Bài giảng Phần 2: Cơ chế thị trường

Ph n 2ầ

ơ ế ị ườ

C ch th tr

ng

ị ườ

Th tr

ng

ộ

ng là m t nhóm ng

ườ ị

 Th tr ị ườ ườ ng

i mua và ụ i bán các hàng hoá và d ch v .

ậ

 Thu t ng cung và c u nh m ch hành vi

ỉ ươ

ầ ữ ườ ườ i mua và ng

ằ i bán t

ng tác

ị ườ

ủ c a ng ớ v i nhau trong th tr

ng.

ị ườ

Th tr

ng

ế ị

 Ng

c uầ .

i ườ mua quy t đ nh

ế ị

 Ng

cung

i ườ bán quy t đ nh

ị ườ

ng

ự

ườ

ữ

ế

ổ

i bán ng là s dàn x p gi a ng i mua trong trao đ i hàng hoá và

Th tr  Th tr ị ườ ườ và ng ụ ị d ch v .  Ch c năng kinh t ứ

c a th tr

ằ

ớ ả ượ

ng mà ng

ườ ườ

ị ườ ế ủ ng:  Xác đ nh giá c đ đ m b o s n l ả ả ượ ị ả ể ả ố i mua mu n mua b ng v i s n l ố i bán mu n bán.

ng ng

ầ

3/08

Thị tr  Thị tr

ngườ c nhạ tranh ngườ c nhạ tranh là thị tr

nườ g có r tấ

iườ bán do v yậ

ngưở đ nế giá

nhi uề ng m iỗ ng cả thị tr

iườ mua và ng iườ không có nhả h ngườ

ầ

3/08

C nhạ tranh: Hoàn h oả và không hoàn h oả  Thị tr  Thị tr  Thị tr  Thị tr

ngườ c nhạ tranh ho nả h oả ngườ đ cộ quy nề ngườ t pậ quy nề ngườ c nhạ tranh đ cộ quy nề

ầ

3/08

ố

ứ

ấ

i mua mu n ượ c, ceteris

ộ ố

ệ ữ ượ

C u là toàn b m i quan h gi a l

ầ ng c u và

C uầ Khái ni mệ ầ ố ượ ườ ng hàng hoá mà ng C u là s l ậ ở mua các m c giá ch p nh n đ paribus ầ giá

