Sùi mào gà (Condyloma Acuminatum)
(Genital warts, Condyloma, Condylomata acuminata)
(Kỳ 1)
I. Đại cương: Sùi mào gà (Genital warts, Condyloma, Condylomata
acuminata) hay mồng gà còn gọi là bệnh mụn cóc sinh dục, là một bệnh lây truyền
qua đường tình dục, có thể gặp ở cả nam và nữ, do Human papilloma virus (HPV)
gây nên.
- HPV là một loại virus DNA gây u nhú ở người, chọn lọc ở da và niêm
mạc mà không gây bệnh ở các mô khác như cơ, xương, nội tạng. Các biểu hiện
thương tổn do HPV gây ra là những mụn cóc, hột cơm, u nhú hay tổn thương
phẳng. Khi các mụn này xuất hiện ở bộ phận sinh dục thì gọi là mụn cóc sinh dục
hay mồng gà, sùi mào gà.
- Có khoảng 100 loại HPV, trong đó có 40 loại gây bệnh ở cơ quan sinh dục
con người và có 15 loại HPV có thể gây nhiều nguy cơ cho sức khỏe. Hai loại
thông thường nhất là HPV-16 và HPV-18 có khả năng nhiễm sâu vào cổ tử cung
phụ nữ, sau đó làm loạn sản mô và gây bệnh ung thư cổ tử cung (70%). Ngoài ra,
HPV loại nguy hiểm cũng là nguyên nhân gây ung thư âm đạo, ung thư âm hộ,
ung thư hậu môn, ung thư dương vật. Loại ít nguy hiểm hơn, HPV-6 và HPV-11,
có thể gây 90% chứng mụn cóc (sùi mào gà) của cơ quan sinh dục. Loại nhẹ gây
chứng mụn cóc ở tay và bàn chân (HPV-1,2,4…).
- Thời kỳ ủ bệnh súi mào gà khá dài, có thể từ 2 tháng - 9 tháng sau khi
quan hệ tình dục với người có mang mầm bệnh HPV. Ngay trong giai đoạn chưa
thể hiện triệu chứng cũng như lúc đã có triệu chứng, sự lây nhiễm đã có thể xảy ra.
- Ða số bệnh nhân nhiễm virus sùi mào gà không có triệu chứng, chỉ có
khoảng 1% số người nhiễm HPV thấy xuất hiện những tổn thương u nhú màu
hồng tươi, mềm, không đau, có dạng giống như mào của con gà, dễ chảy máu.
Sang thương có thể mọc bất kỳ chỗ nào trong cơ quan sinh dục: âm hộ, hậu môn,
dương vật, lỗ niệu đạo , cổ tử cung, thậm chí gặp cả ở miệng, họng.
- Bệnh có nguy cơ gây ung thư cổ tử cung, âm đạo, dương vật và hậu môn.
- Sùi mào gà lây truyền qua quan hệ tình dục khi giao hợp theo mọi hình
thức mà không được bảo vệ, đặc biệt đối với hình thức tiếp xúc dương vật-hậu
môn. Mọi biểu mô của tổn thương sùi mào gà bong ra đều có chứa HPV, do vậy
sùi mào gà còn có thể lây truyền dễ dàng do tiếp xúc trực tiếp ở những nơi có
sang chấn.
II. Triệu chứng lâm sàng
- Thường người bệnh tự phát hiện và đi khám bệnh. Biểu hiện bệnh lúc
đầu là các u nhú màu hồng tươi, mềm, có chân hoặc có cuống, không đau và dễ
chảy máu. Về sau, chúng có thể phát triển thành những gai hoặc lá, chiều dài có
thể đến vài cm, liên kết với nhau thành một mảng rộng trông giống như mào gà
hoặc hoa súp lơ màu trắng hồng. Bề mặt mềm, mủn ra, ẩm ướt. Có thể thấy tổn
thương dạng phẳng rất khó phát hiện.
- Ở nữ, sùi mào gà hay thấy ở âm vật, môi nhỏ, quanh lỗ niệu đạo, tầng
sinh môn, cũng có thể gặp sùi mào gà ở cổ tử cung, hậu môn. Ở nam giới, sùi
mào gà thường gặp ở rãnh quy đầu, bao da và thân dương vật, có khi thấy ở
miệng sáo, da bìu, hậu môn.
- Một số trường hợp do vệ sinh kém, kèm theo có thai nghén hoặc có bệnh
lậu kết hợp nên các sùi mào gà phát triển thành một khối lớn, to bằng nắm tay,
màu đỏ tươi, tiết dịch mùi hôi thối.
- Bình thường sùi mào gà không gây đau đớn gì. Trường hợp sùi phát triển
to quá có thể gây khó chịu khi đi lại. Khi bị sang chấn, sờ nắn, sùi mào gà có thể
bị trầy sướt, chảy máu hoặc bội nhiễm làm các sùi có nhiều mủ, các hạch bạch
huyết vùng bẹn sưng to. Một số trường hợp bệnh nhân có thể bị sốt cao hoặc đau
đớn.
III. Chẩn đoán
- Tổn thương sùi mào gà rất đặc hiệu, chẩn đoán chủ yếu dựa vào triệu
chứng lâm sàng. Nếu các tổn thương u nhú bị nhiễm khuẩn, bệnh nhân sẽ ra khí
hư có mùi hôi và ngứa.
- Bệnh nhân nữ bị sùi mào gà cổ tử cung cần phải làm xét nghiệm phiến đồ
cổ tử cung định kỳ hàng năm để phát hiện sớm ung thư.
