CHƯƠNG 7 – HỘI NHẬP CHƯƠNG 7 – HỘI NHẬP KINH TẾ KINH TẾ
Mục đích nghiên cứu: Nắm được bản chất của hội nhập kinh tế và
phân biệt các cấp độ hội nhập kinh tế
Đánh giá những lợi ích và mặt trái của hội
nhập kinh tế khu vực
Xem xét quá trình hội nhập kinh tế ở các khu
vực trên thế giới
Tác động của hội nhập kinh tế đến kinh
doanh quốc tế
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
CHƯƠNG 7 – HỘI NHẬP CHƯƠNG 7 – HỘI NHẬP KINH TẾ KINH TẾ Các vấn đề nghiên cứu chính: Khái niệm và các cấp độ hội nhập
kinh tế
Tác động của hội nhập kinh tế Hội nhập kinh tế trên thế giới Hội nhập kinh tế và kinh doanh quốc
tế
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
HỘI NHẬP KINH TẾ LÀ HỘI NHẬP KINH TẾ LÀ GÌ? GÌ?
Quá trình giảm bớt và tiến tới xóa bỏ các rào cản (ranh giới) kinh tế giữa các quốc gia trong một khu vực địa lý (hội nhập kinh tế khu vực) hoặc trên phạm vi toàn cầu (hội nhập kinh tế toàn cầu)
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
TẠI SAO HỘI NHẬP KINH TẠI SAO HỘI NHẬP KINH TẾ? TẾ?
Lý thuyết thương mại quốc tế: thương mại tự do mang lại lợi ích lớn nhất cho các bên tham gia Thương mại tự do chưa bao giờ tồn tại: rào cản thương mại sự chênh lệch lớn về giá cả giữa các nước
Hội nhập kinh tế dẫn đến sự hội tụ giá cả
(nguyên tắc “bình thông nhau”)
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
CÁC CÁCH TIẾP CẬN CÁC CÁCH TIẾP CẬN
Cách tiếp cận khu vực: Về thực chất hội nhập kinh tế khu vực là nỗ lực thực hiện tự do hóa thương mại trong phạm vi hẹp thông qua việc hình thành các khối thương mại, các hiệp định thương mại đa phương và song phương
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
CÁC CÁCH TIẾP CẬN CÁC CÁCH TIẾP CẬN
Cách tiếp cận quốc tế: các quốc gia trên thế giới cùng nhau xóa bỏ các rào cản đối với thương mại quốc tế thông qua hoạt động của các tổ chức đa phương như Tổ chức thương mại thế giới (WTO)
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
CÁC CẤP ĐỘ HỘI NHẬP KINH CÁC CẤP ĐỘ HỘI NHẬP KINH TẾ TẾ
Hội nhập đơn phương: Quốc gia thực hiện những cải cách định hướng thị trường, mở cửa nền kinh tế (Trung Quốc, Việt Nam)
Trung Quốc đơn phương thực hiện 9 vòng cắt
giảm thuế quan trong giai đoạn 1992-2001 (thuế suất trung bình từ 43% xuống còn 16%)
Cho đến đầu những năm 90 VN chủ yếu thực
hiện hội nhập đơn phương
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
CÁC CẤP ĐỘ HỘI NHẬP KINH CÁC CẤP ĐỘ HỘI NHẬP KINH TẾ TẾ
Hội nhập song phương: Ký kết các hiệp định TM -
ĐT song phương
Việt Nam đã ký kết hàng chục hiệp định hợp tác với các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới (BTA VN - Hoa Kỳ năm 2001)
Trung Quốc đẩy mạnh ký kết các hiệp định
thương mại song phương với các nước trong khu vực và trên thế giới sau khi gia nhập WTO năm 2001
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
CÁC CẤP ĐỘ HỘI NHẬP KINH CÁC CẤP ĐỘ HỘI NHẬP KINH TẾ TẾ
Hội nhập đa phương: Các diễn đàn hợp tác kinh tế (APEC, ASEM) Chưa đưa ra cam kết cụ thể mà mới chỉ tập trung vào những chương trình hợp tác tự nguyện
Hợp tác khu vực: Các hiệp định thương mại khu
vực (EU, AFTA, NAFTA,..)
