L I NÓI Đ UỜ Ầ
Lao đ ng, theo Ph.Ăng-ghen “Là đi u ki n c b n đ u tiên c a toàn bộ ề ệ ơ ả ầ ủ ộ
đ i s ng con ng i, đ n m t m c và trên m t ý nghĩa nào đó chúng ta ph iờ ố ườ ế ộ ứ ộ ả
nói r ng lao đ ng đã t o ra chính b n thân con ng i”. Ngày nay, lao đ ngằ ộ ạ ả ườ ộ
đ c hi u là ho t đ ng quan tr ng nh t c a con ng i, t o ra c a c i v tượ ể ạ ộ ọ ấ ủ ườ ạ ủ ả ậ
ch t và các giá tr tinh th n cho xã h i. Lao đ ng có năng su t, ch t l ng vàấ ị ầ ộ ộ ấ ấ ượ
hi u qu cao là nhân t quy t đ nh s pháp tri n c a đ t n c. Pháp lu t laoệ ả ố ế ị ự ể ủ ấ ướ ậ
đ ng quy đ nh quy n nghĩa v c a ng i lao đ ng và c a ng i s d ng laoộ ị ề ụ ủ ườ ộ ủ ườ ử ụ
đ ng, các tiêu chu n lao đ ng, các nguyên t c s d ng và qu n lý lao đ ng,ộ ẩ ộ ắ ử ụ ả ộ
góp ph n thúc đ y s n xu t. Vì v y, lao đ ng có v trí quan tr ng trong đ iầ ẩ ả ấ ậ ộ ị ọ ờ
s ng xã h i và trong quan h pháp lu t c a m i qu c giaố ộ ệ ậ ủ ỗ ố .
Vi t Nam đang trong quá trình h i nh p và phát tri n v i n n kinh t thệ ộ ậ ể ớ ề ế ế
gi i. Vì th , ớ ế khi n n kinh t n c ta chuy n sang kinh t th tr ng, do có s tácề ế ướ ể ế ị ườ ự
đ ng c a nhi u y u t kinh t - xã h i, nên trong quá trình s d ng lao đ ng đãộ ủ ề ế ố ế ộ ử ụ ộ
x y ra nhi u b t đ ng v quy n và l i ích, d n đ n tranh ch p gi a ng i laoả ề ấ ồ ề ề ợ ẫ ế ấ ữ ườ
đ ng, t p th lao đ ng v i ng i s d ng lao đ ng. Ch đ nh gi i quy t tranhộ ậ ể ộ ớ ườ ử ụ ộ ế ị ả ế
ch p lao đ ng là công c pháp lý đ b o v quy n và l i ích h p pháp choấ ộ ụ ể ả ệ ề ợ ợ
ng i lao đ ng và ng i s d ng lao đ ng. T đó, góp ph n duy trì, n đ nhườ ộ ườ ử ụ ộ ừ ầ ổ ị
quan h lao đ ng, nâng cao hi u qu c a ho t đ ng s n xu t kinh doanh.ệ ộ ệ ả ủ ạ ộ ả ấ
Do đó, tranh ch p lao đ ng và gi i quy t tranh ch p lao đ ng là m t v nấ ộ ả ế ấ ộ ộ ấ
đ h t s c quan tr ng, luôn đ c đ t ra đ i v i h u h t các n c trên th gi iề ế ứ ọ ượ ặ ố ớ ầ ế ướ ế ớ
nói chung và Vi t Nam nói riêng. Vì nh ng lý do trên, em đã ch n đ tài: ệ ữ ọ ề “Tranh
ch p lao đ ng và cách gi i quy t tranh ch p lao đ ng”ấ ộ ả ế ấ ộ cho bài ti u lu n c aể ậ ủ
mình.
