Tài liệu "Bài 3 - Quyền lực chính trị" trình bày định nghĩa, đặc điểm của quyền lực, phân loại quyền lực. Để hiểu rõ hơn, mời các bạn tham khảo chi tiết nội dung tài liệu.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài 3 - Quyền lực chính trị
- BÀI 3
QUYỀN LỰC CHÍNH TRỊ
- 3.1. QUYỀN LỰC
Định nghĩa: Dấu hiệu đặc
Trưng của QL
Ngoài mác xít
Khả
B. Russel: QL – khả năng tạo ra nhưng sản phẩm một cách có năng
chủ ý chi
Phối
Robert Dahn: QL – cái nhờ đó buộc người khác phải phục tùng
( chỉ
Lebi Clipson: QL – khả năng đạt tới kết quả nhờ hành động Huy –
phối hợp Phục
Tùng)
Định A. Toffler: QL – cái buộc người khác hành động theo ý mình
của
nghĩa chủ
thể
này
đến
Mac xit hành
động
Quyền lực là khả năng thực hiện ý chí của của
mình có tác động đến hành vi của người chủ
thể
khác nhờ một phương tiện nào đó như khác
uy tín, sức mạnh
Tổng quát
Quyền lực là khả năng buộc người khác phải hành động theo ý chí cuả mình
- Định nghĩa (tiếp)
Định nghĩa của Mác:
“Quyền uy(được sử dụng đồng nghĩa với quyền lực) nói ở
đây, có nghĩa là ý chí của người khác BUỘC chúng ta
phải tiếp thụ; mặt khác, quyền uy lấy sự phục tùng làm
tiền đề” (C. Mác và Ph. AWngghen: Bàn về quyền uy, toàn
tập, t.18, Nxb.CTQG, 1995, tr.421)
- Một số đặc điểm của quyền lực
* Tính khách quan của quyền lực QUYỀN LỰC:
NHÂN TỐ ĐẢM
BẢO HOẠT
ĐỘNG CHUNG
Đặc điểm
Đặc điểm
HÀNH ĐỘNG THỐNG
NHẤT VÀ ĐƯỢC TỔ
Hoạt động có ý thức CHỨC Bản năng(di truyền,
(Ý thức về sức mạnh
Tập nhiễm)
hoạt động chung)
CON NGƯỜI LIÊN ĐỘNG VẬT LIÊN KẾT
KẾT THÀNH THÀNH CỘNG
CỘNG ĐỒNG ĐỒNG
- Luận điểm của CN Mác về cơ sở khách quan của QL
• “Hành động liên hợp, sự phức tạp hóa các quá trình công tác tùy
thuộc lẫn nhau, đang thay thế cho những hoạt động độc lập của từng cá
nhân riêng lẻ. Những hoạt động liên hiệp có nghĩa là tổ chức nhau lại,
mà tổ chức thì liệu có thể không dùng đến quyền lực không?” (C. Mác và
Ph. AWngghen: Bàn về quyền uy, toàn tập, t.18, Nxb.CTQG, 1995, tr.419)
• “Một mặt, một quyền uy nhất định, không kể quyền uy đó được tạo ra
bằng các nào, và mặt khác, một sự phục tùng nhất định, đều là những
điều mà trong bất cứ tổ chức xã hội nào, cũng do những điều kiện vật
chất trong đó tiến hành sản xuất và lưu thông sản phẩm, làm cho trở
thành tất yếu đối với chúng ta” (C. Mác và Ph. AWngghen: Bàn về quyền
uy, toàn tập, t.18, Nxb.CTQG, 1995, tr.421)
• Mô tả quan niệm của Mác:
Buộc con người tuân theoLuật lệ, quy
Tồn tại định nhất định, nhằm đảm bảo an
Quyền lực ninh, an sinh cho mỗi người và
xã hội cộng đồng
- QL là quan hệ chủ thể - chủ thể
Chủ
thể QL
CHỦ THỂ CHỦ THỂ
A B
Đặc điểm Đặc điểm
Một
Chỉ Một Phục hoặc
hoặc
Huy Tùng Một
Một
( Chi nhóm cá (Bị chi nhóm cá
Phối) thể
thể phối)
- Những yếu tố tạo sức mạnh chủ thể quyển lực
Chủ thể quyền lực
Sở hữu Chi phối
Yếu tố
Xã hội Cá nhân
Các nguồn
Lực: Sinh học Nhân cách
Tính chất
Kinh tế, văn Trình độ
hóa, chính Quan hệ XH:
Phát triển
trị, đạo đức, Ý chí
XH: Sức Khí Đạo Tài
tôn giáo… Kinh
khỏe chất đức năng
Nghiêm.