Các định chế quốc tế: GATT - General Agreement
on Tariff and Trade, WTO - World Trade Organization
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
HỘI NHẬP KINH TẾ TOÀN HỘI NHẬP KINH TẾ TOÀN CẦU CẦU
GATT: Được thành lập sau chiến tranh thế giới thứ 2 (1948-1994) Mục tiêu chính: giảm bớt rào cản đối với TMQT (thuế quan, hạn chế số lượng, trợ cấp...) thông qua đàm phán đa phương (8 vòng)
GATT là một hiệp định, không phải một tổ chức Được thay thế bằng Tổ chức thương mại thế giới (WTO)
vào năm 1995 khi vòng đàm phán Uruguay kết thúc
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
CÁC VÒNG ĐÀM PHÁN GATT
Vòng Geneva (1947) - 23 nước Vòng Annecy (1949) - 13 nước Vòng Torquay (1951) - 38 nước Vòng Geneva (1956) - 26 nước Vòng Dillon (1960-1961) - 26 nước Vòng Kenedy (1964-1967) - 63 nước Vòng Tokyo (1973-1979) - 102 nước Vòng Uruguay (1986-1994) - 125 nước
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
HỘI NHẬP KINH TẾ TOÀN HỘI NHẬP KINH TẾ TOÀN CẦU CẦU
Tổ chức thương mại thế giới (từ 1995): 6 lĩnh vực
chính
Hiệp định thành lập WTO Hiệp định về Hàng hóa - GATT Hiệp định về Dịch vụ - GATS Hiệp định về Quyền sở hữu trí tuệ - TRIPS Cơ chế giải quyết tranh chấp Tổng quan chính sách thương mại
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
HỘI NHẬP KINH TẾ TOÀN HỘI NHẬP KINH TẾ TOÀN CẦU CẦU
WTO - Các nguyên tắc cơ bản: Không phân biệt đối xử: Chế độ tối huệ quốc
(MFN)
Tự do thương mại Minh bạch Cạnh tranh lành mạnh Thúc đẩy phát triển và cải cách kinh tế Vòng đàm phán Doha (2001-->)
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
CÁC CẤP ĐỘ HỘI NHẬP KINH TẾ KHU VỰC CÁC CẤP ĐỘ HỘI NHẬP KINH TẾ KHU VỰC
Hợp nhất các vấn đề chính trị – kinh tế
EU Từ 2001
Chính sách kinh tế chung
EU 1992-99
BENELUX
Tự do di chuyển hàng hóa, lao động và vốn
Liên minh chính trị
AFTA
Liên minh kinh tế
Thuế quan chung với các nước ngoài khối
Thị trường chung
Liên minh thuế quan
Dỡ bỏ thuế quan nội khối
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Khu vực mậu dịch tự do Irwin/McGraw-Hill
LỢI ÍCH CỦA HỘI NHẬP KINH TẾ LỢI ÍCH CỦA HỘI NHẬP KINH TẾ TOÀN CẦU TOÀN CẦU
Lợi ích chính trị: Thúc đẩy hòa bình thông qua thúc đẩy thương mại và
đầu tư
Tạo dựng lòng tin vào hệ thống thương mại đa phương Lợi ích kinh tế: Tự do hóa thương mại và đầu tư gia tăng thu nhập và
kích thích tăng trưởng kinh tế.
Giải quyết tranh chấp một cách có hiệu quả Loại trừ các hành vi phân biệt đối xử, tạo thuận lợi cho tất cả các nước thành viên khi tham gia vào hệ thống thương mại toàn cầu.
