Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Thực hiện pháp lệnh dân chủ ở xã, phường, thị trấn vùng dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Nam hiện nay

Luận án này tập trung nghiên cứu về việc thực hiện Pháp lệnh dân chủ ở xã, phường, thị trấn tại các vùng dân tộc thiểu số của tỉnh Quảng Nam. Dân chủ là một giá trị cốt lõi, và việc triển khai các quy định pháp luật về dân chủ cơ sở đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển tại Việt Nam. Với sự ra đời của Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022, việc nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải pháp cho việc áp dụng luật này tại các khu vực đặc thù như vùng dân tộc thiểu số ở Quảng Nam trở nên cấp thiết, nhằm khắc phục những hạn chế và phát huy hiệu quả quyền làm chủ của nhân dân.

Luận án hướng đến đối tượng là các nhà nghiên cứu, giảng viên, sinh viên trong lĩnh vực khoa học xã hội, cũng như các cấp lãnh đạo và quản lý tại địa phương, đặc biệt là ở tỉnh Quảng Nam, nhằm cung cấp tài liệu tham khảo và luận cứ khoa học để tổ chức thực hiện hiệu quả Pháp lệnh dân chủ và Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Luận án tiến sĩ này nghiên cứu sâu rộng về việc thực hiện Pháp lệnh dân chủ ở xã, phường, thị trấn tại các vùng dân tộc thiểu số của tỉnh Quảng Nam, đồng thời chuyển tiếp sang việc áp dụng Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở mới ban hành năm 2022. Mục đích chính của luận án là đề xuất các yêu cầu cơ bản và giải pháp thiết yếu nhằm nâng cao hiệu quả thực thi Luật dân chủ ở cơ sở tại các khu vực này, dựa trên nền tảng lý luận vững chắc và thực tiễn triển khai Pháp lệnh dân chủ trước đây. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm tổng quan các công trình khoa học liên quan, hệ thống hóa các vấn đề lý luận về dân chủ, dân chủ cơ sở, Pháp lệnh và Luật dân chủ, cũng như phân tích các yếu tố tác động đến việc thực hiện chúng. Luận án cũng sẽ đánh giá thành tựu, hạn chế và những vấn đề đặt ra trong quá trình thực hiện Pháp lệnh dân chủ tại vùng dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Nam, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp với những điểm mới của Luật dân chủ ở cơ sở. Đối tượng nghiên cứu tập trung vào quá trình thực hiện các quy định về dân chủ ở cấp xã, phường, thị trấn tại vùng dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Nam. Phạm vi nghiên cứu về nội dung bao gồm các khía cạnh công khai để nhân dân biết, nhân dân bàn và quyết định, nhân dân tham gia ý kiến và giám sát. Về không gian, nghiên cứu được tiến hành tại bốn địa phương tiêu biểu thuộc vùng dân tộc thiểu số của Quảng Nam, bao gồm hai xã (Trà Cang, A Tiêng) và hai thị trấn (Prao, Thạnh Mỹ). Về thời gian, luận án khảo sát từ khi Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11 được ban hành cho đến thời điểm Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở có hiệu lực vào năm 2022 và đang được triển khai. Cơ sở lý luận của luận án dựa trên chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng, Nhà nước về dân chủ và dân chủ cơ sở. Các phương pháp nghiên cứu chủ yếu bao gồm duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, phân tích, tổng hợp, diễn dịch, quy nạp, logic, lịch sử, hệ thống cấu trúc và điều tra xã hội học. Luận án đóng góp mới bằng việc trình bày các vấn đề cơ bản và yếu tố tác động đến việc thực hiện Pháp lệnh dân chủ, phân tích thành tựu và hạn chế, đồng thời đề xuất các yêu cầu và giải pháp cho việc thực hiện Luật dân chủ ở cơ sở tại vùng dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Nam. Công trình này có ý nghĩa lý luận và thực tiễn quan trọng, bổ sung kiến thức về dân chủ cơ sở, làm tài liệu tham khảo cho nghiên cứu, giảng dạy và cung cấp luận cứ cho các cấp lãnh đạo, quản lý địa phương trong việc tổ chức thực hiện hiệu quả các quy định về dân chủ.