Xây dựng mô hình phát triển Tạp chí Khoa học Đại học Sài Gòn giai đoạn 2013 – 2015

MỤC LỤC<br /> Trang<br /> Mục lục . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> <br /> 01<br /> <br /> Phần mở đầu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 03<br /> CHƢƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ TẠP CHÍ<br /> KHOA HỌC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 07<br /> 1.1. Khái niệm tạp chí khoa học và bài báo khoa học . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 07<br /> 1.1.1. Báo chí và tạp chí khoa học . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 07<br /> 1.1.2. Khái niệm bài báo khoa học. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> <br /> 09<br /> <br /> 1.2. Quy trình hoạt động của một số tạp chí khoa học trong nƣớc và quốc tế . . .<br /> <br /> 12<br /> <br /> 1.2.1. Hoạt động của một số tạp chí khoa học trong nƣớc . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12<br /> 1.2.2. Quy trình hoạt động của một số tạp chí quốc tế. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24<br /> CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CỦA TẠP CHÍ ĐẠI HỌC<br /> SÀI GÒN (2008 - 2013) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br /> 2.1. Hoạt động của Tạp chí Khoa học Đại học Sài Gòn giai đoạn 2008 –<br /> 2013 . . . . . . . .<br /> 2.2. Mô hình hoạt động của Tạp chí Khoa học Đại học Sài Gòn giai đoạn<br /> 2008 – 2013..<br /> <br /> 33<br /> 36<br /> <br /> 2.2.1. Tổ chức Tòa soạn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> <br /> 36<br /> <br /> 2.2.2. Quy trình xuất bản của Tạp chí Khoa học Đại học Sài Gòn (từ 2008<br /> đến 2013)...<br /> <br /> 37<br /> <br /> 2.2.3. Hệ thống cộng tác viên, chuyên gia phản biện và biên tập . . . . . . . . . .<br /> <br /> 39<br /> <br /> 2.3. Đánh giá những thành tựu, tồn tại và hạn chế của Tạp chí. . . . . . . . . . . . 41<br /> 2.3.1. Thành tựu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> <br /> 41<br /> <br /> 3.2.2. Những khó khăn, tồn tại và hạn chế. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41<br /> CHƢƠNG 3: XÂY DỰNG MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN MỚI CHO TẠP CHÍ<br /> ĐẠI HỌC SÀI GÒN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br /> 3.1. Định hƣớng phát triển của Tạp chí Khoa học Đại học Sài Gòn. . . . . . . .<br /> <br /> 1<br /> <br /> 44<br /> <br /> .........<br /> 3.2. Mô hình phát triển của Tạp chí Khoa học Đại học Sài Gòn . . . . . . . . . . . . . . . 44<br /> ........<br /> 3.2.1. Tổ chức lại hoạt động của Tạp chí. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> <br /> 46<br /> <br /> 3.2.2. Đổi mới quy trình xuất bản theo mô hình quản lí tạp chí trực tuyến. . . . . . 46<br /> 3.2.3. Cải tiến hình thức của Tạp chí và hình thức của bài báo khoa học . . . . 51<br /> 3.3. Một số biện pháp khác nhằm nâng cao chất lƣợng của Tạp chí . . . . . . . . 53<br /> 3.3.1. Xây dựng hệ thống cộng tác viên, chuyên gia phản biện và biên tập<br /> chuyên sâu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br /> 3.3.2. Các giải pháp xây dựng uy tín khoa học của Tạp chí Khoa học Đại học Sài<br /> Gòn . . . . .