2.3 nh h ng c a Ph t giáo t i th h tr .Ả ưở ủ ậ ớ ế ệ ẻ
Ngày nay n c ta Ph t giáo không còn v trí chính th ng Nhàở ướ ậ ở ị ố
tr ng các c p h c ph thông không có ch ng trình gi ng d y l ch s ,ườ ở ấ ọ ổ ươ ả ạ ị ử
tri t lý, đo đc Ph t giáo m t cách h th ng. S gia đình Ph t t cũngế ạ ứ ậ ộ ệ ố ố ậ ử
không còn đông nh tr c đây. Sinh viên các tr ng Đi h c ch nh nư ướ ườ ạ ọ ỉ ậ
đc r t ít ki n th c s b v Ph t giáo thông qua b môn “l ch s tri tượ ấ ế ứ ơ ộ ề ậ ộ ị ử ế
h c Ph ng Đông”, tr nh ng khoa chuyên ngành Tri t h c. Vì th ph nọ ươ ừ ữ ế ọ ế ầ
l n nh ng hi u bi t c a chúng ta v Ph t giáo tr c h t là ch u nh h ngớ ữ ể ế ủ ề ậ ướ ế ị ả ưở
t nhiên c a gia đình, sau đó là t b n bè, th y cô và nh ng m i quan h xãự ủ ừ ạ ầ ữ ố ệ
h i khác. Trong đó nh h ng c a gia đình có tác đng l n lên m i chúngộ ả ưở ủ ộ ớ ỗ
ta. N u trong m i gia đình m i ng i đu theo đo ph t ho c không theoế ỗ ọ ườ ề ạ ậ ặ
m t tôn giáo nào nh ng v n gi t p t c quan tr ng đi l chùa vào nh ngộ ư ẫ ữ ậ ụ ọ ễ ữ
ngày âm quan tr ng nh ngày T t, l , r m ... Ng i già th ng nói chuy nọ ư ế ễ ằ ườ ườ ệ
v i con cháu v Đc Ph t, B Tát, v đo lý làm ng i d a vào các giáo lýớ ề ứ ậ ồ ề ạ ườ ự
Ph t giáo. Nh ng suy nghĩ quan ni m này có th phai nh t, th m chí điậ ữ ệ ể ạ ậ
ng c l i khi ta g p m t trào l u t t ng m i, đem l i m t th gi i quanượ ạ ặ ộ ư ư ưở ớ ạ ộ ế ớ
m i t trong môi tr ng gia đình chúng ta ph n nào đó ch u nh h ng c aớ ừ ườ ầ ị ả ưở ủ
đo ph t nh ng không sâu s c nh các tri u đi tr c và m c đích tìm đnạ ậ ư ắ ư ề ạ ướ ụ ế
Đo ph t không còn mang tính h ng đo chân chính nh tr c kia n a.ạ ậ ướ ạ ư ướ ữ
Do nhi u nguyên nhân nh ng tr c h t do s xâm nh p c a nhi u trào l uề ư ướ ế ự ậ ủ ề ư
t t ng, h c thuy t Ph ng Tây vào n c ta cách đây vài ba th k . Đcư ưở ọ ế ươ ướ ế ỷ ặ
bi t là s giác ng lý lu n Mác - Lênin, ch nghĩa c ng s n c a giai c pệ ự ộ ậ ủ ộ ả ủ ấ
công nhân và qu n chúng nhân dân lao đng đã t o ti n đ xây d ng hầ ộ ạ ề ề ự ệ
th ng t t ng, nguyên t c hành đng cho phong trào cách m ng c a nhânố ư ưở ắ ộ ạ ủ
dân Vi t Nam, l y đó làm vũ khí chính tr k t h p v i đu tranh vũ trang.ệ ấ ị ế ợ ớ ấ
Đng ta r t chú tr ng vi c truy n bá h c thuy t này cho qu n chúng nhânả ấ ọ ệ ề ọ ế ầ
dân nh t là đi t ng thanh thi u niên, nh ng ng i ch t ng lai c a đtấ ố ượ ế ữ ườ ủ ươ ủ ấ
n c. Chính vì v y, thanh thi u niên, chúng ta ngày nay khi r i gh nhàướ ậ ế ờ ế
tr ng đc trang b không nh ng ki n th c đ làm vi c mà còn c ki nườ ượ ị ữ ế ứ ể ệ ả ế
th c v lý lu n chính tr . Đi u này giúp ta nh n th c đc v c b n gi aứ ề ậ ị ề ậ ứ ượ ề ơ ả ữ
mô hình lý t ng nhân đo c a Ph t giáo và ch nghĩa c ng s n là: M tưở ạ ủ ậ ủ ộ ả ộ
