ĐẠI HC HU
TRƢỜNG ĐẠI HC KHOA HC
NGUYỄN THÙY TRANG
TIU THUYT VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 1986 2014
T GÓC NHÌN PHÊ BÌNH SINH THÁI
Chuyên ngành: VĂN HỌC VIT NAM
Mã số : 62 22 01 21
LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HỌC VIT NAM
Ngƣời hƣớng dn khoa hc:
1. PGS.TS Đ LAI THÚY
2. TS. TÔN THẤT DNG
HU - NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan luận án y hoàn toàn do tôi thực hiện. Các kết quả nghiên cứu,
đoạn trích dẫn số liệu sử dụng trong luận án đều đƣợc dẫn nguồn độ chính
xác cao nhất trong phạm vi hiểu biết của tôi.
TP. Huế, tháng 8 năm 2018
Ngƣời viết cam đoan
Nguyễn Thùy Trang
Lời Cảm Ơn
Tôi xin bày t s biết ơn u sc nhất đến PGS.TS Đ Lai Ty
TS. n Tht Dng, người đã tận nh ng dẫn, giúp đỡ, động viên, khích l i
trong sut quá trình thc hin lun án.
Tôi xin trân trng cảm ơn Khoa Ngữ n và Phòng Đào tạo Sau Đại
học, Trường Đại hc Khoa học, Đại hc Huế đã giúp đ to mọi điều kin
thun li trong sut quá trình tôi theo hc Nghiên cu sinh, khóa 2014-2017.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học
phm Huế, Ban Ch nhiệm các đồng nghip Khoa Ng Văn đã tạo mi
điu kin thun li đ tôi hoàn thành nhim v nghiên cu.
Cui cùng, tôi xin cm ơn gia đình, bạn đã khích lệ, ng h tôi trong
sut thi gian thc hin lun án.
TP. Huế, tháng 8 năm 2018
Tác giả
Nguyễn Thùy Trang
MC LC
M ĐẦU .................................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài ...................................................................................................... 1
2. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 2
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu ........................................................................................... 2
2.2. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................................. 2
3. Cơ sở lí thuyết và phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................... 2
3.1. Cơ sở lí thuyết ....................................................................................................... 2
3.2. Phƣơng pháp nghiên cu ....................................................................................... 3
4. Đóng góp ca luận án ............................................................................................... 4
5. Kết cu lun án ........................................................................................................ 4
NI DUNG ................................................................................................................ 5
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ................................... 5
1.1. Nghiên cu lí thuyết phê bình sinh thái ................................................................ 5
1.1.1. Nghiên cứu lí thuyết phê bình sinh thái trên thế gii ........................................ 5
1.1.2. Nghiên cứu lí thuyết phê bình sinh thái ở Việt Nam ...................................... 15
1.2. Nghiên cu tiu thuyết Việt Nam sau 1986 nhìn từ lí thuyết phê bình sinh thái . 23
1.2.1. Tiu thuyết Vit Nam sau 1986 quá trình đổi mới tiến dn đến văn học
sinh thái ..................................................................................................................... 23
1.2.2. Pbình sinh thái mt li tiếp cn mớio tiu thuyết Vit Nam sau 1986 .... 27
1.3. Đánh giá tình hình nghiên cứu và hƣng triển khai đề tài ................................. 29
1.3.1. V tình hình nghiên cứu .................................................................................. 29
1.3.2. Hƣớng triển khai đề tài .................................................................................... 30
CHƢƠNG 2. MỘT CÁI NHÌN HẬU/ GII CẤU TRÚC VỀ PHÊ BÌNH SINH
THÁI TRONG TIU THUYT VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 1986 2014 ........... 32
2.1. Phê bình sinh thái và đặc tính hậu/ gii cấu trúc ................................................ 32
2.1.1. V khái niệm và cội ngun của phê bình sinh thái ......................................... 32
2.1.2. Đặc tính hậu/ gii cấu trúc của phê bình sinh thái .......................................... 38
2.2. Nhng phƣơng diện hu/ gii cu trúc của phê bình sinh thái trong tiu thuyết Vit
Nam sau 1986 ............................................................................................................ 42
2.2.1. Phi trung tâm dng thc tn ti ca văn hóa hậu hin đi ............................... 42
2.2.2. Cái chết ca ch th - tính liên chủ th ........................................................... 47
2.2.3. Tính đối thoi phƣơng thức kết ni vi thế gii t nhiên ............................ 53
CHƢƠNG 3. ĐỊNH GIÁ CHUẨN TẮC ĐẠO ĐỨC SINH THÁI T H
THỐNG NHÂN VT .............................................................................................. 60
3.1. Kiểu nhân vật xâm phạm t nhiên – khát vọng bành trƣớng ............................. 60
3.1.1. Tƣ tƣng nhân loại trung m và sai lc hành vi.......................................................... 61
3.1.2. S mơ hồ sinh thái – nhng ng nhn trong quy lut sinh tn ....................... 67
3.2. Kiểu nhân vật nạn nhân sinh thái – hu qu của văn minh ................................ 74
3.2.1. Nông dân, ngƣời nghèo và dấu n của sinh thái giai cấp ................................ 75
3.2.2. Th dân, trí thức và làn sóng sinh thái đô thị ................................................... 81
3.2.3. N gii và nhng thu chm sinh thái n quyn ............................................ 86
3.3. Kiểu nhân vật thc tnh ý niệm v s hp nht .............................................. 91
3.3.1. Sám hối, trăn tr niềm kính sợ sinh mnh ................................................... 91
3.3.2. Bo v t nhiên n lc tái thiết Trái đt ....................................................... 95
3.3.3. Hƣớng đến li sống điền viên – cuộc hành hƣơng về vi t nhiên .............. 100
CHƢƠNG 4. PHỤC HƢNG TINH THN SINH THÁI TỪQUYN LỰC VĂN
HÓA ........................................................................................................................ 105
4.1. Quyn lc ca diễn ngôn – nhng khai m nhãn quan văn minhđƣơng đại ... 107
4.1.1. Định nh diễn ngôn lãng mn t nhn trong tầm nhn thc mi .......................... 108
4.1.2. Kiến to diễn ngôn sinh ti hin đi ng tƣợng khác v môi trƣờng ............... 117
4.2. Quyn lc liên văn bản tạo liên kết vi tng th sng linh thiêng trong vũ trụ . 124
4.2.1. S bin chng gia văn chƣơng và thc tế ................................................... 124
4.2.2. Nhng huyn tích, tp tc nhƣ ch thức điu chỉnh tƣ duy v Trái đt ................. 131
KT LUN ............................................................................................................ 141
DANH MỤC C CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GI LIÊN
QUAN ĐN LUẬN ÁN ........................................................................................ 145
TÀI LIU THAM KHO .................................................................................... 146
PHN PH LC