L I C M NỜ Ả Ơ
Qua th i gian h c t p t i Tr ng đi h c Tr ng V ng, phân hi u Thànhờ ọ ậ ạ ườ ạ ọ ư ươ ệ
ph H Chí Minh đã đc th y TS Vòng Thình Namố ồ ượ ầ t n tình gi ng d y, truy nậ ả ạ ề
đt sâu k nh ng ki n th c c b n v môn Kinh t môi tr ng, nh n th c rõ vạ ỹ ữ ế ứ ơ ả ề ế ườ ậ ứ ề
nguyên lý và c ch v n hành trong h th ng qu n lý. T đó đã t o đi u ki n choơ ế ậ ệ ố ả ừ ạ ề ệ
chúng tôi có thêm nh ng ki n th c sâu r ng trong vi c nâng cao t m hi u bi t vữ ế ứ ộ ệ ầ ể ế ề
qu n lý công vi c và qu n lý môi tr ng……T đó v n d ng vào th c ti n côngả ệ ả ườ ừ ậ ụ ự ễ
vi c m t cách khoa h c.ệ ộ ọ
Tôi xin chân thành bi t n Ban Giám hi u, phòng Đào t o Sau Đi h c, mônế ơ ệ ạ ạ ọ
Kinh t môi tr ng c a Tr ng đi h c Tr ng V ng, phân hi u Thành ph Hế ườ ủ ườ ạ ọ ư ươ ệ ố ồ
Chí Minh, đc bi t là th y TS Vòng Thình Nam, th y đã tr c ti p gi ng d y,ặ ệ ầ ầ ự ế ả ạ
truy n đt nh ng lý lu n sâu s c và t n tình h ng d n, giúp đ chúng tôi trongề ạ ữ ậ ắ ậ ướ ẫ ỡ
quá trình nghiên c u vi t Ti u lu n. ứ ế ể ậ
Tôi g i l i chân thành c m n và kính chúc quý th y cô giáo c a Tr ng điử ờ ả ơ ầ ủ ườ ạ
h c Tr ng V ng, phân hi u Thành ph H Chí Minh luôn d i dào s c kh e, h nhọ ư ươ ệ ố ồ ồ ứ ỏ ạ
phúc và thành đt.ạ
B ng kh năng c a mình, Tôi đã c g ng hoàn thi n Ti u lu n, tuy nhiênằ ả ủ ố ắ ệ ể ậ
không th tránh kh i nh ng thi u sót, r t mong nh n đc nh ng đóng góp quý báuể ỏ ữ ế ấ ậ ượ ữ
c a th y TS. Vòng Thình Nam.ủ ầ
Xin chân thành c m n!ả ơ
1
L I M ĐUỜ Ở Ầ
D i s tác đng c a công cu c đi m i đt n c, Vi t Nam đã có nh ngướ ự ộ ủ ộ ổ ớ ấ ướ ệ ữ
phát tri n v t b c v m i m t. N n kinh t đt n c đang đc xây d ng theoể ượ ậ ề ọ ặ ề ế ấ ướ ượ ự
h ng công nghi p hóa, hi n đi hóa. ướ ệ ệ ạ Công nghi p phát tri n là c s đ quáệ ể ơ ở ể
trình đô th hoá đc đy nhanh. Theo th ng kê tính đn nay Vi t Nam cóị ượ ẩ ố ế ệ
758 đô th ,trong đó có 2 đô th đc bi t là Hà N i và Thành ph H Chí minhị ị ặ ệ ộ ố ồ
,c n c có 5 đô thi tr c thu c TW và 10 đô th lo i 1. Dân s các đô thả ướ ự ộ ị ạ ố ở ị
theo đó cũng ngày càng tăng.