M c dù, đã có s chu n b và ch đ ng trong vi c l a ch n đ tài nghiênặ ự ậ ị ủ ộ ệ ự ọ ế
c u. Nh ng do có s h n ch v ki n th c chuyên sâu và ho t đ ng th c ti nứ ư ự ạ ế ề ế ứ ạ ộ ự ễ
cho nên bài vi t c a em ch c ch n s không tránh kh i nh ng sai sót nh t đ nh.ế ủ ắ ắ ẽ ỏ ữ ấ ị
Em r t mong nh n đ c s đóng góp ý ki n c a th y cô giáo, đ cho bài ti uấ ậ ượ ự ế ủ ầ ể ể
lu n c a em đ c t t h n.ậ ủ ượ ố ơ
CH NG IƯƠ
LÝ LU N CHUNG V TRANH CH P LAO Đ NGẬ Ề Ấ Ộ
1. N i dung v tranh ch p lao đ ngộ ề ấ ộ :
1.1. Khái ni m tranh ch p lao đ ngệ ấ ộ :
Theo b lu t lao đ ng (1994) thì tranh ch p lao đ ng là nh ng tranh ch p vộ ậ ộ ấ ộ ữ ấ ề
quy n và l i ích liên quan đ n vi c làm, ti n l ng, thu nh p và các đi u ki nề ợ ế ệ ề ươ ậ ề ệ
lao đ ng khácộ ; v th c hi n h p đ ng lao đ ng, tho c t p th và trong quáề ự ệ ợ ồ ộ ả ướ ậ ể
trình h c ngh . ọ ề
1.2. Đ c đi m c a tranh ch p lao đ ngặ ể ủ ấ ộ :
Do tính ch t đ c bi t c a quan h lao đ ng mà các tranh ch p lao đ ngấ ặ ệ ủ ệ ộ ấ ộ
cũng có đ c đi m riêng giúp phân bi t nó v i các tranh ch p khác, c th baoặ ể ệ ớ ấ ụ ể
g m:ồ
-Tranh ch p lao đ ng phát sinh t n t i g n li n v i quan h lao đ ng.ấ ộ ồ ạ ắ ề ớ ệ ộ
-Tranh ch p lao đ ng không ch là nh ng tranh ch p v quy n, nghĩa vấ ộ ỉ ữ ấ ề ề ụ
mà còn bao g m c nh ng tranh ch p v quy n và l i ích c a các bên trongồ ả ữ ấ ề ề ợ ủ
quan h lao đ ng.ệ ộ
-Tính ch t và m c đ c a tranh ch p c a lao đ ng luôn ph thu c vào quyấ ứ ộ ủ ấ ủ ộ ụ ộ
mô và s l ng tham gia c a m t bên tranh ch p là ng i lao đ ng.ố ượ ủ ộ ấ ườ ộ
-Tranh ch p lao đ ng có nh h ng tr c ti p đ n đ i s ng c a b n thân,ấ ộ ả ưở ự ế ế ờ ố ủ ả
gia đình ng i lao đ ng, nhi u khi còn tác đ ng đ n an ninh công c ng và đ iườ ộ ề ộ ế ộ ờ
s ng kinh t , chính tr xã h i.ố ế ị ộ
1.3. Phân lo i tranh ch p lao đ ng :ạ ấ ộ
* Căn c vào quy mô c a tranh ch p:ứ ủ ấ
Theo đi u 157 B lu t lao đ ng: “Tranh ch p lao đ ng bao g m tranh ch pề ộ ậ ộ ấ ộ ồ ấ
lao đ ng cá nhân gi a ng i lao đ ng và ng i s d ng lao đ ng và tranh ch pộ ữ ườ ộ ườ ử ụ ộ ấ
lao đ ng t p th gi a t p th lao đ ng v i ng i s d ng lao đ ng”. Căn cộ ậ ể ữ ậ ể ộ ớ ườ ử ụ ộ ứ
vào quy mô c a tranh ch p lao đ ng có th phân chia thànhủ ấ ộ ể :
+ Tranh ch p lao đ ng cá nhânấ ộ
2
+ Tranh ch p lao đ ng t p thấ ộ ậ ể
* Căn c vào tính ch t c a tranh ch p:ứ ấ ủ ấ
Có th chia tranh ch p lao đ ng thành:ể ấ ộ
+ Tranh ch p v quy nấ ề ề
+ Tranh ch p v l i íchấ ề ợ
Ngoài hai cách phân lo i ch y u trên, tranh ch p lao đ ng còn có th đ cạ ủ ế ấ ộ ể ượ
phân lo i căn c vào n i dung tranh ch p, tranh ch p v ti n l ng, th i gianạ ứ ộ ấ ấ ề ề ươ ờ
làm vi c, k lu t lao đ ng, ho c quan h phát sinh tranh ch p (tranh ch p trongệ ỷ ậ ộ ặ ệ ấ ấ