bên là duy tâm, m t bên duy v t. M t bên di t d c tri t đ b ng ý chí vàộ ậ ộ ệ ụ ệ ể ằ
coi d c là căn nguyên c a m i t i l i, bên kia thì c g ng tho mãn nhuụ ủ ọ ộ ỗ ố ắ ả
c u ngày càng tăng c a con ng i b ng lao đng v i năng su t và ch tầ ủ ườ ằ ộ ớ ấ ấ
l ng cao nh m c i t o th gi i, coi nh m c i t o th gi i, coi đó là tiêuượ ằ ả ạ ế ớ ằ ả ạ ế ớ
chu n đánh giá tính nhân đo th c s ti n b c a xã h i, m t bên h a h nẩ ạ ự ự ế ộ ủ ộ ộ ứ ẹ
m t mô hình ni t bàn bình đng t do cho t t c m i ng i, t bi bác áiộ ế ẳ ự ấ ả ọ ườ ừ
nh nhau, không còn b ràng bu c b i các nhu c u tr n t c, còn bên kiaư ị ộ ở ầ ầ ụ
kh ng đnh mô hình lý t ng cho m i ng i lao đng, coi lao đng là nhuẳ ị ưở ọ ườ ộ ộ
c u s ng ch không ph i ph ng ti n s ng, lao đng không còn là ngu nầ ố ứ ả ươ ệ ố ộ ồ
g c c a kh đau, qua lao đng con ng i hoàn thi n c b n thân và hoànố ủ ổ ộ ườ ệ ả ả
thi n c xã h i.ệ ả ộ
Đy là nh ng t t ng ti n b c a ch nghĩa Mác - Lê nin. Nó phùấ ữ ư ưở ế ộ ủ ủ
h p v i xu th phát tri n c a th i đi, c a xã h i. Do đó, nó nhanh chóngợ ớ ế ể ủ ờ ạ ủ ộ
đc thanh niên ng h , ti p thu. Do có m t s quan đi m ng c l i nênượ ủ ộ ế ộ ố ể ượ ạ
t t y u Ph t giáo không còn gi m t vai trò nh tr c đây n a.ấ ế ậ ữ ộ ư ướ ữ
M t khác, v i s phát tri n m nh m c a khoa h c công ngh , m iặ ớ ự ể ạ ẽ ủ ọ ệ ọ
lĩnh v c trong đi s ng con ng i đu có b c nhar v t. Xu th toàn c uự ờ ố ườ ề ướ ọ ế ầ
hoá th hi n ngày càng rõ nét. Đi u ki n đó đòi h i con ng i ph i h t s cể ệ ề ệ ỏ ườ ả ế ứ
năng đng, nhanh nh y n m b t v n đ trong cu c s ng. Trong khi đó,ộ ạ ắ ắ ấ ề ộ ố
theo giáo lý nhà Ph t con ng i tr nên không có tham v ng ti n thân, b ngậ ườ ở ọ ế ằ
lòng v i nh ng gì mình đã có, s ng nh n nh c, không đu tranh, h ng t iớ ữ ố ẫ ụ ấ ướ ớ
cõi ni t bàn khi cu c s ng tr n gian đã ch m d t. Nh v y đo đc Ph tế ộ ố ầ ấ ứ ư ậ ạ ứ ậ
giáo đã tách con ng i ra kh i đi u ki n th c ti n c a con ng i xã h i,ườ ỏ ề ệ ự ễ ủ ườ ộ
làm cho con ng i có thái đ ch p nh n ch không ph i là c i t o th gi i.ườ ộ ấ ậ ứ ả ả ạ ế ớ
Đo đc xu t th c a Ph t giáo là ch y tr n nhu c u b n năng ch khôngạ ứ ấ ể ủ ậ ạ ố ầ ả ứ
ph i ch ng thiên nhiên, b t nó ph c v cho mình. Các ch ng trình xãả ế ự ắ ụ ụ ươ
h i c a Ph t giáo không ph i c i t o l i đi u ki n s ng mà ch đ c sanộ ủ ậ ả ả ạ ạ ề ệ ố ỉ ể ố
b ng xã h i b ng đo đc, trong xã h i đó ai cũng t bi, bác ái, h x , nh nằ ộ ằ ạ ứ ộ ừ ỉ ả ẫ
nh c ... Đo đc nhà Ph t b gim r ng m t giá tr nhân đo nh chính tháiụ ạ ứ ậ ị ở ộ ấ ị ạ ờ
đ y u th này, khi nh ng nhu c u v th xác b coi là tr n t c, kém đoộ ế ế ữ ầ ề ể ị ầ ụ ạ
đc. Nh t là trong cu c s ng ngày nay, khi mà con ng i đã đt đc m tứ ấ ộ ố ườ ạ ượ ộ