ầ

3/08

ể ầ

ườ

ầ

Bi u c u và đ

ng c u cá nhân

P Qd

Đồ thị 2.1. Đường cầu về kẹo sôcôla của một sinh viên A

5,00 0

P

3,00 1

2,00 2

1,50 3

1,25 4

1,00 6

0,75 9

Qd

ầ

3/08

0,50 15

Đồ thị 2.2. Đường cầu của sinh viên B

P Qb

5,00 0

P

3,00 0

2,00 1

1,50 2

1,25 4

1,00 7

0,75 11

Qd

ầ

3/08

0,50 15

ườ

ị ườ

ầ Đ ng c u th tr

ng

Đồ thị 2.2. Đường cầu của sinh viên B

Đồ thị 2.3. Đường cầu của thị trường

ầ ủ

ồ ị

ườ

Đ th 2.1. Đ ng c u c a sinh viên A

P

10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32

Qd

ộ

ượ

ề

ng c u c a 2 sinh viên theo

C ng theo chi u ngang l ứ

ầ ủ các m c giá khác nhau

ầ

3/08

ườ

ị ườ

ầ Đ ng c u th tr

ng

P Qa Qb Qm

Đồ thị 2.3. Đường cầu của thị trường

5,00 0 0 0

P

3,00 1 0 1

2,00 2 1 3

1,50 3 2 5

1,25 4 4 8

8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32

1,00 6 7 13

Qd

0,75 9 11 20

ầ

3/08

0,50 15 15 30

ố

ể

 Đ ng c u là đ ườ ệ ữ ượ

ễ ng bi u di n m i quan ế ố ng

ng c u và giá, khi các y u t ế ượ t l

ổ i các m c giá khác nhau. ị

ữ ượ

ầ

ứ  M i quan h ngh ch bi n gi a l

ng c u

ế ậ ầ

ườ ầ ầ h gi a l khác không thay đ i. Nó cho bi ầ ạ c u t ố và giá đ

ệ ượ ọ c g i là Lu t c u

ầ

3/08

ể

làm d ch chuy n

ố ườ

Các nhân t đ

ị ầ ng c u

ng ng

ươ

ườ

 T i sao c u d ch chuy n? ị ầ ạ ể  Thu nh p c a ng ổ ườ ậ ủ i tiêu dùng thay đ i  Giá c a các hàng hoá liên quan thay đ i ổ ủ  Th hi u tiêu dùng thay đ i ổ ị ế  S l ườ ổ ố ượ i tiêu dùng thay đ i  Các k v ng v giá trong t ỳ ọ ề ng lai  Ng ớ i tiêu dùng có thông tin m i

ầ

3/08

ườ

Nhân t

i

ậ ủ ố 1: Thu nh p c a ng tiêu dùng thay đ iổ ố ớ

ườ

ầ

 C u đ i v i các hàng hoá thông th

ậ ủ

ườ

i tiêu dùng

tăng khi thu nh p c a ng tăng. P

ầ

3/08

Hàng hoá bình th

ng và hàng

ườ ứ ấ hoá th c p

ầ

ượ

ượ ạ ầ

ườ

 C u tăng khi thu nh p tăng, thì hàng hoá đó đ ậ ng, ng

ọ c g i ậ i c u gi m khi thu nh p

c l

ượ ọ

ả ứ ấ

hàng bình th tăng thì hàng đó đ

c g i là hàng th c p.

Hàng bình th

ngườ

Hàng th c pứ ấ

ầ

3/08

Nhân t

ủ ố 2: Giá c a các hàng hoá liên quan thay đ i ổ ổ

ứ

ộ

ổ

ượ ử ụ

ờ ớ

ồ

 Hàng hoá thay th & hàng hoá b sung ế  Xe Ford & Toyota là 2 hàng hoá thay th ế (chúng cùng có m t ch c năng nh nhau); ắ xe g n máy và xăng là 2 hàng hoá b sung c s d ng đ ng th i v i nhau) (chúng đ

ầ

3/08

Hàng hoá thay thế

 Coca & Pepsi là 2 hàng hoá thay th đ i v i nhi u ng

ề i. T i m c

Pcôca

Ppepsi

ạ ỗ ượ ế ố ớ giá 10.000 đ/lon, 7 lon Coca & 4 lon Pepsi đ ứ ườ ầ c tiêu dùng m i tu n

Qcôca

Qpepsi

10.000

ầ

3/08

7 4

ủ ố ổ

 N u giá c a Côca tăng lên 12.000đ/lon, các nhân t ầ ầ ng c u Côca gi m xu ng 5 lon. L ầ ng c u.

ượ ả ố khác không đ i, ể ng c u di chuy n trên

Pcôca

Ppepsi

12.000

10.000

ế ượ l ườ đ

Qcôca

Qpepsi

ầ

3/08

5 7 4

 Giá Côca tăng d n đ n tăng l

ế ố ớ ườ ầ ầ ng c u đ i v i Pepsi. Đ ng c u

Pcôca

Ppepsi

12.000

10.000

ị ượ ẫ ả ể Pepsi d ch chuy n sang bên ph i.

Qcôca

Qpepsi

ầ

3/08

5 7 4 5

ế

ự

 Khi nói v hàng hoá thay th , thì s phân

t các hàng hoá là r t quan

ạ ọ

ấ ể

ề

ấ

ế

ề ế lo i chi ti ế ạ tr ng. Có nhi u lo i xe có th thay th ư cho xe Ford, nh Toyota, Mazda, ư Nissan ...Nh ng có r t ít hàng hoá thay th cho xe ôtô.