quan h lao đ ng, trong quan h h c ngh , trong quan h b o hi m xã h i),ệ ộ ệ ọ ề ệ ả ể ộ
ho c khu v c tranh ch p (tranh ch p trong khu v c kinh t nhà n c, t nhân,ặ ự ấ ấ ự ế ướ ư
có v n đ u t n c ngoài).ố ầ ư ướ
2. Nguyên nhân phát sinh tranh ch p lao đ ng:ấ ộ
2.1. V phía ng i lao đ ng:ề ườ ộ
Tranh ch p lao đ ng x y ra th ng do các yêu c u chính đáng c a ng i laoấ ộ ả ườ ầ ủ ườ
đ ng và nh ng đòi h i công b ng v i s c lao đ ng mà h b ra ch a đ c thoộ ữ ỏ ằ ớ ứ ộ ọ ỏ ư ượ ả
đáng, quy n l i c a h không đáp ng. Và cũng m t ph n do trình đ văn hoáề ợ ủ ọ ứ ộ ầ ộ
c a ng i lao đ ng còn r t h n ch , đ n quy n l i c a h mà h cũng khôngủ ườ ộ ấ ạ ế ế ề ợ ủ ọ ọ
bi t là mình có quy n và nghĩa v gì, t đó d n đ n các tranh ch p x y ra.ế ề ụ ừ ẫ ế ấ ả
2.2. V phía ng i s d ng lao đ ng:ề ườ ử ụ ộ
Vì m c đích thu đ c nhi u l i nhu n nên ng i s d ng lao đ ng tìm m iụ ượ ề ợ ậ ườ ử ụ ộ ọ
cách đ t n d ng s c lao đ ng c a ng i lao đ ng v t qua gi i h n mà laoể ậ ụ ứ ộ ủ ườ ộ ượ ớ ạ
đ ng quy đ nh, t đó làm nh h ng tr c ti p đ n quy n l i và l i ích h pộ ị ừ ả ưở ự ế ế ề ợ ợ ợ
pháp c a ng i lao đ ng ( đây là nguyên nhân c b n ).ủ ườ ộ ơ ả
2.3. V phía công đoàn:ề
Là m t t ch c có vai trò r t quan tr ng, h đ i di n cho ng i lao đ ng b oộ ổ ứ ấ ọ ọ ạ ệ ườ ộ ả
v quy n l i m t cách tr c ti p cho lao đ ng. V i vai trò l n nh v y nh ng hệ ề ợ ộ ự ế ộ ớ ớ ư ậ ư ọ
l i ch a hoàn thành t t nhi m v c a mình do ho t đ ng còn kém và còn m t sạ ư ố ệ ụ ủ ạ ộ ộ ố
doanh nghi p còn ch a có t ch c công đoàn.ệ ư ổ ứ
2.4. V phía c quan nhà n c có th m quy n:ề ơ ướ ẩ ề
Do các c quan nhà n c có th m quy n không nh ng không ki m tra giám sátơ ứ ẩ ề ữ ể
m t cách th ng xuyên mà h còn buông l ng trong ho t đ ng, qu n lý, khôngộ ườ ọ ỏ ạ ộ ả
th c hi n vi c thanh tra lao đ ng m t cách sát sao th ng xuyên nên không phátự ệ ệ ộ ộ ườ
hi n ho c x lý k p th i nh ng vi ph m pháp lu t.ệ ặ ử ị ờ ữ ạ ậ
3. V n đ đình công :ấ ề
Đình công luôn liên quan đ n tranh ch p lao đ ng, nó v a bi u hi n v m tế ấ ộ ừ ể ệ ề ặ
hình th c c a tranh ch p lao đ ng t p th v a là h u qu c a quá trình gi iứ ủ ấ ộ ậ ể ừ ậ ả ủ ả
quy t tranh ch p lao đ ng không thành.ế ấ ộ
-Toà án nhân dân có quy n quy t đ nh cu i cùng v nh ng cu c đình côngề ế ị ố ề ữ ộ
và tranh lao đ ng c th .ộ ụ ể
-Vi c gi i quy t các cu c đình công và các v án lao đ ng do U banệ ả ế ộ ụ ộ ỷ
Th ng v Qu c h i quy đ nh.ườ ụ ố ộ ị
4. Gi i quy t tranh ch p lao đ ng:ả ế ấ ộ
4.1. Các c quan, t ch c có th m quy n gi i quy t tranh ch p lao đ ng:ơ ổ ứ ẩ ề ả ế ấ ộ
a. H i đ ng hoà gi i c s ho c hoà gi i viên c a c quan lao đ ng c pộ ồ ả ơ ở ặ ả ủ ơ ộ ấ
huy n:ệ
H i đ ng hoà gi i lao đ ng c s đ c thành l p các doanh nghi p sộ ồ ả ộ ơ ở ượ ậ ở ệ ử