trình đ nh t đnh, quan ni m trên càng không th ch p nh n đc. Do đó,ộ ấ ị ệ ể ấ ậ ượ
nh h ng c a Ph t giáo càng xa r i th h tr .ả ưở ủ ậ ờ ế ệ ẻ
Chúng ta cũng nh n th y r ng, ngày ngay nh ng ng i đi chùa h uậ ấ ằ ữ ườ ầ
h t không có đ tri th c v Ph t giáo cho nên khó có th giáo d c đo Ph tế ủ ứ ề ậ ể ụ ạ ậ
m t cách t giác, tích c c trong xã h i và gia đình. Ph t giáo bác h c cũngộ ự ự ộ ậ ọ
b mai m t nhi u, không còn phát huy vai trò h ng đo. Các cao tăng ch aị ộ ề ướ ạ ư
ý th c đc h t vai trò c a h trong vi c xây d ng hoàn thi n nhân cáchứ ượ ế ủ ọ ệ ự ệ
con ng i Vi t Nam. Ch ng h n các bu i gi ng kinh đàm đo các bu i lườ ệ ẳ ạ ổ ả ạ ổ ễ
trên chùa ch a đc t ch c theo tinh th n khai thác nh ng tinh thuý c aư ượ ổ ứ ầ ữ ủ
đo lý Ph t giáo, mà ph n nhi u theo th hi u: C u an, gi i h n, c u l c ...ạ ậ ầ ề ị ế ầ ả ạ ầ ộ
c a gi i bình dân. Ph t giáo bình dân cũng sa sút. Ng i dân lên chùaủ ớ ậ ườ
th ng quá chú tr ng đn l v t, đn các ham mu n t m th ng. Doườ ọ ế ễ ậ ế ố ầ ườ
không đc giáo d c đy đ, đúng đn giáo lý nhà Ph t, s đông thanhượ ụ ầ ủ ắ ậ ố
thi u niên đã đua theo th hi u c a m i ng i. H đn chùa cúng bái, th pế ị ế ủ ọ ườ ọ ế ắ
h ng vái xin ph t, B Tát, La Hán phù h đ trì cho h đt đc mongươ ậ ồ ộ ộ ọ ạ ượ
mu n c a mình. Nh ng mong mu n y th ng là chuy n h c hành, tìnhố ủ ữ ố ấ ườ ệ ọ
c m, s c kho , v t ch t ... ho c h n n a, h coi đn chùa ch là hình th cả ứ ẻ ậ ấ ặ ơ ữ ọ ế ỉ ứ
đi ch i, gi i trí v i b n bè kèm theo đó là s thi u nghiêm túc trong ăn m c,ơ ả ớ ạ ự ế ặ
đi đng, nói năng. S l ng h c sinh, sinh viên nói riêng cũng nh s l ngứ ố ượ ọ ư ố ượ
ng i dân đi chùa g n đây càng đông, song xem ra ý th c c u thi n, c uườ ầ ứ ầ ệ ầ
m nh v n i tâm còn quá ít so v i nh ng mong mu n t l i. Có r t ítạ ề ộ ớ ữ ố ư ợ ấ
ng i đn chùa đ tìm s thanh th n trong tâm h n, đ tu d ng nghi nườ ế ể ự ả ồ ể ưỡ ề
ng m đo lý làm ng i, v thi n - ác. Nh v y m c đích đn chùa c aẫ ạ ườ ề ệ ư ậ ụ ế ủ
ng i dân đã sai l m, t m th ng hoá so v i đi u mà giáo lý nhà Ph tườ ầ ầ ườ ớ ề ậ
mu n h ng con ng i ta vào.ố ướ ườ
Nh ng ta cũng có th th y r ng nh ng t t ng Ph t giáo cũng cóư ể ấ ằ ữ ư ưở ậ
nh h ng ít nhi u đn đi s ng c a thanh thi u niên hi n nay. Nh cácả ưở ề ế ờ ố ủ ế ệ ư ở
tr ng ph thông, các t ch c đoàn, đi luôn phát đng các phong trào nhânườ ổ ổ ứ ộ ộ
đo nh “ Lá lành đùm lá rách”., “ qu giúp b n nghèo v t khó” , “ quạ ư ỹ ạ ượ ỹ
viên g ch h ng” ... Chính vì v y ngay t nh các em h c sinh đã đc giáoạ ồ ậ ừ ỏ ọ ượ
d c t t ng nhân đo, bác ái, giúp đ ng i khác mà c s c a n n t ngụ ư ưở ạ ỡ ườ ơ ở ủ ề ả
y là t t ng giáo lý nhà Ph t đã hoà tan v i giá tr truy n th ng c a conấ ư ưở ậ ớ ị ề ố ủ