Đô th hoá nhanh, công nghi p phát tri n là nh ng tiêu chu n đ đánhị ệ ể ữ ẩ ể
giá s tăng tr ng c a m t đt n c, làm cho đi s ng kinh t đt n c cóự ưở ủ ộ ấ ướ ờ ố ế ấ ướ
nh ng kh i s c. Tuy v y nó cũng t n t i nhi u h n ch đó là gây áp l cữ ở ắ ậ ồ ạ ề ạ ế ự
đi v i môi tr ng nh t là môi tr ng đô th hi n nay. Cùng v i đà phátố ớ ườ ấ ườ ị ệ ớ
tri n c a đô th và công nghi p, ô nhi m môi tr ng đô th theo đó cũngể ủ ị ệ ễ ườ ị
tăng nhanh có n i đã v t quá tiêu chu n cho phép gây nh h ng không t tơ ượ ẩ ả ưở ố
v i s c kh e con ng i. Các ô nhi m th ng g p trong các đô th là ôớ ứ ỏ ườ ễ ườ ặ ị
nhi m không khí, ô nhi m môi tr ng n c, ti ng n và ô nhi m ch t th i.ễ ễ ườ ướ ế ồ ễ ấ ả
Ô nhi m môi tr ng đô th Vi t Nam đang m c báo đng đ, yêu c uễ ườ ị ở ệ ở ứ ộ ỏ ầ
c p bách đt ra là Vi t Nam ph i có nh ng gi i pháp thi t th c nhanhấ ặ ệ ả ữ ả ế ự
chóng nh m gi m thi u tình tr ng trên.ằ ả ể ạ
Nghiên c u v v n đ ô nhi m môi tr ng đô th cũng vì l đó trứ ề ấ ề ễ ườ ị ẽ ở
thành m t v n đ r t quen thu c v i nhi u bài báo và các t p chí chuyênộ ấ ề ấ ộ ớ ề ạ
ngành. V i đ tài “ớ ề Báo đng ộô nhi m môi tr ng đô th Vi t Namễ ườ ị ở ệ ”
trong bài ti u lu n này, chúng tôi mong mu n đa ra cái nhìn t ng quát vể ậ ố ư ổ ề
tình tr ng ô nhi m môi tr ng các đô th đ t đó nh n lên h i ch ngạ ễ ườ ở ị ể ừ ấ ồ ươ
c nh báo v i các nhà ch c trách và ng i dân trong ý th c b o v môiả ớ ứ ườ ứ ả ệ
tr ng đ h ng t i xây d ng m t môi tr ng văn minh, hi n đi, xanh,ườ ể ướ ớ ự ộ ườ ệ ạ
s ch, đp.ạ ẹ
2
N I DUNGỘ
I. TH C TR NG Ô NHI M MÔI TR NG ĐÔ THỰ Ạ Ễ ƯỜ Ị
- Ô nhi m môi tr ng đang là v n đ đáng lo ng i không nh ng đi v i cácễ ườ ấ ề ạ ữ ố ớ
n c phát tri n mà còn là s thách th c đi v i các n c đang phát tri n trong đóướ ể ự ứ ố ớ ướ ể
có Vi t Nam. N c th i ch a qua x lý đ vào sông là tình tr ng ph bi n các đôệ ướ ả ư ử ổ ạ ổ ế ở
th , nghiêm tr ng nh t là Hà N i và Thành ph H Chí Minh- Theo th ng kê, Vi tị ọ ấ ở ộ ố ồ ố ệ
Nam có trên 800.000 c s s n xu t công nghi p v i g n 70 KCX-KCN t p trung.ơ ở ả ấ ệ ớ ầ ậ
Đóng góp c a công nghi p vào GDP là r t l n; tuy nhiên chúng ta cũng ph i ch uủ ệ ấ ớ ả ị
nhi u thi t h i v môi tr ng do lĩnh v c công nghi p gây. Hi n nay kho ng 90%ề ệ ạ ề ườ ự ệ ệ ả
c s s n xu t công nghi p và ph n l n các KCN ch a có tr m x lý n c th i.ơ ở ả ấ ệ ầ ớ ư ạ ử ướ ả
Các ngành công nghi p gây ô nhi m môi tr ng, n ng nh t là công nghi p nhi tệ ễ ườ ặ ấ ệ ệ
đi n, công nghi p s n xu t xi măng và v t li u xây d ng, công nghi p khai thácệ ệ ả ấ ậ ệ ự ệ
khoáng s n.ả
- Hà N i và TPHCM đã và đang đc x p vào t p 10 thành ph ô nhi mộ ượ ế ố ố ễ
không khí nh t th gi i. Đ c i thi n v trí cũng nh hình nh c a mình, hai thànhấ ế ớ ể ả ệ ị ư ả ủ
ph này đã n l c gi m thi u ô nhi m không khí nh h tr giá cho ph ng ti nố ỗ ự ả ể ễ ư ỗ ợ ươ ệ
công c ng, tăng chuy n xe công c ng đm b o ph kín tuy n giao thông, t o đi uộ ế ộ ả ả ủ ế ạ ề
