Quyết định số 922/QĐ-TTg năm 2025, ban hành ngày 14/05/2025, sửa đổi và bổ sung một số điều của Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng, nhằm đảm bảo an toàn công trình thủy điện, điều tiết lũ hiệu quả và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Ngày 12/9/2024, Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 94/CĐ-TTg về việc tăng cường công tác vận hành, điều tiết các hồ chứa thủy điện ở các tỉnh phía Bắc nhằm đảm bảo an toàn hệ thống đê và giảm thiểu đến mức thấp nhất thiệt hại do ngập, lụt tại vùng hạ du.

Nhằm cung cấp thêm cơ sở khoa học và phương pháp tính phục vụ cho tính toán dự báo dòng chảy mùa khô về châu thổ Mê Công, bài viết này giới thiệu một số kết quả nghiên cứu, đánh giá dòng chảy mùa khô theo các thông số ảnh hưởng chính của nó, bao gồm dung tích hữu ích hồ chứa và dòng chảy năm.

Bài viết nghiên cứu việc áp dụng thuật toán quy hoạch động sai phân rời rạc kết hợp với thuật toán di truyền để giải quyết bài toán vận hành hệ thống đa hồ chứa thủy điện. Mục tiêu là tìm ra giải pháp tối ưu cho việc điều phối lưu lượng nước giữa các hồ chứa trong hệ thống, nhằm tối đa hóa hiệu suất sản xuất điện năng trong các điều kiện khác nhau của hệ thống. Thuật toán di truyền giúp tìm kiếm các giải pháp gần tối ưu cho các bài toán phức tạp, trong khi quy hoạch động sai phân rời rạc được sử dụng để phân tách bài toán thành các bước thời gian, tối ưu hóa theo từng giai đoạn.

Nghiên cứu xây dựng tiêu chí xác định ngưỡng bồi lắng an toàn hồ chứa có ý nghĩa thực tiễn và ý nghĩa về nhận thức khoa học của một quá trình tự nhiên hết sức phức tạp, từ đó đề xuất được ngưỡng khai thác, nạo vét bùn cát bồi lắng an toàn cho hồ chứa.

Miền Trung nói chung và khu vực Bắc Trung Bộ nói riêng có số lượng hồ chứa nước thủy lợi nhiều nhất cả nước (chiếm tới 30%) nhưng đa số các hồ thuộc loại vừa và nhỏ. Do đó, trữ lượng đất có thể khai thác để sử dụng làm vật liệu xây dựng dự kiến sẽ rất lớn. Bài viết giới thiệu kết quả khảo sát, đánh giá trữ lượng các loại đất hiện có trong 08 lòng hồ chứa nước thủy lợi trên địa bàn khu vực Bắc Trung Bộ.

Nghiên cứu này tập trung xem xét các điều kiện ràng buộc được quy định trong các QTVHHC, đề xuất phương pháp đánh giá ảnh hưởng của chúng đến hiệu quả phát điện của nhà máy thủy điện. Các NMTĐ trên 3 lưu vực sông bao gồm: NMTĐ Tuyên Quang và NMTĐ Thác Bà (lưu vực sông Hồng); NMTĐ Hủa Na (lưu vực sông Mã); NMTĐ Bản Vẽ (lưu vực sông Cả) được chọn làm ví dụ tính toán, phân tích.

Nghiên cứu này ứng dụng lý thuyết độ tin cậy và phân tích rủi ro để thiết lập mô hình lựa chọn phương án nâng cấp hệ thống đầu mối hồ chứa nước theo chỉ số độ tin cậy yêu cầu. Cuối cùng, nghiên cứu sử dụng mô hình được xây dựng để tính toán xác định phương án xây dựng tràn bổ sung khi nâng cấp đầu mối hồ chứa thủy lợi An Mã tỉnh Quảng Bình.

Trong nghiên cứu này tác giả tiến hành đánh giá ảnh hưởng của thời đoạn tính toán đến kết quả tối ưu điều tiết hồ chứa bằng DP. Trên cơ sở đó, phương pháp cải tiến DP được đề xuất để nâng cao độ tin cậy của kết quả tính toán, đồng thời giảm khối lượng và thời gian tính toán, phản ánh sát thực quá trình vận hành thực tế của công trình, tăng khả năng áp dụng trong đánh giá chất lượng vận hành và lập kế hoạch vận hành theo thời gian thực cho các hồ chứa thủy điện điều tiết dài hạn.

