Bài 15: Sự phát triển kinh tế và văn hóa thời Trần

ờ ự

ể ự và văn hóa th i Tr n ầ ế

c ta , xã h i c a n ế ề ủ ế ộ ủ ướ

ắ ứ

ả ự ể ủ

ờ ậ

ờ ộ

ữ và phát huy n n văn hóa dân t c ộ ầ c m t s thành t u ph n ánh s phát tri n c a văn hóa, giáo ự ọ ng: ề ề ng ý th c gìn gi ứ

ự

ế ờ ự ể ờ

ệ ạ

ờ

ả

ế ế ể

ượ ế ố ủ c Mông - Nguyên c a

ầ ắ

ợ ầ ủ ế ố

ầ

ề

c ph c h i và phát Bài 15 S phát tri n kinh t ế ể I. S phát tri n kinh t A. M c tiêu ụ 1. Ki n th c: ứ ế t đ - Bi c m t s nét ch y u v itnhf hình kinh t ộ ố ế ượ sau chi n th ng ch ng Mông - Nguyên l n th 3 ố ế - Bi t đ ộ ố ế ượ d c, khoa h c kĩ thu t th i Tr n ầ ụ 2. T t ư ưở - T hào v n n văn hóa dân t c th i Tr n ự ầ - B i d ồ ưỡ ề 3. K năng ỹ - Nh n xét, đánh giá các thành t u kinh th , văn hóa ậ - So sánh s phát tri n gi a th i Lý và th i Tr n ầ ữ ng ti n d y h c B. Ph ọ ươ - Tranh nh các thành t u văn hóa th i Tr n ả ầ ự - B n đ làng ngh ề ồ - Phi u h c t p ọ ậ C. Ti n trình d y h c ọ ạ 1. Ki m tra bài cũ Câu 1: Vì sao cu c kháng chi n ch ng quân xâm l ộ nhà Tr n giành th ng l i Câu 2: ý nghĩa c a ba l n kháng chi n ch ng quân Mông - Nguyên 2. Bài m iớ Ho t đ ng c a th y và trò ủ ạ ộ ? Nói t nói t ớ i s phát tri n kinh th là ế ớ ự ể i nh ng m t s n xu t nào? ặ ả ữ sau chi n tranh ế ụ ồ ấ

ấ

ệ ộ

1. N n kinh t ế Nông nghi p đ ệ ượ tri nể ế Ru ng đ t công, làng xã chi m ộ ph n l n di n tích ru ng đ t trong ấ ầ ớ cướ n ờ i th i ớ ộ d ư ướ

ộ ờ ầ i th i Tr n

ướ ể ồ c tr c ti p qu n lí g m ả

ự ế ề ầ d ạ ư ướ i phát tri n nhanh ể ề ậ

t sau ề ẩ ệ ạ

Th công nghi p r t phát tri n do ệ ấ ủ nhà n nhìu ngành ngh khác nhau. Các s n ả ph m làm ra ngày càng nhi u, trình đ kĩ thu t càng cao ậ ộ

ề ủ

? So v i th i Lý, ru ng t ờ Tr n có gì khác? ? T i sao ru ng t l ạ ? Em nh n xét gì v tình hình kinh nông nghi p c a Đ i Vi t ệ ủ ế chi n tranh? ế ? K tên ác ngh th công nghi p ệ ể i th i Tr n? d ướ ầ ờ

HS đ c SGK ọ

ủ

? Nh n xét gì v tình hình th công ề nghi p th i Tr n ầ ậ ệ ờ

ướ c ướ

c m ế ượ ở

ờ ầ ầ ớ

? Th i Tr n có các t ng l p xã h i ộ nào? ể

Vi c trao đ i buôn bán trong n ổ ệ ng nhân n và các th c ngoài ươ c đ y m nh đ ạ ượ ẩ Nhi u trung tâm kinh th đ ề ra trong c n c tiêu bi u là Thăng Long, ả ướ Vân Đ n, ... ồ

