Bài giảng Sinh lý thần kinh thực vật do Nguyễn Trung Kiên biên soạn nhằm cung cấp cho các bạn những kiến thức về tổ chức hệ thần kinh thực vật (hệ giao cảm và phó giao cảm, hệ cholinergic và hệ adrenergic); tác dụng của hệ thần kinh thực vật; điều hòa hoạt động hệ thần kinh thực vật. Mời các bạn tham khảo bài giảng để nâng cao kiến thức về lĩnh vực này.
NGUYỄN TRUNG KIÊN NGUYỄN TRUNG KIÊN
1.1. Hệ giao cảm và phó giao cảm 1.1. Hệ giao cảm và phó giao cảm
Giao c mả
Phó giao c mả
ộ Tuy n lế ệ ạ Đ ng m ch c nh ử ả ử Tuy n lế ệ Đ ng tồ
ế ướ c Các tuy n n b tọ ế ướ Tuy n d i hàm Tuy n ế ướ ưỡ i l i d
ế Tuy n mang tai Tim ạ Đ ng tồ H ch ạ miH ch ạ ướ b m ướ ạ H ch d i ẩ kh u cái hàm H ch tai
H ch ạ cổ
Ph iổ Tim
D dàyạ
Ph iổ H ch ạ t ngạ
T yụ ộ Ru t non D dàyạ
Gan T yụ ượ ậ ộ Ru t non ế Tuy n th ng th n H ch ạ ạ m c treo
ạ Đ i tràng Góc ạ đ i tràng Gan ạ Đ i tràng Bàng quang
Bàng quang H cạ h h ạ vị ỗ ạ Chu i h ch giao c mả ố ạ c nh s ng ế ụ Tuy n sinh d c Th n ầ kinh t ngạ ế ụ Tuy n sinh d c
tiền hạch tiền hạch sợi hậu sợi hậu
Hệ giao cảm Hệ giao cảm Trung tâm nằm Trung tâm nằm liên tục liên tục Hạch gần trung Hạch gần trung tâm, xa tạng tâm, xa tạng tiền hạch Sợi Sợi tiền hạch ngắn, sợi hậu ngắn, sợi hậu hạch dài hạch dài Một sợi tiền tiền Một sợi tiền tiền hạch - 20 sợi hạch - 20 sợi hậu hạch hậu hạch
Hệ phó giao cảm Hệ phó giao cảm Trung tâm nằm Trung tâm nằm không liên tục không liên tục Hạch gần tạng, Hạch gần tạng, xa trung tâm xa trung tâm Sợi Sợi dài, dài, hạch ngắn hạch ngắn tiền sợi Một Một tiền sợi hạch - một sợi hạch - một sợi hậu hạch hậu hạch
Hệ adrenergic Hệ adrenergic Sợi bài tiết
noradrenalin Sợi hậu hạch giao Sợi hậu hạch giao cảm. cảm. Tủy thượng thận
Tủy thượng thận
Hệ cholinergic Hệ cholinergic Sợi bài tiết acetylcholin Sợi tiền hạch giao Sợi tiền hạch giao cảm và phó giao cảm và phó giao cảm. cảm. Sợi hậu hạch phó Sợi hậu hạch phó giao cảm. giao cảm. Sợi hậu hạch giao Sợi hậu hạch giao cảm đến chi phối cảm đến chi phối cho tuyến mồ hôi, cho tuyến mồ hôi, cơ dựng lông, một cơ dựng lông, một số mạch máu. số mạch máu.
Hệ cholinergic Hệ cholinergic Acetylcholin Acetylcholin Tổng hợp: Tổng hợp: Acetylcholin tranferase Acetylcholin tranferase
Hệ adrenergic Hệ adrenergic Noradrenalin Noradrenalin Tổng hợp: Tổng hợp: (cid:0) DOPA DOPA(cid:0)
(cid:0) Dopamin Dopamin(cid:0)
Acetyl-CoA+Cholin Acetyl-CoA+Cholin
(cid:0) NoraNora Tyrosin(cid:0) Tyrosin Tủy thượng thận: 80% adrenalin Tủy thượng thận: 80% adrenalin
Thời gian tác dụng Thời gian tác dụng vài giây vài giây Bất hoạt: Bất hoạt:
Acetylcholin Acetylcholin Thời gian tác dụng Thời gian tác dụng vài giây. vài giây. Phân hủy: Phân hủy: Cholinesterase Cholinesterase Acetylcholin Acetat + Acetylcholin Acetat +
cholin cholin
Tái nhập cúc tận Tái nhập cúc tận cùng cùng Khuếch tán vào Khuếch tán vào dịch kẽ. dịch kẽ. Bị enzym phân Bị enzym phân giảigiải
Hệ cholinergic Hệ cholinergic Receptor
(cid:0)
Hệ adrenergic Hệ adrenergic Receptor (cid:0) 1, 1, (cid:0) : : (cid:0) (cid:0) 1, 1, (cid:0) : : (cid:0)
: 2 loại Receptor: 2 loại (cid:0) 2.2. (cid:0) (cid:0) 2.2. (cid:0)
Receptor: 2 loại : 2 loại Muscarinic (M): Muscarinic (M): tb đáp ứng. tb đáp ứng. Nicotinic (N): Nicotinic (N):
N1: tb hậu hạch N1: tb hậu hạch N2: tb cơ vân N2: tb cơ vân
(cid:0)
Nhiều vùng của hành não, cầu não, Nhiều vùng của hành não, cầu não, trung não có tác dụng điều hòa hệ trung não có tác dụng điều hòa hệ thần kinh thực vật như: trung tâm thần kinh thực vật như: trung tâm vận mạch, hô hấp nằm ở hành não. vận mạch, hô hấp nằm ở hành não. Vùng hypothalamus và vỏ não cũng Vùng hypothalamus và vỏ não cũng có ảnh hưởng lên hầu hết các trung có ảnh hưởng lên hầu hết các trung tâm điều hòa thần kinh thực vật ở tâm điều hòa thần kinh thực vật ở phần dưới trung não. phần dưới trung não.