- Phương thức thực hiện quyền lực
Để thực hiện quyền lực chủ thể có thể sử dụng nhiều phương thức khác nhau, ở mức
độ khái quát nhất phải kể đến 02 phương thức chính sau đây:
Phương thức thực hiện quyề lực
Bạo lực Có thể sử dụng đan xen Phi bạo lực
Sử dụng sức Dụ dỗ, mua
mạnh cưỡng chuộc,
chế thuyết phục
Phân loại chỉ có tính chất tương đối
- 3.1.2. Phân loại quyền lực
Có nhiều cách phân chia cấu trúc quyền lực tuỳ thuộc những
tiêu chí lựa chọn, sau đây là một cách phân loại quyền lực
thường được nhắc đến trong các tai liêu nghiên cứu về quyền
lực.
- Phân chia theo Phân loại theo quyền
lực công cộng
lĩnh vực xã hội
QL Kinh tế
QL công
QL Chính trị
QL Văn hóa
QL Chính trị
Quyền
lực
QL Quân sự
QL nhà nước
QL tôn giáo
QL đạo đức
- Quy định của pháp luật
Quyền Quyền
lực hợp lực bất
pháp hợp
(Chính pháp
Quyền
thức) (Không
lực
chính
thức)
- 3.2. QUYỀN LỰC CHÍNH TRỊ
Định nghĩa:
Quyền lực chính trị
Định nghĩa SGK Định nghĩa khác
QLCT là quyền sử dụng sức
• QL chính trị = QL Nhà nước
mạnh của một hay liên minh
• QL chính trị = QL công cộng
giai cấp, tập đoàn xã hội để
• QL chính trị = khả năng áp đặt và thực thi các giải
đạt được mục đích thống
pháp phân bổ giá trị có lợi cho một giai cấp
trị xã hội
Mô hình hóa định nghĩa
Chủ thể:
GC, tập
đoàn xã
Sử dụng sức mạnh – cưỡng chế Thống trị xã hội
hội
- Đặc trưng (dấu hiệu chính) của quyền lực chính trị
QLCT = sản phẩm khách quan của xã hội có giai cấp
Tính
giai
cấp •Tính giai cấp = đặc trưng quan trọng nhất của QLCT
của • Để nhận biết tính giai cấp của QLC cần phân tích quan hệ
QLCT giai cấp trong đó làm nổi bật các yếu tố: quan hệ lợi ích, đặc
điểm ý thức hệ
Quyền lực kinh tế quyết định quyền lực chính trị:
Đặc Giai cấp/ nhóm xã hội thống trị về kinh tế (suy đến cùng) sẽ chi
trưng phối quyền lực chính trị.
Trong phân bổ các lợi ích(giá trị) giai cấp/ nhóm cầm quyền(chủ
thể QLCT) luôn phải sử lý quan hệ giữa lợi ích giai cấp và lợi
ích xã hội.
Quyền lực chính trị phải tập trung đủ mức và được kiểm soát
- Chủ thể quyền lực chính trị
* Định nghĩa: “Chủ thể quyền lực chính
trị là các giai cấp, các lực lượng, cá
nhân, các tổ chức có mục tiêu và có
khả năng trực tiếp hoặc tham gia vào
quá trình giành, giữ và thực thi quyền
lực chính trị”.
* Lưu ý: (1) Chủ thể quyền lực chính trị có tính lịch sử cụ
thể: ra đời, thay đổi phụ thuộc vào sự phát triển của đời
sống chính trị; (2) Đời sống chính trị/ nền chính trị có
nhiều chủ thể quyền lực chính trị.