Xã h i ngày càng phân hóa sâu s c ắ ộ

ầ ữ ề

ầ ờ ộ

ớ

ị r t g n ố h t p ớ

ầ

? So sánh gi a th i Lý và Tr n v các t ng l p xã h i? ớ ? Phân hóa các t ng l p xã h i d ộ ướ i ầ th i Tr n có nét gì khác so v i th i ờ ớ ờ Lý?

l g n ầ T

Vua - V ng ươ h u - quí t c ộ ầ

i đ a

ạ ị

ị r t ị b p ớ

Quan l chủ

l g n ầ T

Th th công - Th

ng nhân

ợ ủ ươ

Nông dân Tá đi nề

Nông nô Nô tì

4. C ng củ ố

th i Tr n sau chi n tranh ế ờ ầ ộ ế

- Trình bày m t vài nét tình hình Kinh t - Phân tích tình hình xã h i th i Tr n sau chi n tranh ộ ế ầ ờ

ờ ế ự và văn hóa th i Tr n ầ

ể

ờ ướ ầ ủ i th i Tr n r t phong ầ ấ

ỡ ộ ọ ạ ậ ả ắ

ạ

i trình đ cao, nhi u công ờ ộ ầ ậ ề ạ ớ

ậ

ề ứ ề ộ hào v m t th i l ch s có n n văn ờ ị ử ề

ộ ả ắ

ng pháp ươ ề ộ

ờ

ự ữ

ệ ạ

văn hóa th i Tr n ầ ờ

ị

ầ

th i Tr n sau chi n tranh? ế ờ ầ ề ể ộ ế ộ ờ

ầ ộ

ng trong

ng c truy n ph ưỡ ổ ề

N i dung 1. Đ i s ng văn hóa ờ ố - Các tín ng ổ bi n trong nhân dân ế ậ ầ ớ ờ ờ

Bài 15 S phát tri n kinh t ể (Ti p theo) ế II. S phát tri n văn hóa ự A. M c tiêu ụ - Đ i s ng văn hóa tinh th n c a nhân dân ta d ờ ố phú, đa d ngạ - M t n n văn h c phong phú mang đ m b n s c dân t c làm r ng r cho ộ ề n n văn hóa Đ i Vi t ệ ề - Giao d c, khoa h c kĩ thu t th i Tr n đ t t ụ ọ trình ngh thu t tiêu bi u ể ệ ng 2. T t ư ưở ng ý th c dân t c và ni m t B i d ự ồ ưỡ hóa riêng mang đ m b n s c dân t c ộ ậ 3. K năng ỹ - Giup HS nhìn nh n s phát tri n v xã h i và văn hóa qua ph ậ ự ể c so sánh v i th i kì tr ướ ớ - Phân tích đánh giá nh n xét nh ng thành t u văn hóa đ c s c ậ ặ ắ ng ti n d y h c B. Ph ọ ươ - Tranh nh các thành t ự ả C. Ti n trình d y h c ạ ọ ế 1. Ôn đ nh t ch c ổ ứ 2. Ki m tra bài cũ ể - Nêu đ c đi m kinh t ặ - Trình bày m t vài nét v tình hình xã h i th i Tr n? 3. Bài m iớ Ho t đ ng c a th y và trò ủ ạ ộ ? K tên m t vài tìn ng ưỡ ộ ể nhân dân ? Đ o ph t th i Tr n so v i th i Lý ạ nh th nào? ư ế Nêu nh ng d n ch ng ch ng minh ẫ ữ ứ ứ

Đ o ph t phát tri n? ể ậ ạ

ậ

ả ạ ể ề ạ ể

? So v i đ o ph t, Nho giáo phát ậ ớ ạ tri n nh th nào? ư ế ể C Đ o ph t và Nho giáo đ u phát tri n, Nho giáo phát tri n m nh do c nhu c u xây d ng b máy Nhà n ướ ự ầ ộ

ữ Các hình th c sinh ho t văn hóa: ca ạ hát, múa nh y, đc ph bi n ổ ế ứ ả

ố

ứ ị ủ ạ ộ ả ề

? Nêu nh ng d n ch ng v t p ề ậ ẫ quán s ng gi n d c a nhân dân ? Nh n xét v ho t đ ng văn hóa ậ th i Tr n? ầ ờ

