Lê Nguyễn Quỳnh Hương Chương 4: SGD 1
CHƯƠNG 4: SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN
1. TỔNG QUAN SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN
1.1 Khái niệm
SGDCK là một thị trường trong đó việc giao dịch mua bán chứng khoán được thực hiện tại
một địa điểm tập trung gọi là sàn giao dịch (trading floor) hoặc thông qua hệ thống máy tính.
Lịch sử ra đời và phát triển của thị trường chứng khoán gắn liền với Sở giao dịch chứng
khoán.
1.2 Hình thức sở hữu
SGDCK là một tổ chức có tư cách pháp nhân được thành lập theo qui định của pháp luật.
Lịch sử phát triển trải qua các hình thức:
1.3 Chức năng của Sở giao dịch chứng khoán
- Thiết lập thị trường giao dịch chứng khoán có tổ chức
- Chức năng xác định giá cả công bằng trong việc tạo ra một thị trường liên tục
- Đưa ra một cách chính xác, liên tục thông tin về các chứng khoán, tình hình hoạt động của
các tổ chức niêm yết, các công ty chứng khoán.
1.4 Thành viên của SGDCK
Thành viên SGD là các công ty CK được UBCK cấp phép hoạt động và được SGD chấp
nhận là thành viên của SGD.
Công ty chứng khoán là thành viên của SGD phải đáp ứng các yêu cầu về thu nạp thành
viên của SGD và được hưởng các quyền, cũng như nghĩa vụ do SGD qui định.
1.5 Niêm yết chứng khoán
Niêm yết CK là việc đưa CK có đủ tiêu chuẩn vào đăng ký và giao dịch tại thị trường giao
dịch tập trung
Tiêu chuẩn niêm yết tại HOSE và HNX (NĐ 58)
Danh sách một số công ty chuyển niêm yết qua TTGD HN
Quy trình niêm yết lần đầu tại HOSE
Ưu - nhược điểm của việc niêm yết chứng khoán
Lê Nguyễn Quỳnh Hương Chương 4: SGD 2
2. HOẠT ĐỘNG GIAO DỊCH TRÊN SGDCK
2.1 Kỹ thuật giao dịch:
2.1.1 Hệ thống giao dịch thủ công:
Với hệ thống giao dịch thủ công, sàn giao dịch được phân chia thành nhiều quầy giao dịch.
Mỗi quầy dành để giao dịch một số loại chứng khoán nhất định.
Các đối tượng hoạt động trên sàn giao dịch bao gồm:
* Môi giới hưởng hoa hồng;
* Môi giới hai đô-la (chỉ ở NYSE);
* Người kinh doanh có đăng ký;
* Chuyên gia.
2.1.2 Hệ thống giao dịch bán tự động:
Khi áp dụng hệ thống giao dịch bán tự động, người đầu tư đặt lệnh tại văn phòng công ty
chứng khoán, sau đó lệnh được chuyển vào hệ thống giao dịch của TTCK tập trung bằng
một hệ thống máy tính hoặc thông qua điện thoại, fax,…
2.1.3 Hệ thống giao dịch tự động hoàn toàn:
Đặc điểm nổi bật của hệ thống giao dịch này là toàn bộ các công việc liên quan đến hoạt
động giao dịch đều được tự động hóa hoàn toàn. Tuy nhiên, chức năng làm môi giới trung
gian của các CtyCK thành viên vẫn không thay đổi.
2.2 Quy trình giao dịch trên TTCK tập trung
1. Mở tài khoản giao dịch
2. Đặt lệnh giao dịch
3. Chuyển phiếu lệnh đến phòng GD CTCK
4. Chuyển lệnh đến người môi giới tại SGDCK
5. Chuyển lệnh đến bộ phận khớp lệnh
6. Khớp lệnh và thông báo kết quả giao dịch
7. Báo cáo kết quả về CTCK
8. Xác nhận giao dịch và làm thủ tục thanh toán
9. Thanh toán và hoàn tất giao dịch
2.3 Đơn vị giao dịch
trading unit: Khối lượng chứng khoán giao dịch nhỏ nhất, thay đổi tùy theo quy định của
mỗi Sở giao dịch.
Lê Nguyễn Quỳnh Hương Chương 4: SGD 3
Đơn vị giao dịch có thể bao gồm:
Lô lớn
Lô chẵn
Lô lẻ
Đơn vị giao dịch trong phương thức giao dịch khớp lệnh tại HOSE được quy định như sau:
Cổ phiếu, CCQ : 10 CP
Trái phiếu: không có quy định đối với giao dịch thỏa thuận
2.4 Đơn vị yết giá
quotation unit: Là bước giá tối thiểu trong giao dịch chứng khoán, thể hiện mức biến động
giá tối thiểu của một loại CK
Giao dịch trái phiếu:
Đơn vị yết giá là 100 đ với mọi mức giá.