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
TÁC ĐỘNG TÍCH CỰC TÁC ĐỘNG TÍCH CỰC CỦA HỘI NHẬP KINH CỦA HỘI NHẬP KINH TẾ KHU VỰC TẾ KHU VỰC
Có những lợi ích về chính trị và kinh tế tương tự như hội nhập kinh tế toàn cầu
Giúp tăng vị thế chính trị của cả khu vực cũng như từng quốc gia thành viên (VD: EU - Mỹ) …
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
TÁC ĐỘNG TÍCH CỰC TÁC ĐỘNG TÍCH CỰC CỦA HỘI NHẬP KINH CỦA HỘI NHẬP KINH TẾ KHU VỰC TẾ KHU VỰC
Mở rộng thị trường; gia tăng quy mô sản
xuất - thương mại - tiêu dùng; chuyển dịch cơ cấu kinh tế; giảm chi phí (phân phối, quản lý); đơn giản hóa tiêu chuẩn sản phẩm; cơ hội khai thác kinh tế quy mô; xóa bỏ tình trạng độc quyền, buôn lậu... …
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
TÁC ĐỘNG TÍCH CỰC TÁC ĐỘNG TÍCH CỰC CỦA HỘI NHẬP KINH CỦA HỘI NHẬP KINH TẾ KHU VỰC TẾ KHU VỰC
Tạo lập mậu dịch: sản xuất (với chi phí cao) của một nước trong khối thương mại được thay thế bằng nhập khẩu rẻ hơn từ các nước thành viên khác
Một nước có thể trở thành nước xuất khẩu
tới các quốc gia thành viên trong khối
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
XI MĂNG – THƯƠNG MẠI TỰ XI MĂNG – THƯƠNG MẠI TỰ DO DO
Việt Nam ($50)
$30 $40
Việt Nam nhập khẩu từ HQ Thái Lan ($40) Hàn Quốc ($30)
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
VN - THUẾ NK XI MĂNG = 100% VN - THUẾ NK XI MĂNG = 100%
Việt Nam ($50)
$80 $60
VN tự sản xuất
Thái Lan ($40) Hàn Quốc ($30)
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
FTA VIỆT NAM – THÁI LAN FTA VIỆT NAM – THÁI LAN
Việt Nam ($50)
$60 $40
VN nhập khẩu từ Thái Lan Thái Lan ($40) Hàn Quốc ($30)
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
TẠO LẬP MẬU DỊCH TẠO LẬP MẬU DỊCH
Quèc gia
t = 100%
AFTA
Giá 1 tấn xi măng (t = 0%)
Việt Nam
50$
50$
50$
Thái Lan
40$
80$
40$
Hàn Quốc
30$
60$
60$
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
MẶT TRÁI CỦA HỘI NHẬP MẶT TRÁI CỦA HỘI NHẬP KINH TẾ KHU VỰC KINH TẾ KHU VỰC
Về chính trị: Hội nhập KTKV dẫn tới sự phân biệt đối xử đối với DN ngoài khối (trong khi đối xử ưu đãi đối với DN trong khối), từ đó làm xói mòn lợi ích chính trị của hội nhập kinh tế toàn cầu
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
MẶT TRÁI CỦA HỘI NHẬP MẶT TRÁI CỦA HỘI NHẬP KINH TẾ KHU VỰC KINH TẾ KHU VỰC
Về chính trị: Hy sinh chủ quyền quốc gia: các quốc gia thành viên mất đi quyền tự chủ trong việc hoạch định và thực thi những chính sách nhất định (12 thành viên khối Euro không được thực thi chính sách tiền tệ độc lập)
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
MẶT TRÁI CỦA HỘI NHẬP MẶT TRÁI CỦA HỘI NHẬP KINH TẾ KHU VỰC KINH TẾ KHU VỰC
Về kinh tế: Chuyển hướng mậu dịch: nhập khẩu của quốc gia từ các nước ngoài khối (những nước có hiệu quả sản xuất cao hơn) được thay thế bằng nhập khẩu từ các nước thành viên trong khối (có hiệu quả sản xuất thấp hơn).
