BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
NGUYỄN NĂNG HÙNG
LIÊN KẾT TRONG SẢN XUẤT VÀ TIÊU THỤ MỘT SỐ
SẢN PHẨM NÔNG NGHIỆP CHỦ LỰC:
NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP TỈNH NGHỆ AN
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
NGHỆ AN, NĂM 2024
Luận án được hoàn thành tại Trường Đại học Vinh
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. NGUYỄN THỊ MINH PHƯỢNG
2. PGS.TS. NGUYỄN TRỌNG XUÂN
Phản biện 1:
Phản biện 2:
Phản biện 3:
Luận án được bảo vệ trước hội đồng chấm luận án Tiến sĩ
họp tại Trường Đại học Vinh
Vào hồi….. giờ….. ngày tháng năm
Có thể tìm luận án tại Trung tâm Thư viện Nguyễn Thúc Hào
Trường Đại học Vinh
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp nói chung và sản phẩm nông nghiệp chủ
lực nói riêng đang là giải pháp tối ưu tỉnh Nghệ An hướng tới để hình thành chuỗi giá trị, bảo đảm phát triển
nông nghiệp theo hướng bền vững.
Mặc dù là một tỉnh lớn có nhiều tiềm năng để phát triển nông nghiệp, tuy nhiên Nghệ An vẫn là một
tỉnh có nền nông nghiệp có trình độ phát triển chưa tương xứng với tiềm năng. Sản phẩm của ngành nông
nghiệp Nghệ An tương đối đa dạng. Nghệ An cũng xác định 7 sản phẩm và nhóm sản phẩm chủ lực của tỉnh,
gồm: lúa gạo, cây nguyên liệu phục vụ chế biến (mía, chè), sản phẩm trái cây (cam, dứa), thịt các loại (thịt
lợn, thịt gia cầm), sữa tươi, gỗ và sản phẩm từ gỗ, thuỷ sản (tôm, cá). Trong thời gian tới, Nghệ An cần có
những giải pháp để nâng cao giá trị ngành nông nghiệp bằng tổng hợp nhiều giải pháp, trong đó ngành nông
nghiệp của tỉnh cần tập trung phát triển các sản phẩm nông nghiệp chủ lực nhằm khai thác những tiềm năng,
thế mạnh sẵn có. Sự liên kết giữa trong sản xuất và tiêu thụ nông sản còn hạn chế dẫn đến tình trạng các phát
triển các sản phẩm nông nghiệp không đồng bộ, thiếu sự hỗ trợ lẫn nhau và không bền vững. Các mối liên kết
vi mô giữa người nông dân nhau, giữa người nông dân với người thu gom sản phẩm, cơ sở chế biến, người tiêu
thụ, với doanh nghiệp, ngân hàng… cũng rất lỏng lẻo. Thiếu các chính sách đột phá nhằm khuyến khích liên kết
trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp chủ lực tại Nghệ An. Do đó việc có thêm những chính sách mới với
quy định cụ thể nhằm khuyến khích liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp chủ lực là hết sức cần thiết,
đáp ứng được yêu cầu thực tiễn ngành nông nghiệp hiện nay của tỉnh Nghệ An.
Từ những nhận định trên, việc nghiên cứu thực trạng liên kết trong sản xuất và tiêu thụ các sản phẩm nông
nghiệp chủ lực trong tỉnh Nghệ An là hết sức cần thiết, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập cho
người nông dân Nghệ An. Với ý nghĩa đó, chúng tôi lựa chọn đề tài “Liên kết trong sản xuất và tiêu thụ một số
sản phẩm nông nghiệp chủ lực: nghiên cứu trường hợp tỉnh Nghệ An” làm đề tài nghiên cứu luận án tiến sĩ
chuyên ngành Quản lý kinh tế..