ng i Vi t Nam. Lên đn c p III và vào Đi h c, nh ng thanh thi u niênườ ệ ế ấ ạ ọ ữ ế
có nh ng ho t đng thi t th c h n. Vi c giúp đ ng i khác không ph iữ ạ ộ ế ự ơ ệ ỡ ườ ả
h n ch vi c xin b m ti n đ đóng góp mà có th b ng chính ki nạ ế ở ệ ố ẹ ề ể ể ằ ế
th c, s c l c c a mình. S đng c m v i nh ng con ng i g p khó khăn,ứ ứ ự ủ ự ồ ả ớ ữ ườ ặ
nh ng s ph n b t h nh cô đn, c ng v i truy n th ng t bi, bác ái đãữ ố ậ ấ ạ ơ ộ ớ ề ố ừ
giúp chúng ta, nh ng h c sinh, sinh viên còn ng i trên gh nhà tr ng có đữ ọ ồ ế ườ ủ
ngh l c và tâm huy t đ l p ra nh ng k ho ch, tham gia vào nh ng ho tị ự ế ể ậ ữ ế ạ ữ ạ
đng thi t th c nh h i ch th p đ, h i tình th ng, các ch ng trìnhộ ế ự ư ộ ữ ậ ỏ ộ ươ ươ
ph c p văn hoá cho tr em nghèo, chăm nom các bà m Vi t Nam nghèo ...ổ ậ ẻ ẹ ệ
Hình nh hàng đoàn thanh niên, sinh viên hàng ngày v n lăn l i trên m iả ẫ ộ ọ
n o đng t qu c góp ph n xây d ng đt n c, t qu c ngày càng giàuẻ ườ ổ ố ầ ự ấ ướ ổ ố
m nh th t đáng xúc đng và t hào. T t c nh ng đi u đó ch ng t thanhạ ậ ộ ự ấ ả ữ ề ứ ỏ
niên, sinh viên ngày nay không ch năng đng, sáng t o đy tham v ng trongỉ ộ ạ ầ ọ
cu c s ng mà còn th a h ng nh ng giá tr đo đc t t đp c a ông cha,ộ ố ừ ưở ữ ị ạ ứ ố ẹ ủ
đó là s th ng yêu, đùm b c l n nhau gi a m i ng i, lòng th ng yêuự ươ ọ ẫ ữ ọ ườ ươ
giúp đ m i ng i qua c n ho n n n mà không chút nghĩ suy, tính toán. Vàỡ ọ ườ ơ ạ ạ
ta không th ph nh n Ph t giáo đã góp ph n t o nên nh ng giá tr t t đpể ủ ậ ậ ầ ạ ữ ị ố ẹ
y. Và ta càng ph i nh c đn giá tr đó trong khi cu c s ng ngày nay ngàyấ ả ắ ế ị ộ ố
càng xu t hi n nh ng hi n t ng tiêu c c. Trong khi có nh ng sinh viênấ ệ ữ ệ ượ ự ữ
còn khó khăn đã d n h t s c mình đ h c t p c ng hi n cho đt n c thìồ ế ứ ể ọ ậ ố ế ấ ướ
v n còn m t s b ph n thanh niên ăn ch i, đua đòi, làm tiêu t n ti n b cẫ ộ ố ộ ậ ơ ố ề ạ
c a cha m và đt n c. T i đn, ng i ta b t g p các quán Bar, sànủ ẹ ấ ướ ố ế ườ ắ ặ ở
nh y nh ng cô chiêu, c u m đang đt ti n c a b m vào nh ng thú vuiả ữ ậ ấ ố ề ủ ố ẹ ữ
vô b . R i nh ng h c sinh, sinh viên l m đng l b c vào ma tuý,ổ ồ ữ ọ ầ ườ ỡ ướ
khi n cho bao gia đình tan nát, bi t bao ông b bà m cay đng nhìn nh ngế ế ố ẹ ắ ữ
đa con c a mình b ch u hình ph t tr c pháp lu t. Th h tr ngày nayứ ủ ị ị ạ ướ ậ ế ệ ẻ
nhi u ng i ch bi t ch y theo v t ch t, b cu n hút b i nh ng th ăn ch iề ườ ỉ ế ạ ậ ấ ị ố ở ữ ứ ơ
sau đo làm h i đn gia đình và c ng đng. H n bao gi h t vi c giáo d cạ ạ ế ộ ồ ơ ờ ế ệ ụ
nhân cách cho th h tr tr nên r t quan tr ng và m t trong nh ng ph ngế ệ ẻ ở ấ ọ ộ ữ ươ
pháp h u ích là nêu cao truy n bá tinh th n cũng nh t t ng nhà Ph tữ ề ầ ư ư ưở ậ
trong th h tr . Đó th c s là công vi c c n thi t c n làm ngay.ế ệ ẻ ự ự ệ ầ ế ầ