Mất việc làm (nhưng chỉ ở những ngành có
chi phí cao)
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
VN – THUẾ NK XI MĂNG = 50% VN – THUẾ NK XI MĂNG = 50%
Việt Nam ($50)
$40 $80
VN nhập khẩu từ HQ Thái Lan ($40) Hàn Quốc ($30)
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
FTA VIỆT NAM – THÁI LAN FTA VIỆT NAM – THÁI LAN
Việt Nam ($50)
$60 $40
VN nhập khẩu từ Thái Lan Thái Lan ($40) Hàn Quốc ($30)
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
CHUYỂN HƯỚNG MẬU DỊCH CHUYỂN HƯỚNG MẬU DỊCH
Giá 1 tấn xi măng (t = 0%)
Quèc gia
t = 50%
AFTA
Việt Nam
50$
50$
50$
Thái Lan
40$
60$
40$
Hàn Quốc
30$
45$
45$
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
HỘI NHẬP KINH TẾ TRÊN THẾ GIỚI HỘI NHẬP KINH TẾ TRÊN THẾ GIỚI
Châu Âu: EU - khởi đầu từ 1951 và kéo dài
trong nửa thế kỷ. Luôn có xu hướng mở rộng quy mô
Châu Mỹ: NAFTA - dựa vào vai trò của Mỹ, có sự chênh lệch lớn về trình độ phát triển (Mỹ- Mexico), không có kế hoạch mở rộng quy mô và cấp độ liên kết
Châu á: ASEAN, APEC, AFTA, ACFTA, Cộng
đồng ASEAN, Cộng đồng Đông á
Các khu vực khác trên thế giới
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
LIÊN MINH CHÂU ÂU - EU
Nhu cầu hòa bình sau 2 cuộc chiến tranh
thế giới.
Các nước châu Âu muốn nâng cao vị thế
kinh tế, chính trị của mình.
1951 - Cộng đồng Than và Thép châu Âu 1957- Hiệp định Rôm và EC 1994 - Hiệp định Maastricht và EU 2001 - đồng Euro
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
NAFTA
1/1/1994
Xóa bỏ thuế quan
Xóa bỏ trở ngại đối với dòng dịch vụ
Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ
Xóa bỏ trở ngại đối với FDI
ÁP ĐẶT CÁC TIÊU CHUẨN MÔI TRƯỜNG
Hai ủy ban giám sát việc thực thi hiệp định
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
ASEAN - AFTA
ASEAN thành lập vào năm 1967. Mục tiêu: Hợp tác kinh tế, chính trị
và xã hội.
Thành viên: Brunei, Indonesia,
Lào, Malaysia, Philippin, Mianma, Singapore, Thái Lan, Việt Nam, Campuchia
Khu vực mậu dịch tự do ASEAN
(AFTA – 1995)
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
DIỄN ĐÀN HỢP TÁC KINH TẾ CHÂU Á - THÁI BÌNH DƯƠNG (APEC)
Thành vào năm 1990 nhằm thúc đẩy thương mại tự
do và hợp tác kinh tế.
21 thành viên 57% GNP của thế giới 46% thương mại toàn cầu Thực hiện thương mại tự do vào năm 2010 đối với các nước phát triển, và năm 2020 đối với các nước đang phát triển
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
XU THẾ MỚI TRONG HỘI NHẬP XU THẾ MỚI TRONG HỘI NHẬP KT KT TRÊN THẾ GIỚI TRÊN THẾ GIỚI
Tính đan xen, đa tuyến, đa cấp độ, đa tốc độ:
một quốc gia có thể tham gia nhiều tổ chức, với lộ trình thực hiện cam kết khác nhau
Cam kết trong WTO được lấy làm khuôn khổ
tự do hoá tối thiểu
Cần có những quốc gia “đầu tàu” dẫn dắt quá
trình hội nhập
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
Cơ hội
HỘI NHẬP KT VÀ HỘI NHẬP KT VÀ CÁC DOANH CÁC DOANH NGHIỆP NGHIỆP
Cơ hội xuất khẩu, đầu tư
Thị trường rộng lớn
Kinh tế theo quy mô
Giảm chi phí kinh doanh
Thách thức
Cạnh tranh
Doanh nghiệp cần làm gì?
Sức ép giảm chi phí
Cắt giảm chi phí
Pháo đài thương mại
Hợp lý hóa sản xuất
Sáp nhập, liên doanh, liên kết
© The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Irwin/McGraw-Hill