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài luận án
+ Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn về liên kết trong sản
xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp; đánh giá thực trạng liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông
nghiệp chủ lực trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Từ đó, đề xuất các giải pháp thúc đẩy liên kết trong sản xuất và
tiêu thụ một số sản phẩm nông nghiệp chủ lực trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
+ Nhiệm vụ nghiên cứu:
(1) Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận và thực tiễn về liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm
nông nghiệp;
(2) Làm rõ thực trạng, thuận lợi, khó khăn, cơ hội và thách thức về liên kết trong sản xuất và tiêu thụ
một số sản phẩm nông nghiệp chủ lực trên địa bàn tỉnh Nghệ An;
(3) Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp
chủ lực trên địa bàn tỉnh Nghệ An;
(4) Đề xuất các giải pháp thúc đẩy liên kết trong sản xuất và tiêu thụ một số sản phẩm nông nghiệp
chủ lực trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
+ Đối tượng nghiên cứu: Liên kết trong sản xuất và tiêu thụ một số sản phẩm nông nghiệp chủ lực
cấp tỉnh;
+ Phạm vi nghiên cứu:
1) Về nội dung: Tập trung vào mối liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp chủ lực,
bao gồm: (1) Cấu trúc liên kết; (2) Tổ chức vận hành liên kết; và (3) Kết quả và hiệu quả thực hiện liên kết.
Các liên kết gồm: Hộ gia đình, DN, Nhà nước, tổ chức xã hội và tổ chức nghiên cứu, trong đó trọng tâm là
hộ gia đình và doanh nghiệp.
(2) Về không gian: trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
(3) Về thời gian: Từ 2017 - 2022.
4. Phương pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp nghiên cứu định tính
2
4.1.1 Phương pháp nghiên cứu tài liệu
4.1.2. Phương pháp phân tích hệ thống
4.1.3. Phương pháp chuyên gia
4.1.4. Phương pháp phỏng vấn sâu
4.1.5. Thảo luận nhóm
4.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng
4.2.1. Phương pháp thống kê mô tả
4.2.2. Phương pháp phân tích các nhân tố ảnh hưởng
Hình 1.1. Khung nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm
nông nghiệp chủ lực
Nguồn: Nghiên cứu, đề xuất của tác giả
4.3. Phương pháp thu thập số liệu
Cơ cấu mẫu dành cho thảo luận nhóm và phỏng vấn sâu cụ thể hóa như sau:
Bảng 1.1: Cơ cấu mẫu dành chi thảo luận nhóm và phỏng vấn sâu
Thảo luận nhóm
Phỏng vấn sâu
Đơn vị tham gia
Số
lượng
Cá nhân tham gia
Số
lượng
Cấp tỉnh:
- Sở Nông nghiệp và PTNT
- Chi cục Trồng trọt và Phát
triển nông thôn tỉnh
- Trung tâm Khuyến nông tỉnh
04
- Phó giám đốc Sở
- Chi cục trưởng
- Phó chi cục trưởng
- Giám đốc trung tâm
05
Cấp huyện:
- Quỳ Hợp
- Yên Thành
- Diễn Châu
- Phòng Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn huyện
- Trạm Khuyến nông huyện
- Hội Phụ nữ huyện
12
- Trưởng phòng
- Phó trưởng phòng
- Trạm trưởng
09
Liên kết trong sản xuất
và tiêu thụ sản phẩm
nông nghiệp chủ lực
Nhóm nhân
tố khách
quan
Nhóm nhân
tố chủ quan
Điều kiện tự nhiên
Môi trường kinh tế - xã hội
Nhận thức của các chủ thể
tham gia
Trình độ phát triển khoa học
công nghệ
Cơ chế huy động và sử dụng
các nguồn lực
Hiệu quả hoạt động quản
lý nguồn nhân lực
Quan điểm, định hướng và
mục tiêu phát triển kinh tế
xã hội
3
- Hội Nông Dân huyện
Cấp xã
- UBND xã
- Nhóm người dân
160
- Phó chủ tịch UBND xã
- Trưởng thôn
- Người dân
- Giám đốc doanh nghiệp
24
Tổng cộng
174
38
Bảng 1.2 Phân bố của mẫu điều tra nghiên cứu
TT
Đơn vị điều tra
Dự kiến
điều tra
Số lượng
mẫu thu
về
Số lượng
mẫu dùng
trong phân
tích
Tỷ lệ
(%)
1
Cá nhân/hộ gia đình/HTX
200
185
156
28,73
2
Doanh nghiệp
200
181
162
29,83
3
Cơ quan nhà nước
200
182
159
29,28
4
Các tổ chức xã hội (tổ chức tín dụng,
tổ hợp tác,...)
100
72
66
12,15
Tổng
700
620
543
100
Nguồn: Tổng hợp kết quả khảo sát, nghiên cứu của tác giả
