Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Văn hóa học: Hoạt động biểu diễn nghệ thuật ca trù của một số câu lạc bộ, giáo phường tại Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH<br /> <br /> VIỆN VĂN HÓA NGHỆ THUẬT QUỐC GIA VIỆT NAM<br /> ------------------------<br /> <br /> Nguyễn Đức Thắng<br /> <br /> HOẠT ĐỘNG BIỂU DIỄN NGHỆ THUẬT CA TRÙ<br /> CỦA MỘT SỐ CÂU LẠC BỘ, GIÁO PHƯỜNG<br /> TẠI HÀ NỘI<br /> <br /> Chuyên ngành: Văn hóa học<br /> Mã số:<br /> <br /> 62 31 06 40<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HÓA HỌC<br /> <br /> Hà Nội - 2016<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại:<br /> ViÖn V¨n hãa NghÖ thuËt quèc gia ViÖt Nam<br /> Bé V¨n hãa, ThÓ thao vµ Du lÞch<br /> Người hướng dẫn khoa học 1: PGS.TS Bùi Hoài Sơn<br /> Người hướng dẫn khoa học 2: TS. Nguyễn Văn Lưu<br /> <br /> Phản biện 1: GS.TS Lê Hồng Lý<br /> Viện Nghiên cứu Văn hóa<br /> Phản biện 2: TS Phạm Xuân Thạch<br /> Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn<br /> Phản biện 3: TS Lê Thị Minh Lý<br /> Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch<br /> <br /> Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án họp tại:<br /> Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam<br /> Số 32 phố Hào Nam, phường Ô Chợ Dừa, quận Đống Đa, Hà Nội.<br /> Vào lúc<br /> giờ<br /> ngày tháng năm<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện:<br /> - Thư viện Quốc gia Việt Nam<br /> - Thư viện Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam<br /> <br /> 1<br /> <br /> PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> - Lý do khoa học:<br /> Trong tổng thể nội tại sự phát triển khoa học vấn đề nghiên cứu,<br /> đến thời điểm này, ca trù hầu như chỉ được nghiên cứu ở khía cạnh di<br /> sản, khía cạnh nghệ thuật, trong khi những hệ thống lý thuyết liên quan<br /> đến những biến đổi, những xung đột gắn với bảo tồn, phát huy đối với<br /> các thiết chế văn hóa cơ bản của nghệ thuật này là các giáo phường<br /> (hay các CLB) thì vẫn còn một khoảng trống nhất định.<br /> Bên cạnh đó, do đây là luận án tiến sĩ văn hóa học, nên những<br /> nghiên cứu, kiến giải của luận án sẽ tiếp cận nhiều nhất có thể theo<br /> những nội hàm lý thuyết của văn hóa học, với mong muốn góp phần<br /> hoàn thiện, tổng hợp và bổ sung các luận cứ khoa học, cơ sở lý thuyết,<br /> lý luận khoa học, khái niệm có tính chuyên sâu về di sản văn hóa phi<br /> vật thể ca trù, CLB ca trù, giáo phường ca trù, đặc biệt là mối quan hệ<br /> giữa bảo tồn và phát huy giá trị di sản với hoạt động biểu diễn nghệ<br /> thuật ca trù qua một số CLB, giáo phường tại Hà Nội.<br /> - Lý do thực tiễn<br /> Năm 2009, ca trù được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi<br /> vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp. Ngay sau khi ca trù được UNESCO<br /> ghi danh, năm 2010, Bộ VHTTDL đã công bố Chương trình hành động<br /> Quốc gia bảo vệ ca trù giai đoạn 2010-2015 với các nội dung chính,<br /> trong đó có nội dung “Tạo điều kiện để cộng đồng giao lưu, trình diễn,<br /> học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm với các cộng đồng khác trong nước và<br /> quốc tế nhằm tăng cường sự hiểu biết, góp phần bảo vệ và phát huy đa<br /> dạng văn hóa”.<br /> Một trong những yếu tố quan trọng nhất để giải quyết được vấn đề<br /> này chính là hoạt động hiệu quả của các CLB, giáo phường ca trù trong<br /> việc giữ gìn nền nếp ca trù như truyền thống, đồng thời tổ chức giao<br /> <br /> 2<br /> <br /> lưu, giới thiệu, trình diễn cho du khách xem, nghe và thưởng thức, thấu<br /> hiểu giá trị nghệ thuật ca trù dù cho đã có sự biến đổi không nhỏ về<br /> hình thức tổ chức hoạt động của các CLB, giáo phường ca trù tại Hà<br /> Nội hiện nay.