- Những nhân tố đảm thực thi quyền lực chính trị
Thể chế
Nhân tố khác
Nhân tố khác
Nhân tố đảm
bảo thực
thi QLCT
Hế thống Đường lối
tổ chức chính sách
Con người
- Cấu trúc của QLCT
QLCT
Phương thức &
Chủ thể & đối Mục tiêu & nội dung Phương tiện
tượng của QLCT của QLCT Thực hiện QLCT
- Ghi chú: giải thích cấu trúc QLCT
(1) Chủ thể & đối tượng của QLCT:
* Chủ thể QLCT được hiểu là giai cấp, nhóm nắm giữ, chi phối QLCT.
* Đối tượng QLCT được hiểu là những bộ phận xã hội không nắm giữ
QLCT và bị chi phối bởi chủ thể QLCT.
(2) Mục tiêu & nội dung của QLCT:
* Mục tiêu: i/ mục tiêu bao chùm quyền lực chính trị: nắm quyền lực nhà
nước; ii/ ngoài ra còn có những mục tiêu cụ thể tùy thuộc vào những
vấn đề phải giải quyết.
* Nội dung: sự hiện thực hóa các mục tiêu,nhiệm vụ, chức năng của
quyền lực chính trị trong thực tiễn chính trị.
(3) Phương thức & phương tiện thực hiện QLCT:
* Phương tiện/ công cụ: để thực hiện QLCT giai cấp, nhóm cầm quyền
có thể sử dụng những công cụ khác nhau, trong đó không thể thiếu là
những công cụ cưỡng chế: quân đội, công an, luật pháp, thể chế, tổ
chức…và các công cụ khác.
* Phương thức thực hiện: cách thức, quy trình, phương pháp thực hiện
quyền lực chính trị.
- Chức năng của QLCT
QLCT
Quyết định
Quản lý, điều Lãnh đạo Kiểm soát
Thiết lập Tổ chức
tiết hoạt các cơ quan quan hệ và
hệ thống đời sống
động nhà quyền lực & hoạt động
chính trị chính trị
nước và XH hoạt động CT XH khác
- 3.3 QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC
Định nghĩa:
Giống như khái niệm quyền lực và quyền lực chính trị, có nhiều
quan niệm khác nhau về quyền lực nhà nước. Sau đây là 2
quan niệm khá phổ biến trong các tài liệu ở VN:
(1) QL nhà nước là quyền lực chính trị của giai cấp cầm quyền
được tổ chức thành nhà nước. Vì vậy về bản chất quyền lực
nhà nước là quyền lực của giai cấp thống trị.
(2) Quyền lực nhà nước là quyền lực công của xã hội được chế
định bằng pháp luật, do giai cấp có thế lực nhất trong xã hội
nắm giữ để thực hiện lợi ích của giai cấp mình trên cơ sở
thực hiện ở mức độ nhất định lợi ích giai cấp và lợi ích xã hội.
Ghi chú: 2 cách định nghĩa này xuất phát từ chức năng chuyên
chính và chức năng quyền lực công cộng của nhà nước.
- Bản chất quyền lực nhà nước
Theo quan niệm của CN Mác – Lênin bản chất của quyền lực nhà
nước thể hiện ở điểm sau:
(1) Quyền lực nhà nước luôn mang bản chất giai cấp:
- QLNN – QL của giai cấp cầm quyền hiện thực hóa lợi ích của
giai cấp mình.
- QLNN – QLCT của giai cấp thống trị về kinh tế.
- QLNN – công cụ bạo lực có tổ chức của giai cấp cầm quyền
trấn áp các giai cấp khác.
(2) QLNN mang bản chất xã hội:
- QLNN – QL của xã hội được thiết lập để thực hiện chức năng
công cộng.
- Bản chất xã hội là cơ sở để nhà nước có được sự chấp thuận
của xã hội, có thẩm quyền hợp pháp.
(3) Giai cấp thống trị muốn thực thi, giữ được QLNN để thực
hiện lợi ich của giai cấp đều hướng đến và thông qua việc thực
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