Hồ chứa Ngàn Trươi có vai trò quan trọng trong cung cấp nước và điều tiết lũ nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro cho con người, đặc biệt có thể gây thiệt hại cho dân cư và về kinh tế trong vùng hạ lưu khi lũ lụt xảy ra. Nghiên cứu này tập trung xây dựng bộ mô hình thủy văn, thủy lực và ngập lụt hạ du hồ chứa Ngàn Trươi, tỉnh Hà Tĩnh để mô phỏng và đánh giá tình trạng ngập lụt.

Nhóm tác giả giới thiệu một số kết quả thí nghiệm hiện trường về giải pháp kỹ thuật nhằm cải thiện các chỉ tiêu cơ lý của đất trong phạm vi lòng hồ đáp ứng nhu cầu cấp thiết về nguồn vật liệu đất để xây dựng, cải tạo và sửa chữa các công trình vật liệu địa phương trên địa bàn khu vực Bắc Trung Bộ.

Bài giảng Quan trắc công trình thủy lợi trình bày các nội dung chính sau: Khái quát về quan trắc CTTL; Quan trắc hồ chứa; Quan trắc đập VLĐP; Quan trắc đập bê tông; Xác đinh các giá trị giới hạn để đối chiếu số liệu quan trắc công trình.

Nghiên cứu này tập trung đánh giá hiện trạng các hồ chứa thủy lợi trên địa bàn Hà Nội trong bối cảnh biến đổi khí hậu và đô thị hóa nhanh. Nhiều hồ chứa đã xuống cấp nghiêm trọng, xuất hiện hiện tượng thấm, sạt trượt, bồi lắng và hư hỏng các hạng mục công trình. Ngoài ra, tình trạng ô nhiễm nguồn nước và lấn chiếm trái phép lòng hồ đang làm suy giảm nghiêm trọng chức năng phòng chống úng ngập và điều tiết nước.

Vận hành hệ thống hồ chứa là một lĩnh vực rất phức tạp. Việc nghiên cứu vận hành hệ thống hồ chứa thường chỉ được thực hiện cho một hệ thống cụ thể, phương pháp có thể chọn giữa phương pháp tối ưu hoặc phương pháp mô phỏng. Nghiên cứu này đề xuất phương pháp xây dựng BĐĐP cho hệ thống hai hồ chứa bậc thang có chung nhiệm vụ cấp nước theo phương pháp mô phỏng.

Để đánh giá khả năng phối hợp làm việc giữa các hồ chứa trong hệ thống, nghiên cứu này tập trung vào việc mô phỏng hệ thống hồ chứa trên lưu vực sông Ba có xem xét đến các yêu cầu về cấp nước khác nhau. Các đối tượng sử dụng nước được quan tâm bao gồm: sinh hoạt, công nghiệp, tưới, phát điện, thủy sản, chăn nuôi và bảo vệ môi trường.

Hồ chứa thủy điện Sơn La và Hòa Bình là hai hồ chứa lớn trong hệ thống liên hồ chứa trên sông Hồng có nhiệm vụ cấp nước hạ du, phòng lũ và phát điện. Bài viết trình bày cơ sở khoa học nghiên cứu nâng cao mực nước trước lũ của hồ chứa thủy điện Sơn La và thủy điện Hòa Bình.

Nghiên cứu phân tích các vấn đề môi trường phát sinh từ việc vận hành hệ thống liên hồ chứa trên lưu vực sông Ba dưới góc nhìn thủy văn sinh thái. Tác giả đánh giá ảnh hưởng của chế độ dòng chảy bị thay đổi đến hệ sinh thái hạ lưu và đề xuất giải pháp duy trì dòng chảy môi trường nhằm bảo vệ đa dạng sinh học và cân bằng sinh thái. Kết quả nghiên cứu hỗ trợ việc vận hành hồ chứa hài hòa giữa mục tiêu phát triển và bảo vệ môi trường.

Bài viết đề cập đến giải pháp công trình nâng cấp đập đất của hồ chứa Vực Tròn – Quảng Bình đáp ứng với nhiệm vụ mới: tính toán với tiêu chuẩn mới (QCVN04-05:2012), theo nhiệm vụ mới, số liệu thủy văn mới cập nhật, có kể đến yếu tố biến đổi khí hậu (BĐKH).

Nghiên cứu thực nghiệm nhằm xác định các yếu tố thủy lực bất lợi ảnh hưởng đến khả năng xả của tràn và công trình tiêu năng sau tràn để đảm bảo an toàn cho hạ lưu khi xả lũ qua tràn của Hồ chứa nước Mỹ Lâm, Phú Yên.