ki n thu n l i cho vi c đi l i c a ng i dân… nh ng hi u qu đt đc v n th p.ệ ậ ợ ệ ạ ủ ườ ư ệ ả ạ ượ ẫ ấ
Đây cũng là th c tr ng chung mà nhi u thành ph l n c a n c ta đang g p ph i.ự ạ ề ố ớ ủ ướ ặ ả
Chính ph cũng đã ban hành quy đnh v ki m đnh ch t l ng khí th i c a cácủ ị ề ể ị ấ ượ ả ủ
ph ng ti n cá nhân nh m gi m xe không đt chu n, x th i nhi u gây ô nhi mươ ệ ằ ả ạ ẩ ả ả ề ễ
môi tr ngườ
1. T nh ng dòng sông h p h iừ ữ ấ ố
TP.HCM có m ng l i sôngạ ướ
ngòi dày đc, ch riêng các tuy n cóặ ỉ ế
th khai thác giao thông đng th yể ườ ủ
đã có chi u dài h n 1.000km. Bênề ơ
3
c nh đó, sông r ch còn có tác d ng tiêu thoát n c, đi u hòa khí h u và t o c nhạ ạ ụ ướ ề ậ ạ ả
quang đô th . Tuy nhiên, nhi u năm tr l i đây, tình tr ng h y ho i dòng sông v nị ề ở ạ ạ ủ ạ ẫ
x y ra hàng ngày và m t ngày tr nên nghiêm tr ng v i hành đng l n chi m, sangả ộ ở ọ ớ ộ ấ ế
l p, x rác m t cách tùy ti n. V i hàng ch c ngàn h dân s ng bên c nh kênh r chấ ả ộ ệ ớ ụ ộ ố ạ ạ
t t y u s có m t l ng rác th i kh ng l b v t xu ng lòng sông.ấ ế ẽ ộ ượ ả ổ ồ ị ứ ố
Theo cu c kh o sát m i đây, c tính m i ngày h th ng sông - kênh - r chộ ả ớ ướ ỗ ệ ố ạ
ph i nh n kho ng 40.000 t n rác sinh ho t. Tuy nhiên đó cũng ch m i là chuy nả ậ ả ấ ạ ỉ ớ ệ
nh so v i các nhà máy đã t n d ng h th ng này đ làm n i ch a ch t th i. ỏ ớ ậ ụ ệ ố ể ơ ứ ấ ả Ở
Đng b ng Sông C u Long, h th ng sông r ch cũng b ô nhi m nghiêm tr ng doồ ằ ử ệ ố ạ ị ễ ọ
ch t th i c a nhà máy, khu công nghi p trong khu công nghi p trong khu v c. Quaấ ả ủ ệ ệ ự
ki m tra, hi n Sông H u đã b ô nhi m c p 2, r ch Sông Tr ng b ô nhi m c p 7.ể ệ ậ ị ễ ấ ạ ắ ị ễ ấ
2. Môi tr ng không khí b ô nhi mườ ị ễ
Hi n nay, không khí t ven các dòng sông - r ch - kênh đang b ô nhi mệ ừ ạ ị ễ
nghiêm tr ng. Bên c nh đó không khí ven đng cũng tr nên tr m tr ng do ch uọ ạ ườ ở ầ ọ ị
tác đng b i b i và khí th i đc h i đc th i ra t các ph ng ti n giao thông,ộ ở ụ ả ộ ạ ượ ả ừ ươ ệ
các công trình xây d ng, các công trình s n xu t - d ch v . Qua kh o sát cho th y,ự ả ấ ị ụ ả ấ
không khí t i TP.HCM có xu h ng gi m trong khi n ng đ CO ngày càng tăng cao.ạ ướ ả ồ ộ
Hi n t i đây còn g n 210 c s s n xu t gây ô nhi m môi tr ng ch a đcệ ạ ở ầ ơ ở ả ấ ễ ườ ư ượ
kh c ph c h u qu .ắ ụ ậ ả
Ô nhi m không khí và ôễ
nhi m môi tr ng đc xem là kễ ườ ượ ẻ
gi t ng i th m l ng. Theo th ngế ườ ầ ặ ố
kê c a t ch c Y t th gi iủ ổ ứ ế ế ớ
( WHO) , hang năm trên th gi iừ ế ớ
có kho ng 2 tri u tr em b t vongả ệ ẻ ị ử
do nhi m khu n hô h p c p, 60%ễ ẩ ấ ấ
tr ng h p có liên quan đn ôườ ợ ế
nhi m không khí.ễ
T i b nh vi n Nhi đng 2 (TP.HCM), PGS-TS Võ Công Đng - Phó Giámạ ệ ệ ồ ồ
đc b nh vi n cho bi t: Trong s các tr m c ch ng b nh Ký sinh trùng, nhi mố ệ ệ ế ố ẻ ắ ứ ệ ễ
trùng nh p vi n ngày càng gi m thì b nh lý hô h p tr l i m t ngày tăng vàậ ệ ả ệ ấ ở ẻ ạ ộ
chi m 40 - 50% s b nh nhi nh p vi n đi u tr n i trú t i b nh vi n.ế ố ệ ậ ệ ề ị ộ ạ ệ ệ
4
3. “Bí” bài toán “ rác”.
