TÂY TIẾN - tượng đài bất
tử về người lính vô danh
Hình ảnh những người lính TÂY TIẾN qua nét vẽ của
Quang Dũng đã hiện lên trong bài thơ cũng thật khác
thường .Khác thường ở sự giankhổ cùng cực , ăn đói, mặc
rét, bệnh tật , sốt rét đến xanh da trụi tóc, khác thường ở
chỗ tác giả cố ý không miêu tả một gương mặt chiến sĩ
riêng biệt với tên tuổi cụ thể nào , ông đã dồn đúc các phẩm
chất tốt đẹp của những tráng sĩ Tây Tiến thành gương mặt
chung của cả đoàn quân , dùng lối vẽ phiếm chỉ để khái
quát nên chân dung tiêu biểu rất oai hùng của người chiến
sĩ vô danh , dám xả thân vì nghĩa lớn ,đã khiến cho kẻ thù
kinh hoàng khiếp sợ.
Tây tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá giữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Khác thường ở chỗ những người lính dũng mãnh ấy tâm
hồn cũng thật dụi hiền và lãng mạng:
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Nghĩ cho cùng , giữa chiến trường miền Tây vô cùng khốc
liệt ấy, nếu người lính không biết mơ mộng , thi vị hoá cuộc
sống vì một mục đích cao xa hơn thì họ sẽ chết chìm trong
hiện thực khắc nghiệt ấytrước khi ngã ngục vì viên đạn của
kẻ thù . Chất men lãng mạng -mơ mộng nồng say ấy chính
là phẩm chất giúp con người có sức mạnh vượt lên trên
hoàn cảnh đê chiến thắng . Nhờ thế, mặc dù tác giả mô tả
rất đậm sự gian khổ khốc liệt của chiến trường , của đời lính
chinh chiến nơi miền Tây hoang vu mà bài thơ không đợm
chút sắc màu u ám , bi quan nào khiến con người run sợ
nản lòng.
Nét đặcsắc của ngòi bút Qang Dũng trong Tây Tiến còn ở
chỗ ông viết về chiến tranh nhưng không có 1 chữ nào về
trận đánh , về tiếng súng, về đau khổ hay về kẻ thù , bài thơ
chỉ đơn giản nói về những người chiến sũ tình nguyện Việt
Nam trên chiến trường Lào- Việt Nam 1947 , nhưng người
đọc vẫn hình dung rất rõ gương mặt và không khí của chiến
tranh . điều lạ lùng là bài thơ có tới 3 lần , nhà thơ Quang
Dũng nói tới cái chết của những chiến sĩ Tây Tiến trong
những trường hợp khác nhau , nhưng không một lần ông
nhắc đến từ chết hoặc hy sinh như các nhà thơ về sau vẫn
dùng đến . Ngòi bút tài hoa của Quang Dũng đã thay thế từ
"chết"bằng các cụm từ giản dị :về đất , bỏ quên đời, hồn
về...để hạ gam , bình thường hoá cái chết theo đúng quan
niêm của các tráng sĩ cách mạng thời kì đầu kháng chiến
còn đang tưng bừng đầy hào khí . Họ dám sả thân vì sự
nghiệp độc lập - tư do của Tổ Quốc và họ biết rất rõ những
gì chờ đợi họ khi họ dấn thân , nên đã coi cái chết " nhẹ tựa
lông hồng " :
Tây tiến người đi không hẹn ước
Đường lên thăm thẳm một chia phôi
Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi
Ở đây lý tưởng cách mạng và tuổi trẻ đã truyền cho chàng
trai chất anh hùng và cả chất men say lang mạn đáng yêu
nữa , ngay cả khi họ chết cũng phản phản phất nét tài tử :
Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời.
Cho đến bây giờ , sau gần nửa thế kỉ đất nước ta đánh giặc
, đã từng có rất nhiều bài thơ viết về sự hy sinh dũng cảm
của người chiến sĩ trên chiến trường như : Núi Đôi của Vũ
Cao , Nấm mộ và cây trầm của Nguyễn Đức Mậu...nhưng
Tây Tiến vẫn có một vị trí đặc biệt và mang màu sắc riêng
khó có bài thơ nào về sau này sánh nổi khi miêu tả sự hy
sinh của người chiến sĩ ...
...Có thể nói Tây Tiến - đó chính là tượng đài bằng thơ bất
tử mà nhà thơ Quang Dũng với cả tấm chân tình đã dựng
lên để tưởng niệm cả 1 thế hệ thanh niên ưu tú của dân tộc
sau cách mạng tháng tám đã hăm hở ra đi giữ nước và
nhiều người đã không trở về.
