ĐẠI HC QUC GIA HÀ NI
TRƯỜNG ĐẠI HC KHOA HC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
Nguyễn Văn Tân
QUAN HỆ TRUNG QUC - LIÊN BANG NGA
(2012 - 2024)
Chuyên ngành: Trung Quc hc
Mã s: 9310608.01
TÓM TT LUN ÁN TIẾN SĨ ĐÔNG PHƯƠNG HỌC
HÀ NI - 2025
Công trình được hoàn thành ti:
Khoa Đông phương học, Trường Đại hc Khoa hc Xã hội & Nhân văn,
Đại hc Quc gia Hà Ni
Người hướng dn khoa hc: 1. PGS.TS. Nguyễn Thị Quế
2. TS. Ngô Tuấn Thắng
Phn bin: GS.TS. Nguyn Hng Quân
Phn bin: PGS.TS. Đặng Đình Quý
Phn bin: PGS.TS. Hoàng Hi Hà
Lun án s đưc bo v trưc Hội đồng cp ĐHQG chm lun án tiến
hp tại: Trường Đại hc Khoa hc Xã hi và Nhân văn, ĐHQGHN
vào hi: gi ngày tháng năm 2025
Có th tìm hiu lun án ti:
- Thư viện Quc gia Vit Nam
- Trung tâm Thư viện và Tri thc s, Đại hc Quc gia Hà Ni
DANH MC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HC CA TÁC GI
LIÊN QUAN ĐẾN LUN ÁN
1. Nguyễn Văn Tân (2024), China-Russian Federation relations in the
economic field (2012 - 2022)”, Hội thảo Khoa học quốc tế lần thứ 2
về các vấn đề khoa học hội nhân văn, Đại học KHXH&NV
Nội (SECOND INTERNATIONAL CONFERENCE ON THE ISSUES
OF SOCIAL SCIENCES AND HUMANITIES), pp. 457-470.
2. Nguyễn Văn Tân (2024), “Relations between China and the Russian
Federation in the field of energy cooperation (2012 - 2022)”, Hội
thảo quốc tế vcác vấn đkinh tế - hội i trường trong phát
triển ICSEED lần thứ 19, Đại học Kinh tế quốc n Nội (19
ᵗʰ
INTERNATIONAL CONFERENCE SOCIO-ECONOMIC AND
ENVIRONMENTAL ISSUES IN DEVELOPMENT), pp. 3405-3417.
1
M ĐẦU
1. L do chn đ ti
Trong bi cnh thế gii khu vc biến động khó lường, quan h
Trung Quc Liên bang Nga ni lên như một mối quan h đặc biệt” nh
ng sâu rng đến cu trúc trt t quc tế, cũng như đến Việt Nam. Năm
2012 đánh dấu bước ngot khi Ch tch Tp Cn Bình lên nm quyn ti
Trung Quc và Tng thng Putin quay lại chính trưng Nga, to nn tng cho
s gn kết mnh m gia hai quc gia. Vi phong cách nh đạo quyết đoán
định hướng chiến lược rt, c hai nhà lãnh đạo đã thúc đy quan h
song phương ngày ng nng ấm, được đánh giá giai đoạn tt nht trong
lch s. Nhiu tuyên b chính thc khẳng đnh tính chất “không gii hạn” của
quan h hp tác này, đng thi nhn mạnh đây hình mu hp tác chân
thành trong thế k XXI.
Mt trong nhng yếu t quan trọng thúc đy quan h Trung Nga
chính sc ép t M các đồng minh. T vấn đề Crimea (2014), xung đột
thương mại M - Trung (2018) đến chiến s Nga - Ukraina (2022), c hai
ớc đều đi din thách thc t phương Tây, qua đó càng đng lc xích
li gn nhau. S hợp tác được th hin rõ ràng nht trong chuyến thăm Trung
Quốc năm 2024 của Tng thng Putin hội đàm cấp cao ngày 16/5/2025,
nơi hai bên tái khẳng đnh cam kết chiến c và m rng hp tác trên nhiu
lĩnh vực. Kim ngạch thương mại song phương tăng gần 25%, đạt 227 t USD,
minh chng cho s phát trin thc chất, đồng thi khẳng định vai trò trung
tâm ca Trung Quc trong chiến lược ớng Đông của Nga.
Tuy nhiên, đng sau s gn kết nhng cnh tranh mâu thun lch
s chưa được gii quyết. Quan h Trung Nga va hp tác vừa đối đầu, phn
ánh tính phc tp ca quan h giữa hai cường quc láng ging. Cnh tranh
trong mt s lĩnh vc vn tn tại, song chưa phải ưu tiên cấp bách cn x lý.
S đan xen giữa hp tác cnh tranh khiến quan h này tr thành đ tài
2
nghiên cu hp dẫn, đòi hỏi cách tiếp cn liên ngành, kết hp khu vc hc,
Trung Quc hc các thuyết quan h quc tế như chủ nghĩa Hiện thc,
T do, Kiến to và Ch nghĩa Marx.
Đối vi Vit Nam, quan h Trung Nga có ảnh hưởng trc tiếp và gián
tiếp đến môi trưng an ninh đối ngoi. Vit Nam va có quan h chiến lược
toàn din vi c Trung Quc Nga, va phải đối din nhng h qu t s
thay đổi trong quan h giữa hai cường quc này. Nghiên cu quan h Trung
Nga giúp Vit Nam gii bn cht hp tác cnh tranh, d báo tác động
trong tam giác M - Trung - Nga, t đó xây dựng chính sách đi ngoi p
hp nhm bo đảm an ninh quc gia li ích dân tộc. Đồng thi, Vit Nam
th rút ra nhiu bài hc kinh nghim trong vic cân bng quan h vi hai
đối tác ln trong bi cnh toàn cu nhiu biến động. Chính vy, vic
nghiên cu quan h Trung Nga giai đon 20122024 được đặt ra như một
nhim v vừa có ý nghĩa luận, va có giá tr thc tin cp thiết, là cơ sở để
tác gi la chọn đề tài lun án tiến sĩ chuyên ngành Trung Quốc hc.
2. Mc tiêu v nhim v nghiên cu
2.1. Mc tiêu nghiên cu
Trên s lun, nhân t tác đng, Lun án m thc trng mi
quan h Trung Quc - Liên bang Nga t m 2012 đến năm 2024 trên các
lĩnh vc: chính tr - ngoi giao, kinh tế, quc png - an ninh văn hoá -
hi - du lch, t đó rút ra nhn xét, d báo trin vng khuyến ngh cho
Vit Nam.
2.2. Nhim v nghiên cu
- Th nht, Lun án h thng hoá sở lý lun khung phân tích
quan h quc tế song phương đánh giá các nhân t tác động đối vi quan
h Trung Quc - Liên bang Nga giai đoạn 2012 - 2024.
- Th hai, Lun án m s vận động ca quan h Trung Quc - Liên
bang Nga trên các lĩnh vực chính tr - ngoi giao, kinh tế, quc phòng - an
ninh và văn hoá - giáo dc - du lịch giai đoạn 2012 - 2024.