ữ ọ

ọ ầ ặ ờ ả ữ

? Văn h c th i Tr n có đ c đi m ể gì? ề ạ ộ

2. Văn h cọ Bao g m c văn h c ch Hán và ồ văn h c ch Nôm. Ch a đ ng ứ ự ọ nhi u n i dung và làm r ng r văn ỡ hóa Đ i Vi ạ t ệ

ọ ụ

ọ

3. Giao d c và khoa h c kĩ thu t ậ Giao d c: Tr ườ ụ càng nhi u, các kì thi ch n ng gi ng h c m ra ngày ở ườ i ọ ng xuyên ch c th i đ ề c t ỏ ượ ổ ứ ườ

L p ra qu c s vi n ố ử ệ ậ

ố ử ệ

ệ ứ ụ ầ

? Qu c s vi n có nhi m v gì? Qu c s vi n do ai đ ng đ u và đi u hành? t s kí” ra ố ử ệ ề ạ ộ ệ ử

Năm 1272, b “ Đ i Vi đ iờ

ộ ế ầ Quân s , y h c, khoa h c kĩ thu t ậ ọ ọ cũng đ i nhi u thành t u ự ề ự ạ

ườ i ố

? Trong cu c kháng chi n l n hai, ba ch ng quân Nguyên, ai là ng ch huy các cu c kháng chi n? ộ ế ỉ

ậ ế ệ

ậ ế

? Nh n xét gì v tình hình giáo d c, ụ khoa h c, kĩ thu t th i Tr n? ề ậ ầ ọ ờ

4. Ngh thu t ki n trúc và điêu kh cắ Nhi u công trình ki n trúc có giá tr ị ề ra đ i: Tháp Ph Minh, Thành Tây ổ ờ Đ , ...ố

Ngh thu t ch m kh c tinh t ạ ệ ậ ắ ế

ầ ượ ờ

c th hi n ntn? ể ệ ọ ể ủ ề ự ụ ứ ọ

ậ

4. C ng củ ố 1. Sinh ho t văn hóa th i Tr n đ ạ 2. Nêu m t d n ch ng v s phát tri n c a văn h c, giáo d c, khoa h c kĩ ộ ẫ thu t th i Tr n ầ ờ 3. Nét đ c đáo c a ngh thu t ki n trúc và điêu kh c? ộ ủ ệ ế ậ ắ

ố ế ỉ ụ ủ

ế ầ - xã h i ộ

ọ ộ ế ầ ơ

i dân ngày càng c c kh ố i s n xu t làm cho đ i s ng c a ng - xã h i cu i th i Tr n, vua quan ăn ch i sa đ a không ổ ấ ờ ờ ố ườ ự ớ ả

ủ ễ ủ ầ ộ

ươ ườ ộ

ng ng c vai trò c a qu n chúng nhân dân trong l ch s ộ ấ ng ng tình c m yêu th ả ầ i dân lao đ ng ị ử ủ

ự ệ ị ử ề

ậ ng ti n d y h c ọ ạ

Bài 16 S suy s p c a nhà Tr n cu i th k XIV ự I. Tình hình kinh t A. M c tiêu ụ 1. Ki n th c ứ ế - Tình hình kinh t quan tâm t - Các cu c đ u tranh c a nông nô, nô tì di n ra ngày càng r m r 2. T t ư ưở - B i d ồ ưỡ - Th y đ ấ ượ 3. K năng ỹ Phân tích, đánh giá, nh n xét v các s ki n l ch s B. Ph L ươ c đ kh i nghĩa nông dân n a cu i th k XIV ượ ồ ệ ở ế ỉ ử ố

ị

ụ ọ ướ ờ i th i

ầ ộ ố ậ

ể ầ ọ ờ

ộ

c không C. Ti n trình d y h c ạ ọ ế 1. Ôn đ nh t ch c ổ ứ 2. Ki m tra bài cũ ể 1. Trình bày m t s nét v tình hình văn hóa, giáo d c, khoa h c d ề Tr n? Em có nh n xét gì? 2. T i sao văn hóa giáo d c khoa h c th i Tr n phát tri n? ụ ạ 3. Bài m iớ Ho t đ ng c a th y và trò ầ ạ ộ ủ ? H u qu c a nh ng vi c làm trên ệ ữ ả ủ ậ c a vua quan nhà Tr n? ủ ầ ố