ầ

3/08

ổ

ị

ồ

ổ ạ ự

ị

ả

Hàng hoá b sung  Du l ch hàng không và khách s n là nh ng ữ ạ ị ể ử ụ hàng hoá b sung. S d ng đ th đ ề ầ ổ ủ ượ ng c u v minh ho s thay đ i c a l ạ ỉ phòng ngh khách s n khi giá du l ch ố hàng không gi m xu ng.

ầ

3/08

ố

Nhân t

3: Th hi u tiêu dùng

ề

ở

ờ

ổ

ị ế

ả

ổ

ự ậ

ề ầ

ầ

ị ế thay đ iổ  S thích v âm nh c/áo qu n luôn thay đ i theo th i ầ ạ ầ gian. Qu ng cáo góp ph n làm thay đ i th hi u tiêu dùng.

ầ

C u v d u th c v t vào sau 2000

ề ầ ữ

ự ậ C u v d u th c v t vào nh ng năm 2000

ầ

3/08

ợ ở

ộ ố ườ

 Có m t s tr

ổ

ờ

ủ

ụ

ầ ộ ồ ệ

ỹ

ụ ụ ồ

ộ

ng h p s thích tiêu dùng ụ h u nh không đ i theo th i gian. Ví d b đ ng ph c (Mũ, áo, ng) dùng trong các b nh viên cho các bác s và nhân viên ụ ph c v , đ ng ph c trong quân đ i...

ầ

3/08

ố

ườ

ng ng ố

ố ượ i tiêu Nhân t 4: S l ổ ổ dùng trong t ng dân s thay đ i

ố ượ

ườ

ề

ầ

ớ

 S l

ng ng

i càng nhi u thì c u càng l n.

ầ

ộ

ớ

ề C u v giao thông công c ng, ế chăm sóc y t càng l n khi dân ố s càng đông.

ầ

3/08

ỳ ọ

ươ

ố

5: K v ng vào t

ng

ọ

Nhân t lai  N u m i ng

ng lai, thì h s mua ị ườ

ẽ ườ ỳ ọ i k v ng giá s tăng trong ọ ẽ ầ ở ệ ạ hi n t i c u ể ầ ng c u d ch chuy n sang

ế ươ t ẽ s tăng & đ ph iả

 Ng

ẽ ả i n u h k v ng giá s gi m ệ ạ ẽ ả i s gi m ng lai, thì c u hi n t

ể

ầ

ị

ọ ỳ ọ ượ ạ ế c l ầ ươ ng c u d ch chuy n sang trái.

trong t ườ & đ

ầ

3/08

ố

ườ

6: Ng

Nhân t i tiêu dùng có ơ ề nhi u thông tin h n  Ví d : th tr ứ ị ườ ụ ng ch ng khoán

ầ

3/08



Tóm t ầ ườ

i tiêu dùng Giá

ắ ề ầ t v c u: ả ề ườ C u mô t v ng  Đ ng c u có d ng ạ ầ



ậ ầ Lu t c u:

ượ L c uầ ế

ệ

Giá và l ể

ả

ượ

ả

ầ ầ ng c u ặ ầ ng c u gi m ho c khi giá gi m, l

ầ ng c u tăng

ị 



ị ượ ng c u có quan h ngh ch bi n, ceteris paribus  Di chuy n trên đ ườ ượ Khi gía tăng, l  D ch chuy n đ ầ ể ườ ng c u do: ổ ậ Thu nh p thay đ i Giá hàng hoá liên quan thay đ iổ ổ ị ế Th hi u tiêu dùng thay đ i Dân s ố ỳ ọ K v ng Thông tin