<br /> <br /> 55<br /> <br /> Kết luận. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58<br /> Tài liệu tham khảo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br /> Phụ lục. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br /> <br /> 2<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Tạp chí Khoa học Đại học Sài Gòn là cơ quan ngôn luận về khoa học của<br /> Trƣờng Đại học Sài Gòn. Từ khi thành lập đến nay (12/2013), Tạp chí đã xuất<br /> bản đƣợc 20 số chính thức và nhiều chuyên san thuộc các lĩnh vực khác nhau,<br /> góp phần thúc đẩy các hoạt động khoa học và công nghệ của Trƣờng Đại học Sài<br /> Gòn và bƣớc đầu tạo đƣợc uy tín trong giới khoa học. Tạp chí Khoa học Đại học<br /> Sài Gòn hiện đang hoạt động theo mô hình quản lí đƣợc áp dụng khá phổ biến<br /> của các tạp chí khoa học ở Việt Nam.<br /> Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, sự phát triển của Tạp chí cũng có<br /> những hạn chế và đặc biệt là bắt đầu bộc lộ những khó khăn trƣớc những đòi hỏi<br /> của xu thế phát triển nhanh chóng của Trƣờng Đại học Sài Gòn cũng nhƣ của hệ<br /> thống tạp chí khoa học trong nƣớc và thế giới hiện nay.<br /> Để đáp ứng với yêu cầu phát triển theo chiều sâu và hƣớng đến việc thúc<br /> đẩy hoạt động khoa học của Trƣờng Đại học Sài Gòn trong thời gian tới, Tạp chí<br /> Khoa học Đại học Sài Gòn cũng cần có một mô hình phát triển mới với quy mô<br /> lớn hơn, chất lƣợng cao hơn và đặc biệt là hƣớng đến khẳng định vị thế và uy tín<br /> của mình trong cộng đồng các tạp chí khoa học lớn của Việt Nam, từng bƣớc hội<br /> nhập với hệ thống tạp chí khoa học quốc tế. Bởi vậy, việc tìm giải pháp nâng cao<br /> chất lƣợng, quy mô của Tạp chí là một trong những nhiệm vụ quan trọng của Ban<br /> Biên tập Tạp chí Khoa học Đại học Sài Gòn.<br /> Xuất phát từ những yêu cầu trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài<br /> “Xây dựng mô hình phát triển Tạp chí Khoa học Đại học Sài Gòn giai đoạn<br /> 2013 – 2015” nhằm làm cơ sở cho việc xây dựng và phát triển Tạp chí Khoa học<br /> Đại học Sài Gòn trong giai đoạn sắp tới.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 2. Mục đích nghiên cứu<br /> Nghiên cứu và xây dựng mô hình phát triển Tạp chí Khoa học Đại học Sài<br /> Gòn theo định hƣớng nâng cao chất lƣợng và phù hợp với hệ thống tạp chí khoa<br /> học có uy tín trong và ngoài nƣớc để làm cơ sở cho sự phát triển của Tạp chí sau<br /> năm 2013.<br /> <br /> 3. Nhiệm vụ nghiên cứu<br /> Nghiên cứu lí luận về mô hình hoạt động của các tạp chí khoa học.<br /> Tổng kết đánh giá về hoạt động của Tạp chí Khoa học Đại học Sài Gòn<br /> trong 5 năm đầu thành lập (2008 - 2013) để làm rõ những thành tựu, hạn chế và<br /> bài học kinh nghiệm phục vụ cho sự phát triển của Tạp chí.<br /> Khảo sát mô hình hoạt động của các tạp chí lớn trong và ngoài nƣớc để vận<br /> dụng vào Tạp chí Khoa học Đại học Sài Gòn.<br /> Xây dựng mô hình phát triển của Tạp chí Khoa học Đại học Sài Gòn theo<br /> định hƣớng nâng cao chất lƣợng và phù hợp với hệ thống tạp chí khoa học có uy<br /> tín trong và ngoài nƣớc, đáp ứng yêu cầu phát triển của Tạp chí Khoa học Đại<br /> học Sài Gòn nói riêng và Trƣờng Đại học Sài Gòn nói chung.