Bắc thuộc
lần 3
TỪ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CHỐNG LẠI
ÁCH ĐÔ HỘ CỦA TUỲ- ĐƯỜNG ĐẾN CHIẾN
THẮNG BẠCH ĐẰNG NĂM 938
1. Chông lại ách đô hộ của Tuỳ- Đường
Chiếm được nước ta, nhà Tuỳ bỏ đơn vị h
ành chính
cứ p châu và l
ập lại cấp quận. Trị sở quận Giao Chỉ
được dời từ Long Biên về Tông Bình. V
ề danh nghĩa,
các qu
ận trực tiếp phụ thuộc chính quyền phong kiến
trung ương, nhưng trên th
ực tế các quận thuộc châu
Giao cũ chỉ là đất ràng buộc lỏng lẻo. Vào nh
ững
năm rối loạn cuối đời Tuỳ, đất nư
ớc ta lại cách .biệt
với phương Bắc. Bọn thái thú cát cứ ở miền đất nư
ta tuỳ tiện áp bức bóc lột nhân dân.
Năm 618, cha con Lý Uyên, được sự ủng hộ của tập
đoàn địa chủ Hoa Bắc, đã kết thúc cục diện cát cứ,
lập ra nhà Đường.
Nhà Đường là một đế chế rất thịnh đạt cả về vật chất
và văn hoá, lại luôn luôn coi Việt Nam là một căn cứ
quan trọng để thực hiện mưu đồ bành trướng xuống
phương Nam và xây dựng vị trí cầu nối với phương
Tây.
Nhà Đường bãi b
ỏ các quận, khôi phục lại các châu
nhỏ thời Nam Triều. Năm 622, nhà Đường lập Gia
o
Châu đô hộ phủ, năm 679 đổi thành An Nam đô h
ộ
phủ với các hình thức và th
ủ đoạn cai trị xảo quyệt,
hà khắc và ngu dân. Chúng khống chế đất nư
ớc ta
một cách chặt chẽ, nhưng về hình thức lại tỏ ra "r
àng
buộc", mua chuộc phần nào tầng lớp trên của xã h
ội
để đối phó với phong trào của nhân dân hòng khu
ất
phục dân tộc ta.
Về mặt kinh tế, nhà Đường coi An Nam đô hộ phủ l
à
một trọng hơn để bóc lột với thủ đoạn truyền thống l
à
b
ắt nhân dân ta phải cống nạp các loại lâm, thổ sản
quý và sản phẩm thủ công địa phương. Chúng đ
ặt ra
nhiều thứ thuế mới và lệ thuế rất nặng. Hình th
ức bóc
lột chính là tô, dung, điệu (tô là thu
ế ruộng đất, dung
là thuế lao dịch và điệu là căn cứ vào hộ khẩu m
à thu
thuế- thuế thân). Bên cạnh đó còn có thu
ế hộ (với 3
loại là thượng hộ, thứ hộ và hạ hộ chia ra theo tài s
ản
gia đình). Đó là chưa k
ể đến bọn quan lại ở An Nam
phần lớn đều tham nhũng, ra sức lợi dụng v
ơ vét, bóc
lột nhân dân.
Hậu quả của chính sách vơ vét tàn nhẫn này của nh
à
Đường là hiện tượng bần cùng hóa nhanh chóng, v
ới
quy mô ngày càng lớn của các tầng lớp nhân dân v
à
sự phân hóa giai cấp trong xã hội càng trở n
ên sâu
sắc.
Tuy nhiên, hơn 300 năm dưới thời thuộc Đư
ờng,
nhân dân ta đã khéo bi
ết lợi dụng những mặt tích cực
(về kỹ thuật sản xuất, về điều kiện vật chất, về
thành
tựu văn hoá...), tiếp thu và dân t
ộc hóa vốn liếng vay
mượn từ bên ngoài nên đã làm cho n
ền kinh tế, văn
hóa có những bước phát triển đáng kể.
Sự thịnh đạt của đế chế Đường, sự huy hoàng c
ủa
văn hóa Đường, chính sách bành trướng, âm m
ưu
đồng hoá, th
ủ đoạn cai trị xảo quyệt của bọn đô hộ
nhà Đường vẫn không làm cho dân t
ộc ta bị khuất
phục. Trái lại, trong suốt 3 thế kỷ bị nhà Đư
ờng
thống trị, nhân dân ta đã không ng
ừng nổi dậy đấu
tranh chống lại ách đô hộ của chúng, giành l
ại quyền
độc lập.
* Khởi nghĩa Lý Tự Tiên và Định Kiến năm 687
* Khởi nghĩa Mai Thúc Loan năm 722
* Khỏi nghĩa Phùng Hưng ( 766 - 791)
* Khởi nghĩa Dương Thanh ( 819 - 820 )
Nhìn chung, phong trào đ
ấu tranh của nhân dân ta
chống ách đô hộ của nhà Đư
ờng nổ ra ở khắp mọi
nơi, miền xuôi cũng như mi
ền núi, từ miền Bắc đến
Hoành Sơn, có tính chất phổ biến và tương đối li
ên
tục suốt 3 thế kỷ. Phong trào mang tính ch
ất .quần
chúng bao gồm mọi tầng lớp nhân dân,quân sĩ, h
ào
trưởng và quan lại yêu nư
ớc. Những cuộc khởi nghĩa
lớn ở địa phương đến đưa đ
ến việc xây dựng căn cứ
ch
ống giục, đánh đổ chính quyền của bọn đô hộ ở địa
phương, giành chính quyền ở từng nơi, t
ừng bộ phận.
Nhiều cuộc khởi nghĩa đã phát triển thành chi
ến tranh
giải phóng dân tộc, đánh vào tận sào huyệt kẻ thù
ở
Tống Bình. Lực lượng nhà Đường tan r
ã nhanh
chóng trư
ớc khí thế tiến công của quần chúng khởi
nghĩa. Thế nhưng một khi đã giành đư
ợc thắng lợi
tạm thời thì phong trào thư
ờng hay bị chia rẽ, lực
lượng phân tán và không đủ sức đương đ
ầu với các
đạo quân viễn chinh lớn sang chinh phục và xâm lư
lại nước ta.
2. Họ Khúc xây dựng quyền tư chủ (907-923)
3. Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng năm 938