ầ

3/08

ứ

i bán ể eteris

ườ ng hàng hoá mà ng ỗ i m i m c giá có th , c

Cung Khái ni mệ  Cung là s l ố ượ ạ ố mu n bán t paribus. ậ

ượ

 Lu t cung: Giá và l ệ ồ

ế

ố ế ề

ệ

ả

ấ

ng cung có m i quan h đ ng bi n – khi giá tăng, khuy n khích các doanh nghi p s n xu t nhi u h n. ơ

ầ

3/08

ể

ườ

Bi u cung và đ

ng cung cá nhân

P Qs

Đồ thị 2.4. Đường cung của cá nhân (DN)

5,00 100.00

P

3,00 95.000

2,00 85.000

1,50 70.000

1,25 50.000

100

120

1,00 25.000

0,75 0

Qs

ầ

3/08

0,50 0

ị ườ

ng ủ

ổ

Cung th tr  Cung th tr

ng c a m t hàng hoá là t ng

ộ ấ ả t c các doanh

ế ẵ

s n sàng cung

ượ l ng hàng hoá mà t ệ nghi p trong n n kinh t ấ ạ c p t

ề ứ i các m c giá.

ầ

3/08

Đồ thị 2.5. Đường cung thị trường

P ($) Qs (tr) 5,00

P

3,00

2,00

1,50

1,25

1,00

0,75

Q

0,50

ầ

3/08

ườ

ằ

ng b ng t ng theo

ị ườ

ườ ề

ổ ủ ng cung c a các DN

Đ ng cung th tr chi u ngang

DN A

DN B

DN A+B

1,25

ầ

3/08

ố

ể

ị

làm d ch chuy n

3.2. Các nhân t ngườ đ

ủ

ề

 Công nghệ  Giá c a các đ u vào dùng trong s n xu t ấ ả ầ  Chính sách thu , tr c p, đi u ti ế ủ ế ợ ấ t c a

Chính phủ ố ượ ỳ ọ

ươ

ề

 S l  K v ng v giá t

ệ ng doanh nghi p ng lai

ầ

3/08

ố

ệ

1: Công ngh ổ ề ầ

ướ

ầ

Nhân t  M i thay đ i v đ u ra mà doanh nghi p s n xu t v i ệ ả ọ ấ ớ ệ ổ ộ ượ c là do thay đ i công ngh m t l

ng đ u vào cho tr

ị ườ

ể

ả ộ ử ụ

ấ ớ

ầ

3/08

Đ ng cung lúa d ch chuy n sang ph i là do các nông h s d ng ố gi ng m i năng su t cao

ủ

2: Giá c a các y u t

ế ố

ố ấ

ầ

ế

Nhân t ả s n xu t (đ u vào)  N u giá lao đ ng tăng, các y u t ộ

ẫ

ệ ẽ ả ấ

ầ ả

ổ ế ố khác không đ i, ế ố ượ ộ doanh nghi p s gi m thuê lao đ ng d n đ n s l ẽ ả áo qu n s n xu t ra s gi m

ầ

3/08

ườ ị ầ ẽ Đ ng cung áo qu n s ể d ch chuy n sang trái

ạ

T i sao?

ủ

ầ

ộ C u lao đ ng c a DN

ẫ

ế

ộ

ủ

ề ả

ế

ố ế ả

ầ

ề Ti n công tăng, d n đ n ầ c u v lao đ ng c a các DN ẽ khác s gi m. Các y u t ố ẫ ổ không đ i, d n đ n s ấ ượ ng áo qu n DN s n xu t l ẽ ả ra s gi m.