<br /> Nhìn chung, vấn đề bảo tồn, phát huy giá trị di sản qua hoạt động<br /> biểu diễn nghệ thuật ca trù và mối quan hệ của nó với sự biến đổi về<br /> văn hóa, nghệ thuật ca trù ở mỗi cộng đồng làng, thôn, CLB, giáo<br /> phường tại Hà Nội hiện nay so với các giai đoạn trước đây, và NCS<br /> phải nghiên cứu để tìm ra lời giải cho câu hỏi sau đây: Sự biến đổi về<br /> hình thức tổ chức hoạt động (trong đó có hoạt động biểu diễn) ở mỗi<br /> cộng đồng làng, thôn, CLB, giáo phường tại Hà Nội nói chung và một<br /> số CLB, giáo phường nội thành nói riêng hiện nay so với các giai đoạn<br /> trước đây là như thế nào, qua đó đưa ra những vấn đề cần bàn luận gì<br /> để phù hợp với sự biến đổi đó?<br /> Ngoài ra, hiện chưa có công trình nghiên cứu trực tiếp về vấn đề<br /> này. Với những lý do trên, tác giả luận án mong muốn nghiên cứu, đưa<br /> ra những bàn luận về hoạt động biểu diễn nghệ thuật ca trù của một số<br /> CLB, giáo phường tại nội thành Hà Nội, nhằm góp phần bảo tồn, phát<br /> huy và phát triển bền vững giá trị di sản.<br /> 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài<br /> 2.1. Mục đích<br /> NCS mong muốn luận án đạt được những mục đích sau: 1) Xây<br /> dựng một công trình khoa học có giá trị áp dụng vào thực tiễn, góp<br /> phần cùng các cấp, các ngành, các chuyên gia, các nghệ nhân, các CLB,<br /> giáo phường nhận diện thực tế biểu diễn nghệ thuật ca trù hiện nay để<br /> đưa ra những vấn đề trọng tâm cần bàn luận và hướng phát triển bền<br /> vững giá trị di sản ca trù tại Hà Nội; và 2) Đánh giá hiện trạng, đề xuất,<br /> bàn luận mô hình hoạt động biểu diễn cụ thể cho các CLB, giáo phường<br /> nội thành Hà Nội và một số bàn luận, kiến nghị, giải pháp phù hợp để<br /> <br /> 3<br /> <br /> vừa đáp ứng được yêu cầu về bảo tồn, giữ gìn bản sắc di sản văn hóa,<br /> vừa phát huy được giá trị di sản thông qua các hoạt động biểu diễn của<br /> chính các CLB, giáo phường đó.<br /> 2.2. Nhiệm vụ<br /> - Bám sát và áp dụng xuyên suốt trong các chương, mục của luận<br /> án lý thuyết bảo tồn trên cơ sở kế thừa và phát triển dựa trên những<br /> biến đổi theo thời gian qua hoạt động của các CLB, giáo phường ca trù<br /> tại Hà Nội. Trả lời câu hỏi nghiên cứu nêu ở trên.<br /> - Tìm ra bản chất của sự biến đổi các hình thức tổ chức hoạt động<br /> CLB, giáo phường xưa và nay, trong đó có hoạt động biểu diễn.<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận án là<br /> vấn đề lý luận và thực tiễn về bảo tồn, phát huy giá trị di sản ca trù và<br /> những biến đổi của các CLB, giáo phường tại Hà Nội thông qua hoạt<br /> động biểu diễn. Đối tượng cụ thể luận án đề cập chính là các CLB, giáo<br /> phường ca trù trong phạm vi nội thành Hà Nội (tập trung chủ yếu vào<br /> CLB ca trù Hà Nội, CLB ca trù Thái Hà, Giáo phường ca trù Thăng<br /> Long).<br /> 3.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> a) Về nội dung<br /> - Nghiên cứu, tổng hợp, hệ thống hoá các khái niệm và vấn đề lý<br /> luận, lý thuyết áp dụng liên quan đến ca trù;<br /> - Nghiên cứu thực trạng bảo tồn, phát huy giá trị di sản ca trù và<br /> những biến đổi qua hoạt động biểu diễn nghệ thuật ca trù của các CLB,<br /> giáo phường tại nội thành Hà Nội; Tìm ra những vấn đề cần bàn luận và<br /> kiến nghị.<br /> <br />