Bài giảng Quản trị hành vi tổ chức: Chương 6 - TS. Huỳnh Minh Triết

PHẦN 3:<br /> PHẦ<br /> QUẢN TRỊ HÀNH VI CẤP ĐỘ NHÓM<br /> QUẢ TRỊ<br /> CẤ ĐỘ NHÓ<br /> <br /> CHƯƠNG 6<br /> LÃNH ĐẠO NHÓM<br /> ĐẠ NHÓ<br /> <br /> YÊU CẦU<br /> CẦ<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Thấy rõ mối quan hệ cũng như sự khác biệt giửa lãnh<br /> Thấ<br /> mố<br /> hệ<br /> sự khá biệ giử<br /> đạo và quyền lực.<br /> và quyề lự<br /> Hiểu rõ nội dung và những hạn chế của học thuyết cá<br /> Hiể<br /> nộ<br /> và nhữ hạ chế<br /> họ thuyế cá<br /> tính điển hình trong lãnh đạo.<br /> điể hì<br /> đạ<br /> Tóm tắt được mô hình lãnh đạo theo tình huống của<br /> tắ đượ<br /> hì<br /> đạ<br /> tì huố củ<br /> Fiedler và ưu điểm nổi bật của học thuyết này.<br /> và<br /> điể nổ bậ củ họ thuyế nà<br /> Giải thích được bản chất của thuyết đường dẫn tới đích<br /> Giả thí đượ bả chấ củ thuyế đườ dẫ tớ đí<br /> trong lãnh đạo.<br /> đạ<br /> Nắm được mối quan hệ giửa sự phụ thuộc và quyền<br /> đượ mố<br /> hệ giử sự phụ thuộ và quyề<br /> lực.<br /> Phân biệt được 5 loại quyền lực và cơ sở của chúng.<br /> biệ đượ<br /> loạ quyề lự và<br /> sở<br /> chú<br /> <br /> I. LÃNH ĐẠO NHÓM<br /> ĐẠ NHÓ<br /> <br /> 1.1. Khái niệm<br /> 1.2. Mối quan hệ và sự khác biệt giửa<br /> lãnh đạo và quyền lực<br /> <br /> 1.1. Khái niệm<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Lãnh đạo là một quá trình gây ảnh hưởng đến<br /> đạ là<br /> quá trì<br /> hưở đế<br /> các hoạt động của một cá nhân hay một nhóm<br /> hoạ độ củ mộ cá<br /> mộ nhó<br /> nhằm đạt được mục đích trong tình huống nhất<br /> nhằ đạ đượ mụ đí<br /> tì huố nhấ<br /> định.<br /> Quyền lực là khả năng gây ảnh hưởng tới các<br /> Quyề lự là khả<br /> hưở tớ cá<br /> quyết định cá nhân hay tập thể.<br /> quyế đị cá<br /> tậ thể<br /> – Khía cạnh quan trọng nhất của quyền lực là sự phụ<br /> Khí cạ<br /> trọ nhấ củ quyề lự là<br /> phụ<br /> thuộc. Tính phụ thuộc có quan hệ tỷ lệ nghịch với<br /> thuộ Tí phụ thuộ có<br /> hệ<br /> nghị vớ<br /> các nguồn cung ứng thay thế.<br /> nguồ<br /> thế<br /> – Một người có thể có quyền lực đối với người khác chỉ<br /> ngườ có thể<br /> quyề lự đố vớ ngườ khá chỉ<br /> khi người đó kiểm soát cái mà người kia muốn.<br /> ngườ đó kiể soá cá mà ngườ<br /> muố<br /> <br /> <br /> <br /> Sự phụ thuộc tăng lên khi nguồn lực mà<br /> phụ thuộ<br /> nguồ lự mà<br /> một cá nhân hay một tổ chức nào đó<br /> cá<br /> mộ tổ chứ nà đó<br /> kiểm soát có ý nghĩa quan trọng và<br /> kiể soá có nghĩ<br /> trọ và<br /> khang hiếm.<br /> hiế<br /> – Để tạo ra sự phụ thuộc người ta phải kiểm<br /> sự phụ thuộ ngườ<br /> phả kiể<br /> soát những gì được xem là quan trọng.<br /> soá nhữ gì đượ<br /> là<br /> trọ<br /> – Nếu cá nhân hay tổ chức sở hửu những gì có<br /> cá<br /> tổ chứ sở<br /> nhữ gì<br /> nhiều, việc đó sẽ không làm tăng thêm<br /> nhiề việ đó<br /> là<br /> quyền lực của cá nhân hay tổ chức đó.