ầ

3/08

L1 L0

ng các DN

ẽ

c ngoài vào VN tăng, s tăng

Nhân t trong th tr  Các hãng hàng không n ố ượ

ố ượ ố 3: S l ị ườ ng ướ ồ ằ

ỗ

cung s l

ng ch ng i b ng hàng không

ị d ch

ầ

3/08

ể ườ cung Đ ng ả chuy n sang ph i

ỳ ọ

ả 4: K v ng vào giá c

ố ươ

ng lai

ượ

Nhân t trong t  Ngày 83 là ngày bán đ

ấ

ớ ng. Ng

ọ

ọ ườ

ể

ườ ả ể ậ ẽ  Đ ng cung hoa h ng s d ch chuy n ồ

ề c nhi u hoa ồ ớ ấ h ng v i giá cao g p đôi so v i ngày ấ ườ i s n xu t hy sinh cung c p th vào tháng 1 đ t p trung bán vào tháng 3, ơ h hy v ng giá s cao h n. ẽ ị ị

ể

ả

sang trái vào tháng 1 và d ch chuy n sang ph i vào tháng 3.

ầ

3/08

ng cung

ườ Tháng 1 đ ể ị d ch chuy n sang trái

ườ

Tháng 3 đ ị cung d ch ể chuy n sang ph i ả

ầ

3/08

ố

ề

ế

ủ Nhân t 5: Chính sách c a chính ế ợ ấ ủ ph (thu , tr c p, đi u ti

ả

ế ấ ả

ế ẽ

ng lên, cung th tr

ị ườ ể

ị

 N u CP có chính sách khuy n khích s n ẩ xu t s n ph m nào đó thì s làm cho các ả ượ DN tăng s n l ng ườ ẽ s tăng. Đ ng cung d ch chuy n sang ph i.ả

ầ

3/08

ắ ề

Tóm t



Cung mô t

ấ i s n xu t (DN)

Giá

t v cung: ả ề ườ ả v ng ạ

ườ

 Đ ng cung có d ng

ượ

ng cung

ậ

Lu t cung:

ượ

ệ ồ

ế

ng cung có quan h đ ng bi n, ceteris paribus

ườ ượ

ả

ượ

ả

ng cung ặ ng cung tăng ho c khi giá gi m, l

ng cung gi m

ể ườ

Giá và l ể Di chuy n trên đ Khi gía tăng, l ị D ch chuy n đ 

ng cung do: ớ



ng DN



ng lai



ươ ủ

ệ Công ngh (phát minh m i) ầ Giá đ u vào ố ượ S l ỳ ọ K v ng vào giá trong t ủ Chính sách c a chính ph

ầ

3/08

ị ườ

ằ Cân b ng th tr

ng

 Đ ng cung và đ ằ

ườ ườ ị ườ ng, hình

ượ ằ thành giá cân b ng th tr ớ ầ ng c u k t h p v i nhau trong th tr ị ườ ng cân b ng ế ợ ng và l

Giá cân b ngằ

ứ

i đó

ằ M c giá cân b ng ạ ứ là m c giá mà t ằ ượ ng cung b ng l ầ ượ ng c u l

ầ

3/08

ượ ằ L ng cân b ng

ả ử ườ

ơ ượ

ượ

ầ

 Gi tr

ị ằ ứ s giá cao h n m c giá cân b ng th ng cung ng c u ít h n l ng, thì l

Giá cân b ngằ

x y ra khi ượ t quá ứ i m c

ả ư D cung ượ ng cung v l ầ ạ ượ l ng c u t ệ giá hi n hành

ầ

3/08

ượ ằ L ng cân b ng

ả ử ườ

ượ

 Gi tr

ị ằ ứ ơ s giá cao h n m c giá cân b ng th ng, thì ng cung ng c u

ầ ít h n ơ l

Giá cân b ngằ

ầ

3/08

ượ ằ L ng cân b ng

ẽ ạ

 Do đó s t o ra

ư ừ d th a

Giá cân b ngằ

ầ

3/08

ượ ằ L ng cân b ng

ế ượ

ượ

 N u giá th p h n giá cân b ng, thì ằ ơ ầ ng c u

ấ ng cung

không đ ủ l

Giá cân b ngằ

ầ

D c uư ầ x y ra ả ầ ượ ng c u khi l ượ v t quá ạ ượ ng cung t l ệ ứ m c giá hi n hành 3/08

