CHƯƠNG 4: MẠCH ĐIỆN BA PHA
§.4  1 kh¸i niƯm chung
Ngµy nay trong c«ng nghiƯp dïng rÊt réng r·i ®iƯn năng dßng
®iƯn hinh sin ba pha. Đéng c¬ ®iƯn ba pha cã cÊu t¹o ®¬n giản vµ
®Ỉc tÝnh tèt h¬n ®éng c¬ mét pha. ViƯc truyỊn tải ®iƯn năng b»ng
m¹ch ®iƯn ba pha tiÕt kiƯm ®ỵc d©y dÉn h¬n viƯc truyỊn tai
®iƯn năng b»ng dßng ®iƯn mét pha.
M¹ch ®iƯn ba pha bao gåm nguån ®iƯn ba pha, ®êng d©y truyỊn
t¶i vµ c¸c phơ tải ba pha
ĐĨ t¹o ra nguån ®iƯn ba pha, ta dïng m¸y ph¸t ®iƯn ®ång bé ba
pha
CẤU TẠO CỦA MÁY PHÁT ĐIỆN ĐỒNG BỘ BA PHA :
PHẦN TĨNH GỒM CÁC RÃNH, TRONG CÁC RÃNH ĐẶT BA
DÂY QUẤN AX, BY, CZ CÓ CÙNG SỐ VÒNG DÂY VÀ LỆCH
NHAU MỘT GÓC 2/3 TRONG KHÔNG GIAN. MỖI DÂY
QUẤN ĐƯỢC GỌI LÀ MỘT PHA. DÂY QUẤN AX GỌI LÀ PHA
A, DÂY QUẤN BY GỌI LÀ PHA B, DÂY QUẤN CZ LÀ PHA C.
PHẦN QUAY LÀ NAM CHÂM ĐIỆN N – S .
C
X
S
B
YN
A
nZ
NGUYÊN LÍ LÀM VIỆC:
KHI QUAY RÔTO, TỪ TRƯỜNG LẦN LƯỢT QUÉT CÁC DÂY
QUẤN XTATO VÀ CAỶM ỨNG VÀO TRONG DÂY QUẤN
XTATO CÁC SỨC ĐIỆN ĐỘNG HỠNH SIN CÙNG BIÊN ĐỘ,
CÙNG TẦN SỐ VÀ LỆCH PHA NHAU MỘT GÓC 2 /3.
NẾU CHỌN PHA ĐẦU CỦA SỨC ĐIỆN ĐỘNG EACỦA DÂY
QUẤN AX BẰNG KHÔNG, THỠ BIỂU THỨC TỨC THỜI SỨC
ĐIỆN ĐỘNG BA PHA LÀ:
SỨC ĐIỆN ĐỘNG PHA A: EA= E SINT
SỨC ĐIỆN ĐỘNG PHA B: EB= E SIN(T 2 /3)
SỨC ĐIỆN ĐỘNG PHA C: EC= E SIN (T 4 /3)= E SIN (
T +2 /3)
HOẶC BIỄU DIỄN BẰNG SỐ PHỨC: EA=EEJ0
EB=EEJ(2/3)
EC=E EJ(2/3)
2
2
2
2
C
X
S
B
YN
A
nZ
eB
eA
2/3 n2/ 3 n
O
e
eC
2/ 3 n
w t
120°
120°
120°
EA
EA
EA
Nguồn điện gồm ba sức điện động hỡnh sin cùng biên độ, cùng tần
số, lệch pha nhau 2 /3 gọi là nguồn ba pha đối xứng.
ẹối với nguồn đối xứng ta có:
eA+eB+eC= 0
hoặc A+ B+ C= 0
E
E
E
Thường quen ký hiệu đầu pha là A,B,C cuối pha là X,Y,Z. Nếu tổng
trở phức của các pha taỷi bằng nhau ZA= ZB= ZCthỡ ta có taỷi đối
xứng. Mạch điện ba pha gồm nguồn, taỷi và đường dây đối xứng gọi
là mạch điện ba pha đối xứng. Nếu không thoừa mãn điều kiện đã
nêu gọi là mạch ba pha không đối xứng.
Thường ba pha của nguồn được nối với nhau, ba pha của taỷi cũng
được nối với nhau và có đường dây ba pha nối liền giửừa nguồn và
taỷi, dẫn điện naờng từ nguồn đến taỷi. Dòng điện chạy trên đường
dây pha từ nguồn đến taỷi gọi là dòng điện dây kí hiệu là Id, điện áp
giửừa các đường dây pha gọi là điện áp dây, kí hiệu là Ud.
Thông thường có hai cách nối: nối hinh sao, và nối hinh tam giác.