Giao dịch cổ phiếu:
2.5 Biên độ dao động giá
Price change limits: Là giới hạn tối đa (giá trần) và giới hạn tối thiểu (giá sàn) mà giá của
một loại chứng khoán có thể tăng hoặc giảm trong ngày giao dịch.
HOSE:
Đối với CP và CCQ: +/- 5%
Đối với cổ phiếu, chứng chỉ quỹ mới niêm yết: +/- 20%
Đối với TP: không áp dụng biên độ dao động giá
HNX:
Đối với CP: +/- 7%
Đối với cổ phiếu, chứng chỉ quỹ mới niêm yết: +/- 30%
Đối với TP: không áp dụng biên độ dao động giá
Tính giá trần, giá sàn:
Giá trần = Giá tham chiếu + Biên độ dao động giá
Giá sàn = Giá tham chiếu – Biên độ dao động giá
Giá tham chiếu: giá đóng cửa của phiên gần nhất.
Lê Nguyễn Quỳnh Hương Chương 4: SGD 4
** Ngày giao dịch không hưởng quyền: là ngày giao dịch mà người mua sẽ không
được hưởng các quyền có liên quan (quyền nhận cổ tức, quyền mua cổ phiếu phát
hành thêm, quyền tham dự đại hội cổ đông…)
a. Đối với cổ tức bằng tiền:
Giá tham chiếu = Giá đóng cửa ngày trước đối với HOSE hoặc giá bình quân
đối với HNX - Số tiền cổ tức.
b. Đối với cổ tức bằng cổ phiếu:
Giá tham chiếu = Giá hôm trước * a / (a+b)
Ví dụ: Cổ phiếu A có tỉ lệ chia cổ tức là 2:1. Giá đóng cửa ngày hôm trước là 100
Giá tham chiếu = 100 x 2 / (2+1) = 66.6
c. Đối với quyền mua thêm:
Giá tham chiếu = (Giá hôm trước * a + Giá phát hành * b) / (a+b)
Ví dụ: Thông báo quyền mua tỉ lệ là 5:2.
a =5, b=2, giá đóng cửa hôm trước là 100, giá phát hành là 10 nên:
Giá tham chiếu = ( 100 x 5 + 10 x 2) / (5+2) = 74.285
d. Đối với trường hợp trả cổ tức và quyền mua cổ phiếu phát hành thêm cùng
lúc thì giá tham chiếu được điều chình theo thứ tự ưu tiên sau:
Cổ tức bằng tiền
Cổ phiếu thưởng
Quyền mua.
Các ký hiệu giao dịch không hưởng quyền:
Vào các ngày giao dịch không hưởng quyền, trên bảng điện tử sẽ xuất hiện các ký hiệu giao
dịch tương ứng như sau:
**DS: Chứng khoán thuộc diện cảnh báo
**C: Chứng khoán thuộc diện kiểm soát
**H: Chứng khoán bị tạm ngưng giao dịch không quá 1 phiên
**SP: Chứng khoán bị tạm ngưng giao dịch từ 2 phiên trở lên
Lê Nguyễn Quỳnh Hương Chương 4: SGD 5
Ví dụ:
Ngày 18/9/2008, CTCP Nhiên liệu Sài Gòn (SFC) công bố tạm ứng cổ tức năm 2008 với tỷ
lệ 10%/mệnh giá (tương đương với 1.000 đồng/CP). Ngày đăng ký cuối cùng là ngày
29/9/2008 (thứ Hai). [Vào ngày 29/9/2008, tất cả các cổ đông có tên trong sổ đăng ký cổ
đông của SFC sẽ được quyền nhận cổ tức như trên].
Ngày giao dịch không hưởng quyền: ......................
Giá tham chiếu trong ngày giao dịch không hưởng quyền: giá đóng cửa 24/9/2008: 43.000
SFC =
Giá trần trong ngày giao dịch không hưởng quyền:
Giá sàn trong ngày giao dịch không hưởng quyền:
Tính toán ngày giao dịch không hưởng quyền trong các trường hợp sau:
2.6 Thời gian giao dịch HOSE
2.7 Phương thức giao dịch
Khớp lệnh định kỳ.
Khớp lệnh liên tục.
Giao dịch thỏa thuận
Mã CK
Ngày đăng kí
cuối cùng
Ngày giao dịch không hưởng quyền
Đã thông báo
Điều chỉnh
VHC – Vĩnh Hòa
6-9-2010
ACB – NH Á Châu
30-11-2010