ượ ằ L ng cân b ng

ư ậ

ệ

ỉ

ườ

 Nh v y giá s đi u ch nh đ n giá cân b ng thông qua vi c ế ườ đ

ằ ầ ng c u và đ

ng cung

ẽ ề ọ di chuy n ể d c theo

ầ

3/08

ườ

ể ẽ ạ

 Khi đ

ng cung và/ho c đ

ng c u d ch chuy n s t o nên

ầ ớ

ằ

ị ặ ườ cân b ng m i ???

ầ

3/08

ầ

ể

 Đ ng c u d ch chuy n sang trái đ n

ị ượ

ẽ ả

ằ

ế ng cân b ng s gi m

ườ D1, giá và l

ầ

ằ

Cân b ng lúc đ u

ớ ằ Cân b ng m i

ầ

3/08

ế

ườ

ị

 N u cung tăng, đ

ể

ng cung d ch ả ế

chuy n sang ph i đ n S 1

ằ

ầ

Cân b ng lúc đ u

ố

ằ Cân b ng cu i cùng

ầ

3/08

Bài giảng Phần 2: Cơ chế thị trường - TS. Trần Văn Hoà

Ph n 2ầ

ơ ế ị ườ

C ch th tr

ng

ị ườ

Th tr

ng

ị ườ

Th tr

ng

ị ườ

ng

Th tr  Th tr ị ườ ườ và ng ụ ị d ch v .  Ch c năng kinh t ứ

Thị tr  Thị tr

ngườ c nhạ tranh ngườ c nhạ tranh là thị tr

C uầ Khái ni mệ ầ ố ượ ườ ng hàng hoá mà ng C u là s l ậ ở mua các m c giá ch p nh n đ paribus ầ giá

ể ầ

ườ

ầ

Bi u c u và đ

ng c u cá nhân

Đồ thị 2.1. Đường cầu về kẹo sôcôla của một sinh viên A

P

Qd

Đồ thị 2.2. Đường cầu của sinh viên B

P

Qd

ườ

ị ườ

ầ Đ ng c u th tr

ng

Đồ thị 2.2. Đường cầu của sinh viên B

Đồ thị 2.3. Đường cầu của thị trường

ầ ủ

ồ ị

ườ

P

P

P

Qd

Qd

Qd

ườ

ị ườ

ầ Đ ng c u th tr

ng

Đồ thị 2.3. Đường cầu của thị trường

P

Qd

ể

làm d ch chuy n

ố ườ

Các nhân t đ

ị ầ ng c u

ườ

Nhân t

i

ậ ủ ố 1: Thu nh p c a ng tiêu dùng thay đ iổ ố ớ

Hàng hoá bình th

ng và hàng

ườ ứ ấ hoá th c p

Nhân t

ủ ố 2: Giá c a các hàng hoá liên quan thay đ i ổ ổ

Hàng hoá thay thế

ổ

Hàng hoá b sung  Du l ch hàng không và khách s n là nh ng ữ ạ ị ể ử ụ hàng hoá b sung. S d ng đ th đ ề ầ ổ ủ ượ ng c u v minh ho s thay đ i c a l ạ ỉ phòng ngh khách s n khi giá du l ch ố hàng không gi m xu ng.

ố

Nhân t

3: Th hi u tiêu dùng

ị ế thay đ iổ  S thích v âm nh c/áo qu n luôn thay đ i theo th i ầ ạ ầ gian. Qu ng cáo góp ph n làm thay đ i th hi u tiêu dùng.

ố

ườ

ng ng ố

ố ượ i tiêu Nhân t 4: S l ổ ổ dùng trong t ng dân s thay đ i

ỳ ọ

ươ

ố

5: K v ng vào t

ng