BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
…………/………… ……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
VÕ THỊ XUÂN HỒNG
HOẠT ĐỘNG THANH TRA LAO ĐỘNG
CỦA SỞ LAO ĐỘNG – THƢƠNG BINH VÀ
XÃ HỘI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 8 3 8 0 1 0 2
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH
Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2019
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ THU HÀ
Phản biện 1: TS. PHẠM QUANG HUY
Phản biện 2: PGS.TS. BÙI ĐỨC KHÁNG
Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học
viện Hành chính Quốc gia
Địa điểm: Phòng họp 207, Nhà A – Phân viện Hành chính Quốc
gia tại thành phố Hồ Chí Minh.
Số: 10 Đường 3/2, phường 12, quận 10, thành phố Hồ Chí Minh
Thời gian: vào hồi 18 giờ ngày 27 tháng 8 năm 2019
Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính
Quốc gia
Hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính
Quốc gia
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Lao động là hoạt động quan trọng nhất của con người, nó tạo
ra của cải vật chất và các giá trị tinh thần cho xã hội. Lao động có
năng suất, chất lượng và hiệu quả cao là nhân tố quyết định sự phát
triển của đất nước.
Trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam, dưới tác động của
quy luật cung - cầu, quy luật giá trị và quy luật cạnh tranh, doanh
nghiệp không chỉ đa dạng về hình thức sở hữu, quy mô kinh doanh
mà ngày càng có nhiều lĩnh vực kinh doanh mới xuất hiện. Sức sáng
tạo của doanh nghiệp không chỉ làm đa dạng các ngành nghề, lĩnh
vực nhằm thỏa mãn nhu cầu của khách hàng, tối đa lợi nhuận của
doanh nghiệp mà đẩy mức độ cạnh tranh ở mức cao hơn. Để tránh đổ
vỡ, phá sản và gia tăng lợi nhuận, các doanh nghiệp có thể tác động
đến thị trường và xã hội theo các cách khác nhau trong đó không loại
trừ những hành vi tiêu cực. Trong quan hệ lao động giữa người lao
động và người sử dụng lao động, thế yếu thuộc về người lao động.
Người sử dụng lao động vì lợi ích kinh tế luôn có xu hướng vi phạm
pháp luật lao động, xâm phạm đến quyền và lợi ích chính đáng của
người lao động được pháp luật bảo vệ. Một thực tế đáng lo ngại là
tình hình vi phạm pháp luật lao động ngày càng phức tạp và gia tăng,
tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp không ngừng tăng qua các năm,
thậm chí rất nghiêm trọng. Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát thi
hành pháp luật lao động đã được củng cố, tăng cường từng bước, đã
hình thành hệ thống thanh tra nhà nước chuyên ngành về lao động
2
với hơn 430 thanh tra viên lao động trong khi đó thực tế chỉ có 150
thanh tra viên thực hiện nhiệm vụ thanh tra lao động. Tại thành phố
Hồ Chí Minh, toàn thành phố hiện có 633.637 đơn vị kinh tế, hành
chính, sự nghiệp và cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng (chưa bao gồm 13.076
cơ sở, chi nhánh và văn phòng trực thuộc doanh nghiệp), tổng số lao
động trong các đơn vị gần 4,1 triệu người. Trong khi đó, sức ép về
cải cách hành chính buộc cơ quan thanh tra phải thực thi nhiệm vụ
theo đúng quy định pháp luật nhưng với số lượng thanh tra viên,
công chức thanh tra không tăng do phụ thuộc vào chỉ tiêu biên chế
nhưng vẫn phải đảm bảo thực hiện tốt việc kiểm soát đối với tất cả
các doanh nghiệp đã và hình thành mới. Điều này khiến cho các
thanh tra viên không thể tiến hành thanh tra tại doanh nghiệp dài
ngày nhưng vẫn phải đảm bảo hiệu quả cao đối với cuộc thanh tra đó.
Trong thực tế, hoạt động thanh tra lao động của Sở Lao động -
Thương binh và Xã hội thành phố Hồ Chí Minh ngày càng nâng cao
về chất lượng, thanh tra đã góp phần giám sát việc chấp hành pháp
luật lao động của doanh nghiệp một cách toàn diện tuy nhiên theo
quy định pháp luật quyền hạn thanh tra viên còn hạn chế, các cơ chế
phối hợp của các cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương chưa tốt,
nghị định xử phạt vi phạm hành chính về lao động chưa theo kịp các
quan hệ pháp lý được điều chỉnh bởi các văn bản quy phạm pháp luật
ngoài ramột số công chức thanh tra chưa đáp ứng được yêu cầu về
trình độ, kỹ năng nghề nghiệp, phẩm chất đạo đức và bản lĩnh chính
trị trong thực hiện nhiệm vụ được giao. Những vấn đề yếu kém, bất
cập trên đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng, hiệu quả công tác
3
thanh tra. Cùng với yêu cầu phục vụ phát triển kinh tế - xã hội theo
đường lối đổi mới của Đảng, thực hiện việc thực hiện Nghị quyết số
39-NQ/TW ngày 17 tháng 4 năm 2015 của Bộ Chính trị về tinh giản
biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, chỉ thị
số 20/CT-TTg ngày 13 tháng 7 năm 2018 của Thủ tướng Chính phủ
về tăng cường cải cách hoạt động kiểm tra chuyên ngành và cắt giảm,
đơn giản hóa điều kiện kinh doanh, Lãnh đạo thành phố Hồ Chí Minh
đã triển khai và thực hiện, chính điều này đã đặt ra thách thức cho
hoạt động thanh tra lao động của Sở Lao động - Thương binh và Xã
hội thành phố Chí Minh làm sao vừa tạo điều kiện cho doanh nghiệp
hoạt động, hoạt động thanh tra không trùng lắp, chồng chéo về nội
dung, đối tượng thanh tra nhưng vẫn đảm bảo ổn định, hài hòa quan
hệ lao động tại địa phương đồng thời giám sát việc thực hiện pháp
luật lao động của doanh nghiệp mà không cần đến hoạt động thanh
tra và lan tỏa việc chấp hành đến các doanh nghiệp trong cùng ngành
nghề. Đây sẽ là những thách thức và cũng là mục tiêu đặt ra đối với
hoạt động thanh tra lao động của Sở Lao động - Thương binh và Xã
hội thành phố Chí Minh. Vì vậy, tôi đã lựa chọn đề tài: “Hoạt động
thanh tra lao động của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thành
phố Hồ Chí Minh” làm luận văn nghiên cứu.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trong những năm qua đã có một số luận án tiến sĩ, luận văn
thạc sĩ, công trình nghiên cứu, đề tài khoa học và bài viết nghiên cứu
về tổ chức bộ máy và hoạt động thanh tra từ thực tiễn và đề xuất giải
pháp nâng cao chất lượng hoạt động thanh tra nhưng có thể khẳng