơ
- S d ng trò ch i đ hình thành ki n th c, kĩ năng m i( áp d ng sau khi tìm ơ ế
hi u xong ph n đt v n đ hay ph n thông tin, s ki n).
4
- S d ng trò ch i đ c ng c ki n th c, kĩ năng đã h c. ơ ế
2.2. M t s ví d c th khi s d ng ph ng pháp trò ch i vào d y h c ươ ơ
GDCD 9.
a. S d ng trò ch i đ c ng c ki n th c, kĩ năng đã h c. ơ ế Đ c ng c ki n ế
th c, kĩ năng đã h c cho HS chúng ta có th s d ng m t s trò ch i sau: ơ
*. Trò ch i th làm phóng viên:ơ
Đ c ng c cho HS sau khi h c bài: B o v hòa bình, GV có th t ch c cho
h c sinh trò ch i làm phóng viên. ơ
Cách ch i nh sau: M t vài h c sinh trong l p thay phiên nhau đóng vai phóngơ ư
viên Đài truy n hình, đài phát thanh, ho c Báo thi u niên ti n phong…và ph ng v n ế
các b n theo các câu h i( câu h i có th các em t nghĩ ra ho c GV g i ý tr c cho ướ
các em):
1. Theo b n, b o v hòa bình là gì?
2. B n đã làm gì đ b o v hòa bình?
3.Vì sao chúng ta ph i b o v hòa bình?
4. Nêu nh ng vi c làm c a em ho c c a các b n trong tr ng, trong l p th ườ
hi n b o v hòa bình.
5. Theo b n, b o v hòa bình là trách nhi m c a ai?
K t thúc trò ch i, GV k t lu n toàn bài: B o v hòa bình là b o v cu c s ngế ơ ế
bình yên, gi i quy t các mâu thu n, xung đt b ng th ng l ng, đàm phán. B o v ế ươ ượ
hòa bình là trách nhi m c a m i ng i… ườ
*.Trò ch i “Băng reo”.ơ
Đ k t thúc bài h c: ế Nghĩa v b o v T qu c , GV có th t ch c cho HS
ch i trò “ Băng reo” nh sau:ơ ư
Giáo viên hôThanh niên” h c sinh đáp l i “ Vi t Nam”.
Khi Giáo viên hôs n sàng” h c sinh đáp l i “ B o v T qu c
Giáo viên hô thanh niên Vi t Nam h c sinh đáp l i s n sàng b o v T
qu c”.
*.Trò ch i ô ch :ơ GV có th d a vào n i dung bài h c đ t o m t ô ch tóm
l c l i nh ng n i dung đã h c hay nh ng gì h c sinh c n ghi nh .ượ
Ví d : Khi d y bài 7- K th a và phát huy truy n th ng t t đp c a dân t cế ,
GV có th s d ng ô ch sau đ c ng c bài h c:
- GV t ch c cho c l p cùng ch i ơ
- GV g i ý HS gi i ô ch b ng cách tr l i các câu h i: Tr l i các câu h i
hàng ngang đ tìm ra ô ch hàng d c(11 ch cái)
- HS l a ch n ô ch hàng ngang- câu h i:
1. Áo dài là m t …(9 ch cái) truy n th ng c a dân t c Vi t Nam.
2. Đây là m t truy n th ng t t đp c a dân t c ta t ngàn x a đn nay?( 7 ch ư ế
cái).
5