ớ ả ờ ố ấ ủ ặ

ả

ấ ị ấ ả

N i dung 1. Tình hình kinh tế Cu i th k XIV Nhà n ướ ế ỉ ệ quan tâm t i s n xu t nông nghi p, làm cho đ i s ng c a dân g p nhi u ề khó khăn Nhi u năm s n xu t b m t mùa, ề đói kém. Nông dân ph i bán ru ng ộ đ t, v con và bi n thành nô tì ế ấ ợ

i dân ủ ườ ở ố cu i

? Cu c s ng c a ng ộ ố th k XIV ề ế ỉ

ườ ả

ộ ố Làng xã tiêu đi u x xác, cu c s ng ơ ng ơ i dân đói kh , h ph i đi n i ổ ọ khác ho c làm nô tì ặ

ờ ố ướ

c tình hình đ i s ng c a ủ i dân nh v y, vua quan nhà ư ậ

? Tr ng Tr n đã làm gì? ườ ầ 2. Tình hình xã h i ộ Vua quan v n ăn ch i sa đ a ọ ẫ ơ

c, nhà ượ

?Vi c làm c a Chu Văn An đã ệ ch ng t ứ ủ đi u gì? ỏ ề

Bên ngoài Champa xâm l Minh yêu sách Đ i s ng nhân dân kh c c ổ ự ờ ố

ộ ể

ổ ở ệ

năm 1344 đ n 1460 ộ ố ầ ở

? Các cu c kh i nghĩa liên ti p n ở ế ệ ra vào cu i tri u Tr n báo hi u ề đi u gì? ề

ễ Thanh Hóa năm 1379, ỵ ở

Các cu c kh i nghĩa tiêu bi u: ở a. Kh i nghĩa c a Ngô B ủ Di n ra t ế ừ ễ H i D ng ả ươ K t qu : B đàn áp ả ị ế b. Kh i nghĩa c a Nguy n Thanh, ủ ở Nguy n K ễ b th t b i ị ấ ạ

ư ủ

ị

ữ

ạ ơ

C. Kh i nghĩa c a Ph m S ôn năm ạ ở Hà Tây nh ng cũng b đàn áp 1390 ở ư d. Kh i nghĩa c a Nguy n Nh Cái ủ ở ễ i S n Tây Vĩnh n ra năm 1399 t ổ Phúc, Tuyên Quang. Năm 1400 bị th t b i. ấ ạ

ố

c ta n a sau th k XIV? t tình hình kinh t ộ ướ ế ỉ ử ế ắ

ầ ử ề ố

ậ ể ủ ờ ộ ị

4. C ng củ xã h i n 1. Trình bày tóm t 2. Nh n xét v nhà Tr n n a cu i th k XIV ế ỉ 3. K tên, đ a bàn, th i gian các cu c kh i nghĩa c a nông dân và nô tì n a ử ở cu i th k XIV? ế ỉ ố