<br /> quyề lự củ cá<br /> tổ chứ đó<br /> – Quyền lực khác với quyền uy.<br /> Quyề lự khá vớ quyề<br /> – Trong tổ chức nếu quyền uy nhỏ và quyền<br /> tổ chứ nế quyề<br /> nhỏ<br /> quyề<br /> lực lớn thì tổ chức sẽ suy thoái.<br /> lớ thì<br /> chứ sẽ<br /> thoá<br /> <br /> 1.2. Mối quan hệ và sự khác biệt<br /> giửa lãnh đạo và quyền lực<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Lãnh đạo và quyền lực có mối quan hệ chặc<br /> đạ và quyề lự có<br /> hệ chặ<br /> chẻ với nhau.<br /> chẻ<br /> Các nhà lãnh đạo thường sử dụng quyền lực<br /> nhà<br /> đạ thườ sử<br /> quyề lự<br /> làm phương tiện để đạt được mục tiêu của<br /> tiệ để đạ đượ mụ<br /> củ<br /> nhóm.<br /> nhó<br /> Tuy nhiên lãnh đạo và quyền lực cũng có<br /> đạ và quyề lự cũ có<br /> những điểm khác nhau:<br /> nhữ điể khá<br /> – Tính phù hợp của mục tiêu<br /> phù<br /> củ mụ<br /> – Người có quyền lực không nhất thiết phải là<br /> Ngườ có quyề lự<br /> nhấ thiế phả là<br /> người lãnh đạo.<br /> ngườ<br /> đạ<br /> <br /> II. CÁC HỌC THUYẾT VỀ LÃNH<br /> ĐẠO<br /> 2.1. Học thuyết cá tính điển hình<br /> 2.2. Học thuyết hành vi<br /> 2.3. Học thuyết lãnh đạo theo tình huống<br /> 2.4. Giới tính và sự lãnh đạo<br /> <br /> 2.1. Học thuyết cá tính điển<br /> hình<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Học thuyết này cho rằng người lãnh đạo có một số tính<br /> thuyế nà<br /> rằ ngườ<br /> đạ có<br /> số<br /> cách, đặc điểm cá nhân mà người bình thường không<br /> đặ điể cá<br /> mà ngườ bì thườ<br /> có.<br /> Người lãnh đạo có 6 đặc điểm sau đây:<br /> Ngườ<br /> đạ có<br /> điể<br /> đây:<br /> – Nghị lực và tham vọng<br /> Nghị<br /> và<br /> vọ<br /> – Mong muốn trở thành người lãnh đạo và có khả năng gây ảnh<br /> muố trở thà ngườ<br /> đạ và<br /> khả<br /> hưởng với người khác.<br /> hưở vớ ngườ khá<br /> – Chính trực<br /> Chí trự<br /> – Tự tin<br /> – Thông minh<br /> – Hiểu biết rộng về chuyên môn<br /> Hiể biế rộ về<br /> <br /> <br /> <br /> Nhược điểm cơ bản của học thuyết này là không thấy<br /> Nhượ điể<br /> bả củ họ thuyế nà là<br /> thấ<br /> được tác động của các yếu tố ngoại cảnh đến hiệu quả<br /> đượ tá độ củ cá yế tố ngoạ cả đế hiệ quả<br /> của quản trị.<br /> quả trị<br /> <br /> 2.2. Học thuyết hành vi<br /> <br /> <br /> Nghiên cứu của trường đại học Ohio<br /> cứ củ trườ đạ họ<br /> – Mục tiêu của các nghiên cứu này là xác định những<br /> củ cá<br /> cứ nà là<br /> đị nhữ<br /> đặc điểm cơ bản trong hành vi ứng xử của nhà lãnh<br /> điể<br /> bả<br /> hà<br /> xử<br /> nhà<br /> đạo. Họ đặc biệt chú ý tới 2 khía cạnh chủ yếu đó<br /> Họ đặ biệ chú tớ khí cạ chủ<br /> đó<br /> là: Khả năng tổ chức và sự quan tâm.