GV Huỳnh Vinh – ĐHBK Đà Nẵng Lưu hành nội bôSlide 1
Giảng viên:
Website: https://sites.google.com/site/huynhvinhbkdn/
Đà Nẵng, 2018
GV Huỳnh Vinh – ĐHBK Đà Nẵng Lưu hành nội bô Slide 2
GV Huỳnh Vinh – ĐHBK Đà Nẵng Lưu hành nội bô Slide 4
TÀI LIỆU CẦN THAM KHẢO
1. Nguyễn Văn Đạo, Nguyễn Trọng Chuyền: Cơ học lý thuyết. Nhà xuất bản ĐH
và THCN, năm 1969.
2. Đỗ Sanh, Nguyễn Văn Đình, Nguyễn Văn Khang: Cơ học I Nhà xuất bản giáo
dục, năm 1996.
3. Nguyễn Nhật Lệ, Nguyễn Văn Vượng: Cơ học ứng dụng phần bài tập. NXB
Khoa học kỹ thuật Hà Nội 1998.
4. Giáo trình giản yếu Cơ học lý thuyết – X.M. TARG, NXB Mir & ĐH và
THCN; 1979.
5. Cơ sở cơ học kỹ thuật – Nguyễn Văn Khang, NXBĐHQG Hà Nội; 2003.
6. Bài tập Cơ học (T1 & T2) – Đỗ Sanh (chủ biên), NXB Giáo Dục; 1998.
GV Huỳnh Vinh – ĐHBK Đà Nẵng Lưu hành nội bô Slide 3
NỘI DUNG MÔN HỌC
Phần I: TĨNH HỌC VẬT RẮN TUYỆT ĐỐI
Chương 1. Các khái niệm cơ bản về hệ tiên đề tĩnh học
Chương 2. Lý thuyết về hệ lực
Phần II: ĐỘNG HỌC
Chương 3. Động học chất điểm
Chương 4. Hai chuyển động cơ bản của vật rắn
Chương 5. Tổng hợp chuyển động của chất điểm
Chương 6. Chuyển động song phẳng của vật rắn
Chương 7. Động học cơ cấu
Phần III: ĐỘNG LỰC HỌC
Chương 8. Động lực học chất điểm
Chương 9. Các đặc trưng hình học khối lượng của cơ hệ
Chương 10. Các định lý của động lực học đối với cơ hệ
Chương 11. Các nguyên lý cơ học
ĐÁNH GIÁ MÔN HỌC
Chuyên cần + Bài tập lớn: 20%
Kiểm tra giữa kỳ: 20%
Thi cuối kỳ: 60%
GV Huỳnh Vinh – ĐHBK Đà Nẵng Lưu hành nội bô Slide 5
ĐÔI ĐIỀU VỀ TÀI LIỆU NÀY
+ Để thuận tiện cho việc học, giảng viên soạn ra tài liệu này. Kết cấu mỗi
phần học bao gồm:
1. Tóm tắt lý thuyết
2. Ví dụ minh họa
3. Các bài tập có lời giải sẵn
4. Các bài tập yêu cầu giải
+ Sau mỗi nửa học kỳ, có một số bài tập ôn tập
+ Tài liệu này không phải là tất cả, người học cần kết hợp thêm các tài
liệu đầy đủ khác. Đến nay, có nhiều phiên bản tài liệu này cùng tên. Các
phiên bản trước có một số sai sót mà khi học giảng viên đã điều chỉnh tại
lớp. Đến phiên bản này (V.Au18), những sai sót phát hiện đã được điều
chỉnh. Do đó, giảng viên khuyến khích sinh viên nên sử dụng phiên bản
này. Trong quá trình sử dụng tài liệu, nếu sinh viên nào phát hiện ra điều
gì sai sót thì xin phản hồi lại với giảng viên.
GV Huỳnh Vinh – ĐHBK Đà Nẵng Lưu hành nội bôSlide 6
Tĩnh học nghiên cứu các quy luật cân bằng của vật rắn
dưới tác dụng của các lực.