Ầ Ủ Ụ Ố Ế Ỉ

ồ ả ủ

c g p nhi u khó ồ ả ề ấ ướ ặ

ả ề

ồ c ấ ướ

ng c vai trò to l n c a qu n chúng nhân dân ầ ớ ủ

ậ ị ử

ươ ạ

Thanh Hóa ồ ở

c ta n a sau th k XIV? ế ỉ ử

n ế ở ướ ộ ủ ể ờ ở ị

ầ ộ

ụ ủ ễ

Bài 16 S SUY S P C A NHÀ TR N CU I TH K XIV Ự (ti p theo) ế II. Nhà H và c i cách c a H Qúi Ly ồ A. M c tiêu ụ 1. Ki n th c ứ ế - Nhà H lên thay nhà Tr n trong hoàn c nh, đ t n ầ khăn đói kém - Sau khi lên ngôi, H Qúi Ly cho thì hành nhi u chính sách c i cách chu n h ng đ t n ẩ ư 2. T t ư ưở Thây đ ượ 3. Kĩ năng Phân tích đánh giá nhân v t l ch s B. Ph ng ti n d y h c ọ ệ nh di tích thành nhà H Ả C. Ti n trình d y h c ạ ế ọ 1. n đ nh t ch c ổ ứ Ổ ị 2. Ki m tra bài cũ ể 1. Em hãy trình bày tình hình kinh t 2. K tên, đ a danh th i gian c a các cu c kh i nghĩa nông dân nô tì n a ử sau th k XIV ế ỉ 3. Bài m iớ Ho t đ ng c a th y và trò ạ ộ ủ ộ ấ ? Cu i th k XIV, các cu c đ u ế ỉ ố tranh c a nhân dân di n ra m nh ạ m d n đ n đi u gì? ề ế N i dung 1. Nhà H thành l p ậ ồ ồ Năm 1400, nhà Tr n suy s p, H ầ Qúi Ly lên ngôi vua, l p ra nhà H ồ ẽ ấ ậ

ị ồ ị ả ổ

ư ề ặ ệ ầ

ạ ỏ ữ i b nh ng hàng ngũ võ quan, Chính tr : C i t thay th các quí t c nhà Tr n b ng ằ ộ ế i không thu c h Tr n nh ng ng ộ ọ ầ ườ ữ

ề

? V m t chính tr , H Qúi Li đã th c hi n bi n pháp nào? ệ Vì sao H Qúy Ly l ồ i h Tr n quan l ạ ọ ầ Vi c quan tri u đình thăm h i đ i ỏ ờ ệ s ng c a nhân dân có ý nghĩa gì? ố ủ

ế ấ

c a tri u H ? Nh n xét gì v các chính sách kinh ậ t ế ủ ề ồ ề : Phát hành ti n gi y, ban ề ị

ề i thu đnih, thu ru ng Kinh t hành chính sách h n đi n, qui đ nh ạ l ế ộ ạ ế

ồ ộ ề ặ ộ ự

ạ Xã h i: Th c hi n chính sách h n ệ nô

? V m t xã h i, H Qúy Ly đã ban hành các chính sách gì? ? Nhà H th c hi n chính sách h n ạ ệ ồ ự nô đ làm gì? ể

? Các chính sách đó là gì?

ị ử ổ ữ ế

ả ụ Văn hóa giáo d c: D ch sách ch ụ Hán ra ch Nôm, s a đ i qui ch thi ữ c h c t p ử ọ ậ

? C i cách văn hóa giáo d c nói trên có tác d ng nh th nào? ư ế ụ

ậ

? Nh n xét gì v chính sách quân ề s , qu c phòng c a H Qúi Ly? ự ủ ố ồ ố ố

ề ớ ế ử

ề ậ ả Qu c phòng: Làm tăng quân s , ch t o nhi u lo i súng m i, phòng th ạ n i hi m y u, xây thành kiên c ơ ạ ế ể ố

? Em có nh n xét gì v các c i cách đó?

cượ

? Vì sao các chính sách không đ nhân dân ng hủ ộ ồ ụ

ạ

ế ậ ấ ầ ấ ủ

i làm đ ồ ạ ượ c

? T i sao H Qúi ly l ạ nh v y? ư ậ

ế ự ủ ậ ồ

ế

ợ

3. Tác d ng c a c i cách H Qúy ủ ả Ly - Góp ph n h n ch t t p trung ộ ị ru ng đ t c a gai c p quí t c đ a ộ chủ - Làm suy yêu th l c c a nhà Tr n ầ c - Tăng ngu n thu h p cho đ t n ấ ướ ư - H n ch : Các chính sách đó ch a ạ tri ự t đ , phù h p v i tình hình th c ệ ể ớ và ch a phù l p v i lòng dân t ợ ế ư ớ

t l p trong hoàn c nh nào? ả

t các chính sách c i cách c a H Qúy Ly ủ ả

4. C ng củ ố 1. Nhà H thi ệ ậ ồ 2. Trình bày tóm t ồ ắ 3. Nêu tác d ng và h n ch c a các chính sách đó? ế ủ ụ ạ