<br /> Khả<br /> tổ chứ và<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Khả năng tổ chức là mức độ nhà lãnh đạo có thể xác định<br /> Khả<br /> tổ chứ là<br /> độ nhà<br /> đạ có thể<br /> đị<br /> vai trò của mình và của cấp dưới cũng như phối hợp các<br /> củ mì và<br /> cấ dướ cũ<br /> phố hợ cá<br /> hoạt động nhằm đạt được các mục tiêu.<br /> hoạ độ nhằ đạ đượ cá mụ<br /> Sự quan tâm là mức độ mà người lãnh đạo có thể có các<br /> là<br /> độ<br /> ngườ<br /> đạ có thể<br /> mối quan hệ nghề nghiệp trên cơ sở tin tưởng, tôn trọng ý<br /> hệ nghề nghiệ<br /> sở<br /> tưở<br /> trọ<br /> kiến cấp dưới và quan tâm tới tâm tư nguyện vọng của cấp<br /> kiế cấ dướ và<br /> tớ<br /> nguyệ vọ củ cấ<br /> dưới.<br /> dướ<br /> <br /> Nghiên cứu của trường<br /> cứ củ trườ<br /> đại học Ohio<br /> họ<br /> <br /> <br /> Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra rằng<br /> quả<br /> cứ<br /> chỉ<br /> rằ<br /> những nhà lãnh đạo có khả năng tổ<br /> nhữ nhà<br /> đạ có khả<br /> tổ<br /> chức và sự quan tâm cao sẽ làm việc<br /> chứ và<br /> sẽ<br /> việ<br /> hiệu quả hơn, làm cho nhân viên thỏa<br /> hiệ quả hơn, là<br /> thỏ<br /> mãn hơn so với những người hoặc chỉ<br /> vớ nhữ ngườ hoặ chỉ<br /> có đầu óc tổ chức hoặc chỉ có sự quan<br /> đầ<br /> tổ chứ hoặ chỉ<br /> tâm, hoặc không có cả khả năng tổ<br /> hoặ<br /> có<br /> khả<br /> tổ<br /> chức lẫn sự quan tâm.<br /> chứ lẫ sự<br /> <br /> Nghiên cứu của đại học<br /> cứ củ đạ họ<br /> Michigan<br /> <br /> <br /> Mục tiêu của các nghiên cứu này là xác định<br /> củ cá<br /> cứ nà là<br /> đị<br /> phong cách ứng xử của nhà lãnh đạo. Họ phân<br /> cá<br /> xử<br /> nhà<br /> đạ Họ<br /> biệt 2 loại nhà lãnh đạo: Lãnh đạo lấy con<br /> biệ<br /> loạ nhà<br /> đạ<br /> đạ lấ<br /> người làm trọng tâm và lãnh đạo lấy công việc<br /> ngườ là trọ<br /> và<br /> đạ lấ<br /> việ<br /> làm trọng tâm.<br /> trọ<br /> – Lãnh đạo lấy con người làm trọng tâm là những<br /> đạ lấ<br /> ngườ là trọ<br /> là nhữ<br /> người nhấn mạnh tới mối quan hệ cá nhân. Họ gắn<br /> ngườ nhấ mạ tớ mố<br /> hệ<br /> Họ<br /> lợi ích cá nhân với nhu cầu của cấp dưới và chấp<br /> cá<br /> vớ<br /> cầ củ cấ dướ và chấ<br /> nhận sự khác biệt cá nhân giửa các thành viên.<br /> nhậ sự khá biệ cá<br /> giử cá thà<br /> – Lãnh đạo lấy công việc làm trọng tâm nhấn mạnh tới<br /> đạ lấ<br /> việ là trọ<br /> nhấ mạ tớ<br /> các nhiệm vụ phải thực hiện cũng như khía cạnh kỹ<br /> nhiệ vụ phả thự hiệ cũ<br /> khí cạ kỹ<br /> thuật của công việc.<br /> thuậ củ<br /> việ<br /> <br /> Nghiên cứu của đại học<br /> cứ củ đạ họ<br /> Michigan<br /> <br /> <br /> Kết quả của các nghiên cứu này cho<br /> quả<br /> cá<br /> cứ nà<br /> thấy các nhà lãnh đạo lấy con người<br /> thấ cá nhà<br /> đạ lấ<br /> ngườ<br /> làm trọng tâm tạo ra sự thỏa mãn lớn<br /> trọ<br /> tạ<br /> sự thỏ<br /> lớ<br /> hơn cho người lao động, vì vậy năng<br /> ngườ<br /> độ<br /> vì<br /> suất làm việc sẽ cao hơn.<br /> suấ là việ sẽ<br /> hơn.