d ng th ng xuyên t 10 lao đ ng tr lên. Hoà gi i viên c a c quan lao đ ngụ ườ ừ ộ ở ả ủ ơ ộ
c p huy n hoà gi i các tranh ch p lao đ ng x y ra nh ng doanh nghi p sấ ệ ả ấ ộ ả ở ữ ệ ử
d ng th ng xuyên d i 10 lao đ ng.ụ ườ ướ ộ
b. H i đ ng tr ng tài lao đ ng c p t nh:ộ ồ ọ ộ ấ ỉ
Hoà gi i và gi i quy t các tranh ch p lao đ ng t p th mà h i đ ng hoà gi iả ả ế ấ ộ ậ ể ộ ồ ả
c s ho c hoà gi i viên c a c quan lao đ ng c p huy n đã hoà gi i nh ngơ ở ặ ả ủ ơ ộ ấ ệ ả ư
không thành, các bên đ ng s có đ n yêu c u h i đ ng tr ng tài gi i quy t.ươ ự ơ ầ ộ ồ ọ ả ế
c. Toà án nhân dân:
Đây là c quan duy nh t đ c l p ch tuân theo pháp lu t, có quy n nhân danhơ ấ ộ ậ ỉ ậ ề
quy n l c nhà n c gi i quy t d t đi m các v án lao đ ng và có quy n quy tề ự ướ ả ế ứ ể ụ ộ ề ế
đ nh cu i cùng v nh ng cu c đình công.ị ố ề ữ ộ
4
4.2. Các nguyên t c và trình t gi i quy t tranh ch p lao đ ng:ắ ự ả ế ấ ộ
a. Các nguyên t c gi i quy t tranh ch p lao đ ng:ắ ả ế ấ ộ
* Th ng l ng tr c ti p và t gi i quy t gi a các bên t i n i phát sinhươ ượ ự ế ự ả ế ữ ạ ơ
tranh ch p.ấ
Nguyên t c này v a đ m b o cho quy n và nghĩa v c a các bên luôn phùắ ừ ả ả ề ụ ủ
h p v i đi u ki n c a h , v a ngăn ng a nh ng h u qu x u x y ra do tranhợ ớ ề ệ ủ ọ ừ ừ ữ ậ ả ấ ả
ch p lao đ ng phát sinh.ấ ộ
* Thông qua hoà gi i đ gi i quy t tranh ch p trên c s tôn tr ng quy n vàả ể ả ế ấ ơ ở ọ ề
l i ích c a hai bên, tôn tr ng l i ích chung c a xã h i.ợ ủ ọ ợ ủ ộ
N u các bên đã th ng l ng không thành, và m t trong hai bên, ho c c haiế ươ ượ ộ ặ ả
bên g i đ n yêu c u gi i quy t thì c quan có th m quy n tr c h t ph i hoàử ơ ầ ả ế ơ ẩ ề ướ ế ả
gi i tranh ch p gi a các bên.ả ấ ữ
* Gi i quy t tranh ch p lao đ ng công khai, khách quan, nhanh chóng, đúngả ế ấ ộ
pháp lu t.ậ
* Đ m b o quy n tham gia c a đ i di n các bên trong quá trình gi i quy tả ả ề ủ ạ ệ ả ế
tranh ch p lao đ ng.ấ ộ
Đ i di n c a các bên th ng là ng i am hi u pháp lu t, hi u đi u ki n c aạ ệ ủ ườ ườ ể ậ ể ề ệ ủ
các bên, t đó có th giúp c quan có th m quy n có ph ng án gi i quy t phùừ ể ơ ẩ ề ươ ả ế
h p.ợ
b. Trình t gi i quy t tranh ch p lao đ ng:ự ả ế ấ ộ
* Đ i v i các tranh ch p lao đ ng cá nhân:ố ớ ấ ộ
- H i đ ng hoà gi i lao đ ng c s ti n hành hoà gi i ch m nh t b y ngàyộ ồ ả ộ ơ ở ế ả ậ ấ ả
k t ngày nh n đ c đ n yêu c u hoà gi i. T i phiên h p hoà gi i, ph i cóể ừ ậ ượ ơ ầ ả ạ ọ ả ả
m t hai bên tranh ch p ho c đ i di n đ c u quy n c a h .ặ ấ ặ ạ ệ ượ ỷ ề ủ ọ
H i đ ng hoà gi i lao đ ng c s đ a ra ph ng án hoà gi i thì l p biên b nộ ồ ả ộ ơ ở ư ươ ả ậ ả
hoà gi i thành, có ch ký c a hai bên tranh ch p, c a Ch t ch và th ký H iả ữ ủ ấ ủ ủ ị ư ộ
đ ng hoà gi i lao đ ng c s . Hai bên có nghĩa v ch p hành các tho thu n ghiồ ả ộ ơ ở ụ ấ ả ậ
trong biên b n hoà gi i thành.ả ả