<br /> <br /> 4. Lịch sử nghiên cứu vấn đề<br /> Vấn đề xây dựng mô hình hoạt động của tạp chí khoa học tuy chƣa đƣợc<br /> nghiên cứu hoàn chỉnh và bài bản, nhƣng trong thực tế đã có nhiều tạp chí khoa<br /> học đã xây dựng đƣợc mô hình hoạt động riêng của mình. Sau một thời gian hội<br /> nhập quốc tế, các tạp chí khoa học trong nƣớc bắt đầu tìm cách để hội nhập với<br /> xu thế chung của các tạp chí quốc tế mà bƣớc đầu tiên đó là chuyển sang hoạt<br /> động theo mô hình quản lí trực tuyến giống các tạp chí khoa học quốc tế và hình<br /> thức của bài báo cũng đƣợc quy chuẩn.<br /> Nghiên cứu về mô hình hoạt động của các tạp chí khoa học nhằm nâng cao<br /> chất lƣợng và quốc tế hóa tạp chí đang là một vấn đề đƣợc đặt ra ở Việt Nam<br /> hiện nay. Các công trình nghiên cứu liên quan trực tiếp đến đề tài này có thể kể<br /> <br /> 4<br /> <br /> đến là báo cáo về “Tiến trình xây dựng nâng cấp tạp chí Advances in Natural<br /> Sciences Seri A: Nanoscience and Nanotechnology đạt chuẩn quốc tế” của Ban<br /> Biên tập Tạp chí Advances in Natural Sciences, tiếp đến là bài báo khoa học<br /> “Nâng cao chất lượng tạp chí khoa học xã hội theo tiêu chuẩn quốc tế” của Trần<br /> Mạnh Tuấn, đăng trên Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, Số 4/2011. Hai bài<br /> báo này đã trực tiếp chỉ ra những hạn chế của hệ thống tạp chí khoa học ở Việt<br /> Nam nói chung và tạp chí Advances in Natural Sciences cùng các tạp chí khoa<br /> học xã hội của Việt Nam nói riêng. Từ đó đề ra những giải pháp và mô hình hoạt<br /> động nhằm hƣớng các tạp chí đến chuẩn quốc tế.<br /> Bên cạnh đó còn có một số công trình khác liên quan đến đề tài nhƣ: “Luật<br /> Báo chí”, “Cơ sở lí luận báo chí” của Nguyễn Văn Hà, “Giáo trình các thể loại<br /> báo chí chính luận nghệ thuật” của Đinh Văn Hƣờng, “Thế nào là một “bài báo<br /> khoa học”?, “Chín lý do cho công bố quốc tế” của Nguyễn Văn Tuấn, “Ngôn<br /> ngữ báo chí” của Vũ Quang Hào, “Công việc của người viết báo” của Hữu Thọ,<br /> “Bài báo khoa học, ISI và một số “thước đo” đánh giá nhà khoa học” của Tạ<br /> Cao Minh, “Một vài thông tin về mã số chuẩn quốc tế cho tạp chí và sách, về sự<br /> phân loại tạp chí khoa học và cách trình bày một bài báo trong tạp chí khoa<br /> học” của Trần Văn Nhung … Các công trình này đã đề cập đến mốt số vấn đề<br /> lên quan đến quy trình xuất bản của một tạp chí khoa học quốc tế, quy chuẩn<br /> hình thức và chất lƣợng của một bài báo khoa học,…<br /> Ngoài ra, trong thực tế hiện nay, nhiều tạp chí khoa học quốc tế và một số<br /> tạp chí khoa học trong nƣớc đang áp dụng mô hình quản lí tạp chí trực tuyến.<br /> Đây chính là những hình mẫu tham khảo hữu ích cho những nghiên cứu về mô<br /> hình hoạt động của các tạp chí khoa học nói chung và của Tạp chí Khoa học Đại<br /> học Sài Gòn nói riêng.<br /> Tóm lại, việc nghiên cứu để xây dựng một mô hình phát triển mới cho các<br /> tạp chí khoa học ở Việt Nam nói chung và đối với Tạp chí Khoa học Đại học Sài<br /> <br /> 5<br /> <br />