<br /> <br /> Sơ đồ hóa học thuyết hành vi<br /> đồ<br /> họ thuyế hà<br /> Cao<br /> <br /> <br /> <br /> Học thuyết<br /> thuyế<br /> hành vi đã<br /> được Robert<br /> đượ<br /> Blake và Jane<br /> và<br /> Mouton minh<br /> họa dưới dạng<br /> dướ dạ<br /> biểu đồ sau:<br /> biể đồ<br /> <br /> 1,9<br /> <br /> Quan<br /> tâm<br /> đến<br /> con<br /> người<br /> <br /> 9,9<br /> <br /> 5,5<br /> <br /> 1,1<br /> <br /> 9,1<br /> <br /> Thấp<br /> Quan tâm đến công việc<br /> <br /> Sơ đồ hóa học thuyết hành vi<br /> đồ<br /> họ thuyế hà<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Dựa vào kết quả nghiên cứu cơ bản, Blake và<br /> và kế quả<br /> cứ<br /> bả<br /> và<br /> Mouton kết luận rằng nhà quản lý làm việc hiệu<br /> kế luậ rằ nhà quả<br /> là việ hiệ<br /> quả nhất là những người vừa quan tâm tới<br /> quả nhấ là nhữ ngườ vừ<br /> tớ<br /> công việc, vừa quan tâm tới con người.<br /> việ vừ<br /> tớ<br /> ngườ<br /> Tóm lại, học thuyết hành vi đã cố gắng xác<br /> lạ họ thuyế hà<br /> cố<br /> xá<br /> định những hành vi ứng xử đặc trưng của<br /> nhữ hà<br /> xử đặ<br /> củ<br /> người lãnh đạo. Tuy nhiên cũng như học thuyết<br /> ngườ<br /> đạ<br /> cũ<br /> họ thuyế<br /> cá tính điển hình, các nhà nghiên cứu của học<br /> điể hì<br /> cá nhà<br /> cứ củ họ<br /> thuyết hành vi không xác định được ảnh hưởng<br /> thuyế hà<br /> xá đị đượ<br /> hưở<br /> của các yếu tố môi trường đến thành công hay<br /> cá yế tố<br /> trườ đế thà<br /> thất bại của nhà lãnh đạo.<br /> thấ bạ củ nhà<br /> đạ<br /> <br /> 2.3. Học thuyết lãnh đạo<br /> theo tình huống<br /> <br /> <br /> Học thuyết Fiedler<br /> thuyế<br /> – Fiedler cho rằng hiệu quả hoạt động của nhóm phụ<br /> rằ hiệ quả hoạ độ củ nhó phụ<br /> thuộc vào sự hòa hợp giửa nhà lãnh đạo với nhân<br /> thuộ và sự<br /> hợ giử nhà<br /> đạ vớ<br /> viên và mức độ ảnh hưởng của các điều kiện bên<br /> và<br /> độ<br /> hưở củ cá điề kiệ<br /> ngoài. Vì vậy, để lãnh đạo có hiệu quả người ta phải<br /> ngoà Vì<br /> để<br /> đạ có hiệ quả ngườ<br /> phả<br /> xác định phong cách lãnh đạo của mỗi người và đặt<br /> đị<br /> cá<br /> đạ củ mỗ ngườ và đặ<br /> họ vào hoàn cảnh phù hợp với phong cách đó.<br /> hoà cả phù<br /> vớ<br /> cá đó<br /> Nghiên cứu của Fiedler có thể được chia thành 4 giai<br /> cứ củ<br /> có thể đượ<br /> thà<br /> đoạn:<br /> đoạ<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> GĐ1: Xác định phong cách của người lãnh đạo<br /> GĐ1: Xá đị<br /> cá củ ngườ<br /> đạ<br /> GĐ2: Xác định 3 nhân tố hoàn cảnh có ảnh hưởng đến lãnh<br /> GĐ2: Xá đị<br /> tố hoà cả có<br /> hưở đế<br /> đạo.<br /> GĐ3: Đánh giá tình huống theo 3 biến số hoàn cảnh<br /> GĐ3: Đá giá<br /> huố<br /> biế số hoà cả<br /> GĐ4: Lựa chọn tình huống phù hợp với mỗi phong cách lãnh<br /> GĐ4: Lự chọ tì huố phù<br /> vớ mỗ<br /> cá<br /> đạo.<br /> <br />