Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Từ chỉ con số trong thành ngữ, tục ngữ Thái (liên hệ với thành ngữ, tục ngữ Việt)

Từ chỉ con số (TCCS) là một đơn vị ngôn ngữ phổ quát, mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc, đặc biệt trong thành ngữ và tục ngữ (TNTN). Những đơn vị này thể hiện tâm thức và hệ giá trị sâu sắc của cộng đồng. Nghiên cứu đặc điểm cấu tạo, ngữ pháp, ngữ nghĩa và vai trò phản ánh tư duy văn hoá của TCCS trong TNTN Thái, với sự liên hệ tới TNTN Việt, là cần thiết. Công trình này không chỉ góp phần nhận diện sự tương đồng và khác biệt trong chiến lược sử dụng ngôn ngữ mà còn có giá trị thực tiễn quan trọng trong giảng dạy tiếng dân tộc thiểu số, bảo tồn và khẳng định vị thế của tiếng Thái trong bối cảnh ngôn ngữ Việt Nam đa dân tộc.

Các nhà nghiên cứu ngôn ngữ học, đặc biệt là ngôn ngữ học đối chiếu, ngữ nghĩa học và văn hóa học; giảng viên, sinh viên các ngành ngôn ngữ và văn hóa dân tộc thiểu số; những người quan tâm đến bảo tồn và phát triển ngôn ngữ, văn hóa Thái.

Luận án này tập trung làm rõ đặc điểm cấu tạo, ngữ pháp, ngữ nghĩa và vai trò phản ánh tư duy văn hoá của từ chỉ con số (TCCS) trong thành ngữ, tục ngữ Thái (TNTN Thái), đồng thời liên hệ so sánh với TNTN Việt. Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm sáng tỏ tư duy, cách nhìn thế giới và hệ giá trị văn hóa của người Thái và người Việt qua các TCCS. Để đạt được mục tiêu này, công trình sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa miêu tả, so sánh – đối chiếu, điều tra điền dã và phân tích ngữ cảnh, cùng với thủ pháp thống kê – phân loại trên ngữ liệu phong phú. Luận án đã khảo sát 9.627 đơn vị TNTN Thái và 10.073 đơn vị TNTN Việt để thu thập dữ liệu về TCCS. Về đóng góp lí luận, nghiên cứu góp phần xây dựng lí thuyết về cấu tạo từ và từ loại trong tiếng Thái, phân định nghĩa của TCCS dưới góc độ từ vựng và tri nhận, đồng thời chỉ ra điểm tương đồng và khác biệt trong tư duy sử dụng TCCS giữa hai dân tộc. Về mặt thực tiễn, kết quả nghiên cứu mang lại giá trị đáng kể cho việc giảng dạy tiếng Thái, hỗ trợ biên soạn giáo trình, và đóng góp vào công tác bảo tồn ngôn ngữ, chữ viết và văn hoá của người Thái tại Việt Nam. Luận án được cấu trúc thành ba chương, đi từ tổng quan, đến đặc điểm cấu tạo, ngữ pháp, và cuối cùng là ngữ nghĩa và vai trò phản ánh tư duy văn hoá của TCCS.