Bài giảng Nguyên lý thống kê: Chương 2 - Khái quát quá trình nghiên cứu thống kê

Chương 2 trình bày khái quát về quy trình nghiên cứu thống kê, bao gồm điều tra thống kê, tổng hợp thống kê, phân tích và dự đoán thống kê. Mỗi giai đoạn được xem xét về khái niệm, ý nghĩa, yêu cầu và các vấn đề liên quan.

Chương này phù hợp với sinh viên và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực thống kê và kinh tế, những người cần hiểu rõ quy trình nghiên cứu thống kê từ thu thập dữ liệu đến phân tích và dự đoán.

Chương này cung cấp cái nhìn tổng quan về quy trình nghiên cứu thống kê, bao gồm các giai đoạn chính và các khía cạnh quan trọng của từng giai đoạn:

1. **Điều tra thống kê:**
* **Khái niệm:** Là quá trình thu thập và ghi chép tài liệu ban đầu về các hiện tượng kinh tế - xã hội.
* **Ý nghĩa:** Cung cấp tài liệu cho tổng hợp, phân tích, lập kế hoạch và kiểm tra tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.
* **Yêu cầu:** Đảm bảo tính chính xác và kịp thời của tài liệu.
* **Hình thức tổ chức:** Báo cáo thống kê định kỳ và điều tra chuyên môn.
* **Loại điều tra:** Thường xuyên và không thường xuyên; toàn bộ và không toàn bộ (điều tra chọn mẫu, điều tra trọng điểm, điều tra chuyên đề).
* **Phương pháp thu thập:** Trực tiếp và gián tiếp.
* **Sai số:** Sai số do ghi chép và sai số do tính chất đại biểu. Biện pháp khắc phục bao gồm chuẩn bị kỹ lưỡng và kiểm tra tính đại diện.

2. **Tổng hợp thống kê:**
* **Khái niệm:** Tập trung, chỉnh lý và hệ thống hóa tài liệu đã thu thập.
* **Ý nghĩa:** Làm cho tài liệu phát huy tác dụng và là cơ sở cho phân tích, dự đoán.
* **Các vấn đề chủ yếu:** Mục đích, nội dung, kỹ thuật tổ chức (tổng hợp tập trung và tổng hợp từng cấp) và chuẩn bị, kiểm tra tài liệu.

3. **Phân tích và dự đoán thống kê:**
* **Khái niệm:** Nêu lên bản chất và tính quy luật của hiện tượng kinh tế - xã hội.
* **Ý nghĩa:** Số liệu phân tích là căn cứ để đề ra chính sách và dự báo phát triển kinh tế - xã hội.
* **Nhiệm vụ:** Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch, xác định mức độ hoàn thành, nguyên nhân và ảnh hưởng, đánh giá ưu nhược điểm, và phân tích quy luật của các hiện tượng.
* **Nguyên tắc:** Dựa vào phân tích lý luận kinh tế - xã hội, căn cứ vào toàn bộ sự kiện và phân tích trong mối liên hệ, áp dụng phương pháp phù hợp với tính chất và hình thức phát triển.
* **Các vấn đề chủ yếu:** Mục đích cụ thể và xác định phương pháp, chỉ tiêu phân tích và dự đoán.