Hai bài toán cơ bản cần giải quyết:
1. Thu gọn hệ lực về dạng đơn giản.
2. Tìm điều kiện cân bằng của hệ lực.
GV Huỳnh Vinh – ĐHBK Đà Nẵng Lưu hành nội bôSlide 7
§1. Các khái niệm cơ bản về tĩnh học
Chương 1
GV Huỳnh Vinh – ĐHBK Đà Nẵng Lưu hành nội bô Slide 9
Trạng thái cơ học của vật rắn tuyệt đối là quy luật chuyển động
của vật rắn trong không gian theo thời gian.
Trong một hệ quy chiếu, cân bằng là trạng thái đứng yên hoặc
chuyển động đều của vật rắn hay của một hệ thống cơ học trong hệ
quy chiếu này.
Dạng 1: Chuyển động tịnh tiến thẳng đều
Dạng 2: Vật đứng yên (cân bằng tĩnh học)
Các hệ thống cơ học ở trạng thái cân bằng khi tổng các lực và
các mômen lực tác động lên nó bằng không.
2. Trạng thái cân bằng
GV Huỳnh Vinh – ĐHBK Đà Nẵng Lưu hành nội bôSlide 8
1. Vật rắn tuyệt đối
Là loại vật rắn mà khoảng cách giữa hai điểm bất kỳ không thay đổi
khi vật rắn chịu mọi tác động từ bên ngoài .
1
F
2
F
F
4
F
n
F
Hình dạng và kích
thước như nhau
Vật rắn tuyệt đối khi
không chịu lực
Vật rắn tuyệt đối khi
chịu lực
GV Huỳnh Vinh – ĐHBK Đà Nẵng Lưu hành nội bô Slide 10
Là đại lượng biểu thị tác dụng cơ học từ vật này lên vật khác làm
thay đổi vị trí, thay đổi hình dạng.
3. Lực
Ký hiệu:
Véc tơ lực:
Độ lớn của lực:
Các hình chiếu của véc tơ lực lên các trục tọa độ:
F
F F
=
F
x
x
y
y
z
z
hc F F
hc F F
hc F F
=
=
=
1.1
GV Huỳnh Vinh – ĐHBK Đà Nẵng Lưu hành nội bôSlide 11
* Hệ lực: tập hợp các lực tác dụng lên vật.
1
F
2
F
F
4
F
n
F
(
)
1 2
, ,...,
n
F F F
Hệ lực:
GV Huỳnh Vinh – ĐHBK Đà Nẵng Lưu hành nội bôSlide 13
* Hợp lực của một hệ lực: là một lực tương đương với một hệ lực
Gọi là hợp lực của hệ lực .
Ta có thể viết:
(
)
1 2
, ,...,
n
F F F
R
(
)
1 2
, ,..., n
F F F R
∼
1
F
2
F
3
F
4
F
n
F
Tác dụng cơ học như nhau
R
GV Huỳnh Vinh – ĐHBK Đà Nẵng Lưu hành nội bôSlide 12
* Hệ lực tương đương: Hai hệ lực được gọi là tương đương khi chúng
có cùng tác dụng cơ học.
- Chúng có thể thay thế cho nhau. Thông thường chọn hệ lực đơn
giản tương đương thay thế cho hệ lực phức tạp.
1
F
2
F
3
F
4
F
n
F
(
)
(
)
1 2 1 2
, ,..., , ,...,
n n
F F F R R R
∼
1
R
2
R
3
R
4
R
n
R
Tác dụng cơ học như nhau
GV Huỳnh Vinh – ĐHBK Đà Nẵng Lưu hành nội bô Slide 14
* Hệ lực cân bằng: là loại hệ lực không làm thay đổi trạng thái cơ học
của vật rắn khi vật chịu tác động của loại hệ lực này.
(
)
1 2
, ,..., 0
n
F F F
∼
* Phân loại hệ lực:
+ Cách 1:
* Ngoại lực: là những lực do những đối tượng bên ngoài hệ thống
khảo sát tác động vào những vị trí bên trong hệ thống khảo sát. Ký
hiệu hệ ngoại lực .
( )
e
k
F
* Nội lực: là những lực do những đối tượng bên trong hệ thống
khảo sát tác động vào những vị trí bên trong hệ thống khảo sát. Ký
hiệu hệ nội lực .
( )
i
k
F