TP.HCM c 2 bãi chôn rácỞ ả
c a thành ph ( Bãi chôn l p rác sủ ố ấ ố
1 khu x lý rác Ph c Hi p - Cử ướ ệ ủ
Chi và Bãi rác Gò Cát - Qu n Bìnhậ
Tân ) đu đã quá t i và g p tr cề ả ặ ụ
tr c v k thu t. Dù v y 2 bãi rácặ ề ỹ ậ ậ
này v n ph i “ g ng mình” gánhẫ ả ồ
vác m t kh i l ng rác kh ng l ,ộ ố ươ ổ ồ
g n 5.000 t n/ngày. Mùi hôi và ôầ ấ
nhi m khu v c dân c xung quanh các bãi rác là r t nghiêm tr ng. Bài toán rác v nễ ự ư ấ ọ ẫ
ch a có l i gi i thuy t ph c.ư ờ ả ế ụ
4. Ô nhi m ti ng n Đô thễ ế ồ ị
“Th tr n yên tĩnh” nay đã thành “câu chuy n ngày x a”. Ti ng n c a cácị ấ ệ ư ế ồ ủ
ph ng ti n giao thông v n t i, các công trình xây d ng, các c s s n xu t trongươ ệ ậ ả ự ơ ở ả ấ
thành ph đã tr thành làn s ng âm thanh m ĩ su t c ngày, r t có h i đn s cố ở ố ầ ố ả ấ ạ ế ứ
kh e c a ng i dân, nh h ng đn các b nh vi n, tr ng h c. T h i nh t làỏ ủ ườ ả ưở ế ệ ệ ườ ọ ệ ạ ấ
ng bô xe b móc ru t, xe xích lô máy…ố ị ộ
5. Ô nhi m sóng vô tuy nễ ế
Hi n nay do s phát tri n m nh m c a các công ty cung c p dich v đi nệ ự ể ạ ẽ ủ ấ ụ ệ
tho i di đông( ĐTDĐ), các tr m phát sóng (BTS) m c lên dày đc trên nh ng ngôiạ ạ ọ ặ ữ
nhà trong n i thành. Theo tính toán c a các chuyên gia, m t m ng ĐTDĐ mu nộ ủ ộ ạ ố
ph s ng toàn qu c ph i l p đt kho ng 5.000 tr m BTS. Do v y, v i th c tr ngủ ố ố ả ắ ặ ả ạ ậ ớ ự ạ
nh hi n nay và yêu c u phát tri n s p t i thì c n s t bùng phát tr m BTS s cònư ệ ầ ể ắ ớ ơ ố ạ ẽ
ti p di n. D ki n đi n nay 2010, Viettel s nâng s tr m BTS lên con s 3.000,ế ễ ự ế ế ẽ ố ạ ố
MobiFone đt 3.100 tr m ..Đ ph c v cho dân c các thành ph . Các tr m BTSạ ạ ể ụ ụ ư ố ạ
ph i đc l p đt xen k trong khu dân c đ ti t ki m chi phí. Đi u này khôngả ượ ắ ặ ẽ ư ể ế ệ ề
ch t o ra c nh t ng m t m quan mà còn nh h ng đn s c kh e c a ng iỉ ạ ả ượ ấ ỹ ả ưở ế ứ ỏ ủ ườ
dân.
các n c M , Nh t B n… quy đnh v vi c l p đt các tram BTS r t ch tỞ ướ ỹ ậ ả ị ề ệ ắ ặ ấ ặ
ch : mu n l p trong các khu dân c thì ph i đt trên các ngôi nhà cao t 100m trẽ ố ắ ư ả ặ ừ ở
5